ΒΡΑΒΕΙΑ
MIES VAN DER ROHE 2022
ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΕΣ
Τρία ξεχωριστά έργα αρχιτεκτονικής έχω την χαρά να παρουσιάσω στην συνέχεια, που με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, στο πλαίσιο των φετινών βραβείων Mies van der Rohe, είναι υποψήφια για την final short list από τη Fundacio Mies Van der Rohe Barcelona. Τρία διαφορετικής κλίμακας και χρήσης γνωστά ήδη κτίρια, σημαντικών μελετητών, που έχουν ήδη διακριθεί και καταξιωθεί στον ελληνικό και διεθνή χώρο και δίκαια μας εκπροσωπούν στον μεγάλο αυτό διαγωνισμό. Πρόκειται για:
- Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Αρχιτέκτονες: Μπούκη Μπαμπάλου-Νουκάκη, Αντώνης Νουκάκης, Θεανώ Φωτίου
- Dexamenes Seaside Hotel, Κουρούτα, Πελοπόννησος
Αρχιτέκτονες: K-Studio, Δημήτρης και Κωνσταντίνος Καραμπατάκης
- Σαλαμίς, Εξοχική Κατοικία Στη Σαλαμίνα
Αρχιτέκτονες: AREA: ARCHITECTURE RESEARCH ATHENS / Γιώργος Μητρούλιας, Στυλιανή Δαούτη, Μιχαλης Ραφτόπουλος
Πρόκειται για το σημαντικότερο Ευρωπαϊκό Βραβείο Αρχιτεκτονικής, που θεσπίστηκε το 1987 από την European Commission και την fundacio mies van der rohe barcelona, στην πόλη όπου βρίσκεται το περίπτερο του Mies, Barcelona Pavilion. Το Περίπτερο εκπροσώπησε τη Γερμανία στη Διεθνή Έκθεση του 1929, και θεωρείται από τα πλέον εμβληματικά έργα του μοντερνισμού του 20ου αιώνα.
Mies van Der Rohe, Barcelona Pavilion.
Ο διαγωνισμός διεξάγεται κάθε δύο χρόνια. Τα βραβεία, που έχουν συμβολική και παιδαγωγική αξία, απονέμονται σε Ευρωπαίους αρχιτέκτονες για έργα τους που υλοποιήθηκαν στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με την ανοιχτή προκήρυξη του διαγωνισμού:
Σκοπός του Βραβείου είναι ο εντοπισμός και η ανάδειξη των έργων- για τα οποία το Περίπτερο της Βαρκελώνης του Mies van der Rohe αποτελεί ένα σύμβολο- που ο καινοτόμος χαρακτήρας του λειτουργεί ως προσανατολισμός ή ακόμη και ως μανιφέστο […] Το Βραβείο αναδεικνύει τα επιτεύγματα των Ευρωπαίων αρχιτεκτόνων, την ανάπτυξη νέων ιδεών και τεχνολογιών και παρέχει στους πολίτες καθώς και στα δημόσια ιδρύματα την ευκαιρία να κατανοήσουν καλύτερα τη σημασία της αρχιτεκτονικής στην κατασκευή βιώσιμων πόλεων και κοινοτήτων, όπου η σημαντική σχέση ανάμεσα στην ποιότητα ζωής και στην ποιότητα του περιβάλλοντος αποτελεί βασική προτεραιότητα. Με αυτόν τον τρόπο, το Βραβείο φιλοδοξεί να είναι μια πλατφόρμα έρευνας, ανάπτυξης και εφαρμογής βιώσιμων αρχιτεκτονικών πρακτικών, που θα ελαχιστοποιήσουν τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις των κατασκευών, καθώς θα προωθήσουν τα κοινωνικά, πολιτιστικά και οικονομικά οφέλη της αειφόρου ανάπτυξης.
Τα υποψήφια για το Βραβείο έργα προτείνονται από τις εθνικές αρχιτεκτονικές ενώσεις ή συλλόγους, από μια ομάδα ανεξάρτητων σημαντικών εμπειρογνωμόνων που ειδικεύονται στη σύγχρονη αρχιτεκτονική, καθώς και από τη Συμβουλευτική Επιτροπή που υποστηρίζει την κριτική επιτροπή.
Ακολουθεί παρουσίαση των υποψήφιων έργων σύμφωνα με το υλικό που ευγενικά παραχώρησαν οι μελετητές:
1.
