ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΔΟ ΣΤΑΔΙΟΥ





Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση


ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΙ – ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ



1. Γιώργος Μαδεμοχωρίτης, Αρχιτέκτονας, 

Προέδρος Τμήματος Αττικής ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ




Αγαπητοί φίλοι και συνάδελφοι,

Θεωρώ ιδιαίτερα σημαντική την σημερινή εκδήλωση και ευχαριστώ όλους όσους βοήθησαν στην υλοποίησή της.
Η εκδήλωση βασίστηκε  στην πρόταση των αγαπητών συναδέλφων Δημήτρη Κονταργύρη και Ανδρέα Βεντουράκη για την οδό Σταδίου και την εξαιρετικά ευαίσθητη φωτογραφική αποτύπωση της σημερινής ζοφερής πραγματικότητας από τον φίλο  Γιώργο Τριανταφύλλου, μια αποτύπωση οποία ξεπερνά το επίπεδο της απλής καταγραφής και δημιουργεί ένα φάκελο δεδομένων για το κέντρο της Αθήνας, έναν φάκελο που ο κάθε μελετητής πρέπει να γνωρίζει.
Η εκδήλωση όμως αυτή δίνει την ευκαιρία και για τον λόγο αυτό είναι σημαντική, να αρθρωθεί επιτέλους ένας διάλογος , αρχιτεκτονικός διάλογος, χωρίς αποκλεισμούς και αγκυλώσεις,   όπου όλες οι απόψεις για  τις προγραμματιζόμενες επεμβάσεις στο κέντρο της Αθήνας, μπορούν να αναπτυχθούν ελεύθερα και να υποστηριχθούν ισότιμα.
Είμαι βέβαιος  ότι θα είναι ένας διάλογος ουσίας, μια εποικοδομητική αντιπαράθεση επιστημονικών απόψεων με στόχο την ποιότητα ζωής στην Αθήνα.  Είναι ένας διάλογος και ένας προβληματισμός που η αρχιτεκτονική κοινότητα οφείλει στην Αθήνα.
Σαν Τμήμα Αττικής του ΣΑΔΑΣ, σταθήκαμε επικριτικά – αρνητικά από την αρχή στην πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου ως προς την διαδικασία του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, τον θεσμικό τρόπο παρέμβασης στον δημόσιο χώρο και  στην ίδια την επιλογή της πεζοδρόμησης.
Θεωρούμε ότι τέτοιας κλίμακας έργα, που πράγματι είχαν προβλεφθεί στον κεντρικό σχεδιασμό, πρέπει πριν από την απόφαση υλοποίησής τους να τεκμηριώνονται κοινωνικά και περιβαλλοντικά με την έννοια του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και όχι μόνον του φυσικού.
Ελπίζω ότι η σημερινή εκδήλωση και ο διάλογος που θα ακολουθήσει να αναδείξει την τεκμηρίωση αυτών των επιλογών καθώς και να εμφανίσει τις άλλες δυνατότητες που είχαμε  και πιθανόν να εξακολουθούμε να έχουμε, δεν τις ψάξαμε θεσμικά και φυσικά  ποτέ δεν παρουσιάσαμε.
Είναι μια ευκαιρία να απαντηθεί το γιατί επιλέγει για αναβάθμιση και πεζοδρόμηση, ένας εμβληματικός δρόμος κεντρικών και διοικητικών λειτουργιών, όπως η Πανεπιστημίου, από έναν καθαρά εμπορικό δρόμο όπως η Σταδίου που θα ολοκλήρωνε το ήδη πεζοδρομημένο εμπορικό τρίγωνο της Αθήνας που  σήμερα μαραζώνει και παρακμάζει.
Είναι μια ευκαιρία να εκτιμηθεί  αν για μια αντίστοιχης ποιότητας επέμβαση στο κέντρο της Αθήνας, αξίζει να έχουμε τεράστιες κυκλοφοριακές επεμβάσεις, όπως η αντιδρόμηση της Ακαδημίας,  με απρόβλεπτο κοινωνικό και οικονομικό κόστος .
Η χρήστες και ο χρόνος καταξιώνουν τα έργα,  τα υιοθετούν ή τα καταργούν, τα εντάσσουν στην ζωή τους ή τα τροποποιούν.
Εμείς, σαν αρχιτέκτονες, έχουμε την υποχρέωση να είμαστε προετοιμασμένοι για προσαρμογές και λύσεις σε περίπτωση αποτυχίας του σχεδιασμού ή αδυναμίας υλοποίησης των έργων. Δεν είναι και λίγες οι περιπτώσεις έργων που αποφασίστηκαν, εξαγγέλθηκαν εγκαινιάστηκαν αλλά δεν έγιναν, ίσως και καλώς δεν έγιναν.
Σε κάθε περίπτωση όμως , σαν φορείς, έχουμε την υποχρέωση στήριξης του ελεύθερου και ανοιχτού διαλόγου για όλα τα θέματα που αφορούν τις παρεμβάσεις στην πόλη μας .
Στα πλαίσια αυτής της υποχρέωσης , το  τμήμα Αττικής του ΣΑΔΑΣ με πραγματικά μεγάλη χαρά σκεπάζει με την αιγίδα του την σημερινή εκδήλωση.

Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ




2. Νίκος Φιντικάκης, Αρχιτέκτων, Μέλος του Συμβουλίου της UIA,

Δ/ντής του Διεθνούς Προγράμματος ARES (Αρχιτεκτονική και Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας)

«ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΝΩΣΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ (UIA) ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΧΩΡΩΝ»





Ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση το Τμήμα Αττικής του ΣΑΔΑΣ και τον συνάδελφο Γιώργο Τριανταφύλλου, που κρατάει μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ιστοσελίδα απαλλαγμένη εξάρτησης από διαφημίσεις (κι αυτό έχει μεγάλη σημασία). 
Θα μπορούσε βέβαια η εκδήλωση να γίνει σε Δημόσιο Χώρο (όπως ο Ε.RAMA ο τωρινός πρωθυπουργός της Αλβανίας και πρώην δήμαρχος Τιράνων παρουσίασε τη βραβευμένη από θεσμικό Ευρωπαϊκό Διαγωνισμό μελέτη μου για το Ιστορικό Κέντρο Τιράνων) ή στην αίθουσα εκδηλώσεων του ΤΕΕ ή του ΣΑΔΑΣ ή του Δήμου Αθηναίων. 
Εν πάσει περιπτώσει : 
Η UIA είναι η Διεθνής Ένωση των Αρχιτεκτόνων στην οποία είναι εγγεγραμμένα 150 περίπου κράτη και 1.500.000 Αρχιτέκτονες από όλο τον κόσμο.
Μια από τις σημαντικές ενέργειες της UIA είναι οι Διεθνείς Αρχιτεκτονικοί Διαγωνισμοί, που υπάγονται στον κανονισμό UIA - UNESCO. Είναι η μόνη διαδικασία που διασφαλίζει Διεθνή εγκυρότητα και απόλυτη διαφάνεια στους Αρχιτεκτονικούς Διαγωνισμούς. 
Για το λόγο αυτό ζήτησα η τοποθέτησή μου, ως μέλους του Συμβουλίου της UIA, να προηγηθεί των παρουσιάσεων των μελετών και τούτο γιατί αφορά σε κριτική επί θεσμικών διαδικασιών και όχι σε κριτική επί Αρχιτεκτονικών προτάσεων.
Όταν οι διοργανωτές του RE-THINK ζήτησαν από τον Πρόεδρο της UIA που εδρεύει στο Παρίσι, Γάλλο Αρχιτέκτονα Albert Dubler, τον ορισμό του ως κριτή στον Διαγωνισμό για την Πανεπιστημίου, εκείνος εγγράφως αρνήθηκε, διότι διαπίστωσε ότι δεν τηρούνταν οι προβλεπόμενες συνθήκες και προδιαγραφές όπως αυτές συμπεριλαμβάνονται στον Κανονισμό UIA-UNESCO – π.χ. διαδικασία επιλογής Κριτών κλπ. 
Για το λόγο αυτό στις 24/10/2013, στη συνάντηση του Συμβουλίου της UIA στο Πεκίνο, αφού συζητήθηκε εκτενώς το ζήτημα και ενημερώθηκαν όλοι αναλυτικά, στο τέλος ο Πρόεδρος της UIA Albert Dubler, ανεφώνησε το περίφημο POURQUOI (ΓΙΑΤΙ?) των Γάλλων. Στη συνέχεια εκδόθηκε η εξής απόφαση:
UIA RESOLUTION ON INTERVENTIONS IN SIGNIFICANT AND
HISTORICAL URBAN PUBLIC SPACES 

During its 122nd Session in Beijing, (October 21-22) the UIA Council adopted the following resolution: 
UIA Council states that public spaces require non-negotiable quality, public governance and transparency. Therefore it is strongly recommended that all interventions in significant and historical urban public spaces be submitted to public consultation and be the outcome of architectural or town planning Competitions under the UIA UNESCO regulations.

Albert Dubler, President 

Δόθηκε έτσι η ευκαιρία στην Διεθνή Ένωση των Αρχιτεκτόνων να υποδείξει τον εύλογα και κοινωνικά αποδεκτό τρόπο διαχείρισης των Δημόσιων Χώρων και τον τρόπο υπαγωγής του σχεδιασμού του σε θεσμοθετημένους Αρχιτεκτονικούς Διαγωνισμούς τοπικούς ή διεθνείς.
Είναι μια σαφής δήλωση της UIA μέσα από την οποία διαφαίνεται και υποστηρίζεται ταυτόχρονα, ότι η διαχείριση του Δημόσιου Χώρου δεν μπορεί να υπάγεται στη λογική της εμπορικής παγκοσμιοποίησης και μάλιστα χωρίς κανόνες. Δεν μπορεί να εμπορευματοποιείται η επιστήμη με στόχο την προβολή μεγαλοσυμφερόντων. 
Σε συνέχεια του ψηφίσματος της UIA, το Ελληνικό τμήμα της UIA στο ΤΕΕ με Πρόεδρο την κυρία Φ. Βαβύλη, αν. μέλος του Συμβουλίου της UIA και καθ. του Α.Π.Θ. εξέδωσε απόφαση τον Ιούνιο του 2013 θεωρώντας τον Διαγωνισμό εκτός πάσης θεσμικής διαδικασίας. Επίσης, η Επιστημονική Επιτροπή Αρχιτεκτόνων του ΤΕΕ (Φεβρουάριος 2013) με απόφασή της θεώρησε εύλογη τη στάση του Προέδρου της UIA. 
Όπως αντιλαμβάνεστε, ο Διαγωνισμός είναι άκυρος για τη Διεθνή Νομοθεσία και επομένως άκυρος και για μια Ευρωπαϊκή χώρα, όπως η Ελλάδα.
Σημειώνω ότι συμμετείχαν 70-80 προτάσεις, ενώ σε αντίστοιχους Διεθνείς Διαγωνισμούς, από την Όπερα του Σύδνεϋ μέχρι και την Αλεξανδρινή Βιβλιοθήκη που η «υπό ανάπτυξη» Αίγυπτος προκήρυξε απόλυτα θεσμικό Διεθνή Διαγωνισμό, οι συμμετοχές είναι τουλάχιστον 300-500 και συχνά 1000 προτάσεις.
Τονίζω εδώ ότι πολλοί Έλληνες Αρχιτέκτονες έχουν τιμηθεί σε ανάλογους Νόμιμους Διεθνείς Διαγωνισμούς – Τομπάζης (FATIMA) – Νουκάκης (ΒΗΡΥΤΟ) κλπ.


Αλέξανδρος Τομπάζης, Fatima Πορτογαλία

Υπενθυμίζω επίσης ότι μόνο για το Διεθνή Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό, που προκήρυξε ο ΟΣΚ για το Βιοκλιματικό Σχολείο Κρήτης, συμμετείχαν 150 Αρχιτέκτονες από όλο τον κόσμο και το κέρδισαν Έλληνες. 

Αλλά και οι Πανελλήνιοι Αρχιτεκτονικοί Διαγωνισμοί της ΕΑΧΑ είχαν μεγάλη επιτυχία. Παραταύτα καταργούνται και ο ΟΣΚ και η ΕΑΧΑ και είναι πραγματικά κρίμα αυτό, εκτός αν γίνεται σκόπιμα, προκειμένου να παραδοθεί ο Δημόσιος Χώρος σε Ιδιωτικά Συμφέροντα. 

Όμως, αν δεν επικρατούσε ο μεγαλοϊδεατισμός των μεγαλο-συμφερόντων θα μπορούσε για την Ανάπλαση της Πανεπιστημίου να προκηρυχθεί έγκυρος με θεσμοθετημένες διαδικασίες Πανελλήνιος (ή Διεθνής) Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός, είτε από το ΤΕΕ, είτε από την ΕΑΧΑ με τα λεφτά της χορηγίας και έτσι να θεωρηθεί δίκαιο το αποτέλεσμα από όλους, τόσο από τους λίγους συμμετέχοντες όσο κι από τους πολλούς μη συμμετέχοντες και να επιβιώσουν και οι απολυμένοι υπάλληλοι των 2 Οργανισμων. Αντ’ αυτού επελέγη η αυθαίρετη μη θεσμοθετημένη διαδικασία.

Και δυστυχώς το κακό δεν τελειώνει εδώ. 

Στο Ελληνικό, ενώ έγινε Διεθνής Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός αυτός αγνοείται επιδεικτικά, μένει στο περιθώριο και προτείνονται εξωθεσμικές απαράδεκτες επεμβάσεις. Κι αυτό γιατί αυτή η ομάδα του ΕΜΠ δεν πήρε καμιά χορηγία και προτίμησε τις θεσμικές διαδικασίες πρωτοστατούντων των Δημάρχων (Ελληνικού κλ.). Αντίστοιχα, όπως μου ανέφερε ο Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Περιβάλλοντος και Πολιτισμού προγραμματίζονται έργα στον Εθνικό Κήπο μέσω της Ιδιωτικής Χρηματοδότησης του οργανισμού ΝΕΟΝ του Προέδρου του ΣΕΒ κ. Δασκαλόπουλου και τώρα αναμένουμε αν οι όροι και οι προδιαγραφές του Διαγωνισμού από το Δήμο Αθηναίων, θα τολμήσουν να επαναλάβουν τις ίδιες εξωθεσμικές διαδικασίες της Πανεπιστημίου.

Για όλους τους παραπάνω λόγους θα είναι εξαιρετικά χρήσιμο για τη Διεθνή Κοινότητα των Αρχιτεκτόνων να μεταφέρουμε τις θέσεις των υποψηφίων Δημάρχων της Αθήνας, αλλά και των υποψηφίων Περιφερειαρχών της Αττικής για τον τρόπο που προγραμματίζουν να αναπλάσουν το Ιστορικό Κέντρο της κοιτίδας του πολιτισμού.

H UIA δεν είναι αντίθετη στην προσφορά Αρχιτεκτονικών ιδεών, το αντίθετο μάλιστα, αλλά είναι κατηγορηματικά αντίθετη στις αυθαίρετες διαδικασίες που τελικά προσβάλλουν και την Αρχιτεκτονική και την Κοινωνία.

H UIA χαιρετίζει την συμβολή των Πανεπιστημίων στη Διαμόρφωση Κοινωνικών Πολεοδομικών Προτάσεων, όπως εκείνη του Ελληνικού και χαιρετίζει τη συμβολή Νέων Δημιουργών όπως αυτών που παρουσιάζουν σήμερα τις προτάσεις τους. Απαιτεί όμως στη συνέχεια να τηρούνται οι θεσμοί και οι Νόμοι για να υπηρετείται το κοινωνικό σύνολο με όρους διαφάνειας.

Κι όπως ξέρετε, πράσινο και κήπους υποσχέθηκε ο Ερντογάν στο Gezi Park και λόγω της αυθαίρετης διαδικασίας που ακολουθήθηκε έχει ξεσηκωθεί όχι μόνο το Τουρκικό Τεχνικό Επιμελητήριο, αλλά και η κοινωνία ολόκληρη.

Για φανταστείτε τι θα γινόταν αν η Λεωφόρος Ηλυσίων στο Παρίσι μετατρεπόταν σε πεζόδρομο με ιδιωτική χρηματοδότηση από τη Γαλλική Τσιμεντοβιομηχανία LAFARGE ή του Μεγαλοεπιχειρηματία Αεροπλάνων Ντασώ και το έργο να προχωράει χωρίς καμιά θεσμική διαδικασία, αλλά με Νόμους και Εγκυκλίους που βαφτίζουν το ψάρι – κρέας και την αυθαιρεσία – νομιμότητα.

Είναι αδιανόητο, μέσα σε συνθήκες καθολικής φτώχειας του πληθυσμού, Μαικήνες να προωθούν χειροκροτούμενοι Έργα Ανάδειξης μιας Πολεοδομικής Βιτρίνας, όπως γίνεται σήμερα στη λογική της παγκοσμιοποίησης και της εμπορευματοποίησης της επιστήμης στο Αζερμπαϊτζάν, στο Τουρκμενιστάν, στο Κιργιστάν ακόμα και στη Τυφλίδα της Γεωργίας. Εκεί πέρυσι το Συμβούλιο της UIA καταδίκασε την προκλητική συνύπαρξη της κοινωνικής φτώχιας με τα μεγαλεπήβολα σχέδια των STARS της Αρχιτεκτονικής για να βρίσκουν δήθεν δουλειά οι ντόπιοι Μηχανικοί. Αλλά δυστυχώς συμβαίνει το αντίθετο, εμπορευματοποιείται Διεθνώς η Επιστήμη μέσω της Νέας Σύμβασης “PRACTICING IN A HOST NATION” , όπου καταργούνται διμερώς οι Διεθνείς Κανόνες και επιβάλλεται η άγρια εκμετάλλευση του Επιστημονικού Δυναμικού.

Είναι λυπηρό Έλληνες Μηχανικοί να οδηγούνται στη συμμετοχή σε εξωθεσμικούς Διαγωνισμούς - προφανώς ελπίζοντας στην επιβίωση από τη φτώχεια και την ανεργία - και να παραπλανούνται έτσι οι Νέοι Μηχανικοί / Αρχιτέκτονες σχετικά με τον τρόπο άσκησης της Επιστήμης και του Επαγγέλματος και μάλιστα σε ΔΗΜΟΣΙΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ. 

Για το κρίσιμο αυτό ζήτημα, αναζήτησα τη γνώμη δυο πολύ καλών μου φίλων, που δεν είναι Αρχιτέκτονες του Αρχαιολόγου κ. Χρ. Ντούμα και του Πολιτικού – Νομικού κ. Ν. Κωνσταντόπουλου. 

Ο Χρ. Ντούμας μου είπε : «Γράψε κάτι Νίκο για τον βανδαλισμό του μνημείου της Πανεπιστημίου». 

Ο Ν. Κωνσταντόπουλος μου είπε : «Γράψε Νίκο τη γνώμη σου για το εάν αυτός ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός είναι συμβατός με την ιστορικότητα του τόπου».

Η απάντηση μου δίνεται περπατώντας ανάμεσα στις βιτρίνες των μακετών στη στοά Ορφέως (εκεί που όταν ήμουν παιδί αγοράζαμε μαγικά και μετά τσάντες για το σχολείο), που πριν λίγο καιρό έβλεπε κανείς κατεβασμένα ρολά και λουκέτα. Αν βάλουμε σ όλα τα λουκέτα και ένα φιόγκο θα μας φαίνονται πιο ωραία ? και τα μαγαζιά θα ανοίξουν ? 


Δυστυχώς, ένας τέτοιος φιόγκος είναι ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός της Πανεπιστημίου.

Είναι άγνωστο για πόσο διάστημα οι γύρω από την Πανεπιστημίου Δημόσιοι Χώροι θα παραμείνουν «γιαπιά». Είναι άγνωστο με ποιόν νομότυπο τρόπο θα αναζητηθούν ευθύνες, αν τυχόν διαπιστώσει ο εργολάβος την ύπαρξη απρόβλεπτων συνθηκών, όπως, για παράδειγμα, αρχαία ή και υπόγεια ύδατα (λόγω βροχής!!!), όπου η στάθμη των υδάτων θα ανεβοκατεβαίνει 8 μέτρα, όπως συνέβη κατά την έναρξη της εργολαβίας του Έργου της Εθνικής Πινακοθήκης.
Η Αθήνα σήμερα χρειάζεται επειγόντως συνολική Πολεοδομική και Περιβαλλοντική Ανασυγκρότηση σε όλο το βάθος των συνοικιών και όχι στην κατεύθυνση της δημιουργίας μιας πόλης δύο ταχυτήτων.
Η δημιουργία πλασματικών συνθηκών ωρίμανσης έργων μέσω μη έγκυρων Διαγωνισμών και Ιδιωτικών χρηματοδοτήσεων στερεί τη δυνατότητα δίκαιης κατανομής των κονδυλίων του ΕΣΠΑ. Μ’ αυτό τον τρόπο, αντί να χρηματοδοτούνται Έργα ζωτικής κοινωνικής σημασίας (π.χ. Δυτική Αθήνα) χρηματοδοτούνται Έργα βιτρίνας, όπως η Πανεπιστημίου. 
Η UIA θα συμβάλλει με όλες τις δυνάμεις της στην υποστήριξη των Διεθνών και Πανελλήνιων Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών, ώστε τα χρήματα των καλής πρόθεσης Χορηγών να εξυπηρετούν δίκαια και με διαφάνεια και την Κοινωνία και τους Αρχιτέκτονες. 
Ήδη έχουν προκηρυχθεί από την UIA πολλοί Διαγωνισμοί, δύο Διεθνείς Αρχιτεκτονικοί Διαγωνισμοί με θέμα «ΟΥΤΟΠΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΗ» αντίστοιχο με τον τίτλο του Παγκόσμιου Συνεδρίου στο Durban της Ν. Αφρικής τον Αύγουστο του 2014, CUBES κοκ. και ένας Ελληνικός Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός για να παρουσιαστούν οι καλύτερες Διπλωματικές Εργασίες των σπουδαστών Αρχιτεκτονικής.
Αυτές είναι απόλυτα θεσμικές διαδικασίες, δια των οποίων οι νέοι συνάδελφοι μπορούν να προβάλλουν διεθνώς το έργο τους, έξω από κυκλώματα και υπόγειες διαδρομές. 

Νίκος Φιντικάκης, Αρχιτέκτων, Μέλος του Συμβουλίου της UIA,

Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ 


1. Γιώργος Τριανταφύλλου, αρχιτέκτων

"Χωρίς τίτλο…"




TRIANTAFYLLOU from Giorgos Triantafyllou on Vimeo.

Το σούρουπο της Τετάρτης 17 Ιουλίου του 2013, από την θέση του συνοδηγού, βίωσα μια αιφνίδια εμπειρία: Συνειδητοποίησα ότι η άλλοτε κοσμοπολίτικη και εμπορική οδός Σταδίου, χαρακτηρίζεται πλέον από μια απρόσμενη ερημία και εγκατάλειψη. Η έντονη συναισθηματική αυτή φόρτιση ήταν η αφορμή για μια συνεχή φωτογραφική καταγραφή που ξεκίνησε την επόμενη ημέρα, την ίδια ακριβώς ώρα. Οι παιδικές και ύστερες μνήμες, αντιπαρατίθενται με την καταγραφή της ζοφερής εικόνας της Σταδίου του σήμερα, μιας εικόνας που πνίγει την γοητεία και την αρχοντιά ενός από τους πιο ζωντανούς, τους πιο όμορφους και τους πιο αγαπημένους δρόμους της Αθήνας. 

Εν όψει μάλιστα της επέμβασης στη Πανεπιστημίου, την οποία θεωρώ, όπως δημόσια έχω δηλώσει, δεδομένη στο πλαίσιο του RE-THINK ATHENS, η συναισθηματική αυτή ένταση και ανησυχία, ενισχύθηκε με την σκέψη ότι το ενδιαφέρον και οι νέες δραστηριότητες θα επικεντρωθούν κατά μήκος του νέου βουλεβάρτου και είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα επιδεινωθεί η εικόνα και το μέλλον της οδού Σταδίου, που μαζί με το αποδυναμωμένο ιστορικό κέντρο μπορεί να αποτελέσει το backstage της κεντρικής σκηνής της Πανεπιστημίου. 

Όταν τον Σεπτέμβρη του 2013, διάβασα το άρθρο του δημοσιογράφου Δημήτρη Ρηγόπουλο στην Καθημερινή με τίτλο «Κι αν αντί για την Πανεπιστημίου πεζοδρομούσαμε τη Σταδίου;» 

που παρουσίασε την πρόταση του Δ. Κονταργύρη και Α. Βεντουράκη, κάτι έντονο συνέβει μέσα μου. Η πρώτη μου αυθόρμητη αντίδραση ήταν ότι η πρόταση μέσα στην καθαρότητα και την απλότητά της, έμοιαζε με το αυγό του Κολόμβου. Τον Δ. Κονταργύρη τον γνωρίζω πολλά χρόνια και τον εκτιμώ για την σεμνότητά του, το σημαντικό του έργο, την γνωστή μεθοδικότητά του και την επιμονή του στην επεξεργασία προτάσεων πολεοδομικού χαρακτήρα για την πόλη της Αθήνας, που τα τελευταία προσφέρει αφιλοκερδώς. Αυτή την φορά η πρότασή που διατυπώνει σε συνεργασία με τον Ανδρέα Βεντουράκη, μας έφερε κοντά και αποφασίσαμε από κοινού να συνεργαστούμε δημιουργικά. Να παρουσιάσουμε δημόσια την πρόταση αυτή, και να προκαλέσουμε ένα γόνιμο διάλογο μέσω μιας ημερίδας, συσχετίζοντας την, με την φωτογραφική καταγραφή της ζοφερής εικόνας της Σταδίου μαζί με εικόνες και στιγμές από την γοητευτική της ιστορία, για να ευαισθητοποιήσουμε συνειδήσεις. Να προσφέρουμε στο κοινό και τους ειδικούς, και σε όλους όσους βρίσκονται στα κέντρα λήψης αποφάσεων την πρόταση αυτή σαν ένα εναλλακτικό σχέδιο, σε περίπτωση «ατυχήματος» της Πανεπιστημίου, ή ακόμη σε τελική ανάλυση σαν μια ισχυρή κραυγή αγωνίας για την σε κάθε περίπτωση στήριξη της Σταδίου. 
Πριν σας παρουσιάζω στην συνέχεια μια κινηματογραφική αφήγηση της φωτογραφικής καταγραφής του σήμερα, με εικόνες του παρελθόντος, θα ήθελα να διατυπώσω ευχαριστίες από όλους εμάς… προς όλους εσάς τόσο για την παρουσία σας εδώ, όσο και για την δυναμική συμμέτοχή σας σε αυτή την ημερίδα. Ευχαριστίες επίσης προς τον ΣΑΔΑΣ Τμήμα Αττικής και ιδιαίτερα στον Γιώργο Μαδεμοχωρίτη, προς την Αλυσίδα Πολιτισμού Ιανός που μας προσφέρει την φιλοξενία εδώ σήμερα. Τέλος ευχαριστούμε τα καταστήματα HERMES που υποστηρίζουν διακριτικά την σημερινή Ημερίδα, καθώς και όλους όσους συνέβαλλαν για την οργάνωσή της και κυρίως την Λούσυ. 
Μετά την προβολή θα ακολουθήσει η παρουσίαση της πρότασης. 

Σας ευχαριστώ πολύ.
Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ


ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ


Α1. Βλαστός Θάνος, Καθηγητής Σχολής Αγρονόμων Τοπογράφων ΕΜΠ
«Η σημασία της “πεζοδρόμησης” της Πανεπιστημίου για την Σταδίου, το κέντρο και την Αθήνα γενικώτερα»


Σε αναμονή της εισήγησης του καθηγητή  Θάνου Βλαστού δημοσιεύεται (εδώ), μαζί με σειρά νεώτερων σχολίων νεότερο κείμενό του που μας έστειλε, ,  με τίτλο:

«Σύντομες παρατηρήσεις σε σχέση με όσα ειπώθηκαν στην Ημερίδα υπό την αιγίδα του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων για την ‘πεζοδρόμηση’ της Σταδίου vs Πανεπιστημίου την 1.3.14»

 Αντί της γραπτής εισήγησης παρουσιάζουμε στην συνέχεια τις πινακίδες από το power point που προβλήθηκε παράλληλα:











Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ



Α2. Γρηγοριάδης Βασίλης, 
Αρχιτέκτων  Πολεοδόμος
"Σταδίου: το αυτονόητο!"

Για άλλη μια φορά βρισκόμαστε στο πρόβλημα που λέγεται Αθήνα, και στην παντελή έλλειψη Πολεοδομικού Σχεδιασμού, Οργάνωσης και ρύθμισης αυτού του μοντέλου, που άναρχα αναπτύχθηκε στα εξήντα τελευταία χρόνια.
Ακόμα και σήμερα, με την υπό διαβούλευση πρόσφατη πρόταση αναθεώρησης του Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας, σε Ρυθμιστικό Σχέδιο Αττικής, θεσμοθετούνται ευχές, χωρίς να αντιμετωπίζονται τα προβλήματα αυτής της πόλης και να εξασφαλίζεται η βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων της για την Εικοσαετία.
Αναφερόμενος στο παρελθόν δεν μπορώ να παραβλέψω το καταστροφικό διάταγμα του 1955, ενώ τριάντα χρόνια αργότερα ήρθε το Ρυθμιστικό Σχέδιο της Αθήνας του 1985 χωρίς εφαρμογή.
Η αναλαμπή, για τον Πολεοδομικό Σχεδιασμό, με την «Επιχείρηση Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης» του Αντώνη Τρίτση κυριάρχησε στη δεκαετία του 80 με πενιχρά, για την χώρα, αποτελέσματα και ανύπαρκτα για το Πολεοδομικό Συγκρότημα της Αθήνας.
Λίγο αργότερα, προσπάθεια του Δημάρχου Αβραμόπουλου Πολεοδομικής Οργάνωσης των 8 Διαμερισμάτων του Δήμου Αθηναίων κατέληξε στα συρτάρια της οδού Λιοσίων.
Βέβαια δεν είναι επιτρεπτό σ’ αυτό το διάστημα να ξεχαστούν οι φωνές και τα μηνύματα, όπως:
Το 1965. Στο 5ο Συνέδριο Συλλόγου Αρχιτεκτόνων, στο Ζάππειο Μέγαρο ο Ντίνος Δοξιάδης έκρουε τον κώδωνα του κινδύνου για την Αθήνα.
Και το 1994. Στο Διεθνές Συνέδριο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος με θέμα « Ένα όραμα για την Αθήνα», ο Κώστας Λιάσκας αναφερόταν στην απουσία προσπάθειας σύστασης Μητροπολιτικού μοντέλου, επιβεβαιώνοντας την ανομοιογένεια των συνιστώντων Δήμων.
Και καταλήγουμε σε αυτά τα πρόσφατα χρόνια, στην ευπρόσδεκτη ιδιωτική πρωτοβουλία, που χωροθετεί έτσι θελικά, απέναντι σε μια εξουσία που θεσμοθετεί υποχρεωτικά εκ των υστέρων, θέσεις, χρήσεις γης και όρους δόμησης με σαφείς επιπτώσεις στη λειτουργία της πόλης.
· Μέγαρο Μουσικής σε οικόπεδο Ευταξία, οδός Βας. Σοφίας
· Μουσείο Γουλανδρή, οδός Ρηγίλλης, Φαληρικό Δέλτα, οδός Ερατοσθένους
· Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, οικόπεδο ιδρύματος Ωνάση, Λεωφ. Συγγρού
· Συγκρότημα Βιβλιοθήκης και Λυρικής Σκηνής, ιδρύματος Νιάρχου, στο Φαληρικό Δέλτα

Και έρχομαι στην οδό Σταδίου, στο Αυτονόητο, αν θέλετε, και να διαφωνήσω στον χαρακτηρισμό «εναλλακτική», ο οποίος αδικεί την πρόταση. Κατά την άποψή μου δεν υπάρχει άλλη πρόταση και έχουμε εξηγήσει τους λόγους σε άρθρο μας στην Καθημερινή, ο συνάδελφος Χρήστος Λεμπέσης και ο υποφαινόμενος.
Η Σταδίου λοιπόν:
Δρόμος Ιστορικός της πόλης από τον αρχικό σχεδιασμό της, συνδέοντας δυο επίσης ιστορικές πλατείες, Ομονοίας και Συντάγματος.
Δρόμος της παρέλασης, των κοινωνικών γεγονότων και δρώμενων.
Δρόμος Κοινωνικής διαμαρτυρίας και αμφισβήτησης.
Δρόμος Πολιτικών Διαδηλώσεων.
Δρόμος Εμπορίου και Αναψυχής.
Δρόμος με Αξέχαστα ονόματα όπως:
Πανελλήνια Αγορά, Ένας ο Μπέης, το Πέτρογκραντ, του Νίκι Γιακοβλεφ, το βιβλιοπωλείο της Εστίας, ο Βασιλόπουλος, ο Μούγιερ, ο Απότσος, το Άκρον, ο Κάουφμαν, ο Ζολώτας και πολλά άλλα
Τα θέατρα και σινεμά Αττικόν, Έσπερος, Ορφέας, Astor, Κάρολος Κουν και Άστυ.
Οι Τράπεζες Εθνική, Ιονική
Τα ξενοδοχεία Αθήναιον Μέλαθρον, Εσπερίδες, Μέγας, Μετροπόλ.

Η πρόταση πεζοδρόμησης της Σταδίου έχει σαφή πλεονεκτήματα Πολεοδομικά, Κοινωνικά, Πολιτικά, οικονομικά και Κυκλοφοριακά, όπως:
· Οριοθετείται το βορειοανατολικό πλευρό του Ιστορικού Κέντρου της πόλης, του Ιστορικού Τριγώνου.
· Παρέχεται η ευκαιρία αναθεώρησης της Πολεοδομικής οργάνωσης του τριγώνου με την ουσιαστική πλέον συμμετοχή της οδού Σταδίου, με καθορισμό των χρήσεων γης, ενίσχυσης της κατοικίας και με κίνητρα, μείωση συντελεστών δόμησης, προκειμένου συν τοις άλλοις να προστατευτεί ο οικοδομικός πλούτος.
· Βελτιώνεται ο εσωτερικός κυκλοφοριακός φόρτος, με αυτονόητη κατάργηση των εγκάρσιων στη Σταδίου διελεύσεων.
· Επαναχρησιμοποιείται το αυτόματο σύστημα urbaco, ρύθμισης εισόδου και εξόδου από το Ιστορικό Κέντρο οχημάτων των κατοίκων και της τροφοδοσίας.
· Λαμβάνονται μέτρα έτσι ώστε ο πληθυσμός να παράξει βιώσιμη κοινωνική σύνθεση.
· Διοχετεύεται ο σημερινός κυκλοφοριακός φόρτος της Σταδίου ομαλά στους δυο άλλους παράλληλους άξονες, Ακαδημίας και Πανεπιστημίου, με διάχυση στην πόλη μέσω της Βασιλίσσης Σοφίας και της Λεωφόρου Αμαλίας.
· Επιβάλλονται θεσμικά μέτρα για την επαναφορά του Εμπορίου στην ανθρώπινη κλίμακα.
Παρ’ όλο που μπορεί να λεχθεί ότι η πρόταση έχει δυνατότητα άμεσης εφαρμογής, με ελάχιστη επιβάρυνση υποδομής, κρίνεται αναγκαία η ολοκληρωμένη μελέτη Πολεοδομικής οργάνωσης του κέντρου, με όλες τις συναφείς απαιτούμενες προς τούτο μελέτες (κυκλοφοριακή, περιβαλλοντική κλπ).

Ευχαριστώ τους συναδέλφους για την πρόκληση. 

βασίλης Γρηγοριάδης


Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ



Α3. Καλτσά Μαρία, Αρχιτέκτων, Επιστημονικός συνεργάτης του Reactivate Athens



100 ΙΔΕΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ

Stadiou str. conference / Maria Kaltsa presentation/ from Giorgos Triantafyllou on Vimeo.

Αγαπητοί συνάδελφοι καλησπέρα,
Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους διοργανωτές, για την πρόσκληση να παρουσιάσω την πρωτοβουλία “ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΤΕ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ-101 ΙΔΕΕΣ”
Επιτρέψτε μου πρώτα μια παρατήρηση: βιώνουμε μια περίοδο με μετέωρο βηματισμό. Με την κατάργηση των Οργανισμών και της ΕΑΧΑ, και όντας σε περίοδο τόσο μεγάλων, συνεχών ανατροπών, είναι άγνωστο πόσα θέματα της σημερινής συζήτησης μπορούν να βρουν θεσμική ή ουσιαστική ανταπόκριση.
Το “ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΤΕ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ” έχει διάρκεια 7 μηνών, ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο και ολοκληρώνεται στο τέλος Μαρτίου. Χωρικά, διερευνά κάποιες από τις υποβαθμισμένες περιοχές του κέντρου κατά μήκος του άξονα της Παν/μίου-Πατησίων, νότια από την οδό Σταδίου. Πρόκειται για υιοθέτηση από το Ίδρυμα Ωνάση πρότασης που έγινε από τον Alfredo Brillembourg, την οποία και χρηματοδοτούν στο πλαίσιο των προγραμμάτων και δράσεων RE-THINK ATHENS.
Το συντονισμό έχει ο καθηγητής Alfredo Brillembourg με 2 πανεπιστημιακούς βοηθούς του, και συνεργάτες του είναι μόνο Έλληνες αρχιτέκτονες: 10 στην Αθήνα και 10 στη Ζυρίχη. Συμμετείχε επίσης, για 3 μήνες, η Σχολή Αρχιτεκτονικής και Αστικού Σχεδιασμού του Πολυτεχνείου ΕΤΗ της Ζυρίχης με τους μεταπτυχιακούς φοιτητές της έδρας Brillembourg-Klumpner. Μου ζητήθηκε να συμμετέχω ως Έλλην συνεργάτης για τα θέματα της αρχιτεκτονικής και από τον καθηγητή Θωμά Μαλούτα για τα θέματα κοινωνιολογίας. Υπάρχει επίσης 20μελής Συμβουλευτική Επιτροπή στην Αθήνα, από άτομα διαφόρων χώρων και ειδικοτήτων που συμβάλλουν ανάλογα με τα θέματα που τίθενται υπόψη τους.
Η περιοχή εστίασης ξεκινά από την Πλ. Κλαυθμώνος προς τη Βαρβάκειο Αγορά, το Γεράνι, τη Δυτική Ομόνοια, το Σταθμό Λαρίσης και καταλήγει στην Πλ. Βικτωρίας. Περιλαμβάνει δηλαδή το σύνολο της τυπολογίας των χρήσεων από αμιγώς εμπορική, σε μικτή και οικιστική περιοχή.
Το πρόγραμμα “ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΤΕ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ” δεν αναφέρεται στο σχεδιασμό ή τη ρύθμιση του χώρου, ούτε σε σχέδια επενδυτών. Προσεγγίζει περιθωριοποιημένες περιοχές και ομάδες που κατοικούν ή και εργάζονται σε αυτές, βιώνοντας την απόλυτη κρίση. Επιδιώκει την αναγνώριση των χαρακτηριστικών του χώρου των περιοχών και των ομάδων, τη συλλογή ιδεών από τους ανθρώπους της πόλης, και τη διατύπωση ενδεικτικών και όχι μοναδικών προτάσεων με μια άλλου τύπου, βιώσιμη λογική.
Από το Νοέμβριο ως χθες που έκλεισε, λειτούργησε στη γωνία των οδών Αθηνάς και Λυκούργου ένα εργαστήρι-ανοιχτός χώρος όπου το κοινό κατέθετε τις σκέψεις και τις ιδέες του για το κέντρο της πόλης. Περίπου 4,000 άτομα συμμετείχαν, συμπληρώνοντας τα ερωτηματολόγια στο χώρο ή σε ηλεκτρονικές πλατφόρμες. 400 από αυτές είναι μοναδικές, ενώ κυρίαρχο είναι το αίτημα να προβάλλουν τη φωνή τους στα τεκταινόμενα στο χώρο τους. 

Επίσης πραγματοποιήθηκαν 200 περίπου συνεντεύξεις με ειδικούς που προσήλθαν στο εργαστήρι, ενώ πάνω από 1000 άτομα συμμετείχαν σε 8 εκδηλώσεις δραστηριοποίησης, με περισσότερο ή λιγότερο ενδιαφέρον. Θέματά τους η κοινωνιολογία, η αρχιτεκτονική, η τέχνη και η κοινωνία. Σημαντικές στιγμές, το βιωματικό workshop με μετανάστες και οι 2 ημέρες κοινωνιολογίας, με τον πλούτο του σχετικού υλικού και των παρατηρήσεων που έκαναν.

Οι ιδέες έχουν αποκαλύψει προκλήσεις και συνεισφέρουν στη σύνταξη απρόσμενων, εμπνευσμένων προτάσεων. Εκφράζοντας την αντίληψή τους για την πόλη, οι άνθρωποι μπορούν να συναντήσουν τη συστηματική και δημιουργική σύνθεση και επεξεργασία πολλών ιδεών μαζί, που ορίζουν στρατηγικές προσέγγισης προβλημάτων.

Οι ενδεικτικές προτάσεις που συντάσσονται, υποστηρίζουν τη διατήρηση των ανθρώπων που ζουν και εργάζονται στις περιοχές και αποτυπώνουν πως οι υπάρχουσες κοινωνικές δυναμικές, μπορούν να παράξουν νέες μορφές αστικότητας, με συνύπαρξη παραδοσιακών και σύγχρονων δραστηριοτήτων. Στις παρούσες συνθήκες, οι προτάσεις αναζητούν δομές και πόρους στη λογική της αλληλεγγύης, και αναζητούν τη μικρή κλίμακα και την κλίμακα της καθημερινότητας. Έτσι, μέσα από εναλλακτικά σενάρια, επιδιώκεται αντιστοίχιση των αναγκών των ανθρώπων και ανεκμετάλλευτων πόρων στην πόλη (κτηρίων και δημόσιων χώρων). 

Για μέναν, ιδιαίτερη συμβολή της πρωτοβουλίας ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΤΕ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ αποτελούν η μεθοδολογία, οι ιδέες των ανθρώπων, και 6 προτάσεις που δεν αναφέρονται στον σχεδιασμό αλλά στην υλοποίηση προγραμμάτων που μπορούν να υλοποιηθούν άμεσα, με τρέχοντα χρηματοδοτικά προγράμματα των αρμόδιων φορέων. Αυτές έχουν στόχο την κοινωνική κατοικία, την ανάπτυξη της δημιουργικής κοινωνικής οικονομίας ή αποσκοπούν σε ευκαιρίες ενσωμάτωσης ανθρώπων σε τοπική επιχειρηματικότητα. 

Οι αφορμές είναι πλέον πολλές, για να ενδυναμωθεί ο δημόσιος διάλογος για την πόλη. Το πρόγραμμα “ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΤΕ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ”δεν πρέπει να υπερεκτιμηθεί, ούτε να υποτιμηθεί. Γνωρίζουμε τα όρια και τους περιορισμούς του αντικειμένου του. Δεν είχαμε στόχο μια προσέγγιση grass roots. Αναγνωρίσαμε τον ευρύ 'ενδιάμεσο χώρο', ανάμεσα στους θεσμούς και τις άτυπες (informal) εκφάνσεις της ζωής, συντάσσοντας πολλούς χάρτες με αξιοποιήσιμη πληροφορία. 

Αυτές οι ματιές «απέξω», αναδεικνύουν πράγματι θέματα και δίνουν διεξόδους που συχνά διαφεύγουν της μελέτης της πόλης μέσα από θεσμικά κανάλια. Η ανάγκη έκφρασης και αντιμετώπισης της διαφορετικότητας, της δυσκολίας και του αποκλεισμού είναι μεγάλη. Ευτυχώς, πολλές πρωτοβουλίες αλληλεγγύης συμβάλλουν με διαφορετικούς τρόπους και σε διαφορετικές κλίμακες στην αντιμετώπιση προβλημάτων. Επίσης, υπάρχουν πολλές μικρές Αθήνες. Πολλές βιώσιμες, μικρές ενεργοποιήσεις μπορούν να τις αναδείξουν, μέσα από την ποικιλία και τη δυναμική των ανθρώπων τους και των χαρακτηριστικών τους. 

Τελικά μέσα από όλα αυτά, η συζήτηση απλώνεται. Ζητούμενο είναι η σύνθεση και πραγματοποίηση πολλών ακόμη αναγκαίων παρεμβάσεων στο κέντρο της πόλης, και η διατύπωση και αποτύπωση του οράματος για τις δύσκολες περιοχές της. Η οδός Σταδίου αγκαλιάζεται από τη μια της πλευρά από τη μεγάλη παρέμβαση στον κεντρικό άξονα της πόλης, και από την άλλη της πλευρά καλείται να αναζητήσει μια ενεργή σύνδεση με τις ποικίλες περιοχές από τα Χαυτεία ως την Κλαυθμώνος, όπου αναδύεται το άρωμα της πόλης. 

Δεν μπορώ να πω κατά πόσο το πρόγραμμα “ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΤΕ ΤΗΝ ΑΘΗΝΑ” θα προκαλέσει μια αποτελεσματική προσέγγιση για αυτές τις περιοχές και τις ομάδες τους. Αυτό θα το κρίνετε σύντομα, διότι θα έχετε στη διάθεσή σας τους καρπούς αυτής της προσπάθειας.

Ολοκληρώνω, με μια αναφορά του ιστορικού ΕΧ:



“είναι εξαιρετικά δύσκολο να πείσεις για τις καλές σου προθέσεις όταν παρεμβαίνεις στο τοπίο που ο κόσμος πιστεύει ότι είναι ‘απαράλλακτο’ στον χρόνο και ‘δικό’ του. Μπαίνεις στον ‘κόσμο’ του ή (ακόμη πιο απειλητικά), στις αναμνήσεις του, και απειλείς να τις αλλοιώσεις. Πρόκειται για τις τεράστιες εντάσεις των τοπικών πραγματικοτήτων, και το κέντρο της Αθήνας δεν παύει να έχει και μια τέτοια τοπική διάσταση”.... “ προτάσεις χαμηλότερου προφίλ αποσκοπούν να ‘εξηγήσουν’ και να δείξουν στον κάτοικο του κέντρου της πόλης, ότι η μετεξέλιξη είναι ουσιώδες μέρος του τοπίου που θεωρεί δικό του”

Σας ευχαριστώ

Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ


Α4. Κλουτσινιώτη Ράνια, αρχιτέκτων πολεοδόμος,
"Δικαιούται το Κέντρο της "εμβληματικής"Αθήνας μιας ολοκληρωμένης προγραμματικής παρέμβασης;"

Stadiou str. conference / Rania Kloutsinioti presentation/ from Giorgos Triantafyllou on Vimeo.




Ευχαριστούμε τους συναδέλφους για την παρουσίαση της δουλειάς τους και γιατί δίνουν την ευκαιρία να γίνει χρήσιμη ανταλλαγή απόψεων και πληροφοριών και όσον αφορά σε εμένα, να το πω ευθέως: δίνεται ακόμη ένα ουσιαστικό βήμα στην αμφισβήτηση του εγχειρήματος «πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου». Ο Κωστής Χατζημιχάλης έχει γράψει στην Αυγή κάτι πολύ χαριτωμένο «μπορεί να την γλυτώσουμε (την πεζοδρόμηση!), γιατί δεν υπάρχει οδός με αυτό το όνομα. Στη θέση της βρίσκεται εδώ και χρόνια η Λεωφόρος Ελευθερίου Βενιζέλου»!!!

Προφανώς δεν θα μπω στον πειρασμό να πάρω θέση: όχι σε αυτήν την πεζοδρόμηση, ναι στην άλλη, δίχως να έχουν καθοριστεί οι προτεραιότητες - με νόμιμες διαδικασίες από τους κατά περίπτωση αρμόδιους φορείς. 

Αλλά οφείλω να ομολογήσω ότι πράγματι η Σταδίου έχει πολύ περισσότερες προϋποθέσεις να αποτελέσει κορμό της αναγέννησης του κέντρου της Αθήνας. Έχει όντως αρετές: 

1. εάν πεζοδρομηθεί, δεν θα υφίσταται την πίεση δύο υπερφορτωμένων κυκλοφοριακών διαύλων, όπως θα γίνει με την Πανεπιστημίου, 

2. εφάπτεται και επικοινωνεί άμεσα και απρόσκοπτα με το Εμπορικό Κέντρο της Αθήνας και με τη Πλάκα (πεζόδρομοι Αιόλου/Ερμού), 
3. συνδέει λειτουργικά τις τρεις πλατείες Σύνταγμα, Κλαυθμώνος και Ομόνοια, 
4. τα ένθεν και ένθεν κτίρια της έχουν σχεδιαστεί προγραμματικά για εμπορικές, γραφειακές και χρήσεις πολιτισμού και αναψυχής, 
5. έχει πολιτιστικό πρόσωπο με σημαντικά κτίρια που είναι ευκαιρία να αποκατασταθούν και να διασωθούν και να παραλάβουν ζωντανές χρήσεις, 
6. έχει κατάλληλο εύρος για «αντικριστούς» χρήστες και περιπλανώμενους εν δυνάμει αγοραστές,
7. το πρόγραμμα μετασχηματισμού της μπορεί να αναπτυχθεί κατά φάσεις
και το κυριότερο οι απαιτούμενες παρεμβάσεις είναι χαμηλού κόστους. Με τα χρήματα που προορίζονται για τον εξωραϊσμό της Πανεπιστημίου (100,0 εκατ. € προς το παρόν, δηλαδή κατά τις μετριοπαθέστερες εκτιμήσεις 150,0 εκατ. €) μπορεί να αποκατασταθούν 500 κτίρια του ιστορικού κέντρου και να εγκατασταθούν σε αυτά κατοικία, με επιδότηση ενοικίου και πάσης φύσεως πολιτιστικές και δραστηριότητες αναψυχής. 
Τα χρήματα αυτά δεν τα χαρίζει στην Πόλη το Ίδρυμα Ωνάση, είναι δικά μας χρήματα, των ελλήνων και των ευρωπαίων πολιτών και φορολογουμένων, που κάποιοι δημοσιοσχεσίτες αποφάσισαν να τα διαθέσουν δήθεν στη γραμμή του τράμ, για το οποίο δεν έχει διερευνηθεί καν πως θα πάει παραπέρα από το Μουσείο προς τα Πατήσια, πως θα συλλειτουργήσει με τις γραμμές 1 και 4 του Μετρό. Όλη αυτή η αναστάτωση για να κουβαληθούν κάποιοι τουρίστες από το Σύνταγμα στο Μουσείο? 
Και τίθεται το ερώτημα: Ποιοί και με ποια νομιμοποίηση, υπακούοντας σε ποιες αναγκαιότητες παίρνουν τα χρήματα του ΕΣΠΑ για να τα βάλουν στην εμβληματική λεωφόρο!!!
Μάλιστα αυτοί οι κάποιοι, προκειμένου να αιτιολογήσουν την έλλειψη στόχων και επιχειρημάτων, μας μεταφέρουν στη σφαίρα των απόλυτων ιδεολογημάτων: 
1. το έλεγε ο Τρίτσης / αποσιωπάται το πότε: το 1985, 
2. αποσιωπάται ότι δεν υπάρχει αλάθητο. Ωραία το έλεγε ο Τρίτσης, έ και? 
Δεν πρέπει τριάντα χρόνια αργότερα σε μια πόλη καταρρακωμένη, και κάθε άλλο παρά εμβληματική πλέον, να ελεγχθούν οι επιπτώσεις και να αιτιολογηθούν οι προτεραιότητες, μάλιστα στη σημερινή δεινή οικονομική συγκυρία? Και με τα οξύτατα προβλήματα που η πόλη αντιμετωπίζει?
Το ιδεολόγημα της αμετάβλητης πόλης: ίδια ήταν το 85, ίδια είναι και σήμερα. Τριάντα χρόνια αργότερα: ο αλάθητος, κατά τους υποστηρικτές του, δεν ήθελε μετρό (!), η Πόλη όμως τώρα έχει και επιχειρείται να πραγματοποιηθεί το μεγαλοϊδεατικό όραμα στην αστική αρτηρία που έχει τα ασφαλή και φαρδύτερα πεζοδρόμια, που έχει χρήσεις δημόσιων κτιρίων και τραπεζών στα 2/3 του μήκους της, με ελάχιστη κατοικία και εμπορικές χρήσεις και η οποία, εάν πεζοδρομηθεί, θα ερημώνεται με μαθηματική ακρίβεια από νωρίς το απόγευμα και μαζί της ακόμη περισσότερο όλο το Κέντρο. 
Μια παρέμβαση που η πραγματοποίησή της θα εντείνει την κοινωνική και γεωγραφική αδικία που ήδη χαρακτηρίζει την Πόλη, σπρώχνοντας υφιστάμενα προβλήματα προς άλλες περιοχές και δημιουργώντας νέα. Μια παρέμβαση προγραμματικά αφιερωμένη στους περιπλανώμενους τουρίστες, Έλληνες και ξένους, που έχουν ελεύθερο χρόνο στη διάθεσή τους. Όχι όμως αφιερωμένη σε όσους και όσες κατοικούν ή εργάζονται στο Κέντρο, όχι σε όσους το διασχίζουν καθημερινά, αναγκασμένοι και αναγκασμένες σε πολύωρα ταξίδια για να εργαστούν!!!
Υπηρετώ την επιστήμη της πολεοδομίας και της χωροταξίας, νομίζω σε πολύ υψηλό επίπεδο, 40 ολόκληρα χρόνια στην Αθήνα και 10 χρόνια στη Γαλλία. Θέλω να σημειώσω ότι μου φαίνεται τραγικό να υποβαθμίζεται καθημερινά με τέτοια αβάσταχτη ελαφρότητα – μάλιστα από καθηγητές του Μετσόβιου – το κοινωνικό και το μεταρρυθμιστικό περιεχόμενο της πολεοδομίας και να υπερτονίζεται η αρχιτεκτονική και αισθητική διάσταση της πόλης. Η έμφαση δίνεται στη μεταμοντέρνα συζήτηση για την εικόνα της Πόλης, σε ευτελείς στόχους, στην επιφανειακή αντιμετώπιση των καταστάσεων, στην δήθεν "ωραιοποίηση" της πόλης, αφήνοντας εκτός προβληματισμού τα κοινωνικά και καθημερινά λειτουργικά προβλήματα. Ως πότε άραγε θα συνεχίζεται η συζήτηση σε αυτό το επίπεδο?
Ξέρετε όλοι πως με τον Σπύρο Καβουνίδη συντάξαμε κείμενο-έκκληση και συγκεντρώσαμε μικρό μεν, αλλά χαρακτηριστικό δείγμα επώνυμων υπογραφών, το οποίο και δημοσιοποιήσαμε, προκειμένου να αρχίσει η ανατροπή του πανηγυρικού κλίματος και να σπάσει η omerta, που είχε αρχικά επιβληθεί από τον κυρίαρχο λόγο των επισήμων, των δημοσιογράφων και αυτών που διαθέτουν ή επιδιώκουν να αποκτήσουν τις δημόσιες σχέσεις. Νομίζω ότι κάτι καταφέραμε σε πρώτη φάση. Η σημερινή εκδήλωση εντάσσεται ως τμήμα αυτής της προσπάθειας: και φυσικά θα συνεχίσουμε, έως να ανατρέψουμε αυτήν την απόφαση, που φαίνεται να είναι ειλημμένη. Να είναι πραγματικά, άραγε?
Καταλήγω. Κάνω έκκληση στον Δήμαρχο Αθηναίων, τον οποίο ψήφισα και θα ξαναψηφίσω, να αναλάβει την ευθύνη που του αναλογεί, γιατί γνωρίζει. Γνωρίζει ότι μόνον μια ριζική προσπάθεια γενικής ανόδου της ποιότητας των συνθηκών ζωής των κατοίκων της Πόλης θα επιφέρει την αναβίωσή της και την κοινωνική και οικονομική ανόρθωσή της. Μόνον τότε, δίχως πρόσθετα έργα και επικοινωνιακές προσπάθειες, θα καθιερωθεί η Αθήνα ως πρωτεύουσα του κόσμου, ως τουριστικός και πολιτισμικός προορισμός και ως ενδιαφέρων πόλος για τις ιδιωτικές επενδύσεις.


Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ



Α5. Κωνσταντόπουλος Ηλίας, Αρχιτέκτων, καθηγητής Πανεπιστημίου Πατρών
"Οδικοί άξονες ως αστικά πάρκα"

Stadiou str. conference, Elias Konstantopoulos presentation from Giorgos Triantafyllou on Vimeo.


Έχοντας ζήσει σε μία Αθήνα, όπου επί δεκαετίες υποσχέσεις της πολιτείας και πολεοδομικές μελέτες παραμένουν στα αζήτητα, θέλω να πω ότι κατ' αρχήν χαίρομαι που εμφανίζονται πρωτοβουλίες όπως αυτή σήμερα, ή όπως το Rethink, από αρχιτέκτονες - τους κατ' εξοχήν αρμόδιους για τον σχεδιασμό των πόλεων - με όποιες διαφορές ή αντιρρήσεις μπορούμε να έχουμε.

Μετά από τις κατά κανόνα άθλιες πεζοδρομήσεις που απέκτησε η Αθήνα - με μοναδική εξαίρεση την ενοποίηση από την Διονυσίου Αρεοπαγίτου μέχρι το Θησείο, η οποία δείχνει να έχει λειτουργήσει ως περίπατος για τους Αθηναίους, και μετά και την αποτυχία δυστυχώς, για όποιους λόγους, των διαγωνισμών και λειψών εφαρμογών των πλατειών μας, δηλαδή των κατ' εξοχήν δημόσιων, κοινών χώρων, σήμερα αναζητούμε νέες λύσεις για το κέντρο της πόλης, νέες κεντρικότητες. 
Η έμφαση στον αναπροσδιορισμό και την αναζωογόνηση του κέντρου της Αθήνας, όπου θα εμφανιστεί ο τύπος του νέου πλάνητα, του νέου flaneur, είναι ευπρόσδεκτη, αρκεί να μην λειτουργήσει σε βάρος του συνόλου της πόλης και ιδιαίτερα των όμορων περιοχών. 

Υπάρχουν παραδείγματα στα οποία μπορούμε να ανατρέξουμε, με πεζοδρομημένα κέντρα πόλεων, όπως στη Φλωρεντία ή στην Βιέννη, και με περιμετρικούς δακτυλίους οι οποίοι τα εξυπηρετούν.
Οι προτάσεις για την Αθήνα όμως είναι διαφορετικές. Στη θέση των πάρκων και των πλατειών, εμφανίζονται προτάσεις για την μετατροπή μεγάλων οδικών αξόνων σε αστικά πάρκα. 

Πρώτα η Πανεπιστημίου, ομολογουμένως ένας από τους ωραιότερους δρόμους της Αθήνας, με το Rethink που έχει αποκτήσει δυναμική και βρίσκεται σε ένα προχωρημένο στάδιο, επιχειρεί να συνδέσει το κέντρο μέχρι και την Πατησίων, τουλάχιστον στο αρχικό της σχέδιο, και σήμερα, η πρόταση για την Σταδίου, που φαίνεται όντως ως μία αυτονόητη και λογική σύνδεση με το ιστορικό κέντρο, αλλά που με αυτόν τον τρόπο φθάνει και συνδέεται επίσης μέχρι και με την Πανεπιστημίου.

Θα μπορούσαν να εφαρμοσθούν και οι δύο προτάσεις - συμπληρωματικά ενδεχομένως;
Δεν πιστεύω ότι μπορούμε να καταργήσουμε τα οχήματα από όλους τους μεγάλους οδικούς άξονες του κέντρου της Αθήνας, επειδή έστω και αν δημιουργήσουμε ένα ειδυλλιακό και ζωντανό κέντρο, απλά θα μεταφέρουμε το κυκλοφοριακό πρόβλημα επαυξημένο στους περιμετρικούς δρόμους και περιοχές. 
Οι δρόμοι αυτοί αποτελούν νευραλγικούς άξονες που διατρέχουν το κέντρο, επιτρέποντας στην Αθήνα να λειτουργεί ως σύνολο. Όπως για παράδειγμα στο Λονδίνο, ενώ η Oxford Street λόγω της μεγάλης εμπορικής της κίνησης είναι πλέον ένας δρόμος μόνον για λεωφορεία και ταξί, η κάθετη προς αυτήν Regent Street, παραμένει ως απαραίτητος συνδετήριος κρίκος του κέντρου για όλα τα οχήματα που κινούνται στον άξονα βορρά-νότου.

Υπάρχει ένα ερώτημα, της κότας και του αυγού, που ίσως δεν θα γνωρίζουμε την απάντηση του μέχρι την υλοποίηση μιας μελέτης. Είναι οι πεζοδρομήσεις αυτές που θα λειτουργήσουν προς όφελος του κέντρου; - ή οι χρήσεις που θα δώσουν το έναυσμα, όπως για παράδειγμα η δημιουργία του Μουσείου Μπενάκη, η παρουσία του οποίου αποδείχτηκε καταλυτική για την σταδιακή αλλαγή της φυσιογνωμίας της οδού Πειραιώς, μετά το 2004; 

Πριν από σχεδόν έναν αιώνα, στις οραματικές του προτάσεις για την γαλλική πρωτεύουσα, ο Le Corbusier επιδίωκε την κατάργηση των παρισινών δρόμων, με την πρόθεση 'κανείς πεζός να μην συναντήσει ποτέ ένα αυτοκίνητο'.
Ο διαχωρισμός πεζών / αυτοκίνητων, επειδή έχουμε φτάσει όντως σε μία κρίση διαχείρισης της κυκλοφορίας στην Αθήνα, ενώ φαίνεται ότι βρίσκεται στον αντίποδα του οράματος των μοντέρνων, ουσιαστικά αποτελεί την άλλη πλευρά του νομίσματος - έναν σύγχρονο τύπο zoning, διαχωρισμού πεζών / αυτοκινήτων.

Βρίσκεται λοιπόν η σωτηρία της πόλης στον εξοστρακισμό των αυτοκίνητων και την μετατροπή των δρόμων σε πάρκα; Το παράδειγμα της Νέας Υόρκης ίσως μας δείχνει την δυνατότητα συμβίωσης των δύο.

Τι θα ακολουθήσει άραγε; Θυμίζω ένα σχετικά πρόσφατο κολάζ των νέων αρχιτεκτόνων Point Supreme, όπου η λεωφόρος Συγγρού έχει μετατραπεί από δρόμος ταχείας κυκλοφορίας σε ένα καταπράσινο αστικό πάρκο που ξεχειλίζει στο Δέλτα του Φαλήρου, ενοποιώντας την Στέγη των Γραμμάτων και Τεχνών, με την νέα Εθνική Βιβλιοθήκη και Όπερα. 

Η επί δεκαετίες απρόσεκτη Αθήνα, που σήμερα σχεδιάζει αναζητώντας την αίγλη των Παρισινών βουλεβάρτων, θα αφήσει με αυτές τις ενέργειες μία ιδιαίτερα σημαντική παρακαταθήκη, κρίσιμη για την επόμενη γενιά που θα βιώσει τις επιπτώσεις της. Το ζητούμενο δεν είναι η άνιση επιλογή ανάμεσα στην Πανεπιστημίου και την Σταδίου, αλλά ένα όραμα για την Αθήνα, το οποίο να πείθει ότι προτάσεις τοπικής εμβέλειας δεν προκαλούν απρόβλεπτες υπερτοπικές συνέπειες. 
Τα ζητήματα της αναζωογόνησης του κέντρου που κατά την γνώμη μου καλώς τίθενται από τους μελετητές, δεν αφορούν μόνον αυτό, αλλά και τις περιοχές με τις οποίες γειτνιάζουν και την ζωή των κατοίκων της πόλης συνολικά.


Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ


Α6. Κωστίκας Μάκης, Αρχιτέκτων
«ΠΟΛΥΣ ΘΟΡΥΒΟΣ ΠΟΛΛΗ ΡΗΤΟΡΕΙΑ 

ΠΟΛΛΗ ΑΛΑΖΟΝΕΙΑ»

RE-THINΚ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ» ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ


Κυρίες & Κύριοι,
Πολύ χαίρομαι που συγκεντρωθήκαμε εδώ σήμερα για να συζητήσουμε για την πόλη μας, λυπάμαι όμως που κανείς από τους υποψηφίους Δημάρχους αν και προσκλήθηκαν δεν είναι παρόν.
Μία  εξαιρετικά σύντομη παρέμβαση   όπως αυτή που  μου ζητήθηκε, απαιτεί   ένα σαφές  καθοδηγητικό νήμα.  Το δικό μου νήμα συνδέει  το δίλημμα  της πεζοδρόμησης,   της Πανεπιστημίου ή της Σταδίου με την τύχη του  Ιστορικού  Κέντρου. 
 H κατάσταση της πολλαπλής κρίσης που βιώνουμε έχει μετατρέψει την Αθήνα σε ένα εύθραυστο αστικό τοπίο, δίνοντας την ευκαιρία  σε κάποιους με πολύ θόρυβο, πολύ ρητορεία  και  πολύ αλαζονεία να χριστούν σωτήρες της.
Ας βασιστούμε λοιπόν στα ουσιαστικά και αυτονόητα και ας αξιολογήσουμε με ψυχραιμία τις δύο προτεινόμενες σήμερα λύσεις, σε σχέση με αυτό που είναι το μείζον για την Αθήνα: την Αναγέννηση του Ιστορικού Κέντρου.
Κάποιοι έχουν βαρεθεί να μας ακούν να το αναφέρουμε, το θεωρούν χαμένη υπόθεση: Θυμίζω όμως ότι μέχρι το 2004, ήταν μια πολλά υποσχόμενη περιοχή.
Το κύμα αναβίωσης και αναγέννησης του Ιστορικού Κέντρου, ξεκίνησε τη δεκαετία του ΄90, χωρίς εθνικά και κοινοτικά κονδύλια, χωρίς κυβερνητική πολιτική. Με πρωτοβουλία ιδιωτών, εγκαταστάθηκαν αίθουσες τέχνης, αρχιτεκτονικά γραφεία, καινοτόμες υπηρεσίες, πρωτοποριακά ξενοδοχεία. Μαζί με το παραδοσιακό εμπόριο στο ιστορικό κέντρο, έπνεε άνεμος δημιουργικής αναγέννησης και νεανικής αντισυμβατικότητας και ειρηνική συνύπαρξη παλαιών και νέων οικιστών, και των ενσωματωμένων μεταναστών που απέπνεε καβαφική ποιότητα.
Ακόμη και σήμερα, στην πλήρη απαξίωσή του, διατηρείται στο ιστορικό κέντρο το σημαντικότερο αστικό κτιριακό απόθεμα της Αθήνας: αυτή η υπέροχη μίξη νεοκλασικών του 19ου αιώνα, κτιρίων του εκλεκτικισμού των αρχών του 20ου, κτιρίων της μοντέρνας αρχιτεκτονικής από τον μεσοπόλεμο έως τη δεκαετία του ΄60. Στον οικιστικό ιστό του, έχει αποτυπωθεί διαχρονικά ο αστικός πολιτισμός της πρωτεύουσας.
Δύο βήματα από το Δημαρχείο της Πρωτεύουσας, όπου ο Δήμαρχος υποδέχεται τους ξένους προσκεκλημένους του, 15΄ λεπτά με τα πόδια από τη Βουλή, η γκετοποίηση του ιστορικού κέντρου, ως χώρου μαζικής εναπόθεσης των πάσης φύσεως αποβλήτων αυτής της πόλης, ναρκωτικά, πορνεία, λαθρομετανάστευση,  καταρρακώνει τον αυτοσεβασμό μας και αποτελεί τρανή απόδειξη ότι η πρωτεύουσα βρίσκεται σε παρακμή.
Παρακμή που εντάθηκε με την κρίση, εκπέμπει και η Σταδίου, παρακμή που επιτείνεται από το καμένο τμήμα της, που παραμένει ανέγγιχτο εδώ και τρία χρόνια, παρά τις πολλαπλές πρωθυπουργικές υποσχέσεις για το αντίθετο.
Στην Παρακμή και το αντίδοτό της την Ελπίδα με εναλλακτική δυνατότητα πεζοδρόμησης της οδού Σταδίου, έναντι της Πανεπιστημίου αναφέρεται η Ημερίδα. Θα συμφωνήσω.
Η Σταδίου είναι το όριο του ιστορικού τριγώνου, με συνεχή διασύνδεση με τον κτιριακό ιστό του. Η πεζοδρόμησή της, σύμφωνα με την πρόταση των Κονταργύρη-Βεντουράκη-Τριανταφύλλου και η σύνδεσή της με το δίκτυο πεζοδρόμησης του ιστορικού τριγώνου, δημιουργεί ένα θαυμάσιο περίπατο. Η αναβάθμιση της Σταδίου θα ενθαρρύνει νέους οικιστές να ξανανοίξουν τα παραθυρόφυλλα και να μπει πάλι ο αέρας και ο ήλιος στα όμορφα κτίρια του ιστορικού κέντρου.
Έχοντας γεννηθεί και ζήσει έως την αποφοίτησή μου από το Πολυτεχνείο, στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας και συγκεκριμένα στο κτίριο που στεγαζόταν η ΕΑΧΑ, η οποία «μεταρρυθμιζόμενη» καταργήθηκε, έχω έντονα βιώματα του παρελθόντος. Με την μετεγκατάσταση του γραφείου μου το 2000 στην καρδιά του ιστορικού τριγώνου στην Πλατεία Θεάτρου, οι μνήμες ζωντάνεψαν. Περπατώ στο ιστορικό τρίγωνο καθημερινά και η σύγκριση με τις προσλαμβάνουσες παραστάσεις (παρελθόν-παρόν) είναι συντριπτικές υπέρ του παρελθόντος. Ένας περίπατος στην τότε Σταδίου θα μας πείσει.
Η πλατεία Ομονοίας, αφετηρία της Σταδίου, ήταν μια πραγματική πλατεία, γοητευτική που λειτουργούσε και για τους πεζούς και για τα τροχοφόρα και κυρίως το τραμ. Ανεβαίνοντας τη Σταδίου με το τέλος το Σύνταγμα είχαμε κάθε είδους δραστηριότητα εγκατεστημένη στο δρόμο αυτό –εμπορική, ψυχαγωγική, εκπαιδευτική, νοσηλευτική, ξενοδοχειακή-. Σήμερα σε «αυτό το θαυμάσιο σκηνικό παίζεται ένα άθλιο έργο» σκέπτομαι περπατώντας, όπως έλεγε και ο Τσαρούχης.
Θυμώνω κάθε φορά που περνώ μπροστά από τα αποκαΐδια του Αττικόν που εγκαταλείψαμε αντί να σπεύσουμε να αποκαταστήσουμε την αισθητική και την λειτουργία του. Περιέργως ενώ δεν είμαστε ικανοί να πραγματοποιήσουμε αυτήν την ελάχιστη σημειακή παρέμβαση, ξοδεύουμε τους περιορισμένους πόρους που διαθέτουμε για έργα δαπανηρά, που δεν έχουν πείσει για την σκοπιμότητα και την επιτυχία τους, όπως αυτό που συνιστά ενάντια σε κάθε πολεοδομική λογική, ο lifestyle πειραματισμός με την πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου. Ο καραγκιόζης με φράκο.

Κυρίες και Κύριοι,
Κάθε πόλη διαθέτει ένα κέντρο και ένα σύστημα αναγνωριστικών στοιχείων. Αναγνωριστικά στοιχεία στην πόλη μας είναι οι αρτηρίες της Σταδίου και της Πανεπιστημίου.
Και οι δύο δρόμοι είναι πολύτιμοι, πόσο όμως διαφορετικοί μεταξύ τους;
Η Πανεπιστημίου σχεδιάστηκε από την αρχή και ευτυχώς παραμένει έως σήμερα το βουλεβάρτο στο κέντρο της πρωτεύουσας: η κεντρική λεωφόρος με 6 τροχιές τροχοφόρων, με εκατέρωθεν εμβληματικά κτίρια όπως η Τριλογία, η Τράπεζα της Ελλάδος, το Μετοχικό, το Οφθαλμιατρείο, το Αρσάκειο, το REX, και φαρδιά πεζοδρόμια πλέον των 10 μ. για άνετο περπάτημα για τους πεζούς, σε μια πόλη που τα πεζοδρόμια, είναι είδος εν ανεπάρκεια.
Με την πεζοδρόμησή της αλλοιώνεται η ιστορία και ο λειτουργικός ρόλος της Πανεπιστημίου καταργείται, το μόνο βουλεβάρτο στο κέντρο της πόλης προς όφελος της ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων σε καφετέριες και ταχυφαγεία, το μόνο είδος επενδύσεων που ανθεί σήμερα στην πρωτεύουσα.
Έργο πολυτελές, περιττό ιδιαίτερα στην σημερινή οικονομική συγκυρία και κατά πάσα πιθανότητα και καταστροφικό.
Με την λανθασμένη δυναμική της παρέμβασης στην Πανεπιστημίου ανατρέπονται προς το χειρότερο τα βασικά χαρακτηριστικά του κέντρου –λειτουργικά, κυκλοφοριακά, αισθητικά και ιστορικά, στραγγαλίζεται η Σταδίου και οδηγείται σε τελειωτική καταδίκη στο Ιστορικό Κέντρο της Πρωτεύουσας.
Πρόκειται για    σφάλμα  όχι   μόνο  πολεοδομικό  αλλά και σφάλμα ιστορικ, κοινωνικά άδικο,  και αντι-αναπτυξιακό. 
Τέτοιου είδους παρεμβάσεις δεν είναι κάδρα στον τοίχο που εάν δεν μας αρέσουν τα αποκαθηλώνουμε...
Σήμερα έχουμε την τάση να βλέπουμε μόνο τον διάκοσμο με ωραία φωτορεαλιστικά, η ουσία όμως είναι αλλού.
Καμία σημαντική παρέμβαση στην πόλη δεν μπορεί να ταυτιστεί με την πεζοδρόμηση ενός δρόμου, όπως προτείνεται στην Πανεπιστημίου. Όσο και αισθητικά διαμορφωμένος και εάν είναι, θα παραμείνει ένας τόπος περαστικός, που τα μαγαζιά επιδιώκουν να τον προσαρτήσουνε σαν να είναι η αυλή τους.
Η κοινωνική ζωή ελευθερώνεται όταν αντί να φυλακιστεί σε πολυτελή τραπεζο-καθίσματα επιλέγει για σκηνικό της τον πιο δουλεμένο αστικό ιστό της πόλης, αυτόν που ξεκινώντας από την Σταδίου αγκαλιάζει το ιστορικό κέντρο. Δεν πρόκειται για την αναζήτηση περασμένων μεγαλείων, αλλά για το ευχάριστο ξάφνιασμα μπροστά στην εξαιρετική νεότητα λύσεων για την πόλη, πολύ παλιών που παραμένουν ελκυστικές και ανοιχτές στο σήμερα.
Re-Think πράγματι, αλλά όχι Athens, αλλά την Πανεπιστημίου.

Κυρίες και Κύριοι,
Μερικά ερωτήματα απαιτούν επείγουσα απάντηση.
Ποια είναι η προστιθέμενη αξία της κάθε παρέμβασης με κριτήρια Πολεοδομίας, ανάπτυξης, ιστορίας, κοινωνίας, αισθητικής;
Ποιά από τις δύο πεζοδρομήσεις θα ενεργοποιήσει επενδύσεις και κεφάλαια ιδιωτών;
Αλήθεια έχει γίνει τεχνικοοικονομική μελέτη κόστους ωφέλειας του εγχειρήματος και ποιος θα αναλάβει την πολυδάπανη συντήρησή του (ωραίο το στέγαστρο του Καλατράβα, αλλά σε λίγο θα μας πέσει στο κεφάλι, λόγω υπερβολικού κόστους συντήρησης).
Υπάρχει διάγνωση της υπάρχουσας κατάστασης, προσδιορισμός των κομβικών προβλημάτων, ανάλυση των επιπτώσεων, ποιός οφείλεται και ποιός χάνει;

Το κεντρικό ερώτημα, ίσως και το σημαντικότερο: Ποιός τελικά αποφασίζει, ποιός επιλέγει τους στόχους και την στρατηγική;
Γνωρίζουμε ότι τέτοιες αποφάσεις στις ευρωπαϊκές πόλεις περνούν από εκτεταμένη διαβούλευση φορέων, ειδικών και κοινού. Εδώ στην Αθήνα, μοιάζει να κινούμαστε ανάμεσα στα άκρα.
Παράδειγμα στην ανεγκέφαλη και εκ του πονηρού εν κρυπτώ απόφαση πεζοδρόμησης της Αθήνας από τον προηγούμενο Δήμαρχο, που η μεγαλειώδης απάντηση ήταν: τις κατευθύνσεις τις δίνει ο Δήμαρχος (!)
Σήμερα το Δημοτικό Συμβούλιο και ο Δήμαρχος απουσιάζουν τελείως από τις αποφάσεις για την πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου ή της Σταδίου, απλά παρίστανται στις σχετικές εκδηλώσεις, λες και αυτές οι παρεμβάσεις αφορούν άλλη πόλη και όχι την Αθήνα και το Ιστορικό Κέντρο της.
Σαν επικεφαλής της «Κίνησης Πολιτών και Συλλόγων» για τη διάσωση του Ιστορικού Κέντρου, μία ΜΚΟ που ζητούσε από το 2004 ύστερα από την ευφορία των Ολυμπιακών αγώνων, την υιοθέτηση πολιτικής για να αντιμετωπιστεί η επερχόμενη ταχύτατα παρακμή και καταστροφή του Ιστορικού Κέντρου, διαπιστώσαμε ότι ουδείς «αρμόδιος» Πρωθυπουργός, υπουργοί, γενικοί γραμματείς δεν αναλάμβαναν την ευθύνη για την υιοθέτηση και άσκηση πολιτικής μακροπρόθεσμης πάνω στο πρόβλημα.
Εργαστήκαμε μεθοδικά και καταθέσαμε μια ολοκληρωμένη πρόταση στην «Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής» τον μόνο φορέα που ασχολήθηκε με τα προβλήματα του Ιστορικού Κέντρου. Στη συνέχεια δέκα αρχιτέκτονες και πολεοδόμοι συντάξαμε ανοιχτή επιστολή-διακήρυξη προς τον Δήμαρχο με στόχο την αποκατάσταση της κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής αξιοπρέπειας της πόλης μας. Απάντηση δεν έχουμε πάρει.
Πιστεύω ότι ήρθε η ώρα ο Δήμαρχος και το Δημοτικό Συμβούλιο να πάρουν ξεκάθαρη θέση απέναντι στις προτεινόμενες παρεμβάσεις και να υιοθετήσει τα αυτονόητα.
Σε κάθε περίπτωση δεν χρειάζεται να ανακαλυφθεί η πυρίτιδα. Αρκεί να δούμε τι έγινε στην Πλάκα.  Με την υιοθέτηση πολιτικής και μέτρων και με την ισχυρή θέληση της τότε πολιτικής ηγεσίας, (Μάνος-Τρίτσης) αποδείχθηκε πως μπορεί να υπάρξει αποτέλεσμα. Η προτεινόμενη παρέμβαση της Πανεπιστημίου, θα όφειλε να ήταν μέρος ενός συνολικού προγράμματος για το κέντρο της Αθήνας και όχι μία αποσπασματική απόφαση.
Ας θυμηθούμε τι έκαναν άλλες πόλεις με συναφή προβλήματα. Στο Παρίσι προχώρησαν με σχέδιο στην ολοκληρωμένη αστική αναγέννηση του Marais, δεν πεζοδρόμησαν τα Ηλύσια Πεδία, ούτε βέβαια τα «βουλεβάρτα» τους (τα “grands boulevards”).
Πήραμε την πρωτοβουλία με άλλους τριάντα τρεις (33) πολίτες, πολιτικούς και επιστήμονες, να εκφράσουμε την σοβαρή αντίρρησή μας για την παρέμβαση στην Πανεπιστημίου.
Re-Think πράγματι, αλλά όχι Athens, στην Πανεπιστημίου.
Re-Think, κύριοι, διότι με τρελαίνει το ανεύθυνος του παντός, ποιητική αδεία της Κικής Δημουλά.
Ας σεβαστούμε λοιπόν τον αστικό πολιτισμό, που έχει παραχθεί  διαχρονικά.
Και για μια ακόμη φορά, λυπάμαι που κανείς από τους υποψήφιους Δημάρχους για την πόλη μας δεν μας τίμησαν.

Ευχαριστώ 
Μάκης Κωστίκας

Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ



Α7. Μάρκου Μαρία, Επίκουρη Καθηγήτρια της Αρχιτεκτονικής Σχολής ΕΜΠ

"Μιάμιση ώρα ευημερίας"



Γνώριζα μέχρι τώρα ελάχιστα πράγματα για τη μελέτη που παρουσιάστηκε σήμερα. Δεν θα μπορούσα λοιπόν να την κρίνω εδώ, όπως θα ταίριαζε σε μια απαιτητική επιστημονική εργασία και σε μια τολμηρή συνθετική πρόταση για τη διαχείριση του δημόσιου χώρου – και μάλιστα στο ιστορικό κέντρο της πόλης, δηλαδή στο σημείο με τη μέγιστη πυκνότητα γεγονότων και σημασιών, στον κύριο πόλο του βαρυτικού της πεδίου, η μάζα του οποίου ορίζει την ένταση και τη γεωμετρία των αλληλεπιδράσεων μέσα και διαμέσου της πόλης. Αν πάλι είχα τα στοιχεία για να κρίνω επιστημονικά τη μελέτη,. αναρωτιέμαι αν θα μπορούσα να την κρίνω πολιτικά, ως προς τη σκοπιμότητα και τις επιλογές της, τις προτεραιότητες, το βηματισμό, το εκτιμώμενο κόστος και την προσδοκώμενη προστιθέμενη αξία (όπως είπε ο προηγούμενος ομιλητής), ως προς το επίπεδο συναίνεσης στο οποίο προσβλέπει και το είδος της στράτευσης που αναλαμβάνει. Αναρωτιέμαι αν θα μπορούσα να την κρίνω δηλαδή, για ό,τι έχουμε μάθει - και διδάσκουμε - ότι είναι ο σχεδιασμός και για ό,τι ακριβώς δεν είναι ο σχεδιασμός των χορηγών, των επενδυτών, του life style, των ταλιμπάν της καινοτομίας και της πράσινης ανάπτυξης, ο σχεδιασμός ευκαιρίας που δοκιμάζει εργαλεία αντί να διακινδυνεύει προοπτικές, που μονολογεί αντί να επιχειρηματολογεί. 

Αυτό το ερώτημα ήθελα να βάλω εδώ και χαίρομαι γιατί η μελέτη της Σταδίου μας δίνει την ευκαιρία, χαίρομαι γιατί το ερώτημα φαίνεται ν' απασχολεί περίπου όλο το ακροατήριο. Ήθελα να το βάλω μετά από τη θλιβερή και γκροτέσκα προσομοίωση συζήτησης που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του reactivate athens. Συζήτηση όπου όλοι οι καλοί χωρούν αρκεί να μην ενοχλούν, όλες οι απόψεις μπορούν ν' ακουστούν αρκεί να μη φαίνεται πού διαφέρουν, όλες οι ιδέες είναι δημιουργικές αρκεί να μην έχουν αιχμές, όλες οι προτάσεις έχουν ενδιαφέρον αρκεί οι αποφάσεις να έχουν ήδη ληφθεί και να έχουν ληφθεί αλλού. Έχω την αίσθηση ότι τα περιθώρια ανάπτυξης επιστημονικού διαλόγου πάνω στα ζητήματα του σχεδιασμού στενεύουν επικίνδυνα στην Ελλάδα – και όχι μόνο στην Ελλάδα - όσο περιορίζονται οι δυνατότητες του δημόσιου διαλόγου και όσο διευρύνονται οι ομάδες πληθυσμού που, δυνάμει της οργάνωσης του χώρου, απειλούνται με κοινωνικό αποκλεισμό. Όσο ο σχεδιασμός του χώρου ακολουθεί όχι τους μεταμοντέρνους (όπως ειπώθηκε πριν) αλλά τους νεοφιλελεύθερους μονοδρόμους. Όσο το αναδιανεμητικό του πρόταγμα αναστέλλεται μπροστά στις τελικότητες μιας αγοράς ελεύθερης να μονοπωλεί τη συνενοχή της εξουσίας και τη δική μας. Όσο τα διακυβεύματα του σχεδιασμού διαμορφώνονται έξω από τον ίδιο το χώρο και ερήμην των ανθρώπων που τον μοιράζονται και τον χρειάζονται, στην ολοένα και πιο απροσπέλαστη από το δημόσιο διάλογο γκρίζα ζώνη της διαπραγμάτευσης συμφερόντων. Όσο η οργάνωση του χώρου προσφέρει τον επικοινωνιακό αντιπερισπασμό για την υφαρπαγή του (όπως εύστοχα έχει πει η κυρία Πορτάλιου). 

Πώς συζητάς ψύχραιμα για το σχεδιασμό του χώρου στην εποχή της παλινόρθωσης, όταν η πολεοδομία μιλάει με τη φωνή του ηγεμόνα, αντί να μιλάει για λογαριασμό αυτού που δεν έχει φωνή (τόλεγε σε ρομαντικές εποχές ο Herbert Gans). Τι αντιπαραθέτουμε στον απροκάλυπτο αυταρχισμό, στον προκλητικό κυνισμό, στην κούφια ρητορική πολεοδομικών λύσεων που αγνοούν το πρόβλημα, πολεοδομικών απαντήσεων που αγνοούν την ερώτηση, πολεοδομικών παρεμβάσεων που αγνοούν την πόλη, όπως στο πλαίσιο της συντονισμένης επίθεσης εξωραϊσμού στην Αθήνα; 

Το είπαν όλοι οι προηγούμενοι ομιλητές: Καθώς το επίπεδο ζωής καταρρέει στις λαϊκές πλευρές του κέντρου της, καθώς αυξάνεται με πρωτοφανείς ρυθμούς η ανεργία και η νοσηρότητα, καθώς υποβαθμίζονται οι συνθήκες στέγασης αλλά και ο ίδιος ο χώρος με πολιτικές επιλεκτικής αποεπένδυσης, καθώς οι πιο ευάλωτες κατηγορίες πληθυσμού εγκαταλείπονται από το κοινωνικό κράτος, καθώς η κοινωνική συνοχή διαρρηγνύεται και ο παραγωγικός ιστός αποσυντίθεται, ο πολεοδομικός σχεδιασμός “καινοτομεί” στην Αθήνα. Επεξεργάζεται χιλιόμετρα πράσινου περιπάτου με σύγχρονο σχεδιασμό και υψηλό επίπεδο άνεσης, ανάμεσα σε χώρους πολιτισμού, αναψυχής και αρχαιολογικού ενδιαφέροντος, για την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και την ανάδειξη της ιστορικής ταυτότητας της πόλης. Επεξεργάζεται ένα δίκτυο ευημερίας που επικάθηται στο τοπίο της προϊούσας καταστροφής γυρίζοντάς του την πλάτη για να συνδέσει την, από καιρό, μεγάλη ιδέα της Πανεπιστημίου με το, πρόσφατο, όραμα της Όπερας στο Φάληρο μέσα από τον πολιτιστικό, εφεξής, άξονα της Συγγρού και σε αναμονή εξελίξεων στο παράκτιο μέτωπο, ελπίζοντας στο drop down effect των μεγάλων επενδύσεων στο συνεδριακό τουρισμό και στην κρουαζιέρα. Ασφαλώς, με την υπόθεση ότι αυτό θα βάλει σε κίνηση τις διαδικασίες ανασυγκρότησης του μητροπολιτικού κέντρου. Ασφαλώς, χωρίς να προσκληθεί κανείς σε διάλογο πάνω σ' αυτή την υπόθεση, πάνω στη ριζική αλλαγή του κυκλοφοριακού χάρτη της πόλης και, μαζί, στην αλλαγή των προτεραιοτήτων της ανάπτυξης στο κέντρο αν όχι σ' όλη της την έκταση.  

Για την ακρίβεια, κάποιοι προσέρχονται αυτόκλητοι στο διάλογο. Πριν από τέσσερις μήνες, όπως διαβάζω[1], ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων παρουσίασε στον Υπουργό Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας και στην Υπουργό Τουρισμού τη στρατηγική του για την ανάπτυξη του κλάδου. Στα έξι βασικά προϊόντα που θα πρέπει ν' αποτελέσουν τον κύριο κορμό των αναγκαίων επενδύσεων (τις εκτιμά, σύμφωνα με το άρθρο που διαβάζω, σε δύο Ολυμπιάδες), εκτός από το συνεδριακό τουρισμό και την κρουαζιέρα, συγκαταλέγονται τα city break με έμφαση στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Γι αυτά, μας ενημερώνει το άρθρο, θα πρέπει να χαραχθούν στις πόλεις συγκεκριμένες θεματικές διαδρομές διάρκειας 1-1,5 ώρας (τόσο χρειάζεται για να διατρέξουμε τον πράσινο “πολιτιστικό” περίπατο που θ' αναβαθμίσει το κέντρο της Αθήνας). Οι διαδρομές των city break θα πρέπει, σύμφωνα με το ΣΕΤΕ, να συντηρούνται και να φυλάσσονται (από την πόλη - για να μη μας μείνει καμιά αμφιβολία ούτε για το ποιος επενδύει στον τουρισμό, ούτε για την ανάγκη επιτήρησης των έργων βιτρίνας). Θα πρέπει επίσης, στην αρχή της σεζόν, να χαράσσεται συγκεκριμένο πρόγραμμα εκδηλώσεων για όλο το χρόνο σ' αυτές τις διαδρομές, εκδηλώσεις πολιτιστικές αλλά και αγώνες και η αρχή των εκπτώσεων και οι Κυριακές που μένουν ανοιχτά τα μαγαζιά κλπ. Τονίζεται κιόλας η σημασία της προσφοράς ιδιαίτερων εμπειριών, είτε πρόκειται για το δείπνο με μια ελληνική οικογένεια είτε για πιο «Wow» (έτσι ακριβώς το λέει) εμπειρίες όπως δείπνο σε αρχαιολογικό χώρο, είτε για το προϊόν «Αυθεντική Ελλάδα», ένα hot σημείο προς ανάπτυξη, σύμφωνα με τον κ. Ανδρεάδη και την εταιρεία McKinsey στην οποία ανατέθηκε η μελέτη της στρατηγικής για τον τουρισμό. 

Νομίζω ότι, αντί για πικρό σαρκασμό, οργή θάπρεπε να αισθανόμαστε για τον τρόπο που η πολεοδομία εκχωρεί στα lobbies την πρωτοβουλία για το σχεδιασμό, την ώρα που συζητάει για την ποιότητα του περιβάλλοντος. Οργή, για τον τρόπο που η οργάνωση του χώρου μπορεί να φέρνει στα μέτρα των μονοπωλίων το πρότυπο αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στους χώρους που συνθέτουν την πόλη και, πρώτα απ' όλα, ανάμεσα στο κέντρο και στην περιφέρειά της. Οργή για τον τρόπο που κάνουμε εν τέλει, ως ειδικοί, αποδεκτό το έλλειμμα της ανάπτυξης της πόλης ως έλλειμμα δημοκρατίας, μ' ένα τόσο ευτελές αντίτιμο: Τη μιάμισυ ώρα ευημερίας στον κομψό πεζόδρομο ανάμεσα σε τράπεζες και κληροδοτήματα - αν τελικά καταφέρουμε να τον περπατήσουμε κι αυτόν δίπλα στα λεωφορεία με τους επιβάτες της κρουαζιέρας μια που, όπως μαθαίνω τελευταία, τα τουριστικά λεωφορεία θα επιτρέπονται στην Πανεπιστημίου. 

Μαρία Θ. Μάρκου, Επίκουρη Καθηγήτρια ΕΜΠ

[1] Νικολοπούλου Ειρήνη, 25 Οκτωβρίου 2013, “Good news: Ο τουρισμός το 2021 θα ξεπεράσει τα 24 εκατ. αφίξεις, κατά κεφαλήν δαπάνη 800 ευρώ και ετησίως άμεσα έσοδα 18 - 19 δισ ευρώ!” http://eirinika.gr/gr/blog/itsgoodnews/toyrismos-kerdh.asp Επίσκεψη: 27/2/2014 




Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ




Α8. Μίχα Ειρήνη, Αρχιτέκτων Λέκτορας ΕΜΠ. 
«Κυρίαρχες αφηγήσεις 
και απαξιωμένες πραγματικότητες».


Stadiou str. conference / Micha Irini presentation/ from Giorgos Triantafyllou on Vimeo.

Ειρήνη Μίχα, Λέκτορας ΕΜΠ 
Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Τομέας Πολεοδομίας – Χωροταξίας
e-mail imicha@arch.ntua.gr τηλ. 210-7723803, 6944556939

Χαίρομαι που κρατάμε ανοικτό ένα πεδίο διαλόγου για τα ζητήματα του κέντρου. Χαίρομαι επίσης που το ίδιο το θέμα της Ημερίδας θέτει σε αμφισβήτηση τη λογική του αυτονόητου. Πράγματι η πεζοδρόμηση της Σταδίου θα ήταν μια εναλλακτική λύση, ίσως και με σημαντικά πλεονεκτήματα έναντι της Πανεπιστημίου ─ αν ωστόσο δεχτούμε απροβλημάτιστα τα δεδομένα που μας παρουσιάζονται ή αν αποφασίσουμε ότι συζητάμε για μια άγνωστη ή φανταστική πόλη. Θα προσπαθήσω σε αυτή τη σύντομη παρέμβαση να κάνω ένα βήμα πίσω, ανεξάρτητα αν είναι ήδη αργά. Θα ήθελα να συλλογιστούμε σε ποιο ερώτημα απαντούν οι δρομολογημένες και μη πεζοδρομήσεις κεντρικών δρόμων της Αθήνας. Μέσα από ποια ανάγνωση του χώρου προκύπτουν ως λύση.

Στις διατυπώσεις που συγκροτούν τον κυρίαρχο λόγο για το Κέντρο της πόλης διαπλέκονται συχνά επιστημονικές αναλύσεις με συμβολικές αναπαραστάσεις, κατασκευασμένες μνήμες, εξιδανικεύσεις, και κυρίως ηθικοπλαστικές αφηγήσεις που πριμοδοτούν πανικούς ασφάλειας. Η εκσυγχρονισμένη πολυπολιτισμική και διεθνώς ανταγωνιστική πρωτεύουσα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, φρόντισε επιμελώς να κρύψει τις «μη κατάλληλες» όψεις της πίσω από πολύχρωμα πανό, για να μην εκτεθούν στα μάτια των επισκεπτών (και ακόμα περισσότερο των τηλεθεατών) τα μαρμαράδικα δίπλα στο ΟΑΚΑ, γκρίζες πολυκατοικίες, γκράφιτι και αυθαίρετες αρχιτεκτονικές προσθήκες στις τουριστικές γειτονιές της πόλης. Στη συνέχεια ακούσαμε ότι οι κάτοικοι έχουν εγκαταλείψει το Κέντρο, γιατί δεν ανήκουν στου κατοίκους οι μετανάστριες και οι μετανάστες που πάνω από 15 χρόνια το κατοικούν εντατικά και επίπονα διατηρούν την Αγορά του. Δεν ανήκουν επίσης άστεγοι, άτομα τοξικοεξαρτημένα, εκδιδόμενες γυναίκες και μικρέμποροι. Αντίθετα οι ομάδες αυτές στοχοποιούνται ως υπαίτιες της κοινωνικής (και αισθητικής) υποβάθμισης, ταξινομούνται στις κατηγορίες της παραβατικότητας και διώκονται ποινικά. Η Αθήνα της κρίσης, με τα «σημαδιακά άβατα», τα «γκέτο των αλλοδαπών», την αυξανόμενη εγκληματικότητα και την αίσθηση εγκατάλειψης, είναι άμεσα συνυφασμένη τόσο με τις αυταρχικές πολιτικές καταστολής όσο και με τις προσπάθειες ανάπλασης του Κέντρου με στόχο την επανάκτησή του από «επιθυμητούς» κατοίκους και επισκέπτες. Στις κυρίαρχες αφηγήσεις οι όροι με τους οποίους παρουσιάζονται στοιχεία και ερμηνεύονται καταστάσεις, νοηματοδοτούν, δημιουργούν πεποιθήσεις και τελικά εδραιώνουν λύσεις. 

Στις προτάσεις ανάπλασης του Κέντρου της Αθήνας απουσιάζουν οι κοινωνικοπολιτικές διαδικασίες που ιστορικά συγκρότησαν την πόλη, παραβλέπεται η σύνθετη σημερινή πραγματικότητα και κυρίως θεωρείται περιττή η εμπλοκή των κατοίκων στις διαδικασίες σχεδιασμού του. Δεν αποτελούν αντικείμενο προβληματισμού οι άτυπες σχέσεις εργασίας και οι αθέατες παραγωγικές δομές στις οποίες στηρίχτηκε η οικονομία της πόλης, οι μακροχρόνιες αναδιαρθρώσεις των αστικών λειτουργιών με την καταλυτική για το Κέντρο απομάκρυνση δημόσιων υπηρεσιών, ούτε η διαχρονική απουσία τοπικών και κεντρικών πολιτικών. Δεν προβληματίζουν οι έρευνες που επισημαίνουν την (πολύ θετική) αύξηση τα τελευταία χρόνια της κοινωνικής ανάμιξης στις μεσοαστικές συνοικίες της Αθήνας, ιδιαίτερα με τη μεταναστευτική εισροή, ούτε αποτελούν πεδίο διερεύνησης οι συνθήκες κατοίκισης και εργασίας ντόπιων και μεταναστών που καθημερινά αναζητούν ατομικά ή συλλογικά λύσεις επιβίωσης, αποκλεισμένοι από κοινωνικές υπηρεσίες και έκθετοι στη βία και την εκμετάλλευση. Από τις προτάσεις πεζοδρόμησης απουσιάζει ακόμα ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών, οικονομικών και θεσμικών στόχων, με τους οποίους συνδέεται η παρέμβαση στην Πανεπιστημίου στις εκθέσεις του ερευνητικού προγράμματος για την ανασυγκρότηση του κέντρου της Αθήνας. Παραβλέποντας και τις συμπληρωματικές αυτές προθέσεις, ο σχεδιασμός παραμένει τεχνική διαδικασία μεταξύ ειδικών που εστιάζουν σε ζητήματα περιβαλλοντικού, συγκοινωνιακού και αρχιτεκτονικού χαρακτήρα, με σκοπό την αναβάθμιση της εικόνας του χώρου. Στη σημερινή συγκυρία όμως ίσως το πιο σημαντικό είναι ότι η στόχευση αυτή συμβαδίζει με την κυβερνητική πρακτική αστυνομικών επιχειρήσεων εκδίωξης όλων εκείνων που δεν εμπίπτουν στην επιθυμητή εξωραϊσμένη εικόνα. 

Στο Λονδίνο το 1842 η κυβέρνηση αποφάσισε να διαθέσει ένα σημαντικό κονδύλι για την κατασκευή του Victoria Park, ενός μεγάλου πάρκου στις υποβαθμισμένες και ανθυγιεινές ανατολικές συνοικίες της πόλης. Ο σχεδιαστής του πάρκου, Sir James Pennethorne, ισχυριζόταν ότι οι φτωχοί των γύρω συνοικιών θα ωφελούντο από την παρουσία πολυάριθμων εύπορων, σημαντικών και ευυπόληπτων οικογενειών, η εγκατάσταση των οποίων ήταν βέβαιη, αν εξασφαλιζόταν ικανοποιητική πρόσβαση στην περιοχή. Ο στόχος δεν πέτυχε καθώς οι εύπορες τάξεις του Λονδίνου μάλλον επιδίωκαν να διευρύνουν τη γεωγραφική απόσταση που τους χώριζε από τα λαϊκά στρώματα, παρά το αντίθετο. Όσο για το πάρκο, προς μεγάλη απογοήτευση του εμπνευστή του, οι εργατικές οικογένειες χρησιμοποιούσαν τις λίμνες για την προσωπική τους καθαριότητα, καταστρέφοντας, όπως δήλωσε ο ίδιος, την εξεζητημένη αισθητική του χώρου.

Ο χώρος της πόλης έχει τη δική του δυναμική. Μέσα από τις ποικίλες ιστορίες που διασταυρώνονται καθημερινά στο κέντρο της Αθήνας θα βρεθούν τρόποι οι κάτοικοι να οικειοποιηθούν τον όποιο πεζοδρομημένο άξονα, να αναπτύξουν πρακτικές διεκδίκησης, να διατυπώσουν αιτήματα, να μετατοπίσουν όρια και να ανατρέψουν κανονικότητες. Σημαντικό διακύβευμα ωστόσο σήμερα είναι ότι τα δρομολογημένα έργα παρουσιάζονται ως αυταπόδεικτη απάντηση μιας κυρίαρχης αφήγησης η οποία παράλληλα εντείνει διακρίσεις και στιγματισμούς ανοίγοντας διάπλατα το δρόμο στην εθνικιστική ιδεολογία και βία. 

Στην επίσημη τελετή ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων του Rethink Athens ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η ανάπλαση είναι αναγκαία γιατί η Αθήνα είναι «πόλη ανοργάνωτη, ανοχύρωτη, χωρίς φαντασία, όπου κυκλοφορεί ελεύθερα η ασχήμια και η εγκατάλειψη». Οι πραγματικότητες της πόλης είναι πιο σύνθετες από τις κατασκευασμένες εικόνες της. Αν κάναμε τον κόπο να τις κατανοήσουμε ίσως να εντοπίζαμε όχι μόνο την ομορφιά και τη φαντασία της Αθήνας, αλλά και πιο βιώσιμες λύσεις για τη διέξοδο από την κρίση.


Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ




Α9. Μιχαλόπουλος Νίκος, Αρχιτέκτων.

«Ένα φάντασμα πλανάται πάνω από την Αθήνα:
Η απειλή της Πανεπιστημίου».
Stadiou str. conference / Michalopoulos Nikos presentation/ from Giorgos Triantafyllou on Vimeo.


Ένα φάντασμα πλανάται πάνω από την Αθήνα
Η απειλή της Πανεπιστημίου

Η αφήγηση για την Πανεπιστημίου
(οι μύθοι και η πραγματικότητα)


‘‘Ο επιστήμονας αναρωτιέται πάνω στην εγκυρότητα των αφηγηματικών αποφάνσεων και διαπιστώνει ότι ποτέ δεν έχουν υποβληθεί στην επιχειρηματολογία και στην απόδειξη’’
‘‘Οι αφηγήσεις είναι παραμύθια, μύθοι, παραδόσεις, καλές για παιδιά και τις γυναίκες’’ 
Ζάν-Φρανσουά Λυοτάρ, Η Μεταμοντέρνα Κατάσταση 

Ένα φάντασμα πλανάται πάνω από την Αθήνα.
Εδώ και τρία χρόνια μεθοδεύεται η επιβολή κάποιων σημαντικών επεμβάσεων στο κέντρο της Αθήνας, με επιπτώσεις όμως σε ολόκληρη την πόλη. Αυτό πήρε τη μορφή του re think Athens με την εμφάνιση ενός νέου ισχυρού εταίρου στην ‘’ομάδα’’ προώθησης,  του Ιδρύματος Ωνάση, και την προκήρυξη ενός αρχιτεκτονικού διαγωνισμού με την ‘’απειλή ανάπλασης της Πανεπιστημίου’’ (όπως αναφέρει ο ακαδημαϊκός Π. Τέτσης , Καθημερινή της   9/6/2013)
 Η επιχείρηση αυτή δεν πήρε την μορφή της ‘’ορθολογικής’’ μελέτης του έργου. Αυτό επεσήμανε και ο ΣΑΔΑΣ τμήμα Αθήνας σε ανακοίνωση του:  ‘’ … υπάρχουν σοβαρά λειτουργικά θέματα και ερωτήματα, όσον αφορά στην επιλογή της συγκεκριμένης παρέμβασης. Η παρέμβαση αυτή δεν αποτελεί απόρροια κάποιου θεσμοθετημένου συνολικού σχεδιασμού, ούτε ως ουσία, ούτε ως προτεραιότητα και κατανοείτε πως τίθεται σοβαρό επιστημονικό θέμα’’.  Και διαχώρισε τη θέση του από το διαγωνισμό ‘’για λόγους τόσο δεοντολογικούς, όσο και επιστημονικούς’’
Αντί του δημόσιου διαλόγου, της επιστημονικής ανάλυσης και της επιχειρηματολογίας,  αναπτύχθηκε μια μεταμοντέρνα αφήγηση, γύρω απ’ την πόλη τελείως αντιεπιστημονική. Η Αθήνα παρουσιάστηκε ως μια πόλη κατεστραμμένη,  με το κέντρο χωρίς ζωή, με ανύπαρκτο  δημόσιο χώρο, σε ένα κλίμα κοινωνικής και οικονομικής υποβάθμισης με εγκαταλελειμμένα τα κτίρια. Ο λόγος ήταν ότι δεν υπήρχε ένα ‘’ νέο ανθρώπινο παραγωγικό, γόνιμο ,  αθηναϊκό κέντρο’’ .
Και σύμφωνα με το Rethink Athens η ‘’ ευκαιρία για την Αθήνα είναι εδώ’’. Η ανάπλαση της … Πανεπιστημίου.

Η ΑΦΗΓΗΣΗ
Γύρω από αυτή την αφήγηση αναπτύχθηκαν οι παρακάτω 6 μύθοι:

ΠΡΩΤΟΣ ΜΥΘΟΣ: Η ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΣΑΝ ΤΟ ZEIL

ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ZEIL
Σε ένα δισέλιδο άρθρο (Καθημερινή 18/3/2012) ο κ. Τουρνικιώτης ανέλυσε όλο το σχέδιο της ‘’ομάδας’’. Κεντρικό σημείο της αφήγησης αποτελούσε μια τεράστια φωτογραφία του Zeil που στο άρθρο παραλληλιζόταν με την Πανεπιστημίου, και η  μετατροπή της πιο κύριας λεωφόρου της Φρανκφούρτης -κατά τον κ. Τουρνικιώτη και το μύθο - του Zeil, σε καταπράσινο βουλεβάρτο χωρίς αυτοκίνητα, εξαιρετικά φιλικό στους πολίτες’’



Ο κ. Τουρνικιώτης μέσα  από το άρθρο και χρησιμοποιώντας την εικόνα αντί του επιστημονικού λόγου προσπαθούσε να μας υποβάλλει μια ψευδαίσθηση του μέλλοντος μας,  ειδυλλιακή μεν αλλά πολύ μακράν της πραγματικότητας. Ταυτόχρονα θέλησε να δώσει και έναν ευρωπαϊκό αέρα στην αφήγηση. Ποια είναι η πραγματικότητα όμως;





Το Zeil είναι ένας κεντρικός δρόμος της Φραγκφούρτης βόρεια του ποταμού Main, πολύ γνωστός γιατί οδηγεί στο ζωολογικό κήπο. Το δυτικό τμήμα του μετά την Konrad-Adenauer-Straße , πεζοδρομήθηκε.  Ήταν μια παρέμβαση τοπικής σημασίας, σε μια δευτερεύουσα κυκλοφοριακά οδό. Λιγότερο σημαντική και από την πεζοδρόμηση της Ερμού και της Αποστόλου Παύλου για την Αθήνα. Πιστεύω ότι ανταποκρίνεται πλήρως σ’ αυτήν η πεζοδρόμηση της Αιόλου.  Η  Αιόλου όμως όπως και το Zeil, δεν συμμετείχε στο βασικό οδικό δίκτυο της πόλης. Η κεντρική οδός που ανταποκρίνεται στην μορφή και στη λειτουργία της Πανεπιστημίου είναι η Konrad-Adenauer-Straße.  Είναι μια λεωφόρος στον άξονα βορά νότου που αποτελεί τον κύριο οδικό άξονα ολόκληρης της πόλης, εξασφαλίζει την διαμπερή κίνηση και συνδέει το κέντρο με τους οδικούς δακτυλίους, όπως και η Πανεπιστημίου. Αυτή φυσικά δεν την άγγιξαν διότι θα παρέλυε όλη η Φρανκφούρτη. 


ΑΙΟΛΟΥ: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΧΗ ΤΟΥ ZEIL
Μπορείτε να μπείτε στο Google για να διαπιστώσετε τα παραπάνω. 


ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΜΥΘΟΣ: Η ΔΙΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΤΡΑΜ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΟΡΑΜΑ ΤΟΥ Α. ΤΡΙΤΣΗ
Στη συνέχεια έγινε προσπάθεια να συνδεθεί η  αφήγηση, με άλλες σύγχρονες αφηγήσεις και  αστικούς μύθους. Με αυτό τον τρόπο προσπάθησαν να δώσουν μια ιστορική διάσταση στις προτάσεις και ταυτόχρονα να τις εμφανίσουν σαν ώριμα αιτήματα που επιτέλους ήρθε η ώρα να υλοποιηθούν. Έτσι εμφανίστηκε το Rethink Athens σαν υλοποίηση και του οράματος του Α. Τρίτση για πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου με διέλευση του τραμ.
Δυστυχώς, το τραμ δεν ήταν όραμα, αλλά ένα επικοινωνιακό τρικ , που τέθηκε από τον τότε Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ Α. Τρίτση με στόχο  να οδηγηθεί στις καλένδες το ΜΕΤΡΟ επειδή, η τότε κυβέρνηση δεν ήθελε να ξοδέψει κονδύλια για την Αθήνα, για να μεταφέρει πόρους στις αγροτικές περιοχές. Το πόσο ειλικρινής ήταν, φάνηκε και από το γεγονός, ότι ο ίδιος αργότερα σας δήμαρχος Αθήνας δεν προώθησε το όραμα του.
Σήμερα μετά την κατασκευή του ΜΕΤΡΟ η κατασκευή μιας γραμμής τραμ πάνω από αυτό μόνον σαν δυστοπία μπορεί να εκληφθεί.

ΤΡΙΤΟΣ ΜΥΘΟΣ: Η ΕΜΒΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ

Εμπλουτίζοντας παραπέρα την αφήγηση, προσπάθησαν να την συνδέσουν με τις ηρωικές στιγμές του ελληνισμού, αναβιώνοντας τον μεγαλοϊδεατισμό και μικρομεγαλισμό μας.
Έτσι προβλήθηκε η ανάδειξη της Πανεπιστημίου της ‘’μοναδικής σε αξία αστικής λεωφόρου’’ και της Νεοκλασικής Τριλογίας‘’ το μοναδικό αυτό αρχιτεκτονικό σύνολο στο οποίο αποτυπώνεται η ιστορική και πολιτιστική φυσιογνωμία της πόλης’’ σαν στοιχεία μιας ‘’εμβληματικής Μητρόπολης’’.
Ποια όμως είναι η πραγματικότητα; Η Αθήνα δεν είναι εμβληματική μητρόπολη. Είναι μια περιφερειακή πόλη στον ευρωπαϊκό Νότο. (Αν δεν είχε την Ακρόπολη πιθανώς δεν θα την ήξερε κανένας)
Η μοναδική σε αξία αστική λεωφόρος, δεν είναι καν λεωφόρος είναι ένας φαρδύς δρόμος. Η δε Τριλογία, είναι πραγματικά ένα εξαίρετο δείγμα του ελληνικού Νεοκλασικισμού που μας συγκινεί σαν Έλληνες , αλλά μέχρι εκεί. Εξάλλου σε αυτή αποτυπώνεται ένα μικρό μέρος της ιστορίας της πόλης.  Ένας δε Αμερικάνος θα την συνέκρινε ίσως με την κεντρική πλατεία της επαρχιακής  πόλης που μένει , με το Δημαρχείο και το Δικαστικό Μέγαρο, πιθανότατα κτισμένα σε παλαντιανό στυλ.

ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΜΥΘΟΣ: Η ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Στην αφήγηση μπήκαν πολλά στοιχεία για  την πόλη, τα οποία θεωρήθηκαν ως δεδομένα και αδιαπραγμάτευτα όπως ότι η Πανεπιστημίου είναι το κέντρο της πόλης. Με αυτό τον τρόπο ήθελαν να υπερτονίσουν τη βαρύτητα  της παρέμβασης αφού δεν γίνεται σε ένα τυχαίο σημείο της πόλης αλλά ακριβώς στο κέντρο.  Έτσι είναι όμως;

Στις αρχές του αιώνα κέντρο της πόλης ήταν το τρίγωνο : Σύνταγμα, Μοναστηράκι , Ομόνοια – (Ιστορικό τρίγωνο)
Μεταπολεμικά το κέντρο της πόλης ήταν η πλατεία Ομόνοιας και οι άξονες  που ξεκινούσαν  από αυτήν. Πανεπιστημίου- Σταδίου- Αιόλου- Πατησίων- Πειραιώς
Την σύγχρονη περίοδο κέντρο αποτέλεσε  ο γραμμικός άξονας Σύνταγμα – Hilton, δηλαδή η Βασ. Σοφίας. Μάλιστα με την πεζοδρόμηση της Ερμού, ο άξονας αυτός επεκτάθηκε μέχρι το Μοναστηράκι και το Γκάζι. Η Ομόνοια υποβαθμίστηκε και η Πανεπιστημίου περιορίστηκε , σε έναν επίσημο δρόμο που στεγάζει βασικά Τραπεζικά κτίρια, παρέμεινε όμως ο βασικός κυκλοφοριακός άξονας.
Ποτέ δε ήταν η Πανεπιστημίου το κέντρο της πόλης.
Για ποιο κέντρο της πόλης λοιπόν συζητάμε;


ΠΕΜΠΤΟΣ ΜΥΘΟΣ: ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΖΟΔΡΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ Η ΑΘΗΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΜΙΑ ΠΟΛΗ ΠΟΥ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΠΕΡΠΑΤΗΘΕΙ- Η ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΘΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΕΙ ΤΗΝ ΠΡΑΣΙΝΗ ΡΑΧΟΚΟΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Πουθενά στον κόσμο οι πεζοδρομήσεις δεν συνδέονται με το πράσινο. Οι πεζοδρομήσεις έχουν στόχο την ανάκτηση του δημόσιου χώρου από τον πολίτη και όχι την αύξηση του πρασίνου. 


Επιπλέον αν μελετήσουμε έναν χάρτη της πόλης του 1864, θα διαπιστώσουμε ότι ΟΛΗ Η ΠΟΛΗ που περιλαμβάνεται στο χάρτη  είναι σε πολύ μεγάλη έκταση ΠΕΖΟΔΡΟΜΗΜΕΝΗ, δηλαδή έχουμε πεζοδρομήσει τον ιστορικό πυρήνα της πόλης. Μάλιστα με την πεζοδρόμηση της Απόστολου Παύλου εντάχθηκαν σε αυτό τον  πυρήνα και νεώτερες  περιοχές  της πόλης όπως το Θησείο , το Γκάζι και την περιοχή Μακρυγιάννη. Και δεν είναι μόνο η κεντρική περιοχή. Επιπλέον έχουν γίνει εκτεταμένες πεζοδρομήσεις στο Μεταξουργείο, στα Εξάρχεια, στην Κυψέλη, στο Γουδί, στην Πανόρμου κλπ. Η Αθήνα έχει ανάγκη από πράσινο (πάρκα, πλατείες, άλση) όχι από εμβληματικές πεζοδρομήσεις ούτε από τόπους δημιουργικής συνάντησης ή νέα στέκια.

ΕΚΤΟΣ ΜΥΘΟΣ: Η ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΟΥ ΤΡΑΜ ΣΤΗΝ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΘΑ ΣΥΜΒΑΛΕΙ ΣΤΗΝ ΕΞΥΓΙΑΝΣΗ ΤΩΝ ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΜΕΝΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΩ ΠΑΤΗΣΙΩΝ, ΤΟΥ ΑΓ. ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ, ΤΩΝ ΕΞΑΡΧΕΙΩΝ(!) ΚΑΙ ΤΗΣ ΝΕΑΠΟΛΗΣ(!)
Αυτά ισχυρίστηκε ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση σε κάποια ομιλία του προσπαθώντας να δώσει και κοινωνική διάσταση στην αφήγηση, αλλά και να την καταστήσει επίκαιρη. Ποια όμως είναι η πραγματικότητα;
Πολύ κοντά στην Πατησίων και προς Δυσμάς υφίσταται η γραμμή του ΗΣΑΠ με σταθμούς που βρίσκονται πάνω σε αυτή ή σε κοντινή απόσταση από αυτή. Επιπλέον, θα κατασκευασθεί η  γραμμή 4 του ΜΕΤΡΟ, Ανατολικά της Πατησίων, σε αντίστοιχες  αποστάσεις. Θα βρεθεί λοιπόν αυτή η περιοχή της πόλης ανάμεσα σε δυο γραμμές μετρό. Η κατασκευή και γραμμής τραμ επιπλέον, απλά θα αφαιρέσει επιβατικό κοινό από το μετρό, χωρίς να προσφέρει ουσιαστικά τίποτα. 

Η γραμμή του τραμ στην Πατησίων (μαύρη γραμμή) μεταξύ των γραμμών του ΗΣΑΠ (πράσινη γραμμή) και της γραμμής 4 του ΜΕΤΡΟ (κίτρινη γραμμή).


ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ
Σημαντικό σημείο του Rethink Athens, ήταν ο αρχιτεκτονικός διαγωνισμός. ( για την ‘’ κηποτεχνική διαμόρφωση’’ όπως ανέφεραν κάποιοι συνάδελφοι μένοντας όμως στην επιφάνεια των πραγμάτων)
Ο ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΣΑΝ ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΝΣΕΩΝ
Ο διεθνής διαγωνισμός ήταν απαραίτητος για δυο λόγους. Πρώτον για επικοινωνιακούς γι αυτό και δόθηκε πανηγυρικός χαρακτήρας στο rethink Athens. Δεύτερον, με αυτό τον τρόπο νομιμοποιήθηκαν και με τον πλέον επίσημο τρόπο όλες οι προηγούμενες διαδικασίες και απέκτησαν εγκυρότητα οι παρεμβάσεις που θα γίνουν χωρίς να χρειαστεί να υποβληθούν στην επιχειρηματολογία και στην απόδειξη.  Ο διαγωνισμός ήταν ένα σεντόνι που σκέπασε το παρελθόν, έκανε επανεκκίνηση της διαδικασίας και κυρίως νομιμοποίησε τις αφηγηματικές αποφάνσεις.

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Σήμερα η αφήγηση έφτασε στο τέλος της.  Οι μυθολογίες αυτές που με τόσο κόπο στήθηκαν διαπιστώνουμε ότι έρχονται σε κατευθείαν σύγκρουση με την πραγματικότητα.

1)      ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΣ ΔΑΚΤΥΛΙΟΣ: Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗΣ- ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΓΚΛΩΒΙΣΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΔΑΚΤΥΛΙΟ- Η ΠΟΛΗ ΣΕ ΑΠΟΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ
Από τα ελάχιστα κέρδη των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 ήταν το ΜΕΤΡΟ και ο Ολυμπιακός Κυκλοφοριακός Δακτύλιος του Γ. Κανδύλη.
Η κυκλοφορία της Αθήνας οργανώθηκε γύρω από ένα Δακτύλιο: Αττική Οδός, Παρακηφίσιος, Παραλιακή,  και Λ. Κηφισίας-Β. Σοφίας- Λ. Συγγρού.

Για τη δημιουργία και την κυκλοφοριακή αναβάθμισή αυτού του δακτυλίου έγιναν πολλά έργα και ρυθμίσεις και μπορούμε να πούμε, ότι έχει αποκατασταθεί μια αρκετά ικανοποιητική λειτουργία. 


Στο μέσο του δακτυλίου υπάρχει ένας τρίτος, οριζόντιος , διαμπερής άξονας που διέρχεται και από το κέντρο της πόλης. Αποτελείται από τη Λ. Βουλιαγμένης, Πανεπιστημίου (με τις Σταδίου και Ακαδημίας) και τη Λ. Αθηνών.
Επίσης έχουν δημιουργηθεί δυο μικρότεροι δακτύλιοι  (με κόκκινο στο σχέδιο). Οι δυο αυτοί  δακτύλιοι αποτελούν τον εσωτερικό δακτύλιο της πόλης.
Διακρίνεται  αμέσως ο κομβικός ρόλος της Πανεπιστημίου και στον εξωτερικό και στους δακτυλίους του κέντρου αφού αποτελεί την μοναδική δυνατότητα διαμπερούς κίνησης στο μεγάλο δακτύλιο της πόλης, αλλά και το κοινό σημείο των δυο εσωτερικών δακτυλίων. Αυτή την οδό λοιπόν θέλουν να καταργήσουν. Η Πανεπιστημίου σαν αποτέλεσμα θα γίνει μια νησίδα, εγκλωβισμένη σε ένα οδικό δακτύλιο μονίμως μποτιλιαρισμένο. Οι κάτοικοι του κέντρου θα χωριστούν σε Βόρειους και Νότιους, οι κάτοικοι του Λεκανοπεδίου σε Ανατολικούς και Δυτικούς.

1) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΠΟΜΥΘΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ



Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΝΕΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ
 Εδώ θα προσπαθήσουμε να προσαρμόσουμε τη μυθολογία στην πραγματικότητα και να δούμε αν και πως υλοποιούνται όλες αυτές οι μεγαλόστομες εξαγγελίες.  Απλά θα μετρήσουμε λωρίδες.
Η Πανεπιστημίου σήμερα έχει στο τμήμα της προς την Ομόνοια  πέντε λωρίδες κυκλοφορίας (προς το Σύνταγμα  έξι), επίσης έχει φαρδιά πεζοδρόμια , με μια δενδροστοιχία και μια μικρή νησίδα πρασίνου στο καθένα.
 Η τοποθέτηση του ΤΡΑΜ σημαίνει δυο λωρίδες κυκλοφορίας για τις γραμμές του ΤΡΑΜ και ενδιάμεσα χώρο για τις πλατφόρμες επιβίβασης- αποβίβασης  δηλαδή θα χρειαστούμε τρεις λωρίδες κυκλοφορίας για το ΤΡΑΜ.  Απομένουν δυο λωρίδες.
Όμως επιπλέον ‘’ η Πανεπιστημίου θα πάρει πάνω της … ταξί και οχήματα εξυπηρέτησης’’ Συνεπώς  θα πρέπει να προβλέψουμε λωρίδες κυκλοφορίας για τα ταξί, την Άμεση Δράση, τα ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ, την Πυροσβεστική, τα αυτοκίνητα της ΔΕΗ, του ΟΤΕ, του Διπλωματικού Σώματος, τα κρατικά,  τα τουριστικά πούλμαν για την εξυπηρέτηση ξενοδοχείων και οπωσδήποτε του γύρου της Αθήνας, και βέβαια τα οχήματα τροφοδοσίας των καταστημάτων. Δηλαδή θέλουμε οπωσδήποτε δυο λωρίδες κυκλοφορίας αυτοκινήτων, δηλαδή αυτές που μας απέμειναν,  μια για συνεχή κίνηση και μια για στάση- στάθμευση.
Φυσικά όποιος νομίζει ότι σε αυτές τις δυο λωρίδες,  χωράν νέοι χώροι πρασίνου, πεζοί και ποδηλάτες, απλά μας ειρωνεύεται . Απλά δεν υπάρχει άλλος χώρος για αυτά.
Επίσης η Πανεπιστημίου αυτοαναιρείται σαν τόπος ‘’ δημιουργικής’’ συνάντησης των Αθηναίων. Που θα συναντηθούν, μέσα στα βαγόνια του τραμ;
Βέβαια έμενε ακόμα μια εκδοχή ΝΑ ΜΙΚΡΥΝΟΥΝ ΤΑ ΠΕΖΟΔΡΟΜΙΑ ΚΑΙ ΟΙ ΖΩΝΕΣ ΤΟΥ ΥΠΑΡΧΟΝΤΟΣ ΠΡΑΣΙΝΟΥ. Δηλαδή να προσγειωθούμε στην πραγματικότητα. Αυτό διαπιστώσαμε ότι επέλεξαν να κάνουν, βλέποντας τις οριστικές μελέτες.

 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ:ΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ- ΠΡΟΣΓΕΙΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ- 




Στο άνω μέρος η πρόταση του RETHINK ATHENS.


1)      ΕΞΟΒΕΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΕΖΩΝ


Δέσμιοι της αφήγησης πλέον οι προτάσεις του Rethink Athens αδυνατούν να συμβιβαστούν με την πραγματικότητα και οδηγούνται στην υπέρβαση της. Έτσι στις οριστικές μελέτες που είδη εκτίθενται, διαπιστώνουμε ότι προσπαθούν με κάθε τρόπο να τα χωρέσουν όλα, όσα μεγαλεπήβολα εξήγγειλαν. Ο συν. Γ. Τριανταφύλλου σε άρθρο του ανάφερε ότι δεν υπήρχαν σχέδια της οριστικής μελέτης με διαστάσεις. Πιστεύω ότι δεν πρόκειται να υπάρξουν. Διότι τότε θα αποκαλύπτονταν η αντίφαση της αφήγησης με την πραγματικότητα και θα κατέρρεε όλη η μυθολογία. Μπλεγμένοι στο αδιέξοδο που οι ίδιοι έχουν δημιουργήσει αδυνατούν να προτείνουν μια ρεαλιστική και εφαρμόσιμη λύση. Έτσι εξαναγκάζονται να αγνοήσουν κάθε προδιαγραφή αφήνοντας μόνο μια λωρίδα κυκλοφορίας για τα αυτοκίνητα, στενεύοντας τις λωρίδες του τραμ και στριμώχνοντας ένα ‘’συμβολικό ποδηλατόδρομο’’, μεταξύ ζαρντινιερών και λωρίδας κυκλοφορίας αυτοκινήτων και εν τέλει περιορίζουν τα πεζοδρόμια εξοβελίζοντας τον πεζό ή υποχρεώνοντας τον να χρησιμοποιεί τους ποδηλατοδρόμους, τις λωρίδες των αυτοκινήτων και του τραμ. Φυσικά για πλατφόρμες επιβίβασης- αποβίβασης ούτε λόγος. Αυτό το διαπίστωσα αποτυπώνοντας την Πανεπιστημίου στο ύψος του ΣΤΕ και προσπαθώντας να αντιστοιχήσω τα σχέδια της οριστικής μελέτης στην αποτύπωση χωρίς όμως επιτυχία. Οι οριστικές μελέτες αποδείχθηκαν και αυτές μέρος της αφήγησης, δηλ. παραμύθια. Η νέα Πανεπιστημίου δεν θα είναι καθόλου φιλική για τον πεζό. Στη θέση των σημερινών πεζοδρομίων θα ανέβουν τα ποδήλατα και το τραμ και το δε πραγματικό πράσινο θα είναι μια ζαρντινιέρα μικρότερη από τις ήδη υπάρχουσες. Βέβαια ο πεζός θα πρέπει να διασχίζει προσεκτικά τις γραμμές του τραμ και μόνο σε περίπτωση απόλυτης ανάγκης σύμφωνα με τις πινακίδες της ΤΡΑΜ ΑΕ.





ΓΙΑΤΙ; 

Από το Rethink Athens έχουν προκύψει ερωτήματα τα οποία πρέπει να απαντηθούν. 

· Γιατί επέλεξαν να παρέμβουν στην Πανεπιστημίου ένα από τους ελάχιστους δρόμους της πόλης που λειτουργεί ομαλά για τα αυτοκίνητα, αλλά προσφέρει ΑΝΕΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΠΕΖΟΥΣ; 

· ΓΙΑΤΙ προχωρούν αυτή την ανάπλαση και κυρίως τον κυκλοφοριακό ανασχεδιασμό πριν: 

1. Ολοκληρωθούν τα έργα του μετρό και κυρίως η γραμμή 4 

2. Ολοκληρωθεί ο επανασχεδιασμός του σημερινού συστήματος αστικών συγκοινωνιών που θα στηρίζεται στη συνεργασία των μέσων σταθερής τροχιάς και λεωφορείων. 

3. Πριν ωριμάσουν οι επιπτώσεις στην πόλη από τα έργα της περασμένης δεκαετίας που τώρα αρχίζουν να εμφανίζονται καθώς υπάρχει μεγάλη επιβράδυνση λόγω της οικονομικής κρίσης π. χ τώρα γίνονται αισθητά τα αποτελέσματα από την πεζοδρόμηση της Αιόλου. 

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 

· Θα συμφωνήσω με την πρόταση του κ. Τέτση. Η Πανεπιστημίου να μείνει ως έχει. Το Rethink Athens να ακυρωθεί. Η απειλούμενη ανάπλαση ‘’ ελπίζουμε ότι δεν θα πραγματοποιηθεί …’’ . 
· Επίσης θα πρότεινα στον Δήμαρχο Αθηναίων , όπως και τους άλλους υποψήφιους δημάρχους να κρατήσουν απόσταση από το Rethink Athens.
· Το κόστος του τμήματος του έργου που προγραμματίζεται υπολογίζεται στα 78 εκ. €. Το συνολικό κόστος του έργου εκτιμάται στα 180 εκ. €.. Θα μπορούσαν να διοχετευθούν αυτά τα 180 εκατομμύρια € σε έργα πρασίνου , μικρά έργα ολοκλήρωσης του δικτύου των πεζοδρόμων, πλατείες και μικρά πάρκα που θα βελτίωναν την ζωή της γειτονιάς. Αυτή τη στιγμή μια μεσαία παλαιά πολυκατοικία στο κέντρο της Αθήνας πωλείται από 300.000 έως 700.000€. Με αυτά τα χρήματα μπορούμε να αποσύρουμε 300 πολυκατοικίες που αυτές αντιστοιχούν σε τουλάχιστον 60 στρέμματα ή 12-15 νέες πλατείες στο μέγεθος της πλατείας Εξαρχείων, που αυτές θα ‘’ χρησιμοποιηθούν ως μοχλός ριζικής αναζωογόνησης του κέντρου της πόλης’’ (βλ. Α. Ρωμανός, για το Ελληνικό). 


Ν. ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ
Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ



Α11.Πανέτσος Γιώργος, Aρχιτέκτων, Καθηγητής Παν.Πατρών.
«Ένα ‘Μουσείο του [Αθηναϊκού] 19ου αιώνα’ 
στην οδό Σταδίου"

Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ



Α12.Παπαβασιλείου Μάρα _ Ζώμας Αλέξανδρος
"Παρεμβάσεις στην πόλη: συμπληρωματικοί χρόνοι και κλίμακες"

Stadiou str. conference / Papavasileiou- Zomas presentation/ from Giorgos Triantafyllou on Vimeo.


Η εισήγησή μας θα εστιάσει στις παρεμβάσεις στο δημόσιο χώρο μέσα από μια σκοπιά συμπληρωματικότητας όσον αφορά στην κλίμακα των παρέμβασεων και το εύρος επιρροής τους, καθώς στο κατα πόσο αυτές είναι μόνιμες, εφήμερες ή αναστρέψιμες. 

Αναγνωρίζουμε αφενός την αναγκαιότητα για μακροπρόθεσμες στρατηγικές για την πόλη και οράματα μητροπολιτικής εμβέλειας. Αφετέρου όταν μιλάμε για παρεμβάσεις στο δημόσιο χώρο, είναι σημαντικό να λάβουμε υπόψη τη συνέχεια στη χρηση των δημόσιων χώρων, τους αλληλεπιτιθέμενους μικρούς χρόνους, τη συνύπαρξη διαφορετικών κοινωνικών ομάδων σε καθημερινή βάση. Αυτά τα στοιχεία είναι που μας ωθούν να μιλήσουμε για τις παρεμβάσεις μικρότερης κλίμακας και πιο εφήμερης διάρκειας. 

Σαν εργαλείο το οποίο αποσαφηνίζει σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο αυτές τις δύο κλίμακες, χρησιμοποιούμε τις εξής δύο έννοιες : στρατηγική και τακτική. Συγκρίνοντάς τες, βλέπουμε ότι η στρατηγική σχετίζεται με τον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, ενώ η τακτική αφορά σε βραχυπρόθεσμες δράσεις. Η στρατηγική καθορίζεται έχοντας γενικότερη εποπτεία των συνθηκών και από μια θεση ισχύος, συνήθως διαχειρίζεται μεγάλους πόρους (υλικούς και άυλους), είναι σταθερή στο χρόνο και αδρανής, καθώς προσαρμόζεται πιο δύσκολα σε απότομες μεταλλαγές των δεδομένων. Στον αντίποδα, η τακτική πηγάζει από μια θεση ανάγκης και αμεσότητας, που δεν στοχεύει στο να ελέγξει τις συνολικές συνθήκες αλλά να τις στρέψει προς όφελός της, προσαρμόζεται και αντιδρά σε αυτές γρήγορα και ευέλικτα. Έτσι, ενώ η στρατηγική δίνει ξεκάθαρους στόχους και οργανωμένο πλάνο, η τακτική είνια αποτελεσματική στο να δρα άμεσα με ξεκάθαρες δράσεις αξιοποιώντας το ανθρώπινο δυναμικό και τους πόρους που έχει μια δεδομένη στιγμή. 

Παρατηρώνας τις εξελίξεις σε αστικό επίπεδο τα τελευταία χρόνια, βλέπουμε ότι επικρατούν προτάσεις που συνδέονται με την τακτική, δηλαδή με άμεσες και ευέλικτες λύσεις. Αυτές οι τάσεις παρατηρούνται τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Αμερική και συσχετίζονται με αναδιοργάνωση στην αστική διακυβέρνηση και δημιουργία νέων συνεργειών. Μάλιστα η συμμετοχή των ΗΠΑ στην προηγούμεη Biennale Αρχιτεκτονικής της Βενετίας (2012) με τίτλο « spontaneous interventions / design actions for the common good / αυθόρμητες παρεμβάσεις – σχεδιστικές δράσεις για το κοινό καλό» ουσιαστικά παρουσίασε 124 παρεμβάσεις πολιτών στο δημόσιο χώρο, 

Οι πρωτοβουλίες πηγάζουν τόσο από φορείς δημοσιους ή ιδιωτικούς, όσο και από την ίδια την κοινότητα. Ατυπες, συμμετοχικές, ανοικτές, tactical, guerrila, εφήμερες: έννοιες που ακούμε να περιγράφουν βλέπουμε να χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο. 

Μια απόπειρα συγκέντρωσης κάποιων χαρακτηριστικών των δράσεων «τακτικής» στο δημόσιο χώρο μας δίνει τα εξής: 

_βραχυπρόθεσμος προγραμματισμός με ρεαλιστικές προσδοκίες 

_πρόγραμμα ευμετάβλητο, σε φάσεις 

_τοπικές λύσεις για τοπικά προβλήματα 

_χαμηλό ρίσκο, καθώς ελάχιστοι υλικοί πόροι και μεσα ενεργοποιούνται 

_δημιουργία σχέσεων μεταξύ ομάδων, μεταξύ ομάδων πολιτών και κρατικών ή και ιδωτικών φορέων 

Χαρακτηριστικά παραδείγματα τέτοιων δράσεων «τακτικής» μπορούν να ομαδοποιηθούν ανάλογα με τη χωρική κλίμακα παρέμβασης στις εξής τάξεις: 

_εφήμερη αλλαγή χρήσης στους δρόμους 

1 / Open Streets initiative σε Seattle και Bogota 

2 / εναλλακτικές δραστηριότητες στις όχθες του Σηκουάνα / εφήμερες δράσεις οικειοποίησης του δημόσιου χώρου (Les berges, Paris) 

_σε κλίμακα οικοδομικού τετραγώνου 


1 / Build a better block (Oak Cliff, Dallas) 

2 / The WalkRaleigh project σήμανση που στοχεύει στο να γνωρίσεις και να κυκλοφορήσεις στη γειτονιά 

_ μικροί δημόσιοι χώροι 


1 / Parking Day 

2 / pavement to plazzas (New York, San Francisco) 

3 / park mobile (Los Angeles) 

4 / Dot NY City plazza program 

_ανάκτηση κενών χώρων 


1 / dePave (Portland) 

2 / ChairBoming (Brooklyn) 

3 / Pop up Town Hall 

Εάν συνοψίσουμε τα θετικά στοιχεία των δράσεων τακτικής, διαπιστώνουμε ότι: 

1 _μετατοπίζεται το ενδιαφέρον από το «τι» αντικείμενο σχεδιάζεται, και μεταφέρεται στην ανάπτυξη μια ενεργής διαδικασίας. Ο τρόπος (πως) και τα μέλη (ποιοι) βρίσκονται σε μια διαρκή ζύμωση. Μιλάμε δηλαδή για ένα σχεδιασμό δημόσιων χώρων ο οποίος έχει πραγματικό και συνεχή στο χρόνο αντίκτυπο στην κοινωνία για την οποία προορίζεται, ενώ συχνά προετοιμάζει την ευρύτερη στρατηγική. 

2_ Αυτή η συνεχής διαδικασία συμμετοχής στη διαμόρφωση του δημόσιου χώρου ζώντας τον ενεργά, οδηγεί στο να πάρει μορφή όχι μόνο ο χώρος, αλλά κυρίως οι ανθρώπινες σχέσεις, και να δημιουργηθούν συνεργασίες. Αυτή είναι μια πολύ σημαντική μορφή κεφαλαίου : το κοινωνικό κεφαλαίο, δηλαδή οι διαδράσεις μεταξύ των μελών της κοινότητας, τα κοινωνικά δίκτυα και οι σχέσεις αμοιβαιότητας και εμπιστοσύνης. 



Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ






Α13. Παπαϊωάννου Τάσης


"Κάθε επέμβαση στην πόλη έχει χρώμα 

και μάλιστα έντονο"


Stadiou str. conference / Tassis Papaioannou presentation/ from Giorgos Triantafyllou on Vimeo.



Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ




Α14. Πολύζος Γιάννης, Αρχιτέκτων πολεοδόμος, Καθηγητής ΕΜΠ

"Πολιτικές Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης στην Μητροπολιτική Αθήνα. Ο ρόλος των Αστικών λεωφόρων"

Stadiou str. conference / Polyzos Jannis presentation/ from Giorgos Triantafyllou on Vimeo.

Γιάννης Πολύζος, Αρχιτέκτων – Πολεοδόμος, Καθηγητής ΕΜΠ 

Λουκάς Τριάντης, Αρχιτέκτων – Πολεοδόμος, ΥΔ ΕΜΠ 



1. Το πρόβλημα της παρόδιας γραμμικής ανάπτυξης για την Αθήνα 

Η ανάπτυξη της Αθήνας, όπως και πολλών ελληνικών πόλεων, έχει ακολουθήσει σε μεγάλο βαθμό το πρότυπο της παρόδιας γραμμικής ανάπτυξης, ήδη από τις δεκαετίες του 1960 και 

1970. Το φαινόμενο αυτό εντάθηκε την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων, ως ένα πρότυπο αστικής ανάπτυξης που συνδεόταν με την κατασκευή οδικών έργων μεγάλης κλίμακας (Αττική Οδός, κάλυψη Κηφισού, ανισόπεδος κόμβος Ποσειδώνος κ.α.). Πρόκειται για ένα ισχυρό μοντέλο που πριμοδοτεί τη χρήση του ΙΧ αυτοκινήτου, ως συμβόλου εκσυγχρονισμού και προκρίνει τους μεγάλους οδικούς άξονες ταχείας κυκλοφορίας, οι οποίοι μπορεί να διαπερνούν ακόμη και το κέντρο της πόλης. Επιπλέον, εκφράζει χωρικές πολιτικές που εντείνουν την αστική διάχυση, στη λογική των επάλληλων επεκτάσεων του σχεδίου πόλης, και δίνουν έμφαση στα «μεγάλα» αναπτυξιακά έργα και την αγορά ακινήτων.

Το μοντέλο της παρόδιας γραμμικής ανάπτυξης έχει παρουσιάσει μια σειρά από ήδη εμπεδωμένα προβλήματα για την Αθήνα, όπως: η κυκλοφοριακή συμφόρηση, οι σημαντικές επιπτώσεις σε περιβαλλοντικά στοιχεία (κάλυψη ρεμάτων, κοίτες ποταμών, ακτογραμμή), ο θόρυβος, η ατμοσφαιρική ρύπανση, η θερμική αστική νησίδα, ενώ αρνητικές επιπτώσεις καταγράφονται σε σχέση με τις χρήσεις γης, τις αξίες της γης και τη δυναμική των θεσμοθετημένων κέντρων. Αλλά και συνεχίζει να αποτελεί πρόβλημα και για το μέλλον, μιας και επανέρχεται ως πολεοδομική επιλογή για την οργάνωση της πόλης με τη μορφή «αναπτυξιακών αξόνων» και μεγάλων έργων κυκλοφοριακών υποδομών, όπως η υπόγεια ζεύξη Πέραμα – Σαλαμίνα ή η σήραγγα Αργυρουπόλεως, που θα ενώνει παλιό και νέο αεροδρόμιο (ΡΣΑ Αθήνα/ Αττική 2021, Δεκέμβριος 2013). 

2. Η σημασία και ο ρόλος των Πράσινων Αστικών Λεωφόρων για την πόλη 

Στην αντίθετη κατεύθυνση, τα τελευταία χρόνια οι επενδύσεις μεγάλης κλίμακας για οδικά έργα που παίρνουν τη μορφή κλειστών αστικών αυτοκινητοδρόμων και ανισόπεδων κόμβων εγκαταλείπονται. Δίνεται προτεραιότητα στα ΜΜΜ και ιδιαίτερα στα Μέσα Σταθερής Τροχιάς. Π.χ. στο Στρατηγικό Σχέδιο για το Μεγάλο Παρίσι δημιουργείται ένας σιδηροδρομικός και όχι κυκλοφοριακός δακτύλιος, μήκους 20χλμ., που θα αποτελεί τη βασική ραχοκοκαλιά των βασικών μετακινήσεων. 

Η πολεοδομική σκέψη και οι σχεδιασμοί για τις πόλεις αλλάζουν κατεύθυνση. Καλλιεργούνται αντιλήψεις γύρω από νέες μορφές κινητικότητας των κατοίκων των πόλεων, νέες μορφές δημόσιου χώρου και, ως εκ τούτου, γύρω από μία νέα αστικότητα. Στο πλαίσιο αυτό, βρίσκεται σε εξέλιξη η συζήτηση για τη μετατροπή των οδικών αξόνων ταχείας κυκλοφορίας που διατρέχουν και κατακερματίζουν τα κέντρα των πόλεων σε σύγχρονες Αστικές Λεωφόρους, ενώ υπάρχουν ήδη υλοποιημένοι σχεδιασμοί σε πολλές βορειοαμερικανικές και δυτικοευρωπαϊκές πόλεις. 

Οι Αστικές Λεωφόροι περιορίζουν τη χρήση του ΙΧ αυτοκινήτου και συνδυαζόμενες με πολιτικές ενίσχυσης των ΜΜΜ, ιδιαίτερα των Μέσων Σταθερής Τροχιάς, συμβάλλουν στην περιβαλλοντική αναβάθμιση και την αναζωογόνηση του πολεοδομικού ιστού των αστικών περιοχών από τις οποίες διέρχονται, ενώ βελτιώνουν την προσβασιμότητα όλων των κοινωνικών ομάδων. 

Στο πλαίσιο αυτό, προτείνεται η μετατροπή των μεγάλων οδικών αξόνων κυκλοφορίας, που επιβάλλουν τη γραμμική ανάπτυξη της πόλης, σε άξονες ήπιας κυκλοφορίας με μείωση λωρίδων κυκλοφορίας των ΙΧ αυτοκινήτων. Ο δημόσιος χώρος της πόλης αποδίδεται κατά προτεραιότητα: 
· Στους πεζούς, ως πεζόδρομοι,
· Στους ποδηλάτες, ως ποδηλατόδρομοι,
· Στα ΜΜΜ, ως αποκλειστικές λωρίδες Λεωφορείων ή Μέσων Σταθερής Τροχιάς,
καθώς και
· Σε εντατικές φυτεύσεις, ως δεντροστοιχίες, νησίδες πρασίνου ή γραμμικά πάρκα.
Με τον τρόπο αυτό προκύπτουν μια σειρά από οφέλη, ιδιαίτερα για τις πυκνοκατοικημένες κεντρικές περιοχές κατοικίας/ μικτών χρήσεων που μπορούν να κωδικοποιηθούν ως εξής:
· Λειτουργική αναζωογόνηση του παρόδιου και άμεσου αστικού χώρου, τουλάχιστον σε βάθος 300-400μ.,
· Τόνωση της τοπικής οικονομίας,
· Βελτίωση του μικροκλίματος,
· Προσβασιμότητα για όλους.



3. Πολιτικές Βιώσιμης Κινητικότητας και νέα προγραμματικά πλαίσια 

Η αντίφαση μεταξύ του κυκλοφοριακού και του πολεοδομικού ρόλου των οδικών αξόνων του κύριου οδικού δικτύου, στους οποίους παρατηρείται «έρπουσα ανάπτυξη κεντρικών λειτουργιών, συχνά με ρόλους πύλης του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Αθήνας», επισημαίνεται και στο ΡΣΑ Αθήνας/Αττικής 2021 (Ιανουάριος 2012), όπου προτείνεται η μετατροπή ορισμένων εξ αυτών σε Αστικές Λεωφόρους «με λήψη μέτρων για την απρόσκοπτη κυκλοφορία των ΜΜΜ, των Ποδηλάτων σε αποκλειστική λωρίδα και την κίνηση των Πεζών, όπως η διαπλάτυνση της διαχωριστικής νησίδας, η εφαρμογή πράσινου κύματος σηματοδότησης, ή η απελευθέρωση της πρασιάς από υπαίθριες επαγγελματικές χρήσεις και τη στάθμευση». 

