Monday, October 31, 2016



«ΤΟΠΟΣ» ΣΤΑ ΝΙΑΤΑ


Ο αρχιτέκτων Βασίλης Γρηγοριάδης 
παραχωρεί τον εργασιακό του χώρο 
στους νέους



Ο Βασίλης Γρηγοριάδης
απο το ντοκιμαντέρ “Ο κόσμος του αρχιτέκτονα Εμμανουήλ Βουρέκα” 
που επιμελήθηκε ο Μανώλης Οικονόμου (greekarchitects)

Παρακολουθώ με «πόνο ψυχής» τα τελευταία χρόνια την λόγω κρίσης διαρκή και συχνή διάλυση «ιστορικών» θα έλεγα αρχιτεκτονικών γραφείων, γνωστών και καταξιωμένων αρχιτεκτόνων. Χώροι που έχουν φορτιστεί από τον μόχθο σημαντικών παλαιότερων και νεότερων συναδέλφων που στις καλές εποχές συγκροτούσαν ικανές ομάδες με εξειδικεύσεις για την αντιμετώπιση σημαντικών έργων αρχιτεκτονικής. 

Δυστυχώς η εγγενής αδυναμία των Ελλήνων αρχιτεκτόνων να συγκροτηθούν σε σταθερές εταιρικές ομάδες δεν επέτρεψε την συνέχιση αυτών των ομαδικών δραστηριοτήτων και την προσαρμογή στα δεδομένα της εποχής. Ανταγωνισμοί, δισταγμοί, υπέρμετρα εγώ, και κυρίως οικονομικές αδυναμίες δεν ευνόησαν τέτοιες πρωτοβουλίες, με αποτέλεσμα ένας μεγάλος αριθμός γνωστών αρχιτεκτονικών γραφείων να διαλύονται, οι εξοπλισμοί τους να καταλήγουν στα παλαιοπωλεία και στην καλύτερη περίπτωση οι μελέτες να καταλήγουν στα αρχεία αρχιτεκτονικής στο Μουσείο Μπενάκη. 

Κατά μία έννοια ίσως αυτό να φαίνεται φυσικό μια  και έτσι  δίνεται τόπος στις νεότερες γενιές. Τα πράγματα αλλάζουν ραγδαία,  αλλά η απότομη διακοπή μιας συνέχειας, δεν είναι και ότι καλύτερο. Ίσως πραγματικά αξίζει η νεότερη γενιά να αναζητήσει την πολύτιμη σκυτάλη από τους παλαιότερους. Ήδη από την θέση αυτή έχω ήδη παρουσιάσει την πετυχημένη συνέχεια του γραφείου του Κωνσταντίνου Δεκαβάλλα, από  την εγγονή του και την ομάδα της (ομάδα 4k architects) που θεωρώ ότι ωφέλησε και τις δύο γενιές, μια συνυπάρχουν αρμονικά (βλέπε σχετική ανάρτηση εδώ).


Η έκπληξη ήρθε από τον διακεκριμένο αρχιτέκτονα και φίλο Βασίλη Γρηγοριάδη, γνωστός από το σημαντικό του αρχιτεκτονικό, συνδικαλιστικό και διδακτικό του έργο, που εξακολουθεί να είναι ακόμη νέος και ενεργός και αίφνης αποφασίζει να παραχωρήσει τον εργασιακό του χώρο στους νέους. Αναφέρει λοιπόν στο κείμενό του, που μου παραχώρησε μαζί με το φωτογραφικό υλικό:

Ο Βασίλης Γρηγοριάδης
απο το ντοκιμαντέρ “Ο κόσμος του αρχιτέκτονα Εμμανουήλ Βουρέκα” 
που επιμελήθηκε ο Μανώλης Οικονόμου (greekarchitects)



Επιχειρώ το πρώτο βήμα πιστεύοντας ότι θάπρεπε νάχει συμβεί εδώ και χρόνια από παλαιότερους συναδέλφους.
Προσφέρω τον εργασιακό μου χώρο όπως τον έζησα από το 1973 μέχρι σήμερα έχοντας προσδώσει σ’αυτόν χαρακτήρα που εκφράζει τη δουλειά μου, εμένα τον ίδιο, τους συνεργάτες και τις αρχές μου.


 

Ξεκίνησα σε ηλικία 15 ετών, ευθέως επηρεασμένος από τον πατέρα μου και τράβηξα τον δρόμο για την αρχιτεκτονική, την επιστήμη που αφορά στην Τέχνη και στον Άνθρωπο, για την επιστήμη που δημιουργεί πολλαπλές συγκινήσεις με κυρίαρχη αυτή τα πραγμάτωσης της φαντασίας. Έχοντας Δασκάλους μεγάλου βεληνεκούς, τον Παναγιώτη Μιχελή, τον Δημήτρη Πικιώνη, τον Κώστα Κιτσίκη, τον Νίκο Χατζηκυριάκο Γκίκα και τον Κυπριανό Μπίρη, κατάφερα να ολοκληρώσω τις σπουδές μου στον ταγμένο χρόνο, μπαίνοντας αμέσως μετά, με την βοήθεια του Προκόπη Βασιλειάδη στην παραγωγική διαδικασία ανοικοδόμησης της Σαντορίνης από τον σεισμό του 1956. Στην συνέχεια, το ελεύθερο επάγγελμα αποτέλεσε την επιδίωξή μου ξεκινώντας σαν συνεργάτης του Γραφείου Μανώλη Βουρέκα ενώ, πολλές φορές με αφετηρία Αρχιτεκτονικούς Διαγωνισμούς που διαφοροποιούσαν την σχέση και την συνεργασία.


 

Ακολούθησαν, επτά ετών, μαύρες μέρες στον τόπο μας και μπήκαμε στην συνέχεια στην προσπάθεια αναδημιουργίας από το παρελθόν μακρινό και κοντινό, αντιμετωπίζοντας με ελπίδα την πραγματικότητα. Το συνδικαλιστικό κίνημα πήρε μια διαφορετική διάσταση ελπίζοντας μάταια για το καλύτερο. Σαν Πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων προσπάθησα στον αγώνα, να πετύχω την παρέμβαση των Αρχιτεκτόνων, έχοντας κατακτήσει την αναγνώριση κάποιων από πάνω.


Παράλληλα η επιρροή δύο νησιών, της Κέρκυρας και την Αίγινας, ήταν καθοριστική αφού το έργο μου εμπλουτίστηκε και από τις τοπικές ιδιαιτερότητες, και τις πολλαπλές δυνατότητες των διαφορετικών τοπίων.
Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας υπήρξε ένας μικρός σταθμός διδαχής Αρχιτεκτονικής σπουδαστών και το παραχθέν στο εξάμηνο έργο τους.
Σήμερα, ακόμη και τώρα γοητευμένος για αυτή την Τέχνη ‘την αλανιάρα’, όπως έλεγε ο Πικιώνης, αντλώ πολλά για το παραπέρα.


Λοιπόν, σ’αυτό το χώρο εδώ  εκπονήθηκαν πάνω από πεντακόσιες αρχιτεκτονικές μελέτες, επιμελημένα καταχωρημένες σήμερα, στο αρχείο σύγχρονης ελληνικής αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη, αποτελώντας το κεφάλαιο και την κληρονομιά που αφήνω στους νέους συνάδελφους αρχιτέκτονες.



Δίνω αυτόν τον χώρο όπως έχει σήμερα, με την επίπλωση και τον εξοπλισμό του γι’αυτούς που επιθυμούν μια ομαδική συνύπαρξη και συσπείρωση, προκειμένου ν’αναπτυχθούν νέες ιδέες και διατυπωθούν καινοτόμες προτάσεις περί την αρχιτεκτονική του σήμερα και του αύριο, ελεύθερα και αποτελεσματικά.

Σπευσίπου και Γλύκωνος στον Α΄ όροφο, στο Κολωνάκι

 
Όψη του κτιρίου, είσοδος από οδό Σπευσίπου 1
 
Κάτοψη του εργασιακού χώρου


Ο διατιθέμενος χώρος επιφανείας 160μ2 βρίσκεται στον Α΄όροφο κτιρίου του 1932  επί της οδού Σπευσίππου αρ. 1 της Αθήνας. Τηλέφωνα επικοινωνίας: 210 7225016, 210 7229909, 210 7220897 fax, mail:opam@tee.gr και προσωπικό 6977 346975

Βασίλης Γρηγοριάδης,
Οκτώβριος 2016

Όσο και αν μέσα στον χρόνο τα πράγματα αλλάζουν, οι φόρμες, τα υλικά και τόσα άλλα, η βασική λογική της οικοδομικής και της άρθρωσης των υλικών η οποία αναδεικνύει και την καλή αρχιτεκτονική μέσα από την επεξεργασία της αρχιτεκτονικής μελέτης, δεν αλλάζει.

Δεν χρειάζεται κανείς να ανακαλύπτει τον τροχό. Μπορεί να έχει την δυνατότητα να μελετήσει τρόπους και χειρισμούς από ανάλογες μελέτες και έργα έμπειρων και ταλαντούχων αρχιτεκτόνων και να διδαχθεί από αυτούς εν τη πράξει, έτσι ώστε με σιγουριά και με ποιότητα να προχωρήσει στην υλοποίηση ενός νέου έργου με την αύρα της τεχνολογίας και της σύγχρονης αρχιτεκτονικής που τους καιρούς αυτούς, περισσότερο από κάθε άλλη φορά απαιτεί συνεργασίες.

Σπεύσατε λοιπόν!

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση

Tuesday, October 25, 2016



ΑΝΔΡΕΑΣ ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΑΤΟΣ: ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΟΥ 
Α΄ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ 
ΑΣΚΤ - ΜΑΪΟΣ 2014


ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΤΟΝ ΕΙΚΟΣΤΟ 
ΚΑΙ ΕΙΚΟΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΑΙΩΝΑ
ΙΣΤΟΡΙΑ – ΘΕΩΡΙΑ – ΚΡΙΤΙΚΗ

«Η γνώση της ιστορίας είναι πράξη αυτογνωσίας»

Η αφίσα του συνεδρίου

Από τις 22 έως τις 24 Μαΐου του  2014 παρακολούθησα ένα μεγάλο μέρος του  Α΄ Συνεδρίου Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής, που πραγματοποιήθηκε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών και έχω τις καλύτερες εντυπώσεις από το επίπεδο των εισηγήσεων και την υποδειγματική οργάνωση. Ψυχή του συνεδρίου: ο Ανδρέας Γιακουμακάτος, 
"που αποδείχτηκε δεινός ισορροπιστής και άνθρωπος για όλες τις δουλειές. Χωρίς αυτές τις ικανότητες δεν θα μπορούσε άλλωστε να στηθεί ένα τόσο φιλόδοξο εγχείρημα, που κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον ενός πυκνότατου ακροατήριου, έχοντας μαζέψει σε μια αίθουσα την πλειοψηφία των Ελλήνων ιστορικών και ερευνητών, χωρίς να αποκλειστούν και όσοι σχεδιαστές θέλησαν να καταθέσουν σχετικές απόψεις."
όπως έγραψε τότε ο Δημήτρης Φιλιππίδης στην σχετική ανάρτηση (διαβάστε εδώ).

Κατά την διάρκεια του Συνεδρίου

Δύο χρόνια μετά, ήρθε στα χέρια μου, ως δώρο γενεθλίων, ο τόμος των πρακτικών με το υλικό αυτού του συνεδρίου, με τίτλο: «Ελληνική Αρχιτεκτονική στον 20ο και 21ο Αιώνα / Ιστορία - θεωρία – κριτική» (Εκδόσεις: Gutenberg), που επιμελήθηκε ο Ανδρέας Γιακουμακάτος και είναι αφιερωμένος στην μνήμη του Ορέστη Δουμάνη (1929-2013). Ένας ογκώδης τόμος σε μέγεθος Α4, με 700 και πλέον σελίδες και επιλεγμένη ασπρόμαυρη εικονογράφηση.

Ανδρέας Γιακουμακάτος

Στην εισαγωγή της σημαντικής αυτής έκδοσης ο Γιακουμακάτος διατυπώνει μια σειρά από σκέψεις, που αποτέλεσαν ισχυρό κίνητρο για την οργάνωση αυτού του συνεδρίου και μεταξύ αυτών επισημαίνει ότι: 
«Η ιστορία είναι η πιο ουμανιστική από τις πειθαρχίες που διδάσκονται σε μια αρχιτεκτονική σχολή, οδηγεί σε μια αναντικατάστατη πολιτισμική αυτοσυνειδησία και ταυτόχρονα είναι «επιχειρησιακή», οικοδομεί τις συνθήκες κατανόησης και διάσωσης του υλικού αποθέματός μας, δηλαδή του παρελθόντος και του μέλλοντος του κτιστού περιβάλλοντος του βιώσιμου χώρου των ανθρώπων. Η γνώση της ιστορίας είναι πράξη αυτογνωσίας και ίσως να χρειάζεται σε εμάς τους αρχιτέκτονες για ένα άλλο λόγο: για να μην νομίζουμε αφελώς, ότι εφευρίσκουμε «κάθε Δευτέρα πρωί» τον τροχό, όταν η ανακάλυψη αυτή αποτελεί κτήμα της ανθρωπότητας εδώ και λίγα ή πολλά – δεν έχει σημασία- χρόνια».


Οι 54 συνολικά ανακοινώσεις του τόμου επικεντρώνονται σε θέματα ιστοριογραφίας της νεότερης και σύγχρονης ελληνικής αρχιτεκτονικής, με τρόπο συστηματικό και εμπεριεκτικό. Καλύπτουν τα εξής ζητήματα: 

1) Αρχιτεκτονική και τέχνη από το τέλος του Νεοκλασικισμού ως τις αρχές του 21ου αιώνα 
2) Ιστορία της αρχιτεκτονικής του Μεσοπολέμου 
3) «Θεωρία της αποκατάστασης» της αρχιτεκτονικής του μοντέρνου κινήματος 
4) Ιστορία της μεταπολεμικής αρχιτεκτονικής 
5) Η ερευνητική συμβολή των αρχιτεκτονικών αρχείων 
6) Θεωρητικές υποθέσεις για την αρχιτεκτονική του 20ού αιώνα και 
7) Κριτική αποτίμηση της σύγχρονης συνθήκης. 

Οι περισσότεροι από τους συγγραφείς των ανακοινώσεων, εκπρόσωποι διαφορετικών γενεών, διδάσκουν στις σχολές αρχιτεκτονικής ανά την Ελλάδα ή στο εξωτερικό, ενώ άλλοι είναι ερευνητές σε έγκυρους ερευνητικούς φορείς εκτός πανεπιστημίου. Σημαντική ήταν και η συμβολή προσωπικοτήτων της αρχιτεκτονικής που ως παρατηρητές του συνεδρίου διατύπωσαν ερωτήματα και σχόλια που προκάλεσαν ενδιαφέρουσες συζητήσεις. 


Στις σελίδες αυτού το τόμου παρελαύνουν νέες ερευνητικές προσεγγίσεις. Ενδεικτικά:  Η Τέχνη στην αρχιτεκτονική εκπαίδευση, ο Νίκος Μητσάκης, το 4ο CIAM, Ο Ιωάννης Δεσποτόπουλος, ο Λέανδρος Ζωΐδης,... 

...ο Παναής Μανουηλίδης, τα Cahiers d΄ art, οι προσφυγικοί συνοικισμοί, ο Εμμανουήλ Λαζαρίδης, Ο Θουκυδίδης Βαλεντής, η «ελληνικότητα» στην αρχιτεκτονική, Ο Δημήτρης Πικιώνης …


…ο Άρης Κωνσταντινίδης, η «μπλε πολυκατοικία», το κτίριο του FIX, το κτίριο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού, ξενοδοχεία στην μεταπολεμική Φλώρινα, σπουδαστικές διαλέξεις, τα συγκροτήματα του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας, Ο Γεώργιος Κανδύλης, ο Κ. Α. Δοξιάδης,… 

…Ο Γιώργος Νικολετόπουλος, Εκκλησίες στην Καλλιθέα, το Διεθνές Αεροδρόμιο Ελληνικού, η Αλεξάνδρα Πασχαλίδου-Μωρέτη, το περιοδικό «Αρχιτεκτονική», Η άνοιξη του 1960… 

...το τουριστικό περίπτερο των Μυκηνών, τα τρία Θέατρα του Ιωάννη Δεσποτόπουλου, η Ιταλική αρχιτεκτονική του μεσοπολέμου στην Κω, Ο Ανδρέας Εμπειρίκος και μια σειρά Θεωρητικές Υποθέσεις του 20ου αιώνα, δίνουν στον τόμο χαρακτήρα πρωτότυπο, ολοκληρωμένο και ιδιαίτερα διδακτικό για όσους ενδιαφέρονται για την ελληνική αρχιτεκτονική της εποχής μας.

Το συνέδριο αυτό κατάφερε να συσπειρώσει τις επιστημονικές δυνάμεις που εργάζονται συστηματικά σχετικά με τον εικοστό αιώνα σε συνθήκες αφάνειας και να κινητοποιήσει ερευνητές της νεότερης γενιάς που έχει μια δυναμική παρουσία στο πλαίσιο των προγραμμάτων των διδακτορικών διατριβών. Παράλληλα το περιεχόμενου του τόμου αποτελεί στην ουσία "ένα παλίμψηστο, ένα ανθολόγιο ερευνητικού κόπου" αντιπροσωπευτικό με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει, της σημερινής ιστοριογραφικής παραγωγής για την αρχιτεκτονική στην Ελλάδα.

Ίσως η επιτροπή που συγκροτήθηκε από 13 μέλη, για την τελική επιλογή των εισηγήσεων, από διπλάσιες περίπου περιλήψεις που υποβλήθηκαν, θα μπορούσε να αποδεχθεί μικρότερο αριθμό συμμετοχών, μια και εκτιμάται ότι κάποιες δεν ανταποκρίνονται με σαφήνεια στην θεματολογία. Έτσι βέβαια συμβαίνει συνήθως, παρ όλο που ο μεγάλος αριθμός εισηγήσεων κουράζει το κοινό, ειδικά στα συνέδρια μεγάλης διάρκειας. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι η πρωτοβουλία αυτή πραγματοποιήθηκε με την ευγενική οικονομική υποστήριξη του Πολιτιστικού Οργανισμού ΝΕΟΝ και βέβαια με τις ευλογίες του πρύτανη Γιώργου Χαρβαλιά και τις προσπάθειες της οργανωτικής επιτροπής που αποτελείτο από τους: Άννα Γκαμαριάν, Αθηνά Εξάρχου, Παναγιώτη Πάγκαλο, Φιλιώ Σαμψάκη, Μαριάννα Χαριτωνίδου και Κωνσταντίνα Κάλφα που σχεδίασε την αφίσα του συνεδρίου



ΑΓΝΗ ΚΟΥΒΕΛΑ:ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΩΝ ΑΝΕΜΩΝ 
ΣΤΗΝ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ 

η μέσα από ενοχές αποκάλυψη της ουσίας 
αυτού του παράδοξου έργου 



Υποδέχθηκα την είδηση της έκδοσης αυτής της μονογραφίας επιφυλακτικά. Μου φάνηκε κάπως προκλητικό σε μια περίοδο κρίσης ο μελετητής του ενός γνωστού, κατά τα άλλα σημαντικού έργου, να αποφασίζει να κάνει μια έκδοση για αυτό, συμπαρασύροντας και μια σειρά συναδέλφων που προσφέρθηκαν να το σχολιάσουν. 

Το υπαίθριο δωμάτιο ως κενό 

Είχα την εντύπωση ότι γνώριζα καλά αυτό το εδώ και είκοσι χρόνια, πολυδημοσιευμένο έργο στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης. Το είχα κατατάξει στις θετικές επιλογές μου και κάπου σκέφτηκα «τι θέλει πάλι η Αγνή Κουβελά και το ξαναεμφανίζει!». Μέχρι που το βιβλίο αυτό ήρθε στα χέρια μου. 


Αισθάνθηκα άσχημα, ξεφυλλίζοντάς το και γρήγορα κατάλαβα πόσο λάθος είχα κάνει, παρασυρμένος από την γνωστή ευκολία με την οποία τα τελευταία χρόνια διατυπώνονται επιφυλάξεις, αρνητικές κριτικές και αφορισμοί για «πρόσωπα και πράγματα» που δυστυχώς δεν γνωρίζουμε σε βάθος. 

Νότια πτέρυγα δώματος και θέα προς την Κρήτη 

Αιφνιδιάστηκα από την σεμνότητα του βιβλίου που αποφεύγει τις εντυπωσιακές illustration εκτυπώσεις και πάνω σε ένα απλό ματ χαρτί αναδεικνύονται σχέδια και φωτογραφίες που αποκαλύπτουν την ουσία αυτού του παράδοξου, πολυσύνθετου αλλά στην ουσία απέριττου έργου, που νόμιζα ότι γνώριζα. 

Παράθυρα στον όροφο 

Με αυτές τις ενοχές διαπίστωσα για μια ακόμη φορά ότι η κατανόηση ενός αρχιτεκτονικού έργου, με μια έντονη γλυπτική επεξεργασία, δεν μπορεί να προκύψει μέσα από τις κλασσικές μέχρι σήμερα δημοσιεύσεις. Τα Αρχιτεκτονικά Θέματα ας πούμε, αποτελούν μια σημαντική αρχειοθήκη καταγραφής του αρχιτεκτονικού έργου, με απλές συνοπτικές καταχωρήσεις, όπου σπάνια νομίζω ότι έγινε κατανοητή η ουσία των έργων, όπως σε αυτή την μονογραφία της Κουβελά ή ακόμη και όπως παρουσιάζονται τα τρία τελευταία χρόνια, από τους «νέους αρχιτέκτονες» στις ημερίδες των ΔΟΜΩΝ με τίτλο ΑΦΕΤΗΡΙΕΣ που σχολίασα  πρόσφατα. 

Μεγάλο άνοιγμα προς την θέα 

Στην περίπτωση του βιβλίου της Κουβελά πέρα από τις προσωπικές της αναφορές, τις επιρροές της, τις επιδιώξεις της και τα μετά από είκοσι χρόνια βιώματά της σε αυτό το σπίτι, έχουμε την δυνατότητα να απολαύσουμε και σημαντικά κείμενα κριτικών προσεγγίσεων διακεκριμένων πανεπιστημιακών αρχιτεκτόνων, που με αφορμή το συγκεκριμένο έργο, αναλύουν και προβάλλουν γενικότερους προβληματισμούς για την μεσογειακή αρχιτεκτονική και όχι μόνο, με στοχαστικές καί άλλοτε ποιητικές προσεγγίσεις. 

Άποψη της κατοικίας από βορειοανατολικά 

Κείμενα των Günkut Akin, ομότιμου καθηγητή στην Σχολή Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Bilgi της Κωνσταντινούπολης, Karin Skouseböll αναπληρώτριας καθηγήτριας σε Αρχιτεκτονικές Σχολές στην Δανία, το Παρίσι, στις ΗΠΑ και στην Σουηδία, με σημαντικό ερευνητικό έργο, και των πολύ γνωστών μας Ανδρέα Γιακουμακάτου, Δημήτρη Φιλιππίδη, Τάσου Τανούλα και Δημήτρη Φατούρου. 

Σημάδια του χρόνου συναντούν ενδογενείς ατέλειες 

Πρόκειται για μια σημαντική έκδοση, με σκληρό εξώφυλλο, προσεγμένη και «ευχάριστη» σελιδοποίηση και πολύ καλές φωτογραφίες, σχέδια και σκίτσα, που επιμελήθηκε από την αρχή με το τέλος η Αγνή Κουβελά και με την καλλιτεχνική επιμέλεια της Shape IKE Τεχνικές εκδόσεις. 

Χοάνες εκατέρωθεν εισόδου υπνοδωματίου 

Θα κλείσω αυτή την αναφορά με τον επίλογο του κειμένου του Τάσου Τανούλα που νομίζω ότι συνοψίζει την αίσθηση που αποκόμισα από αυτή την έκδοση: 
Το «Σπίτι των ανέμων» υποδομήθηκε και κατοικήθηκε «ποιητικά» κατά Hölderlin, από το δημιουργό του. Μετά από είκοσι και πλέον έτη λειτουργίας του σπιτιού με τους κατοίκους του, έφθασε το ίδιο το σπίτι να μορφώνει την ίδια τη δημιουργό του: σπίτι και δημιουργός έχουν χωνευτεί και εξακολουθούν να χωνεύονται σε μια οντότητα με χαρακτήρα μοναδικό και, κυρίως, με διάρκεια. 
Άποψη καθιστικού από την είσοδο 
Σε ένα κόσμο που η ηθική υπόσταση του ανθρώπου δοκιμάζεται σκληρά, γράφοντας για το σπίτι της Αγνής Κουβελά στο Ακρωτήρι της νήσου Θήρας, δεν μπορώ να μη σκέφτομαι πως, ευτυχώς, υπάρχουν ακόμη τόποι που αναδίδουν τη θαλπωρή μιας βαθύτατης παραμυθίας. Και, στη συνέχεια, δεν μπορώ να μη σκεφτώ συνειρμικά τους τελευταίους στίχους της Δεύτερης από τις «Ελεγείες του Duino» του Rainer Maria Rilke: 
«Να βρίσκαμε κι’ εμείς ένα καθάριο, που ν’ αντέχει, φτωχικό 
Ανθρώπινο, μία δική μας λωρίδα καρπερής γης, 
Ανάμεσα στο ρέμα και στο βράχο. Γιατί η ίδια μας η καρδιά ξεπερνά 
...κι’ εμείς δεν μπορούμε πια να την παρακολουθούμε 
Σε εικονίσεις που την καθησυχάζουν,...» 



ξεφυλλίζοντας το βιβλίο 

Κάτοψη κάτω στάθμης 
Κάτοψη δώματος και άνω στάθμης 

Δυτική όψη και εγκάρσια τομή 

Κάτοψη ορόφου και προσθήκης 

Διάγραμμα χειρισμού ανέμου 

Άνεμος ως προστατευτικό πέτασμα 


Το βιβλίο εκδόθηκε το 2016 από την SHAPE IKE ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ και την επιστημονική επιμέλεια της Αγνής Κουβελά, στην οποία ανήκει και το Copyright του δημοσιευμένου υλικού.