ΝΟΡΑ ΣΑΠΟΡΤΑ /   

ΚΡΥΣΤΑΛΛΗ ΓΛΥΝΙΑΔΑΚΗ 

Δύο κείμενα της Μάρως Καρδαμίτση Αδάμη

+

ΟΙ ΕΠΙ ΠΤΕΡΥΓΩΝ ΑΝΕΜΩΝ 

(ή ως οι Falco naumanni) 

«ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΕΣ» του ΓΙΩΡΓΗ ΓΕΡΟΛΥΜΠΟΥ

Του Ζήνωνα Σιερεπεκλή

_________________________________________

Πιεσμένος αυτό το διάστημα με ταξίδια και υποχρεώσεις εκτός Αθηνών βρίσκω την ευκαιρία να παρουσιάσω τρία διαφορετικά μεταξύ τους και ταυτόχρονα ενδιαφέροντα κείμενα, που έλαβα πρόσφατα από την Μάρω Καρδαμίτση Αδάμη, σταθερή συνεργάτης αυτού του μπλογκ και τον Ζήνωνα Σιερεπεκλή από την Κύπρο, που διατυπώνει μια προσωπική άποψη για την καινούργια έκδοση του Γιώργου Γερόλυμπου με τίτλο "Ορθογραφίες"

Μία συνέντευξη της Νόρας Σαπόρτα

(Χαρισμένο στη Λούσυ)

Nora Nehama Saporta 

«Είμαι η Νόρα Σαπόρτα. Γεννήθηκα στη Θεσσαλονίκη στην Ελλάδα, στα μέσα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. 

Οι πρώτες μου αναμνήσεις τοποθετούνται κάπου στο μεσοπόλεμο». 

Έτσι αρχίζει μία δισέλιδη συνέντευξη της Νόρας Νεχαμά Σαπόρτα σε Αμερικανίδα δημοσιογράφο το 1951 στην Ατλάντα όπου είχε εγκατασταθεί μαζί με τον άντρα της τον Σεφαρδίτη Βολιώτη Αρχιτέκτονα Ισαάκ Σαπόρτα από το 1948. 

Isaac Saporta (1910-1998) 

Ήταν κόρη του Ιωσήφ Νεχαμά από τις εξέχουσες μορφές της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης και συγγραφέας της ιστορίας της. 

Το 1942 συλλαμβάνεται με τους γονείς της και στέλνεται σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Γερμανία. 

Επέστεψε στην Αθήνα 22 μήνες αργότερα και συμμετείχε ενεργά στα Δεκεμβριανά. 

«΄Οπως βλέπετε από τα πρώτα παιδικά μου χρόνια γνώρισα τον πόλεμο, φοβάμαι τον πόλεμο και έζησα πάντα με την ελπίδα της ειρήνης. 

Αυτό που είναι αλήθεια για μένα είναι αλήθεια για κάθε ευρωπαία της γενιάς μου και ειδικότερα για κάθε κάτοικο της Ελλάδας. 

Με ρωτάτε τι είναι αυτό που επιθυμεί περισσότερο μια ελληνίδα γυναίκα της μεσαίας τάξης. 

Δεν μπορώ να φανταστώ να πέρνα από το μυαλό των φιλενάδων μου η εικόνα ενός πλυντηρίου, μιας Chevrolet του 51 και όλα τα άλλα υπέροχα σύγχρονα μηχανήματα που διευκολύνουν σήμερα τη ζωή μας … Συνειδητοποίησα αυτόματα ότι κανένα από αυτά τα πράγματα δεν ονειρεύεται η σύγχρονη Ελληνίδα της μεσαίας τάξης». 

Η πρώτη της ευχή είναι : «Ας έχουμε Ειρήνη για πάντα… και ύστερα θα ευχηθεί να μπορέσει να δώσει στα παιδιά της μια καλή εκπαίδευση, να βρει ένα καλό σύζυγο για την κόρη της, να μπορεί να αγοράζει φαΐ για την οικογένειά της. 

Όταν πίνουμε ένα ποτήρι κρασί με τη συνοδεία ελληνικών μεζέδων η πιο συνηθισμένη ευχή είναι : Μακάρι να έχει ειρήνη η Ελλάδα». 

Και συνεχίζει, η Ελλάδα έχει ανάγκη από βοήθεια οικονομική για να μπορέσει να ξεπεράσει τις πληγές του πολέμου δεν έχει ανάγκη από ελεημοσύνη. 

Είναι πολύ περήφανη για να δεχθεί αποζημίωση. 

Δεν ξέρω γιατί αλλά προχθές που ανακάλυψα αυτό το μικρό κείμενο της Νόρας Σαπόρτα, μιας Ελληνίδας Εβραιοπούλας από τη Θεσσαλονίκη ένιωσα την ανάγκη να το μοιραστώ μαζί σας. 

Για μία ακόμη φορά η οικογένεια Σαπόρτα κατάφερε να αγγίξει τις πιο ευαίσθητες χορδές μου. 

Πρώτα ο Ισαάκ ύστερα η μητέρα του η Ροζίνα τώρα η Νόρα. 

Είναι περίεργο που δένεσαι με κάποιους ανθρώπους που ελάχιστα γνώρισες, διαβάζοντας τα γραπτά τους. 

Μάρω Αδάμη, 

13 Ιουνίου 2017

Η επιστροφή των νεκρών 

Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη 

Πριν λίγες μόνο μέρες κυκλοφόρησε η τρίτη ποιητική συλλογή της Κρυστάλλης Γλυνιαδάκη. 

Έχοντας πρωτοεμφανιστεί στο χώρο της λογοτεχνίας στα περιοδικά Νέα Εστία, Ποιητική, The books journal, Poetry, International και Poetry Review η Κρυστάλλη δημοσίευσε την πρώτη της ποιητική συλλογή «Λονδίνο – Ιστανμπούλ» το 2009, ακολούθησαν τα «Αστικά Ερείπια» το 2013 και τώρα ακολουθεί η «Επιστροφή των Νεκρών». Και οι τρεις στις εκδόσεις «Πόλις». 

Φανατική αναγνώστρια των σκανδιναβικών αστυνομικών μυθιστορημάτων γνώρισα τη Κρυστάλλη ως μεταφράστρια του Jo Nesbo. 

Για να είμαι ειλικρινής τι γνώρισα αρκετά χρόνια πριν το 1979 (το γράφει και μόνη της το πότε γεννήθηκε, οπότε δεν εκθέτω κανένα) ως κόρη του αείμνηστου φίλου και συναδέλφου Μανώλη Γλυνιαδάκη. 

΄Oπως θα περίμενε κανείς από μένα την πήρα από πίσω και την ξαναβρήκα στην πρώτη της ποιητική συλλογή. 

Μια νέα κοπέλα γράφει. Οι στίχοι της μεστοί, λίγο πικροί, γλυκόπικροι ίσως, κρύβουν ευαισθησία, τρυφερότητα, θλίψη, πόνο, κάποιες φορές σκληρότητα, αναζήτηση, αλήθειας… 

Η Κρυστάλλη ψάχνεται μέσα της. Ψάχνεται μέσα από το γραπτό της λόγο. 

Στη δεύτερη ποιητική της συλλογή «Αστικά ερείπια» τέσσερα χρόνια αργότερα ο στίχος της έχει ωριμάσει, έχει γλυκάνει. Η Κρυστάλλη έχει αποδεχθεί καταστάσεις αλλά εξακολουθεί να ψάχνει, να μαθαίνει, ν΄ αγαπά. Δαγκώνει, δαγκώνεται και χαμόγελα. Αναστενάζει και ελπίζει. Τώρα στην Τρίτη της συλλογή, η Κρυστάλλη έχει βρει πια το δρόμο της. 

Αγγίζει βαθιά τις αισθήσεις, τα συναισθήματα, τις σκέψεις. 

Δεν είμαι ειδική στο να κρίνω λογοτεχνία και πολύ περισσότερο ποίηση. Κι ούτε επιζητώ να γίνω. Όμως θέλω να μοιραστώ μαζί σας το τελευταίο βιβλίο της Κρυστάλλης, της δικής μας Κρυστάλλης, της Κρυστάλλης Γλυνιαδάκη. Και κυρίως θέλω να μοιραστώ μαζί σας το ποίημα της τελευταίας σελίδας «Και ο ουρανός ατέλειωτος». 

Μανώλης Γλυνιαδάκης, αρχιτέκτων 

Ένα ποίημα αφιερωμένο στον πατέρα της Μανώλη Γλυνιαδάκη. Τον πατέρα που όπως η ίδια λέει της «δίδαξε τη διαφορά του ουσιώδους από το ενδιαφέρων και την πληρότητα της λιτότητας». 

Τα κατάφερες Μανώλη, μπορείς να είσαι περήφανος. 

Μάρω Αδάμη 

13 Ιουνίου 2017

ΚΙ Ο ΟΥΡΑΝΟΣ ΑΤΕΛΕΙΩΤΟΣ 

Πατέρα, σου γράφω από το τραίνο που πάει απ' το Παρίσι στο αεροδρόμιο. 

Είναι η ώρα 8 το βράδυ, η μπλε ώρα 

η ώρα που όλα ησυχάζουν κι επιστρέφουν 

η ώρα που αλλού όλα ξυπνούν. 

Όχι, δε γίνεται να φύγεις τώρα· είναι μεγάλη η αναστάτωση. 

Και το Σαββατοκύριακο πώς θα πάω στη δουλειά 

που χρειάζομαι χρήματα 

και οι φίλοι που έρχονται απ' το εξωτερικό 

πώς θα τους φιλοξενήσω; 

Είμαι στο τραίνο που πηγαίνει στο αεροδρόμιο 

μέσα από τα προάστια. Ντρανσύ, Λε Μπλαν Μενίλ, 

Σεβράν Μποντότ. Κι είναι γεμάτο μετανάστες που γυρίζουν 

απ' τις δουλειές έτσι όπως γύριζες κάποτε κι εσύ 

με τραίνο στο Σικάγο, μ' ένα σακάκι και φθαρμένα 

μοκασίνία και λίγα δολάρια μόνο στην τσέπη, 

όταν όλη η ζωή ήταν μπροστά σου ακόμα 

κι ο ήλιος έδυε κι έφλεγε τα όνειρά σου. 

Μία νέα αρχή βράζει και κρύβεται στο τέλος της ημέρας 

κι ο ουρανός ατέλειωτος 

                                                  αγόρι μου. 

ΟΙ ΕΠΙ ΠΤΕΡΥΓΩΝ ΑΝΕΜΩΝ 

(ή ως οι Falco naumanni) 

«ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΕΣ» του ΓΙΩΡΓΗ ΓΕΡΟΛΥΜΠΟΥ

Του Ζήνωνα Σιερεπεκλή

ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΗ ΓΕΡΟΛΥΜΠΟΥ «ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΕΣ», αιχμαλωτίζει. Είναι δώρο ανεκτίμητης αξίας. Εξαιρετικά ακριβό, όχι μόνο για την άψογη εκδοτική αισθητική του αλλά κυρίως για τις έξοχες φωτογραφίες που περιέχει οι οποίες δεν απευθύνονται μόνο σε φωτογράφους και αρχιτέκτονες αλλά και στον καθένα. 

Από την φωτογραφία του εξωφύλλου, σου αποκαλύπτονται εν μέρει, οι κεντρικοί πυλώνες που διέπουν το φωτογραφικό πρόσωπο του καλλιτέχνη: αυστηρό κάδρο, μινιμαλισμός, αφαίρεση, Ευκλείδια γεωμετρική σύνταξη, νοοκρατική όραση, καθαρότητα ύφους, μα και -ας μου επιτραπεί να πω- ήθους.

Για την συνέχεια κάντε κλικ εδώ 

"Η ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 

ΤΗΣ ΑΝΔΡΟΥ"

κείμενα με αφορμή την ημερίδα στο ΕΜΠ, 

από τον Δημήτρη Φιλιππίδη και τους διδάσκοντες

Στενιές, Σκίτσο λεπτομέρειας παραδοσιακής στέγης Στενιών,

Αποστολάκη Κωνσταντίνα, Αλβέρτη Έλλη-Γεωργία, Ζωγράφου Νιόβη, Μάντζη Σοφία, Μηλιαράκη Ασπασία, Σκαντζούρη Μαρία, Δημητρέλος Γεράσιμος, Lindenmeyer Marc, Στεργιόπουλος Ιωάννης, Τούρος Μιχαήλ.

Μετά την παρουσίαση της εκδήλωσης για τις καθοικιές και τις καθέντρες της Τζιάς που πραγματοποιήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου 2017, στο πλαίσιο του μαθήματος «Ειδικά Θέματα Οικοδομικής 8ου Εξαμήνου» το 2016 στη Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, μια νέα ημερίδα με θέμα "Η παραδοσιακή Αρχιτεκτονική της Άνδρου" πραγματοποιήθηκε με επιτυχία στην αίθουσα τελετών του ΕΜΠ την Παρασκευή 9 Ιουνίου 2017, την οποία δεν κατάφερα να παρακολουθήσω. 

Φωτογραφία Γιώργος Γιαννίτσαρης 

Την εκδήλωση παρακολούθησε όμως ο Δημήτρης Φιλιππίδης και με προθυμία ετοίμασε ένα κείμενο που δημοσιεύεται στην συνέχεια. Εκ μέρους των διδασκόντων ο Γιώργος Γιαννίτσαρης, η Έλενα Κωνσταντινίδου και η Ρίβα Λάββα φρόντισαν άμεσα για την συγκέντρωση φωτογραφικού υλικού για την εικονογράφηση και παράλληλα για την σύνταξη σύντομου κειμένου σχετικά με την ημερίδα και το μάθημα. Στο κείμενο αυτό που δημοσιεύεται στην συνέχεια, αποκαλύπτεται επίσης μια σημαντική πρωτοβουλία: Οι κατά καιρούς εργασίες των σπουδαστών βρίσκονται αναρτημένες σε ψηφιακό αρχείο του Ε.Μ.Π., το οποίο είναι ελεύθερα προσβάσιμο στο διαδίκτυο (http://5a.arch.ntua.gr/) και αποτελεί σύγχρονο εργαλείο για την προβολή της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς.

Χάρτης όπου επισημαίνονται οι οικισμοί για τις οποίες έχουν πραγματοποιηθεί εργασίες από τους σπουδαστές του μαθήματος στην Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ 

Διαβάστε στην συνέχεια τα δύο αυτά κείμενα που αποκαλύπτουν μια πολύ θετική εξωστρέφεια της Σχολής Αρχιτεκτόνων. Αξίζουν συγχαρητήρια στους διδάσκοντες και τους σπουδαστές βεβαίως για αυτή την επι πλέον πρωτοβουλία, στο να προετοιμάζονται με τον καλύτερο τρόπο να εκτεθούν στο κοινό.

Μια Παρασκευή απόγευμα 

στο Πολυτεχνείο 

Του Δημήτρη Φιλιππίδη

Μέσα στο αίθριο της Σχολής Αρχιτεκτόνων, ήδη ετοιμάζονταν τα κινητά ξύλινα επίπεδα, όπου θα τοποθετηθούν καρέκλες για το κοινό. Σήμερα το βράδυ, θα δινόταν η παράσταση αρχαίου δράματος από σπουδαστές, που ετοιμαζόταν εδώ και καιρό. Βλέπαμε τις πρόβες όσες φορές περάσαμε από εκεί, για κάποια ομιλία στο αμφιθέατρο. Παντού μια ήρεμη αναμονή.

Τρωάδες από την Θεατρική Ομάδα ΕΜΠ στο αίθριο της Αρχιτεκτονικής 

Ανεβαίνοντας επάνω, στον όροφο, είχε ήδη γεμίσει βουίζοντας η αίθουσα τελετών. Θα ξεκινούσε σε λίγο μια εκδήλωση για τους οικισμούς της Άνδρου, όπου σπουδαστές και σπουδάστριες του 5ου εξαμήνου της Σχολής, γύρω στα 230 άτομα, θα παρουσίαζαν τις εργασίες τους στο μάθημα Αρχιτεκτονική Ανάλυση Παραδοσιακών Κτηρίων & Συνόλων. Παρόντα και τα μέλη της διδακτικής ομάδας, συνολικά εννιά, με επικεφαλής τον ακάματο Γιώργο Γιαννίτσαρη (Ε. Αλεξάνδρου, Α. Βασιλαρά, Ε. Εφεσίου, Κ. Καραδήμας, Ε. Κωνσταντινίδου, Ρ. Λάββα, Τ. Μικρού και Ε. Τσακανίκα). 

Ο Κωνσταντίνος Καραδήμας στο βήμα και η Ειρήνη Εφεσίου, 

Φωτογραφία Γιώργος Γιαννίτσαρης 

Παρόντες ο Δήμαρχος Άνδρου, Θ. Σουσούδης, και ο πρόεδρος των Ανδρίων Επιστημόνων, Κ. Πολέμης, που απεύθυναν σύντομους χαιρετισμούς. Μέσα στο ακροατήριο, επίσης, μερικοί από τους ανδριώτες που κι αυτοί, με διάφορους τρόπους, είχαν επιτόπου βοηθήσει στην υλοποίηση του προγράμματος, και κάποιοι γονείς που θέλησαν να μοιραστούν τη χαρά της παρουσίασης μαζί με τα παιδιά τους. Θα μπορούσε κανείς να ονομάσει την εκδήλωση μια «οικογενειακή υπόθεση», κι αυτό επιβεβαιώθηκε όταν άρχισαν να ανεβαίνουν στην έδρα τα παιδιά, η μια ομάδα μετά την άλλη, για να παρουσιάζουν τις δουλειές τους. Εκεί βρισκόταν όλη η μαγεία.

Σπουδαστική ομάδα οικισμού Κοχύλου 

Αγγελακοπούλου Ζ., Βουτσινά Ι., Δεβετζόγλου Δ., Δραμπάλου Γ., Καραλή Π., Μεγαλέμος Ν., Ξανθόπουλος Κ., Παπαδόπουλος Χ., Τσιγώνιας Μ., Τσικνής Ν. 

Τον περασμένο Οκτώβριο είχαν επισκεφθεί το νησί για πέντε μέρες, έχοντας προηγούμενα μοιραστεί ανά ομάδες σε 12 οικισμούς του νησιού. Κάθε ομάδα αναλάμβανε να καταγράψει το σύνολο του οικισμού μέσα στο φυσικό του περιβάλλον, να μελετήσει τη δομή του, και να αποτυπώσει αντιπροσωπευτικά κτίσματα και κατασκευές. Η επιτόπου εργασία συλλογής υλικού συμπληρώθηκε κατόπιν με πρόσθετη συνθετική δουλειά στη Σχολή, που αναρτήθηκε στη σχετική ιστοσελίδα του μαθήματος για να παρουσιαστεί στο τέλος μπροστά στο κοινό στις 9 Ιουνίου. Μελλοντικά, αν εξασφαλιστούν τα μέσα, οι παρουσιάσεις θα επαναλαμβάνονταν επιτόπου στην Άνδρο. Πολύ δύσκολος στόχος, αλλά τόσο ευγενικός! 

Αποτυπώσεις από τη ομάδα του Κοχύλου

Η δουλειά που έγινε ήταν ιδιαίτερα απαιτητική. Κάθε ομάδα των περίπου 10 ατόμων έπρεπε να κινηθεί συντονισμένα, μελετώντας, αποτυπώνοντας και φωτογραφίζοντας όσα στοιχεία θεωρήθηκαν αξιόλογα σ’ ένα οικισμό που οι σπουδαστές κι οι σπουδάστριες έβλεπαν για πρώτη φορά στη ζωή τους. Σωστά υπενθύμισε στην εκδήλωση ο Κ. Καραδήμας πως αυτά είναι παιδιά μεγάλωσαν μέσα σε πολυκατοικίες και δεν είχαν εμπειρίες από ένα «παραδοσιακό» περιβάλλον. Άλλο είναι να διαβάζεις για αυτά τα πράγματα σ’ ένα βιβλίο, είπε, κι άλλο να τα βλέπεις με τα μάτια σου, να τα αγγίζεις με τα χέρια σου. 

Φωτογραφία Γιώργος Γιαννίτσαρης 

Η παρουσίαση οργανώθηκε σε τέσσερις ομάδες των τριών οικισμών, κάθε φορά με υπεύθυνους ένα ζεύγος διδασκόντων που καθοδηγούσε την πορεία της εκδήλωσης. Πρωταγωνιστές πάντως ήταν όλη τη βραδιά οι ίδιοι οι σπουδαστές κι οι σπουδάστριες, που με το κέφι τους, το παιχνιδιάρικο χιούμορ τους, τις αναλαμπές από κεφάτα σχόλια, ζωντάνευαν την παράσταση. Γιατί πραγματικά μας έδιναν μια «παράσταση». Είχαν δουλέψει σκληρά, είχαν θυσιάσει πολύτιμο χρόνο μέσα στην εξεταστική τους περίοδο, όπως σημείωσε πάλι ο Κ. Καραδήμας, και τώρα, με μια απίστευτη άνεση, άμεσα και θαρραλέα, έδειχναν τι κατάφεραν να κάνουν. Ο Γ. Γιαννίτσαρης, που σε τόσα έχει συμβάλει με επίκεντρο την παραδοσιακή αρχιτεκτονική, αποτιμώντας τη συνολική προσπάθεια στο τέλος, μίλησε για συνολικά χίλια μεροκάματα που έγιναν επιτόπου και για περίπου 160 κτίσματα αποτυπωμένα. Ένα σπουδαίο επίτευγμα. 

Σχέση παλιού και κανούργιου στο Ρωγό, 

Γούλα Σοφία, Ματθαίου Χριστίνα, Παππού Ιωάννα, Σταυρόπουλος Ασημάκης, Τιμαγένη Αλεξάνδρα, Τιμαγένης Δημήτρης, Τραγουδάρα Ναταλία, Χριστίδη Κασσιανή, Soulier Marin, Telliez Marie. 

Αλλά η ουσία δεν ήταν βέβαια μόνο εκεί. Αυτά τα «παιδιά», με συγκινητική προθυμία, διαθέτοντας ανεξάντλητα περιθώρια πρόσληψης αυτού του άγνωστου κόσμου, είχαν έμπρακτα μυηθεί στην προστασία του παραδοσιακού χτισμένου περιβάλλοντος. Τώρα ήξεραν, και δεν θα μπορούσαν να αγνοήσουν το αίτημα προστασίας του. Σε λίγα χρόνια, άλλωστε, θα ήταν εκείνοι που θα παραλάμβαναν τη σκυτάλη για τη διατήρηση εκείνου του τόσο εύθραυστου συστήματος από αιμασιές, βρύσες, κήπους, αυλές και κτίσματα όλων των ειδών που κατέγραψαν.

Αυλή παραδοσιακής οικίας στο Ρωγό 

Με τις συγκινητικές αυτές σκέψεις στο μυαλό, βγήκαμε από την αίθουσα τελετών στον ανοιχτό διάδρομο πάνω από το αίθριο. Το έργο παιζόταν εδώ και αρκετή ώρα στην αυλή από κάτω. Αποχωρούσαμε σιωπηλά μέσα στο σκοτάδι, για να μην ενοχλήσουμε την παράσταση. Αλλά την ίδια στιγμή, έλεγα μέσα μου, τι όμορφο ήταν να ζεις μια τέτοια στιγμή, να βλέπεις νέους να δημιουργούν βάζοντας την ψυχή τους, εθελοντικά ή ξεπερνώντας τις απαιτήσεις ενός μαθήματος, ενάντια στις αμέτρητες μιζέριες της εποχής. Με τόση ζωντάνια, χωρίς να το βάζουν κάτω. Πόσο μεταδοτική ήταν αυτή τους η αισιοδοξία! 

Δημήτρης Φιλιππίδης

Ο ανδριώτικος πολιτισμός ως μάθημα Αρχιτεκτονικής 

Ημερίδα 

"Η παραδοσιακή Αρχιτεκτονική της Ανδρου" 

στη Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ

Αποικία, ανάπτυγμα όψεων οικισμού 

Αποστόλου Αθηνά, Ανωγειανάκη Βασιλική, Ευαγόρου Μαρία, Καϊκα Χαραλαμπία, Κόντης Αλέξανδρος, Λίοση Αιμιλία- Μαρίνα, Σκόπα Αναστασία, Σκούφη Ελεάννα, Σολδάτος Βασίλειος, Σπαθοπούλου Ελισάβετ, Walaszek Monika, Parschat Kerstin. 

Η Άνδρος βρέθηκε στο επίκεντρο ημερίδας που πραγματοποιήθηκε στην κατάμεστη αίθουσα τελετών της Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ την Παρασκευή που μας πέρασε. Σκοπός της εκδήλωσης ήταν η παρουσίαση του μαθήματος «Αρχιτεκτονική Ανάλυση Παραδοσιακών Κτηρίων και Συνόλων» από διδάσκοντες και σπουδαστές ΕΜΠ στους Ανδριώτες, αλλά και στην ακαδημαϊκή κοινότητα. Ο Δήμαρχος Άνδρου, Θεοδόης Σουσούδης και ο Πρόεδρος Συλλόγου Ανδρίων Επιστημόνων, Κωνσταντίνος Πολέμης, καθώς και ο Αναπληρωτής Κοσμήτορας της Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ, Κωνσταντίνος Καραδήμας, χαιρέτησαν την εκδήλωση και η Ειρήνη Εφεσίου, Καθηγήτρια ΕΜΠ.

ΛΑΜΥΡΑ, ανάγλυφο περιοχής, 

Βέμμου Ιωάννα-Μαρία, Κούτσια Χρυσούλα, Νούση Άννα- Αικατερίνη, Πολύζου Ηλέκτρα, Σμυρνιώτης Χρήστος, Τσιγκόπουλος Δημήτρης, Τσακοπούλου Έλλη –Ζαχαρένια, Τσιρούλη Μαρία-Δέσποινα, Zois Myron, Wagner Lisa. 

Ακολούθησαν ομιλίες της Έλενας Κωνσταντινίδου και της Ρίβας Λάββα, Επίκουρων Καθηγητριών ΕΜΠ, καθώς και παρουσιάσεις των οικισμών που μελετήθηκαν από τους ίδιους τους σπουδαστές και τις σπουδάστριες. Ο Γεώργιος Γιαννίτσαρης, Αναπληρωτής Καθηγητής ΕΜΠ, και η Ελένη Αλεξάνδρου, Επίκουρη Καθηγήτρια ΕΜΠ, έκαναν στο τέλος την αποτίμηση του μαθήματος.

Σκίτσο από τον οικισμό από το Ρωγό 

Γούλα Σοφία, Ματθαίου Χριστίνα, Παππού Ιωάννα, Σταυρόπουλος Ασημάκης, Τιμαγένη Αλεξάνδρα, Τιμαγένης Δημήτρης, Τραγουδάρα Ναταλία, Χριστίδη Κασσιανή, Soulier Marin, Telliez Marie. 

Το μάθημα, το οποίο έχει ενταχθεί τα τελευταία χρόνια στο πλαίσιο της Πρακτικής Άσκησης της Σχολής Αρχιτεκτόνων, περιλαμβάνει εργασία πεδίου σε επιλεγμένους ιστορικούς/παραδοσιακούς οικισμούς, ενώ η εργασία συνεχίζεται κατά τη διάρκεια του εξαμήνου στις αίθουσες διδασκαλίας ή στα εργαστήρια. Αντικείμενο του μαθήματος είναι η αναγνώριση, συστηματική αναλυτική διερεύνηση και αξιολόγηση παραδοσιακών, οικιστικών συνόλων και της δομικής τους συγκρότησης και βασικός στόχος η διερεύνηση των στοιχείων που καθορίζουν τη δομή, τη μορφή, την κατασκευή και τον ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό τους χαρακτήρα. 

Στενιές, Σκίτσο λεπτομέρειας παραδοσιακής στέγης Στενιών, 

Αποστολάκη Κωνσταντίνα, Αλβέρτη Έλλη-Γεωργία, Ζωγράφου Νιόβη, Μάντζη Σοφία, Μηλιαράκη Ασπασία, Σκαντζούρη Μαρία, Δημητρέλος Γεράσιμος, Lindenmeyer Marc, Στεργιόπουλος Ιωάννης, Τούρος Μιχαήλ. 

Κατά το χειμερινό εξάμηνο 2016 η ’Ανδρος - τα χωριά της, οι άνθρωποί της και η φύση της- προσέφερε ένα πλούσιο πεδίο μελέτης στους σπουδαστές αρχιτεκτονικής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου. Το διατομεακό υποχρεωτικό μάθημα «Αρχιτεκτονική Ανάλυση Παραδοσιακών Κτηρίων και Συνόλων» του 5ου εξαμήνου παρακολούθησαν 230, περίπου, σπουδαστές και δέκα καθηγητές. Ψηλαφώντας αυτόν τον ιδιαίτερο τόπο μέσα από το πρίσμα της αρχιτεκτονικής εκπαίδευσης, σπουδαστές και διδάσκοντες είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν την εξέλιξη του νησιώτικου αυτού χώρου μέσα από την αρχιτεκτονική, την κατασκευή, την οικιστική οργάνωση, και πάνω απ’ όλα, μέσα από την συλλογική κατάκτηση που ονομάζεται παράδοση. 

Στενιές, πίνακας τυπολογιών 

Αποστολάκη Κωνσταντίνα, Αλβέρτη Έλλη-Γεωργία, Ζωγράφου Νιόβη, Μάντζη Σοφία, Μηλιαράκη Ασπασία, Σκαντζούρη Μαρία, Δημητρέλος Γεράσιμος, Lindenmeyer Marc, Στεργιόπουλος Ιωάννης, Τούρος Μιχαήλ. 

Οι ομάδες μελέτης ανακάλυψαν τα διαφορετικά πρόσωπα του νησιού έτσι όπως τα κληρονομούμε σήμερα, στις αρχές του 21ου αιώνα. Μορφές και δομές του ανδριώτικου οικοδομικού πολιτισμού που απειλούνται σήμερα με εξαφάνιση, όπως τα παραδοσιακά δώματα, οι κρήνες, οι κατασκευές με το εκφορικό σύστημα, τα αγροτόσπιτα, όπως και οι γνώριμοι κυκλαδίτικοι τοπιακοί σχηματισμοί των αναβαθμών (πεζούλες) που συγκρατούνται από τις αιμασιές καθώς και οι φυσικοί λιμένες έγιναν αντικείμενο αποτύπωσης και τεκμηρίωσης από τις ομάδες των σπουδαστών. Σε πολλές περιπτώσεις έγινε εμβάθυνση στις λεπτομέρειες επιμέρους στοιχείων της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής (περιστερώνες, μαργειουλάκια, τοιχοποιείες κ.ά.) και κτηριακούς τύπους οι οποίοι συνδέθηκαν με τη φεουδαρχική διοίκηση στο νησί κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους, όπως είναι οι πύργοι. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε και στη μελέτη των τοπονυμίων της Άνδρου.

ΑΡΝΗ_Λεπτομέρεια από στέγη παραδοσιακής οικίας στην Άρνη 

Βαρουξάκη Ελπινίκη, Βασιλάτου Ανδρεάνα, Κοκκάλα Αθανασία, Κωνσταντοπούλου Άννα, Μαυραπίδη Μυρσίν, Ντόλογλου Ηλέκτρα, Ντούπας Δημήτριος, Παπαδόπουλος Γεράσιμος, Χαρδάκη Μαρία, Ψωμά Άννα, Prieur Lea, Mattar Carlo Ben. 

Καθώς η οικονομία της Άνδρου δεν εξανάγκασε τους Ανδριώτες σε μαζική μετανάστευση - όπως συνέβη σε πολλές περιοχές της Ελλάδας - οι σπουδαστές είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τη συνέχεια στην εξέλιξη των οικισμών με την αναπροσαρμογή τους σε νέες κοινωνικές συνθήκες και οικοδομικές μεθόδους, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις-με χαρακτηριστικά παραδείγματα τις Στενιές και τα Αποίκια - με την αλλοίωση του πρωταρχικού τους χαρακτήρα μέσα από μεταγενέστερες επεμβάσεις στα κτήρια και τον ιστό. 

Ένα ακόμα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Άνδρου, την οποία πολλοί μελετητές θεωρούν φυσική απόληξη της Εύβοιας, είναι η ύπαρξη φυσικών υδάτινων πηγών. Το πράσινο, η εύφορη γη και ύπαρξη κήπων και περιβολιών μέσα στον οικιστικό ιστό αποτελεί φυσικό, αλλά και τοπιακό πλούτο των χωριών της Άνδρου. 

ΑΠΟΙΚΙΑ, Αξονομετρική τομή παραδοσιακής οικίας, 

Αποστόλου Αθηνά, Ανωγειανάκη Βασιλική, Ευαγόρου Μαρία, Καϊκα Χαραλαμπία, Κόντης Αλέξανδρος, Λίοση Αιμιλία- Μαρίνα, Σκόπα Αναστασία, Σκούφη Ελεάννα, Σολδάτος Βασίλειος, Σπαθοπούλου Ελισάβετ, Walaszek Monika, Parschat Kerstin. 

«...Υπήρξαν φορές που περπατώντας ανάμεσα στα μονοπάτια αισθανθήκαμε περισσότερο ως περιπατητές σε ορεινό πάρα θαλάσσιο τόπο, η απάτη αυτή όμως λυόταν όταν το οπτικό μας πεδίο συναντούσε τη θάλασσα. Η καθημερινότητα στις Στραπουργίες αποτελεί ένα κολλάζ από σύγχρονες και παραδοσιακές εικόνες τόσο στο επίπεδο της μορφής του οικισμού, με την ύπαρξη νέων και παλιών κτηρίων, όσο και στο επίπεδο των ανθρώπινων ασχολιών και σχέσεων. Συναντήσαμε ανθρώπους εξοικειωμένους με την τεχνολογία να καλλιεργούν τα χωράφια τους και να εκτρέφουν τα ζώα τους όπως ακριβώς έκαναν οι γενιές πριν από αυτούς. Η έλλειψη της ανθρώπινης παρουσίας από τους δημόσιους χώρους δημιουργεί την αίσθηση της στασιμότητας, όταν όμως κανείς μια στιγμή ακούσει το νερό, τα δέντρα, τον άνεμο καταλαβαίνει πως τα πάντα ρέουν ζωντανά . Και είναι ακριβώς εκείνη η στιγμή που σε κάνει να συνειδητοποιείς ότι οι αντιθέσεις υπάρχουν για να ομορφαίνουν τον κόσμο», σημειώνει η σπουδαστική ομάδα που μελέτησε τον οικισμό Στραπουργιές. 

Λάμυρα, όψη παραδοσιακής οικίας από τα Λάμυρα, 

Βέμμου Ιωάννα-Μαρία, Κούτσια Χρυσούλα, Νούση Άννα- Αικατερίνη, Πολύζου Ηλέκτρα, Σμυρνιώτης Χρήστος, Τσιγκόπουλος Δημήτρης, Τσακοπούλου Έλλη –Ζαχαρένια, Τσιρούλη Μαρία-Δέσποινα, Zois Myron, Wagner Lisa. 

Η κοινωνική διαστρωμάτωση της Άνδρου, που αναπτύσσεται από το αστικό ιδίωμα των εφοπλιστών και καραβοκυραίων ως την οργάνωση αγροτικών οικισμών κατά οικογένεια στα αρβανιτοχώρια έδωσε άλλη μια ενδιαφέρουσα διάσταση στη μελέτη του οικιστικού πολιτισμού της Άνδρου, μέσα από τα παραδείγματα των καπετανοχωρίων, αλλά και του αρβανίτικου οικισμού της Άρνης. Η σπουδαστική ομάδα που δούλεψε εκεί επεσήμανε ότι ο ιδιαίτερος αυτός οικισμός διαφοροποιείται από τους άλλους οικισμούς της Άνδρου ,τόσο ως προς την υλική, όσο και ως προς την άϋλη κληρονομιά του: ο άνεμος, το νερό, η πλούσια βλάστηση, η εκτεταμένη χρήση της αντριώτικης σχιστόπλακας, αλλά και οι αρβανίτικες φάρες, η εσωστρέφεια της κοινωνίας της και η έλλειψη δημόσιου χώρου που συνεπάγεται δίνουν στην Άρνη τον μοναδικό της χαρακτήρα. 

Αποίκια 

Το ενδιαφέρον για την ‘Ανδρο είναι ο πολύτιμος καρπός των Ανδριωτών που διαχρονικά τροφοδοτούν την επιστημονική κοινότητα και τη δημόσια σφαίρα με τον πλούτο του πολιτισμού τους. Σε αυτό το πλαίσιο, η διδακτική ομάδα του ΕΜΠ στο μάθημα «Αρχιτεκτονική Ανάλυση Παραδοσιακών Κτηρίων και Συνόλων» κατέθεσε με χαρά το δικό της οβολό στην προώθηση της έρευνας και των προβληματισμών στα θέματα Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της Άνδρου: Οι εργασίες των σπουδαστών βρίσκονται αναρτημένες σε ψηφιακό αρχείο του Ε.Μ.Π., το οποίο είναι ελεύθερα προσβάσιμο στο διαδίκτυο (http://5a.arch.ntua.gr/) και αποτελεί σύγχρονο εργαλείο για την προβολή της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της Άνδρου. 

Άρνη, Σκίτσο τοπίου 

Βαρουξάκη Ελπινίκη, Βασιλάτου Ανδρεάνα, Κοκκάλα Αθανασία, Κωνσταντοπούλου Άννα, Μαυραπίδη Μυρσίν, Ντόλογλου Ηλέκτρα, Ντούπας Δημήτριος, Παπαδόπουλος Γεράσιμος, Χαρδάκη Μαρία, Ψωμά Άννα, Prieur Lea, Mattar Carlo Ben. 

Το ψηφιακό αυτό αποθετήριο παρουσιάζει σημαντικό ενδιαφέρον για το σύγχρονο ερευνητή αλλά και για την πολιτεία, δεδομένου ότι συμβάλλει στην τεκμηρίωση και ανάδειξη της παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς και την ανάδειξη των υψηλής ποιότητας χαρακτηριστικών των ιστορικών οικισμών και κατασκευών, αλλά και των προβλημάτων τους. Επίσης συνδράμει στην κατανόηση από το ευρύ κοινό των κοινωνικών και οικονομικών ωφελειών που προκύπτουν από τη συντήρηση και αποκατάσταση των ιστορικών οικισμών και των ιστορικών κατασκευών έναντι της κατεδάφισής τους και ανέγερσης νέων. 

Διδακτική ομάδα: 

Ελένη Αλεξάνδρου, Γεώργιος Γιαννίτσαρης, Ειρήνη Εφεσίου, Κωνσταντίνος Καραδήμας, Έλενα Κωνσταντινίδου, Σταυρούλα (Ρίβα) Λάββα, Σταματίνα Μικρού, Ελευθερία Τσακανίκα. 

Κάντε ΚΛΙΚ στην εικόνα για μεγέθυνση

ΔΟΜΕΣ: ΗΜΕΡΙΔΑ ‘ΑΦΕΤΗΡΙΕΣ’ 2017

Η επιτυχής ολοκλήρωση του 1ου Κύκλου

_______________________________

Ντορέτ Παναγιωτοπούλου:

ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ: ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 

μια ξεχωριστή παρουσίαση

Ο Γιώργος Πανέτσος ανοίγει την ημερίδα

Ντορέτ Παναγιωτοπούλου, Παρθενώνας, μια κριτική Αποκατάσταση, όψη από το εσωτερικό του πύργου

Δεν ξέρω αν τελικά με αυτή την ημερίδα ολοκληρώνεται ένας πρώτος πετυχημένος κύκλος παρουσιάσεων από νέους αρχιτέκτονες κάτω των 45 χρόνων που παρουσίασαν από το 2014 έργα από όλο τον κόσμο, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, που αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης και αφετηρία δικής τους δημιουργίας. Ελπίζω να υπάρχει συνέχεια με αυτή την εξαιρετική πρωτοβουλία των ΔΟΜΩΝ που μας έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσουμε έργα που ίσως δεν γνωρίζαμε ή να ανακαλύψουμε ενδιαφέρουσες πτυχές για έργα που μας είναι γνωστά.

Τα έργα που παρουσιάστηκαν φέτος προέρχονται από την Ευρώπη, την Αμερική, την Ασία έως το ουτοπικό. Καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα χρήσεων: κτήρια γραφείων, κατοικίες, περίπτερα, εκκλησίες, σχολεία, λουτρά, εκθεσιακούς χώρους και πάρκα.

Ελπίζω να επιβεβαιωθεί η πληροφορία μου ότι από την επόμενη χρονιά θα αλλάξει το όριο ηλικίας και πιθανόν θα αντιστραφεί. Σε κάθε περίπτωση περιμένουμε και την επόμενη σχετική έκδοση, όπου θα μπορέσουμε να δούμε συνοπτικά βέβαια, τα θέματα που παρουσιάστηκαν.

Εν αναμονή αυτής της έκδοσης, σήμερα θα περιοριστώ να παρουσιάσω μόνο τα πορτραίτα των ομιλητών και των συντονιστών, όσων κατάφερα να καταγράψω, με στόχο να πάρουν μια γεύση όσοι απουσίαζαν αλλά και για να τιμήσω και τους συμμετέχοντες νέους συναδέλφους που και αυτοί την φορά δικαίωσαν επάξια των «θεσμό» αυτό στο φιλόξενο Μουσείο Μπενάκη. 

Κεντρικός εισηγητής: Γεώργιος Πανέτσος, (πάνω αριστερά) 

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΕΣ: Σπύρος Ρογκάν, Γιώργος Τζιρτζιλάκης / Γιάννης Αίσωπος, Μαρίνα Φιλιπποπούλου / Ηλίας Ζέγγελης, Γεώργιος Πανέτσος. 

Απουσιάζει η φωτογραφία των με τους συντονιστές της 1ης συνεδρίας: Δημήτρη Γιαννίση / Παναγιώτη Τουρνικιώτη και της 3ης συνεδρίας Κωνσταντίνας Δεμίρη.

Ντορέτ Παναγιωτοπούλου - Ασπασία Κουζούπη - Στέλιος Τσαπάρας - Γιάννης Δουρίδας 

Βασίλειος Ντόβρος - Ιωσήφ Δακορώνιας - Στέργιος Γαλίκας + Εβελίνα Γαραντζιώτη - Αννίτα Κουτσονάνου 

Σπύρος Ι. Παπαδημητρίου - Στέλλα Πιερή - Αντώνης Κατσαρός - Θεοδόσης Ησαΐας 

Ειρήνη Ανδρουτσοπούλου - Μανώλης Οικονόμου -Παναγιώτης Ρούπας, 

Παναγιώτα Πασσιά - Εύα Σοπέογλου

Άλκηστις-Αθανασία Θωμίδου - Πάρις Φιλίππου - Αντώνης Μόρας - Νίκος Μαγουλιώτης - 

Ανδρέας Νικολοβγένης - Iva Vassileva - Αλέξανδρος Βαζάκας - Χρυσοκώνα Μαύρου 

Σωκράτης Γιαννούδης - Κατερίνα Κούρκουλα - Πανίτα Καραμανέα - Στέλλα-Κωνσταντίνα Παπασπύρου 

Γεώργιος Μπάτζιος - Κωνσταντίνος Μπούρας - Αλέξανδρος Κιτρινιάρης - Αναστασία Παπαδοπούλου + Βανέσσα Τσακαλίδου 

Απουσιάζουν δυστυχώς οι φωτογραφίες των ομιλητών Lantavos Projects - Ευάγγελος Λάνταβος, Διονύσης Γονατάς, Γιώργος Ρυμενίδης και Νίκος Πλατσάς + Κατερίνα Κρίτου

Δυστυχώς ξεχαστήκαμε στο διάλλειμα…

Από όλες τις συμμετοχές της ημερίδας επέλεξα να παρουσιάσω σήμερα, μια ιδιάζουσα, πρωτότυπη, τολμηρή και γοητευτική διάλεξη, που ξεχώρισε από όλες τις άλλες τόσο για την παράδοξη χρονικά, επιλογή ενός μνημείου του 5ου αι. π.Χ., όσο και γιατί πέρα από πηγή έμπνευσης αποτέλεσε και αφετηρία μια νέας δημιουργίας με εικαστικές και ποιητικές διαστάσεις. 

Θέμα ο Παρθενώνας, αυτό το σύμβολο του παγκόσμιου πολιτισμού και του έθνους, από το οποίο αφαιρέθηκαν βίαια όλα τα στρώματα της ιστορίας, αποστεώνοντας ένα συναρπαστικό μνημείο, στη βάση μιας ιδεολογικής πράξης που εξυπηρετούσε την διαμόρφωση της εθνικής μας ταυτότητας και τελικά κατέληξε ένα προστατευόμενο μουσείο του εαυτού του. 

Η Ντορέττ Παναγιωτοπούλου στο Βήμα

Έτσι στο πλαίσιο μιας σύγχρονης αντίληψης και συζήτησης για την αρχιτεκτονική του ιερού χώρου, η Παναγιωτοπούλου διερευνά τις μέσα στον χρόνο χωρικές διαμορφώσεις του μνημείου, που αποτελούν για αυτή «το έναυσμα του σχεδιασμού μιας νέας πρότασης που επανατοποθετεί τις διαφορετικές μορφές του ιερού μέσα από την ιδέα του montage/re-montage, που συμπιέζει το παρελθόν σε μία σημασιολογικά πυκνή εικόνα ταυτοχρονίας.» 

Πρόκειται για μια κριτική αποκατάσταση που έχει ένα ουτοπικό χαρακτήρα, με επιρροές και αναφορές στα σχέδια για το Campo Marzio, το ουτοπικό όραμα του Πιρανέζι, στο οποίο περιγράφεται ως ακριβές, συγκεκριμένο, αλλά αδύνατο. 

Μια τεκμηριωμένη ανάλυση και μια πρόταση με εξαιρετική εικονογράφηση και ευαίσθητα σχέδια και ψηφιακές ανασχεδιάσεις, που αξίζει να τα δείτε μεγεθυμένα.

Ντορέτ Παναγιωτοπούλου 

Παρθενώνας, Ικτίνος - Καλλικράτης, 
Αθήνα - Ελλάδα, 5ος π.Χ. αιώνα

ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ 

Η Ακρόπολη και ο Παρθενώνας αποτέλεσε για εμένα ένα πεδίο έρευνας που διαπραγματεύεται την διασταύρωση των εννοιών της ταυτότητας και της μνήμης και παρουσιάζει το δισεπίλυτο πρόβλημα του ορισμού της ελληνικής ταυτότητας, το οποίο περιέχει εντάσεις που αποκαλύπτουν βαθιές ρίζες συγκρούσεων και διχοτομήσεων. 

Ψηφιοποίση Σχέδιου Μ. Κορρέ, λεπτομέρεια δαπέδου Πρόναου Παρθενώνα 

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ 

Μέσα από μια σύντομη αναδρομή στις ιστορικές και χωρικές μεταμορφώσεις του μνημείου, θα ήθελα να μιλήσω για αυτό που έχει ξεχασθεί ή έχει αφαιρεθεί, τονίζοντας έτσι την κρίσιμη σχέση μεταξύ τοπίου και μνήμης, καθώς ο τόπος εκλαμβάνεται ως ένα αρχείο μιας συλλογικής μνήμης του παρελθόντος, και συνεπώς ο Παρθενώνας παίρνει τη μορφή ενός πεδίου μάχης, όπου το παρελθόν παραμένει ανοιχτό και διεκδικήσιμο. 

ΤΟΠΙΟ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ 

Οι "τόποι μνήμης" δεν θα ήταν σε θέση να ασκούν τη μνημονική τους λειτουργία αν δεν βρίσκονταν στο σημείο τομής τοπίου και γεωγραφίας. Το γεγονός ότι παραμένουν στην θέση τους τους επιτρέπει να λειτουργούν ως φύλακες της προσωπικής και συλλογικής μνήμης. Ο στόχος αυτής της παρουσίασης είναι να επιτρέψει την δυνατότητα να φανταστεί κανείς το μνημείο όχι ως έναν παγιωμένο φορέα της ρητορικής της ταυτότητας, αλλά ως ένα παράδειγμα παραγωγικής πολιτιστικής σύγκρουσης - έναν ενδιάμεσο χώρο, ο οποίος ορίζεται από την συνύπαρξη των ατόμων και ομάδων που αφήνουν το αποτύπωμα τους, επιτρέποντας την σύγκρουση μεταξύ των μερών που τον αποτελούν, και μετατρέποντας έτσι την σύγκρουση σε συνύπαρξη. 

ΤΟΠΟΣ - ΜΝΗΜΗ

Μέσω μιας καθαρά ιδεολογικής επιλογής, τον 19ο αιώνα κλήθηκε να αποτελέσει το σύμβολο μιας αφετηρίας, το όραμα της αναβίωσης με τη μορφή του ερειπίου του κλασσικού ναού.-- 

Καθώς στέκεται απομονωμένος και απογυμνωμένος από την μεταγενέστερη ιστορία του, αντιπροσωπεύει συμβολικά την πηγή του δυτικού πολιτισμού. Παρ'όλα αυτά η ανάγνωση της μεταγενέστερης ιστορίας του, επιτρέπει ένα διαφορετικό τρόπο κατανόησης του μνημείου. 

Ψηφιοποίση σχέδιου Μ. Κορρέ, βόρειας και νότιας όψης Παρθενώνα 

O Παρθενώνας υπήρξε για περισσότερο από δύο χιλιετίες αρχαίος ναός, Ορθόδοξη Εκκλησία και Τζαμί, περνώντας επίσης μέσα σε αυτό το διάστημα, και από διαφορετικές μεταμορφώσεις που πήγαζαν από τις κατακτήσεις διαφόρων δυτικών πολιτισμών. 

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΣΤΟΝ 

ΧΩΡΟ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ 

Υπάρχουν πολλά ερωτήματα που αφορούν στην αρχική σημασία του μνημείου, και ίσως το κυριότερο ερώτημα αφορά στην πραγματική χρήση του κτηρίου. Υποστηρίζεται, ότι ο Παρθενώνας ήταν αρχικά θησαυροφυλάκιο, και πέρα από την ετήσια άφιξη της Παναθηναϊκής πομπής, δεν λειτουργούσε ως θρησκευτικό κτήριο με τον τρόπο που το αντιλαμβανόμαστε σήμερα. 

ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ 

ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 

ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ, 1845 – 1846 

( Ψηφιακή ανασχεδίαση, σύμφωνα με το σχέδιο του Alexis Paccard, 

Paris, Ecole Nationale Superieure des Beaux- Arts) 

Ο ναός είναι κατά κάποιον τρόπο μνημείο της συνύπαρξης, φέρνοντας κοντά παλαιότερους και νεότερους θεούς, πολίτες διαφορετικών πολιτικών πεποιθήσεων, καθώς και στοιχεία που ανήκουν σε διαφορετικά συστήματα, όπως για παράδειγμα ο συνδυασμός δωρικών και ιωνικών μορφών. Την ίδια στιγμή, όμως, η συνύπαρξη δεν αποδυναμώνει τις διαφορές αλλά βασίζεται αντ' αυτού στην ιδέα του αγώνα, τελικά αυτό που αναδύεται είναι η μάχη ως έννοια, ως αιώνια σχέση αντιθετικών δυνάμεων. Είναι ακριβώς αυτή η ιδέα, που δίνει την δύναμη και την ανθεκτικότητα, η οποία επέτρεψε στο χώρο να ξαναδιαβαστεί ως χριστιανική εκκλησία και ύστερα ως οθωμανικό τέμενος. 

ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ

J. CARREY. ΣΧΕΔΙΟ ΑΡΙΣΤΕΡΗΣ ΠΛΕΥΡΑΣ ΤΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΑΕΤΩΜΑΤΟΣ, 1674

J. CARREY. ΣΧΕΔΙΟ ΔΕΞΙΑΣ ΠΛΕΥΡΑΣ ΤΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΑΕΤΩΜΑΤΟΣ, 1674

J. CARREY. ΣΧΕΔΙΟ ΑΡΙΣΤΕΡΗΣ ΠΛΕΥΡΑΣ ΤΟΥ ΔΥΤΙΚΟΥ ΑΕΤΩΜΑΤΟΣ, 1674

J. CARREY. ΣΧΕΔΙΟ ΔΕΞΙΑΣ ΠΛΕΥΡΑΣ ΤΟΥ ΔΥΤΙΚΟΥ ΑΕΤΩΜΑΤΟΣ, 1674

ΠΗΓΗ: THE CARREY DRAWINGS OF THE

PARTHENON SCULPTURES, TH. BOWIE, D. THIMME, LONDON, 1971

Η δυνατότητα της χρήσης του Παρθενώνα ως εσωτερικού χώρου, δεν αντιστοιχούσε στις τελετουργίες της αρχαιότητας. Ωστόσο, για μεγάλο χρονικό διάστημα στην ιστορία του, το μνημείο χρησιμοποιήθηκε ως εσωτερικός χώρος. Τον 6ο αιώνα μ.Χ, ο ναός μετατράπηκε σε Χριστιανική εκκλησία.

Οι επόμενες μεταμορφώσεις του ναού πήγαζαν από τις κατακτήσεις διαφόρων δυτικών πολιτισμών. Η πιο μόνιμη προσθήκη αυτής της περιόδου ήταν ένας πύργος που πιθανόν να χτίστηκε τον 13ο αιώνα. Όταν ο Παρθενώνας μετατράπηκε σε τζαμί, ο πύργος πήρε την μορφή μιναρέ. 

Η πιο ενδιαφέρουσα περιγραφή από εκείνη την περίοδο γύρω στο 1630 προέρχεται από τον Elviya Celebi. Ο οποίος περιγράφει τον Παρθενώνα ως Τζαμί, μιλώντας για μια εντυπωσιακή συνύπαρξη παγανιστικών, χριστιανικών και μουσουλμανικών μορφών. 

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ

Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ ΩΣ ΧΡΙΣΤΑΝΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ 12ος ΑΙΩΝΑΣ

Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ ΩΣ ΧΡΙΣΤΑΝΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ 13ος ΑΙΩΝΑΣ

Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ ΩΣ ΤΖΑΜΙ 17ος ΑΙΩΝΑΣ

Ο πύργος, με την εσωτερική ελικοειδή σκάλα, εξακολουθεί να επιβιώνει μέχρι και την γραμμή του αετώματος, αλλά είναι ουσιαστικά αόρατος. 

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

1. ΕΛΙΚΟΕΙΔΗΣ ΣΚΑΛΑ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΟΥ ΠΥΡΓΟΥ

2. ΑΝΟΙΓΜΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΟΥ ΠΥΡΓΟΥ

3. ΑΝΟΙΓΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΟΨΗ ΠΥΡΓΟΥ

4. ΘΕΑ ΑΠΟ ΤΟ ΥΠΑΡΧΟΝ ... ΤΟΥ ΠΥΡΓΟY

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ

ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

ΚΑΤΟΨΗ

ΠΥΡΓΟΣ ΚΑΙ ΕΛΙΚΟΕΙΔΗΣ ΣΚΑΛΑ, ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ

Ψηφιακή ανασχεδίαση, σχεδίου Μ. Κορρέ

(στην κάτοψη βλέπουμε την θέση του πύργου στην νοτιοδυτική γωνία του Παρθενώνα), και εδώ βλέπουμε αριστερά μια τομή διαμέσου του μεσαιωνικού πύργου, και δεξιά την εξωτερική όψη του πύργου στη Νότια πρόσοψη, όπως διασώζεται σήμερα. 

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ

ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

ΤΟΜΗ ΔΙΑΜΕΣΟΥ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΣΚΑΛΑΣ

ΟΨΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΟΨΗ ΤΗΣ ΝΟΤΙΑΣ ΠΡΟΣΟΨΗΣ

Ψηφιακή ανασχεδίαση, σχεδίου Μ. Κορρέ

Μετά την ανατίναξη του Παρθενώνα το 1687, το μνημείο παίρνει την μορφή του ανοιχτού. ερειπίου, και κτίζεται το νέο Τζαμί μέσα στα ερείπια του ναού, με προσανατολισμό προς την Μέκκα.

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ

Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ ΤΟ ΕΤΟΣ 1800, ΒΟΡΕΙΑ ΟΨΗ

Ο Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ ΤΟ ΕΤΟΣ 1834, ΝΟΤΙΑ ΟΨΗ

Ψηφιακή ανασχεδίαση, σχεδίου Μ. Κορρέ

Όταν εγκαινιάζεται ο Παρθενώνας ως αρχαίο μνημείο, με τις κατευθυντήριες γραμμές του Leo Von Klenze,  ο λόφος θα απογυμνωθεί από την μεταγενέστερη ιστορία του. 

ΜΝΗΜΕΙΟ - ΣΥΜΒΟΛΟ

Η ΔΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΟΨΗ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Σ. ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΗΣ

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΑΓΚΩΝΙΤΗΣ. ΔΥΤΙΚΗ ΟΨΗ

ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ. ΣΧΕΔΙΟ ΚΩΔΙΚΟΣ

HAMILTON

Πηγή: H. Omont, Athenes au XVII siècle,

Paris 1898, Αθήνα, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη

J. M KAMEJEFL Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ ΑΠΟ

ΒΟΡΕΙΑΝΑΤΟΛΙΚΑ, 1804

Πηγή: Das Griechenland Album des K. Von

Rechberg 1804 – 1805, Zurich, Βερολίνο,

Deutsches Archaologisches Institut

Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 17Ο ΑΙΩΝΑ

Σχέδιο: Μανώλης Κορρές

J. D LE ROY. Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ ΑΠΟ

ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΑ, 1755

Πηγή: J. D Le Roy

Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ ΤΟ 1670 (λεπτομέρεια

Σχεδίου στο Kunstmuseum της Βόννης)

Πηγή: H. Omont, Athenes au XVII siècle,

Paris 1898, Αθήνα, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη

Ετσι παρά το γεγονός ότι ο Karl Friedrich Schinkel σχεδίασε το παλάτι του Όθωνα στην Ακρόπολη, επικρατησε η ιδέα του Κλένζε να διατηρηθεί η αισθητική και συμβολική σημασία του μνημείου, που ήθελε το λόφο ως αρχαιολογική ζώνη και μνημείο του ... παρελθόντος. 

C. F. SCHINKEL

Η μετά την Επανάσταση κατάσταση.

Η πρόταση του C. F. Schinkel, για τα Ανάκτορα του Όθωνος 
επί της Ακροπόλεως. Όψη και Κάτοψη

Πηγή: C. F. Schinkel, Entwurf zu einem

Konigspalast auf der Akropolis bei Athen,

4η έκδοση, Berlin, 1878. Αθήνα, Γεννάδειος Βιβλιοθήκη

Αυτή η κατασκευή κλασσικής τελειότητας, όμως, δεν ήταν μόνο εφεύρεση του 19ου αιώνα, εμφανίζεται και στο σχέδιο του Ciriaco di Ancona το 1436, (που βλέπουμε στην εικόνα πάνω αριστερά) όπου ο Παρθενώνας είναι απομονωμένος από το περιβάλλον και του το μνημείο τοποθετείται σε ένα φανταστικό πλαίσιο που διαγράφει τις μετακλασικές μετατροπές του ναού. 