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ)
Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου, Αθήνα
Ένταξη
Το κτίριο της Βιβλιοθήκης, ένας δυναμικός έρπων σχηματισμός, λειτουργεί ως ενδιάμεσο χωρικό στοιχείο μεταξύ των κτιρίων της Φιλοσοφικής και της Θεολογικής Σχολής. Βυθισμένο ως προς το περιβάλλον του, προβάλλει με έμφαση τη δυναμική γραμμική του υπόσταση εκφράζοντας τον συμβολισμό του: η πλαστικότητα των επενδυμένων με χαλκό κυρτών στεγάσεων παραπέμπει σε ανοιχτό βιβλίο, ενώ ο αυστηρός ορθογώνιος όγκος των σπάνιων βιβλίων προβάλλει ως κιβωτός πολύτιμου περιεχομένου. Η διαμήκης προστατευμένη γέφυρα σύνδεσης με το κτίριο της Φιλοσοφικής εντείνει τον δυναμισμό της γραμμικότητας.
Η τριγωνική αυλή-χοάνη, όπου η είσοδος του κτιρίου, υποδέχεται ως ανοιχτός αμφιθεατρικός χώρος άτυπα δρώμενα των φοιτητών.
Δομή
Η είσοδος της βιβλιοθήκης, ο διαμπερής προθάλαμος με το «αιωρούμενο» τριγωνικό στέγαστρο, συνδέει την αυλή με το φυτεμένο τοπίο του campus. Ο τοίχος των lockers, που ορίζει τον χώρο, στρέφει το βλέμμα και το σώμα προς τον κεντρικό κορμό της βιβλιοθήκης.
Εισερχόμενοι, αντιλαμβανόμαστε και κατανοούμε τον συνολικό χώρο ως δομή και οργάνωση:
_Τον διαμήκη πολυώροφο χώρο, με βασικά χαρακτηριστικά τη γραμμική ανάπτυξη και την οργάνωση των λειτουργιών σε παράλληλα διαταγμένες ζώνες.
_Το γενεσιουργό στοιχείο, την εκτεταμένη κιονοστοιχία, ρυθμικό φορέα του κτιρίου, με τις αναδυόμενες κοίλες επιφάνειες της οροφής που υποδέχονται και αντανακλούν το φυσικό φώς, και κυριαρχούν ως εκφραστικά μέσα των χωρικών σχέσεων.
_Τον «τοίχο από βιβλία», που εκτείνεται κατά μήκος και καθ’ ύψος του κτιρίου, και αποδίδει με έμφαση τον χαρακτήρα του περιεχομένου του. Διαχωρίζει δύο διακεκριμένες περιοχές των αναγνωστήριων και των βιβλιοστασίων, ορίζοντας τον άξονα των κινήσεων. Εγκάρσιες γέφυρες οδηγούν στα κλειστά ομαδικά αναγνωστήρια.
Κάτοψη Ισογείου
Τα δύο εκτεταμένα ανοικτά αναγνωστήρια, περιοδικών στη χαμηλή στάθμη, και βιβλίων στο υπερυψωμένο επίπεδο, προσφέρονται ως πεδία κοινωνικής δράσης και έκφρασης.
Μελέτη 2002- 2008, ολοκληρώθηκε το 2018, λειτούργησε το 2019
2.
DEXAMENES SEASIDE HOTEL
ΚΟΥΡΟΥΤΑ, ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Η ιστορία των Δεξαμενών ξεκινά στις αρχές του 1900, όταν οι μπετονένιες δεξαμενές χτίστηκαν μπροστά στην παραλία, για την αποθήκευση εξαγώγιμου κρασιού.
Με τη μετατροπή του συγκροτήματος σε ξενοδοχείο, σκοπός ήταν η ανάδειξη της ισχυρής ιστορίας και της ωμής ομορφιάς των υπάρχοντων κτιρίων συμπληρώνοντας το μπρουταλισμό τους με κομψές επεμβάσεις.
Με μια συμπληρωματική παλέτα σκυροδέματος, σιδήρου, ξυλείας και γυαλιού εξασφαλίζεται η ελαφρότητα των νέων κατασκευών, αφήνοντας σχετικά ανέπαφα τα υφιστάμενα κελύφη και διατηρώντας την ισχυρή τους παρουσία.
Το περσιδωτό στέγαστρο του περιπτέρου της υποδοχής προσφέρει δροσιά στη σκιά του και ανακούφιση από το θερμό ήλιο κατά τη διάρκεια της μέρας. Τα περίτεχνα εκτεθειμένα θραύσματά του βιομηχανικού παρελθόντος στέκονται αρμονικά πλάι στα χειροποίητα λινά που πωλούνται στη λιτή μπουτικ, καθώς προχωρά κανείς προς την κεντρική αυλή. Κυρίαρχα στο οικόπεδο στέκονται τα δύο επιμήκη μπετονένια μπλοκ, κάθε ένα από τα οποία χωρίζεται κατά μήκος σε δύο σειρές από 10 πολυτελή δωμάτια.
Μια ρηχή δεξαμενή νερού διαχωρίζει τις δύο σειρές δωματίων προσφέρει μια δροσερή ανάσα ανακλά φως στις κυρτές επιφάνειες των επιβλητικών μεταλλικών τυμπάνων που αναδύονται περήφανα μέσα από την υδάτινη επιφάνεια. Η είσοδος σε αυτά γίνεται με βήματα πάνω στο νερό, που προέρχονται από τα ατόφια αποκόμματα των τοιχίων των δεξαμενών που έγιναν για τα ανοίγματα των δωματίων.
Αυθεντικά χαρακτηριστικά, όπως οι θυρίδες και οι σωλήνες στην όψη των κτιρίων των δεξαμενών, καθώς και η πατίνα στην επιφάνεια των εσωτερικών τοίχων διατηρούνται, για να πλαισιώσουν τα νέα στοιχεία από ανάγλυφο γυαλί, γυαλισμένο μωσαϊκό, ξύλο και κομψό μαύρο μέταλλο. Τα δωμάτια της αυλής διατάσσονται με προτεραιότητα την ιδιωτικότητα , ενώ αυτά στο θαλάσσιο μέτωπο διατάσσονται έτσι ώστε να απολαμβάνουν μέγιστη θέα προς τη θάλασσα, και συνδέονται με την παραλία με μια πλατιά promenade.
Δύο επίσης προϋπάρχοντα λιθόκτιστα κτίρια διαμορφώθηκαν ώστε να στεγάσουν χώρους εστίασης και εκδηλώσεων, εστιάζοντας στην προώθηση της τοπικής κουλτούρας και παράδοσης, και της ιστορίας του τόπου μέσω τέχνης και κουζίνας. Τούβλα που βρέθηκαν στο εσωτειρκό αυτών των κτιρίων αναδιατάσσονται για να διαμορφώσουν τα δάπεδα και τους προαύλιους χώρους, ενώ οι κεραμοσκεπές ανακατασκευάστηκαν με κεραμικά στοιχεία που παράγονται στην περιοχή, και δεν ξεχωρίζουν από τα προϋπάρχοντα.
Το ξενοδοχείο διαμορφώνει ένα καλλιτεχνικό πρόγραμμα που ενημερώνεται διαρκώς, με εκθέσεις, εγκαταστάσεις και παραστάσεις επιμελημένες από προσκεκλημένους καλλιτέχνες στη διάρκεια της θερινής περιόδου.
Κάντε κλικ εδώ και δείτε και το σχετικό σύντομο βίντεο:
ΣΑΛΑΜΙΣ, ΕΞΟΧΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΤΗ ΣΑΛΑΜΙΝΑ
Αρχιτέκτονες: AREA: ARCHITECTURE RESEARCH ATHENS / από αριστερά: Μιχάλης Ραφτόπουλος, Στυλιανή Δαούτη, Γιώργος Μητρούλιας,2016
Εξωτερικά οι συμπαγείς τοίχοι δίνουν την εντύπωση μιας μονολιθικής κατασκευής, που όμως μέσα της κρύβει μια μεγάλη κεντρική αυλή. Μία στενή πύλη οδηγεί από το δρόμο στο εσωτερικό της, και μία δεύτερη, τοποθετημένη αντιδιαμετρικά, οδηγεί στον πίσω κήπο με τη μικρή πισίνα.
Μέσα στην αυλή τέσσερα ζεύγη συρόμενων υαλοστασίων μοιράζουν το χώρο στα τέσσερα: δύο κλειστά και δύο υπαίθρια δωμάτια στεγάζουν τους κύριους χώρους διημέρευσης και αφήνουν μία μικρότερη αυλή εισόδου και μία μεγαλύτερη με την υπάρχουσα ελιά. Καθώς τα υαλοστάσια μετακινούνται η εξωτερική σταθερότητα του μονολιθικού κτίσματος ανατρέπεται και η ισορροπία μεταξύ κλειστού και υπαίθριου αλλάζει. Μπορούμε να έχουμε μία μεγάλη υπαίθρια αυλή, ή ένα μεγάλο σκιασμένο δωμάτιο ή δύο μικρότερες αυλές ή δύο κλειστά δωμάτια.
Στην καρδιά του σπιτιού ο κλειστός χώρος παράγει τον υπαίθριο και αντίστροφα. Όταν μαζί με τα υαλοστάσια ανοίξουν και οι δύο εξωτερικές πύλες δημιουργείται ένας διαμπερής υπαίθριος χώρος που διατρέχει το σπίτι χωρίζοντάς το στα δύο. Ας θυμηθούμε το μικρό φέρρυ που μας μετέφερε στο νησί, με τις εκατέρωθεν μπουκαπόρτες που συνδέουν και χωρίζουν τη Σαλαμίνα από τη στεριά. Αντίστοιχα οι δύο πύλες της κατοικίας άλλοτε μετατρέπουν την αυλή σε πέρασμα και άλλοτε σε κλειστό οργανισμό που επιπλέει μέσα στον ελαιώνα.
Αναζητήσεις μέσα από μια σειρά προπλασμάτων
Καλή επιτυχία!
Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση
