RENA SAKELLARIDOU
SEA VOYAGE
PHOTOGRAPHY ERIETA ATTALI
Μία ξεχωριστή έκδοση ήρθε στα χέρια μου την περίοδο των εορτών από τον έγκυρο εκδοτικό οίκο Hatje Cantz Publishing, που Ιδρύθηκε το 1945 με έδρα το Βερολίνο και ειδικεύεται στη φωτογραφία, την τέχνη, την αρχιτεκτονική και το design. Ένα καλοσχεδιασμένο βιβλίο-αντικείμενο με χοντρό εξώφυλλο και σε μεγάλο φορμά, που εντάσσει στον διεθνή χώρο την ελληνική αρχιτεκτονική και φωτογραφία παρουσιάζοντας με ένα διαφορετικό τρόπο το γνωστό πλέον και βραβευμένο κτίριο της AGERMAR. Το κτίριο που στεγάζει τα κεντρικά γραφεία του ομίλου Angelicoussis Shipping Group Limited, σχεδιασμένο από την αρχιτέκτονα και καθηγήτρια στην Αρχιτεκτονική σχολή στην Θεσσαλονίκη Ρένα Σακελλαρίδου, που το περιγράφει σαν «ένα ταξίδι στην θάλασσα» και φωτογραφημένο από την Erieta Attali.
Έχει προηγηθεί μία πρώτη έκδοση από την εταιρεία Dimand, που είχε την ευθύνη της διαχείρισης του έργου, με μεγάλο αριθμό φωτογραφιών του Νίκου Δανιηλίδη, που παρουσιάστηκε σε αυτό το blog ένα χρόνο πριν (20 Ιανουαρίου 2019), με τον τίτλο:
“πλοίο κατέπλευσε
εν ηρεμία στην Καλλιθέα”
Μία έκδοση που επιμελήθηκε τότε η Ιωάννα Κωστίκα, τυπώθηκε σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων και δεν κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία.
Το νέο βιβλίο που ήδη προβάλλεται και διατίθεται στο διαδίκτυο και στο Amazon, είναι διαφορετικό γιατί εκτός από την ξεχωριστή φωτογραφική ποιητική προσέγγιση της Attali με τα επιμήκη καδραρίσματα, και το εισαγωγικό κείμενο του αρχιτέκτονα και κριτικού Kaye Geipel, εκδότη του περιοδικού Bauwelt, εμπεριέχει και το αποκαλυπτικό Ημερολόγιο της Σακελλαρίδου από την αρχική σύλληψη, τον σχεδιασμό, και την πορεία της κατασκευής, μέχρι και την ολοκλήρωση του έργου.
Φωτογραφικό υλικό, σκίτσα, σχέδια και προσωπικά κείμενα αποκαλύπτουν το συναρπαστικό ταξίδι, τις αγωνίες, τα όνειρα και τις κατακτήσεις που βιώθηκαν από την Σακελλαρίδου, που είχε την γενική ευθύνη του έργου επί έξι και πλέον χρόνια, από τον Ιανουάριο του 2012 που προκηρύχθηκε ο κλειστός διαγωνισμός μέχρι τον Μάιο του 2018, οπότε η εταιρεία Agemar εγκαταστάθηκε στο κτίριο.
Γνωρίζοντας το κτίριο μέσα από τις προσωπικές ξεναγήσεις με την Ρένα Σακελλαρίδου, εκτιμώ ότι από την υψηλού επιπέδου επιλεκτική φωτογραφική αφήγηση της Erieta Attali, που εστιάζει στην αρχιτεκτονική του κτιρίου, απουσιάζουν ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά στοιχεία τόσο από το εσωτερικό όσο και από τον εξωτερικό χώρο του κτιρίου. Παράλληλα όμως η Attali μας αιφνιδιάζει θετικά, αναδεικνύοντας κυρίως την σχέση του κτιρίου με την θάλασσα, την πόλη και τον άμεσα περιβάλλοντα αστικό ιστό και καταγράφοντας το πώς αποτυπώνονται ανακλώμενοι στα υαλοστάσια, εισχωρώντας στο εσωτερικό του κτιρίου, όπως καταδεικνύεται στις επόμενες εικόνες. Το κτήριο Agemar, σημειώνει στο κείμενό της η Attali, παίρνει το κατακερματισμένο αστικό χάος της Αθήνας και το ανασχηματίζει: σε λευκές πανοραμικές φέτες με παράθυρα που αντανακλούν τη θάλασσα και την ίδια την πόλη.
Αυτή, η μοναδική για την Αθήνα ένταξη ενός καμπυλόσχημου συγκροτήματος 30,616 τετραγωνικών μέτρων που υποχωρεί από τις οικοδομικές γραμμές των στενών δρόμων αφήνοντας ζωτικό δημόσιο χώρο στον αστικό Ιπποδάμεια ιστό, αποτελεί μια πολεοδομικού χαρακτήρα τολμηρή και παράλληλα ευαίσθητη χειρονομία της Σακελλαρίδου. Η δημιουργία και η επεξεργασία του ορίου, το φως, η σκιά, ή υλικότητα, αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία της σύνθεσης.
Αποφασίζουμε να απομακρύνουμε το κτίριο από το μακρινό μέτωπο της οδού Δοϊράνης, σημειώνει η Σακελλαρίδου, να το συνδέσουμε καλύτερα με την αστική κλίμακα, να δημιουργήσουμε ανοιχτό χώρο και να αντικατοπτρίσουμε τις επιφάνειες του νερού. Ενώ στην α΄ φάση του διαγωνισμού δίνουμε έμφαση στην κάθετη διάσταση για να τονίσουμε την διαχρονικότητα, στην β΄ φάση η οριζόντια διάσταση γίνεται κυρίαρχη και η γεωμετρία μαλακώνει σε ρευστές γραμμές.
Σε αντίθεση με τα τυπικά κτίρια γραφείων με τις αδιάφορες γυάλινες προσόψεις, ένα απρόσωπο στερεότυπο που μεταφέρεται σήμερα ανερυθρίαστα και στην επέμβαση-προσθήκη στο ιστορικό κτίριο της Εθνικής Πινακοθήκης, η Σακελλαρίδου επιλέγει τις οριζόντιες λευκές μειούμενες καθ΄ύψος καμπύλες ζώνες με τις βαθειές εσοχές που εξασφαλίζουν την σκίαση αλλά και την απόλαυση του υπαίθριου χώρου, σεβόμενη το ελληνικό φως και το κλίμα του αττικού τοπίου. Παράλληλα, περιορίζεται το περίγραμμα του ισογείου, εντάσσοντας υδάτινες διαμορφώσεις που βελτιώνουν το μικροκλίμα και αντικατοπτρίζουν το κτίριο.
Όπως επισημαίνει και ο Kaye Geipel στο εισαγωγικό του κείμενο, «το κτίριο ενσαρκώνει μια αρχιτεκτονική κομψότητα που ξεφεύγει εντελώς από τους ισχυρούς όγκους των μεγάλων κτιρίων της περιοχής που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια».
Στο εσωτερικό του κτιρίου η κομβική θέση του οβάλ αίθριου με έναν μεγάλο φεγγίτη στην οροφή, αμέσως μετά την κεντρική είσοδο, που παραπέμπει στο Μουσείου Guggenheim του Frank Lloyd Wright, οργανώνει την κίνηση, προσανατολίζει τον επισκέπτη και δημιουργεί ένα παιχνίδι φωτός και σκιάς.
Στο ημερολόγιo της Σακελλαρίδου με τίτλο DIARY-THE MAKING OF THE BUILDING μέσα από μια πυκνή αφήγηση, με αφετηρία τον πρώτο διαγωνισμό και εικονογράφηση από το ταξίδι της κατασκευής, αποκαλύπτονται προσωπικές αναφορές, όνειρα, μαγικές στιγμές, απογοητεύσεις, μνήμες, αγωνίες και επιρροές, καθώς και η πορεία του σχεδιασμού με τα αμέτρητα σκίτσα, τα τρισδιάστατα μοντέλα, τις μακέτες και περισσότερα από 1.000 σχέδια.
Αναφέρεται επίσης στα "είδη του χρόνου" στην αρχιτεκτονική και διατυπώνει την πεποίθηση ότι "Κατασκευάζουμε αφηγήσεις από χώρο και μορφή, από υλικά και φως, από κινήσεις και εμπειρίες των ανθρώπων. Ιστορίες για το τι κάνουν οι άνθρωποι, προγράμματα που είναι ιστορίες από λέξεις και αριθμούς, προθέσεις, ενημερωτικά δελτία και προϋπολογισμούς και σχέσεις, πολλές σχέσεις, στον εαυτό μας, στις ομάδες μας, στους συμβούλους μας, στους πελάτες μας."
Η Ρένα Σακελλαρίδου στην φάση της κατασκευής ψηλαφίζει την λεπτομέρεια ένταξης φωτισμού στο στηθαίο του κτιρίου
Συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές του έργου και ιδιαιτέρα στους ανθρώπους της AGEMAR.
Εκτιμάται ότι σύντομα η έκδοση αυτή θα διατίθεται και στην Ελλάδα.
Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση
