ΠΕΡΙ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ

η σύγκριση ήταν αναπόφευκτη

Χάρηκα πραγματικά που το Ελβετικό Μουσείο Αρχιτεκτονικής στην Βασιλεία, στο πλαίσιο σειράς εκθέσεων με τίτλο ‹Spatial Positions› που επικεντρώνονται σε έργα σύγχρονων αρχιτεκτόνων και καλλιτεχνών, πραγματοποιεί από τις 6 Μαρτίου 2015, έκθεση αφιερωμένη στον Έλληνα αρχιτέκτονα και συγγραφέα Αριστείδη Αντονά, με τίτλο PROTOCOLS OF ATHENS. 

Ausstellungsfotos © Christian Kahl

Γιατί ο Αντονάς από την δεκαετία του ΄80 πραγματοποιεί μια ξεχωριστή προσωπική, ασκητική θα έλεγα διαδρομή, που την παρακολουθώ συστηματικά. Και αυτό που με συγκινεί περισσότερο είναι η ευαίσθητη προσέγγισή του τα τελευταία χρόνια σε θέματα που αφορούν το κέντρο της πόλης και η προσπάθεια σύνθεσης των διαφορετικών εποχών μέσω ανάδειξης των ανασκαφών. 

Ausstellungsfotos © Christian Kahl

Η έκθεση αυτή επικεντρώνεται κυρίως στους υποβαθμισμένους δημόσιους χώρους στο κέντρο της πόλης της Αθήνας κατά την διάρκεια της κρίσης και σε συνεργασία με τον τοπικό πληθυσμό, προτείνονται αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις, οι οποίες στοχεύουν στην μετατροπή και τον διαφορετικό καθορισμό κενών περιοχών του κέντρου. 

Ausstellungsfotos © Christian Kahl

Πρόκειται για πρωτότυπα έργα με μεγάλη κοινωνική σημασία που μπορούν να μεταφερθούν εύκολα και σε άλλες πόλεις. 

Ο Αντονάς έχει συγκροτήσει μέσα στον χρόνο μια προσωπική γραφή που την χαρακτηρίζει μια πνευματικότητα και μέσα απο μια εικαστική προσέγγιση φλερτάρει με την ουτοπία. Οι αρχιτεκτονικές του χειρονομίες είναι καίριες και τολμηρές.  

Ausstellungsfotos © Christian Kahl

Η έκθεση του Αντονά όπως και το έργο του χαρακτηρίζεται από μια καθαρότητα και μια ηρεμία, τόσο ως προς το περιεχόμενο όσο και ως προς το στήσιμο των έργων στους χώρους του Μουσείου. Με απλούς και λιτούς χειρισμούς παραθέτει τις προτάσεις του διακριτικά, σε ένα μουσειακό χώρο που τον αφήνει σχεδόν ανέπαφο και επιτρέπει στον επισκέπτη να περιπλανηθεί, να συσχετίσει, να ξεχαστεί, να σκεφτεί, να ηρεμήσει. Αφήνει κενά-παύσεις στον χώρο, μέσα από τα οποία το έργο του αναδεικνύεται με τον καλύτερο τρόπο. 

Ausstellungsfotos © Christian Kahl

Μάταια περίμενα από τον Αριστείδη να μου στείλει φωτογραφικό υλικό από την έκθεση του. Ο Αριστείδης εξαιρετικά σεμνός απέφυγε την όποια δημοσιότητα. 

Ο Αριστείδης Αντονάς

Οι εικόνες που σήμερα  παρουσιάζω εδώ τις ανακάλυψα στο διαδίκτυο δύο ημέρες πριν τα εγκαίνια της έκθεσης της ελληνικής συμμετοχής στη 14η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας με τίτλο  «ΤΟΠΙΑ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ: ΑΝΑΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ » στο Μουσείο της Ακρόπολης, που επιμελήθηκε ο Εθνικός Επίτροπος Γιάννης Αίσωπος, αρχιτέκτων και καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών και την οποία είχα σχολιάσει τότε σε αυτό το blog, αμέσως μετά τα εγκαίνια.

Η πρώτη εντύπωση φτάνοντας στον νέο χώρο στο ισόγειο του Μουσείου της Ακρόπολης, ήταν θετική. Είναι απόλυτα σαφής η πρόθεση για την ένταξη ενός ανεξάρτητου κελύφους, μιας αυτόνομης ξύλινης κατασκευής χαμηλού κόστους σε έναν εκθεσιακό χώρο. 

Η ικανή απόσταση του κελύφους από την οροφή και οι δυνατότητες του υφιστάμενου εκθεσιακού φωτισμού του Μουσείου, έτσι όπως μάλιστα τον χειρίστηκε επιδέξια η εταιρεία φωτισμού – χορηγός L4A, είχε σαν αποτέλεσμα μια σαφώς καλύτερη σχέση από αυτή στο ελληνικό περίπτερο στην Βενετία. 

Μέχρι εδώ καλά. 

Η σύγκριση όμως ήταν αναπόφευκτη. 

Μάταια αναζητούσα ανάσες, μέσα στο χώρο.  Εδώ η πολύ πυκνή παράθεση των εικόνων περιμετρικά, σε όλο το ύψος, εν είδη ταπετσαρίας, με στόχο την διερεύνηση της σχέσης των κτιρίων με το φυσικό περιβάλλον ήταν ασφυκτικά δυσανάγνωστη. Χρειάζεται χρόνος και προσεκτική παρατήρηση για να ξεχωρίσει και να ταξινομήσει κανείς σημαντικά κτίρια, αλλά και σπάνια φυσικά τοπία που σχετίζονται με τον Τουρισμό, σε μια τέτοια ελεύθερη διάταξη. 

Εκτιμώ ότι σε εποχές που αυτές οι εκδηλώσεις πλήττονται από οικονομική και χρονική ασφυξία πρέπει να ισχύει το «ουκ εν τω πολλώ το ευ». Χρειάζεται ίσως αυστηρή επιλογή και αξιολόγηση έστω και αν κάποιοι μείνουν αναγκαστικά απ΄ έξω. 

Το αυτό ισχύει και για τις 15 «ουτοπικές» προτάσεις Ελλήνων και ξένων αρχιτεκτόνων με τίτλο «Νέα Έργα–Τουριστική Κατοίκηση», που ήταν διάσπαρτες στο εσωτερικό του περιπτέρου, σε βάθρα χωρίς καν κάποιο συνοδευτικό ερμηνευτικό κείμενο.  Ομολογώ ότι βρήκα αρκετές πολύ ενδιαφέρουσες προτασεις, δεν είναι όμως ότι καλύτερο, όταν ο θεατής βρίσκεται σε αμηχανία προσπαθώντας να κατανοήσει τις προθέσεις των δημιουργών… 

Περισσότερα για την έκθεση του Αριστείδη Αντονά εδώ και εδώ 

Προηγούμενο σχόλιο σε αυτό το blog  σχετικά με την Ελληνική συμμετοχή στην 14η Μπιενάλε στην Βενετία εδώ

(κάντε κλικ στις εικόνες για μεγένθυση)