 

Η ΑΠΟΥΣΙΑ

CHR. HANSEN. O ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ ΑΠΟ ΒΟΡΕΙΑΝΑΤΟΛΙΚΑ, 1835, 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗΣ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

ΧΑΡΑΓΜΕΝΟ ΙΧΝΟΣ ΣΕ ΚΟΛΩΝΑ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ

ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ, ΤΑ ΠΡΟΠΥΛΑΙΑ

ΜΕ ΤΟΝ ΦΡΑΓΚΙΚΟ ΠΥΡΓΟ, 1855

ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΟΣ,, ΔΥΤΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ
 ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΜΕ ΤΟΝ ΦΡΑΓΚΙΚΟ ΠΥΡΓΟ, 1865

R. CECCOLI. ΑΠΟΨΗ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΑΠΟ ΝΟΤΙΟΔΥΤΙΚΑ, 
1853, ΕΛΑΙΟΓΡΑΦΙΑ, ΑΘΗΝΑ, ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ

Αυτές οι ιστορικές μεταμορφώσεις των διαφορετικών μορφών του ιερού που είναι σήμερα απούσες, δίνουν μια αίσθηση απώλειας, αφήνοντας έτσι το περιθώριο να φανταστεί κανείς το μνημείο ως ένα πεδίο δυνατοτήτων. 

Η αναγνώριση των συγκρούσεων και των αντιθέσεων που αποτελούν εγγενή στοιχεία στις διαφορετικές μορφές του ιερού που σήμερα απουσιάζουν, επιτρέπει την δημιουργία μιας πρότασης που αποτελείται από την σύνθεση των απόντων τμημάτων, τα οποία δημιουργούν την δυνατότητα ενός χώρου, ο οποίος περιλαμβάνει την έννοια της τομής, της διαίρεσης και τέλος του διαχωρισμού, μετατρέποντας με αυτόν τον τρόπο την σύγκρουση σε συνύπαρξη. 

ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΑΞΟΝΟΜΕΤΡΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ

ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ, ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ΤΖΑΜΙ

ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΚΑΤΟΨΗ: ΠΡΟΟΠΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ

ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ, ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ΤΖΑΜΙ

Αυτές οι έννοιες που προκύπτουν από την ανάκληση των χωρικών μεταμορφώσεων μου έδωσαν το έναυσμα του σχεδιασμού μιας πρότασης που επανατοποθετεί  τις διαφορετικές μορφές του ιερού μέσα από την ιδέα του montage/re-montage, που συμπιέζει το παρελθόν σε μία σημασιολογικά πυκνή εικόνα ταυτοχρονίας.

 ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΑΞΟΝΟΜΕΤΡΙΚΗ ΤΟΜΗ

ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ, ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ΤΖΑΜΙ

 ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΟΨΗ ΑΠΟ ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΟΥ ΠΥΡΓΟΥ

 Αυτή η αναδρομή στο παρελθόν, δεν έχει ως στόχο να εντοπίσει μια μοναδική πηγή ή ένα σημείο προέλευσης, αλλά να αντιπαραβάλλει τα θραύσματα με έναν απρόσμενο τρόπο, ώστε να δημιουργηθεί η δυνατότητα "νέων περιεχόμενων" ή "νέων μορφών". 

Είναι μία μορφή επιστροφής, που δεν έχει την έννοια της κίνησης προς τα πίσω, αλλά - όπως μας βοήθησε να καταλάβουμε η ψυχανάλυση - η μνήμη είναι πάνω απ’ όλα υπόθεση επιθυμίας και άρα κάτι που σχετίζεται με το μέλλον. Η μνήμη εδώ παίρνει τη μορφή ενός δυναμικού πεδίου και συνιστά μία υπόσχεση συνέχειας. Μια φράση που συνοψίζει αυτό το σκεπτικό έρχεται από τον Μάντελσταμ που μιλάει για την επιστροφή-σε-κάτι ως “Ένα χθες που δεν έχει έρθει ακόμα, που δεν έχει πραγματικά υπάρξει”.

 ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΜΙΑ ΟΨΗ ΤΗΣ ΑΨΙΔΑΣ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΑΝΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΜΙΑ ΟΨΗ ΤΗΣ ΑΨΙΔΑΣ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΑΝΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΠΡΟΟΠΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ

ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ, ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ΤΖΑΜΙ

 Αυτή η επιστροφή των κρυμμένων δυνατοτήτων του μνημείου, δεν υποκαθιστά την ιστορία από την μνήμη, αλλά δημιουργεί την δυνατότητα μιας συνεχούς αναδιατύπωσης ή "εκ νέου επεξεργασίας" της σχέσης μεταξύ της ιστορίας και της συλλογικής μνήμης, επιτρέποντας με αυτόν τον τρόπο, την δυνατότητα ενός βλέμματος που αποκαλύπτει και ανασυστήνει αυτό το οποίο έχει αφαιρεθεί, ξεχασθεί, ή απλώς απουσιάζει.

ΜΙΑ ΚΡΙΤΙΚΗ

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΟΨΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΝΟΤΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ, ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ, ΤΖΑΜΙ

Και οδηγεί, στην ανάδυση ενός χώρου, όπου η σχέση μεταξύ φυσικού και μνημονικού χώρου γίνεται ορατή. 

CAMPO DI MARZIO, GIOVANNI BATTISTA PIRANESI, 1762

ICONOGRAPHIA OF THE CAMPO MARZIO

GIOVANNI BATTISTA PIRANESI, 1762

THE PIRANESI VARIATIONS, MODEL OF CAMPO MARZIO,

YALE UNIVERSITY, PETER EISENMAN, 2012

Ένα σημείο εκκίνησης για αυτή την πρόταση αποτέλεσε το ουτοπικό όραμα του Πιρανέζι, το οποίο περιγράφεται ως ακριβές, συγκεκριμένο, αλλά αδύνατο», στα σχέδιά του για το Campo Marzio δημιουργεί ένα επίπεδο - μεταβαλλόμενο και απροσδιόριστο - στο οποίο ο ορίζοντας της κλασικής περιόδου και η πιο ριζική/ακραία έκφραση του σύγχρονου στιγμιαία συμπίπτουν. Για τον Πιρανέζι, τα αρχαιολογικά ερείπια δεν ήταν μόνο μέρος της ιστορίας, αλλά ένα παρόν που μπορούσε να ανασυνθέτει και να αναμορφώνει.

Ο στόχος αυτής της παρουσίασης δεν είναι να επιχειρηματολογήσει υπέρ ή κατά της εκκαθάρισης των ιστορικών μεταμορφώσεων, αλλά να εισάγει μια διαλεκτική που μέσω πολλαπλών συσχετισμών δημιουργεί έναν χώρο όπου λειτουργεί η ιστορική μνήμη μέσα από την σφαίρα οπτικών αναπαραστάσεων.

Σύντομο Βιογραφικό:

Ντορέτ Παναγιωτοπούλου

Η Ντορέτ Παναγιωτοπούλου είναι αρχιτέκτονας. Ολοκληρώνει τις μεταπτυχιακές της σπουδές στην Ιστορία του Πολιτισμού́ και της Τέχνης (Warburg Institute, University of London), έχοντας σπουδάσει σε προπτυχιακό́ και μεταπτυχιακό́ επίπεδο Αρχιτεκτονική́ (Architectural Association School of Architecture).

Έχει εργαστεί́ στο αρχιτεκτονικό́ γραφείο Hopkins Architects στο Λονδίνο, στο Re-Activate Athens (Urban-Think Tank), μια πρωτοβουλία της Σχολής Αρχιτεκτονικής και Πολεοδομίας του Ελβετικού́ Ομοσπονδιακού́ Ινστιτούτου Τεχνολογίας ETH της Ζυρίχης και του Ιδρύματος Ωνάση, στον ερευνητικό́ οργανισμό Forensic Architecture στο πανεπιστήμιο Goldsmiths στο Λονδίνο κ.α.

Η διπλωματική της θεωρητική εργασία και σχεδιαστική́ πρόταση Parthenon Controversies δημοσιεύτηκε προσφάτως στο βιβλίο Rituals and Walls: The Architecture of Sacred Space (AA Publications, 2016). 

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