Επιπλέον, θα πρέπει να τονιστεί ότι η έννοια της Αστικής Λεωφόρου εντάσσεται στις ευρύτερες πολιτικές για τη βιώσιμη κινητικότητα, όπως προωθούνται από τα ευρωπαϊκές κατευθύνσεις και όπως προβλέπονται για χρηματοδοτήσεις επόμενων περιφερειακών πλαισίων. Ειδικότερα, στο πλαίσιο του σχεδιασμό του ΕΣΠΑ 2014-2020 και των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων υπάρχουν σαφείς αναφορές στη βιώσιμη κινητικότητα, με στόχους όπως η «προώθηση των βιώσιμων μεταφορών και απομάκρυνση των σημείων συμφόρησης σε σημαντικά δίκτυα υποδομών, η προώθηση της βιώσιμης κινητικότητας, η ενίσχυση του δικτύου ποδηλατοδρόμων, η στήριξη της κινητικότητας των πεζών», καθώς και η προώθηση των Σχεδίων Ολοκληρωμένων Αστικών Παρεμβάσεων, ειδικότερα στις υποβαθμισμένες περιοχές και τις περιοχές λαϊκής κατοικίας, όπου οι ανάγκες είναι εντονότερες. 

4. Οι προοπτικές επέκτασης του Δικτύου Τραμ στην Αθήνα

Η υλοποίηση της πολιτικής της βιώσιμης κινητικότητας για την Αθήνα σημαίνει ένα εκτεταμένο σύστημα συνδυασμένων μετακινήσεων, όπου όλα τα μέσα μεταφοράς, Προαστιακός, Μετρό, Τραμ, Τρόλεϊ, Λεωφορεία, μπορούν να παίξουν το δικό τους ρόλο. Στο πλαίσιο αυτό, η πρόταση για την επέκταση του δικτύου Τραμ δεν λειτουργεί αντιθετικά προς το δίκτυο Μετρό και τις επεκτάσεις του, αλλά συμπληρωματικά. Το Τραμ και το Μετρό πολύ συχνά καλύπτουν διαφορετικές ανάγκες, διαφορετικές καθημερινότητες κοινωνικών ομάδων και εξυπηρετούν διαφορετικά επίπεδα ζήτησης. Ο συνδυασμός τους κρίνεται αναγκαίος, κατεξοχήν όσον αφορά τις πυκνοκατοικημένες περιοχές του κέντρου. Σημαντικά πλεονεκτήματα του Τραμ είναι ότι συμβάλλει στην αναβάθμιση του δημόσιου χώρου της πόλης, την προσβασιμότητα όλων και την ενίσχυση λειτουργιών και δραστηριοτήτων. Παράλληλα, μπορεί να κατασκευαστεί σχετικά γρήγορα, ενώ απαιτεί χαμηλότερη δαπάνη από το Μετρό, αφού το κόστος του υπολογίζεται περίπου στο 1/7 ως 1/8 του αντίστοιχου κόστους του Μετρό. Κατά βάση είναι περισσότερο μια επιλογή πολιτικής, που συγκρούεται στο χώρο με το ΙΧ και την ανεξέλεγκτη παρόδια στάθμευση. 

Οι προτάσεις για επέκταση του δικτύου Τραμ στην Αθήνα δεν είναι καινούργιες. Αντίθετα βασίζονται σε χωρικές πολιτικές και σχεδιασμούς που άρχισαν να προωθούν τη βιώσιμη κινητικότητα στην πόλη ήδη από τη δεκαετία του 1980. Αναφερόμαστε εδώ κυρίως στις συζητήσεις που προηγήθηκαν του Ρυθμιστικού Σχεδίου του 1985 και του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου του Δήμου Αθηναίων του 1988, τις μελέτες του Δήμου Αθηναίων 

«Σύστημα Τραμ για την Ιστορική Αθήνα» (1991) και «Τραμ της Αθήνας- Δίκτυο Άμεση Υλοποίησης» (1994) και του ερευνητικού προγράμματος του ΕΜΠ/ Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος με τίτλο «Ολοκληρωμένο Δίκτυο Τραμ στο Πολεοδομικό Συγκρότημα Αθηνών» (2003-2004), ενώ κι άλλες μελέτες έχουν εκπονηθεί από το ΕΜΠ και την Αττικό Μετρό στο πλαίσιο της ΜΑΜ. 

Σήμερα, το υλοποιημένο δίκτυο Τραμ αφορά το τμήμα Σύνταγμα-Βούλα και Νέο Φάληρο- Βούλα. Επεκτείνεται αυτήν την περίοδο στο τμήμα Νέο Φάληρο - Κέντρο Πειραιά, ενώ στο πλαίσιο της ανάπλασης της Πανεπιστημίου έχει δρομολογηθεί και η κρίσιμη επέκτασή του από το Σύνταγμα μέχρι την Πλατεία Αιγύπτου/ Πεδίο του Άρεως. Με δεδομένες τις παραπάνω επεκτάσεις, για τις οποίες χρειάστηκαν 10 χρόνια, και με απώτερο στόχο τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δικτύου Τραμ για την Αθήνα, προτείνονται τρεις άξονες μελλοντικών επεκτάσεων: 

I. Άξονας Πατησίων: από Πλατεία Αιγύπτου έως Άνω Πατήσια, ο οποίος: 

· Βελτιώνει τη σύνδεση κέντρου Αθήνας με τις ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένες και τμηματικά υποβαθμισμένες περιοχές της Κυψέλης και των Κάτω και Άνω Πατησίων. 

· Αναπτύσσεται μεταξύ της γραμμής 1 του Μετρό (ΗΣΑΠ) και της προγραμματισμένης γραμμής 4 (Άλσος Βεΐκου – Ευαγγελισμός). 

· Συνδέει το κέντρο της Αθήνας με τις βορειοδυτικές περιοχές του Λεκανοπεδίου, 

· Συνδέει σημαντικές υπερτοπικές χρήσεις (Πεδίον Άρεως, ΟΠΑ), δημόσιους χώρους (πλ.Αμερικής, πλ.Κολιάτσου, Φιξ) και αναδεικνύει τον ιδιαίτερο εμπορικό, πολιτισμικό και αρχιτεκτονικό/ πολεοδομικό χαρακτήρα της Πατησίων, μετατρέποντάς την σε σύγχρονη Αστική Λεωφόρο. 

Ενδεικτικά, το μήκος του άξονα υπολογίζεται σε 4χλμ., ενώ προβλέπονται βάσει των προκαταρκτικών μελετών του 2003-04 εννέα σταθμοί σε κομβικά σημεία: 

· Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αγγελοπούλου, Πλ.Αμερικής, Λυσιατρείο/ Καλλιφρονά, Πλ.Κολιάτσου, Άγ.Λουκάς, Φιξ Γαλατσίου, Λασκαράτου/ Σαρανταπόρου, Άνω Πατήσια (μετεπιβίβαση με Γραμμή Μετρό 1) 

Με βάση την εκτίμηση του προβλεπόμενου ανά χιλιόμετρο κόστους του Τραμ (που το 2004 εκτιμήθηκε σε 12 εκ.€/ χλμ.), η επέκταση αυτή ανέρχεται περίπου σε 48 εκ.€. 

II. Άξονας Πειραιώς: από Ομόνοια έως Πειραιά, ο οποίος: 

· Συνδέει τα κέντρα Αθήνας και Πειραιά, αναδεικνύοντας τον Κεραμεικό ως δυτική πύλη της Αθήνας και τις αντίστοιχες Αστικές Πύλες Πειραιά, 

· Εξυπηρετεί τις περιοχές Ψυρρή, Μεταξουργείο, Γκάζι, Κάτω Πετράλωνα, Ταύρος, τις σημαντικές υπερτοπικές χρήσεις πολιτισμού και εκπαίδευσης (Τεχνόπολη, Μουσείο Μπενάκη, Ίδρυμα Κακογιάννη, ΑΣΚΤ, Σχολή Δημόσιας Διοίκησης), τους δημόσιους χώρους (πλ.Ομόνοιας, πλ.Κουμουνδούρου, Ερμού, Σεράφειο/ Ρουφ) και αναδεικνύει τον ιδιαίτερο πολιτιστικό, αρχιτεκτονικό/ πολεοδομικό και χαρακτήρα της Πειραιώς, 

· Βρίσκεται ανάμεσα στη γραμμή 1 του Μετρό (ΗΣΑΠ) και τον Προαστιακό Σιδηρόδρομο, του συνεχίζεται να αναμένεται η αναβάθμισή του, 
· Προωθεί την προοπτική ολοκλήρωσης ενός μεγάλου Δακτυλίου Τραμ (Ομόνοια- Πειραιάς-Φάληρο-Συγγρού-Σύνταγμα). 
Ενδεικτικά εάν υλοποιηθεί σε πρώτη φάση το τμήμα έως τον Ταύρο, το μήκος του άξονα υπολογίζεται σε 3.5 χλμ., το κόστος αναμένεται να ανέλθει στα 42εκ.€, με τους εξής πέντε σταθμούς: 
· Ομόνοια, Πλ.Κουμουνδούρου, Κεραμεικός / Γκάζι, Πέτρου Ράλλη / Μουσείο Μπενάκη, Ταύρος. 

III. Άξονας Αλεξάνδρας: από Σταθμό Λαρίσης έως Νοσοκομεία Παίδων, ο οποίος: 
· Ευνοεί τις μετακινήσεις στην κατεύθυνση Ανατολής Δύσης, για την οποία δεν υπάρχει πρόβλεψη μελλοντικής γραμμής Μετρό, 
· Συνδέει τις γραμμές του Μετρό 1 (ΗΣΑΠ), 2 και 3, 
· Εξυπηρετεί τις περιοχές Ζωγράφου, Αμπελόκηποι/ Νεάπολη, Γκύζη, Εξάρχεια, συνδέοντας τις υπερτοπικές χρήσεις του μελλοντικά αναβαθμιζόμενου Στ.Λαρίσης με το Πεδίο Άρεως, Άρειο Πάγο, γήπεδο Παναθηναϊκού, Νοσοκομεία Ελπίς, Άγ.Σάββας και Παίδων, Ιατρική και Οδοντιατρική Σχολή). Μελλοντικά μπορεί να συνδεθεί με Πολυτεχνειούπολη και Πανεπιστημιούπολη. 
Ενδεικτικά το μήκος του άξονα υπολογίζεται σε 5χλμ., με κόστος τα 60εκ.€ και εννέα σταθμούς: 
· Σταθμός Λαρίσης, Αχαρνών / Ιουλιανού, Πατησίων / Πλ. Αιγύπτου, Πεδίο Άρεως, Παναθήναια, Άρειος Πάγος, Αμπελόκηποι, Μεσογείων, Νοσοκομεία Παίδων. 
Συνολικά, και για τις τρεις προτεινόμενες επεκτάσεις με στόχο υλοποίησης έως το 2020, το κόστος υπολογίζεται σε 150 εκ.€, κόστος που είναι συγκρίσιμο, ή και υπολείπεται κατά πολύ μεγάλων οδικών έργων που συνεχίζουν να έχουν απόλυτη προτεραιότητα. 

5. Συμπεράσματα 
Από τα παραπάνω γίνεται κατανοητό ότι η δημιουργία ενός ολοκληρωμένου Δικτύου Τραμ στην Αθήνα, πέρα των αναγκαίων επεκτάσεων από Πειραιά προς Πέραμα και από παραλιακή προς Αργυρούπολη, είναι μια επιλογή πολιτικής, η οποία βασίζεται στην προώθηση των αρχών της αναζωογόνησης των κεντρικών περιοχών και της βιώσιμης κινητικότητας και οι οποίες προωθούνται σε πολλές ευρωπαϊκές και μεσογειακές πόλεις. Ο συνδυασμός ενός πυκνού Δικτύου Τραμ μαζί με το πολεοδομικό εργαλείο των Πράσινων Αστικών Λεωφόρων, μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στην αναβάθμιση των πυκνοκατοικημένων και συχνά υποβαθμισμένων κεντρικών περιοχών, με την ενίσχυση της δημόσιας συγκοινωνίας, τη διευκόλυνση της προσβασιμότητας και των κινήσεων όλων των κοινωνικών ομάδων και μέσων, την τόνωση της πολύλειτουργικότητας της πόλης, αλλά και την ουσιαστικής αναβάθμιση του δημόσιου χώρου της. 



Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ


Α15. Σκάγιαννης Παντολέων, Χωροτάκτης Πολεοδόμος, Κοσμήτορας της Πολυτεχνικής Σχολής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας 
"Ξανασχεδιάζοντας την Αθήνα σε περίοδο κρίσης"

Stadiou str. conference / Skagiannis Pantoleon presentation/ from Giorgos Triantafyllou on Vimeo.



Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ




Α16. Σταυρίδης Σταύρος, Αρχιτέκτων, Αναπληρωτής Καθηγητής ΕΜΠ. 
«Για ποιους να σχεδιαστεί το κέντρο της Αθήνας;»

Stadiou str. conference / Stavridis Stavros presentation/ from Giorgos Triantafyllou on Vimeo.

Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ


Α17. Τουρνικιώτης Παναγιώτης, Καθηγητής Αρχιτεκτονικής ΕΜΠ, Επιστημονικός σύμβουλος στο Re-think Athens.
"H αναβάθμιση της οδού Σταδίου στο πλαίσιο της ευρύτερης ανασυγκρότησης του κέντρου της Αθήνας"


Stadiou str. conference / Panagiotis Tournikiotis presentation/ from Giorgos Triantafyllou on Vimeo.


Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ



Α18.Φραντζεσκάκης Ιωάννης 

Πολ. Μηχανικός – Συγκοινωνιολόγος, Ομότιμος Καθηγητής Ε.Μ. Πολυτεχνείου


"Η Πεζοδρόμηση της οδού Σταδίου ως τμήμα των υφιστάμενων και προτεινόμενων πεζοδρομήσεων 

και άλλων κυκλοφοριακών αλλαγών 

στην κεντρική περιοχή της Αθήνας"

Stadiou str. conference / Frantzeskakis Ioannis presentation/ from Giorgos Triantafyllou on Vimeo.

Με ενδιαφέρον έμαθα για την Ημερίδα «Εναλλακτική Δυνατότητα Πεζοδρόμησης της οδού Σταδίου» και διάβασα το Τεύχος των Αρχιτεκτόνων κ.κ. Κονταργύρη, Βεντουράκη και Τριανταφύλλου «Οδός Σταδίου από την παρακμή στην ελπίδα» και άλλο σχετικό υλικό για την ενδιαφέρουσα αυτή πρόταση, το οποίο δεν είχα υπόψη μου μέχρι τώρα, ούτε όταν ασχολήθηκα με την Πεζοδρόμηση της οδού Πανεπιστημίου στις διάφορες φάσεις που ξεκίνησαν από τον απλό τίτλο «Πεζοδρόμηση της οδού Πανεπιστημίου» και κατέληξαν στον ευρύτερο ορθό τίτλο “Rethink Athens” αφού προσπάθησαν να καλύψουν την ευρύτερη περιοχή του κέντρου της Αθήνας. 

Η Ημερίδα για τον οδό Σταδίου είναι επίκαιρη γιατί γίνεται όταν η πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου βρίσκεται στο στάδιο υλοποίησης χωρίς να ληφθούν υπόψη εναλλακτικές ευρύτερες λύσεις.

Δυστυχώς η Αθήνα δεν διαθέτει ένα σύγχρονο Πολεοδομικό Σχέδιο συνεχώς εκσυγχρονιζόμενο όπου με τον όρο πολεοδομικό θα έπρεπε να περιλαμβάνει και την εξέλιξη του αντίστοιχου συστήματος μεταφορών. 

Ας αναφερθεί ότι η τελευταία πλήρης κυκλοφοριακή μελέτη της Αθήνας έγινε το 1963 με τίτλο «Ερευνα και Μελέτη Κυκλοφορίας Λεκανοπεδίου Αθηνών» από το Υ.Δ.Ε. με Σύμβουλο το καλύτερο τότε διεθνές γραφείο στον τομέα αυτό των μελετών “Wilbur Smith and Associates”. 

Είναι προφανές ότι η παρούσα πρόταση για την οδό Σταδίου πρέπει να δώσει την ευκαιρία να γίνει μια σοβαρή αξιολόγηση ενός συντονισμένου πολεοδομικού-κυκλοφοριακού σχεδίου της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις εκκρεμούσες προτάσεις-μελέτες για το μέλλον με σύγχρονες μεθόδους όσον αφορά τον κυκλοφοριακό τομέα. 

Oι μελέτες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα για την κεντρική Αθήνα χωρίς να έχουν ολοκληρωθεί και χωρίς να συντονισθούν και αξιολογηθούν πριν από την υλοποίησή τους θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στο Ρυθμιστικό Σχέδιο της κεντρικής περιοχής που ετοιμάζεται υπό τη διεύθυνση του κ. Πολύζου εξετάζοντας με σύγχρονες μεθόδους τις επιπτώσεις στην κυκλοφορία του κάθε είδους (επιβατικά, δημόσιες συγκοινωνίες, ποδήλατα και πεζούς).

Ιωάννης Φραντζεσκάκης
Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ



Β1.Αραβαντινός Αθανάσιος, Αρχιτέκτων Πολεοδόμος, Ομότιμος Καθ. ΕΜΠ.
Θεωρώ, ότι όλοι όσοι εργάζονται σήμερα πάνω στα θέματα του Κέντρου της Αθήνας προσφέρουν μεγάλη υπηρεσία. Τους ευχαριστούμε πολύ.

Ιδιαίτερες όμως ευχαριστίες ανήκουν στους παρουσιαστές της σημερινής πρότασης Γ. Τριανταφύλλου, Δ. Κονταργύρη και Α. Βεντουράκη, τόσο για το σημαντικό, εθελοντικό τους έργο, όσο γιατί μας έδωσαν την ευκαιρία να κερδίσουμε πολλά από την τόσο επιτυχημένη εκδήλωση. Μπράβο και στο συντονιστή Δ. Φιλιππίδη. 

Αυτή τη δύσκολη εποχή που ζούμε θα μπορούσα και εγώ, όπως άλλοι, να προτάξω τα δυσεπίλυτα κοινωνικά και οικονομικά θέματα που μαστίζουν τον τόπο μας, ιδιαίτερα όμως κάποιες ευπαθείς ομάδες.

Απ΄την άλλη μεριά, ως πολεοδόμοι, έχουμε υποχρέωση να προσφέρουμε στο αντικείμενο που ξέρουμε καλύτερα. Άρα θα περιορισθώ σ΄αυτό. 

Από όλα όσα ακούστηκαν εδώ δεν βρήκα καμία αναφορά στην εφιαλτικά υψηλή πυκνότητα οικοδομικού όγκου που έχει κατακλύσει το Κέντρο της Αθήνας και όχι μόνο αυτό. Η χαμηλή ποιότητα διαβίωσης μέσα σ΄αυτό, αλλά και οι κίνδυνοι που υπάρχουν για έμψυχα και άψυχα, απ΄αυτήν ακριβώς την υπέρμετρη συγκέντρωση οικοδομικού όγκου προέρχονται.

Το ότι ένα μέρος του είναι σήμερα κενό (και ήταν ήδη κενό και προ της κρίσης, αλλά τώρα επαυξήθηκε) αποδεικνύει, ότι ο κτηριακός όγκος είναι ένα είδος σε υπερπροσφορά. Το αντίθετο φυσικά συμβαίνει με την ακάλυπτη (δημόσια και ιδιωτική) επιφάνεια του Κέντρου, που είναι αγαθό εν ανεπαρκεία. 

Γεγονός ακόμα είναι, ότι η οικοδομική συμφόρηση και η έλλειψη ελεύθερου χώρου, καθιστά τον κτηριακό όγκο μη ανταγωνιστικό για χρήσεις μάλιστα που είναι απαραίτητες σε ένα Κέντρο πόλης. Αυτές είναι μεταξύ άλλων, η επιτελική κεντρική διοίκηση (π.χ. υπουργεία που κακώς απομακρύνθηκαν), οι οικονομικές λειτουργίες μητροπολιτικού επιπέδου (κεντρικές τράπεζες, χρηματιστήριο, άλλο λάθος η απομάκρυνσή του), αλλά και μη οχλούσες παραγωγικές μονάδες, η εκπαίδευση όλων των βαθμίδων, ο πολιτισμός, ο τουρισμός και βέβαια η κατοικία παντός τύπου (από πολυτελή διαμερίσματα και μεσοαστικές κατοικίες, μέχρι οίκοι φοιτητών, αλλά και ξενώνες ευγηρίας και λοιπών ειδικών ομάδων).

Απ΄την άλλη μεριά υπάρχει μια υπερπροσφορά άλλων χρήσεων όπως κάποιες προβληματικές μορφές ψυχαγωγίες, αλλά κυριότερα το λιανικό εμπόριο. Τούτο έχει κατακλύσει όχι μόνο τους συνήθεις ενδεδειγμένους γι΄αυτό χώρους, αλλά και δεύτερα και τρίτα υπόγεια, νόμιμους και αυθαίρετους ορόφους, ακόμα και ακάλυπτους, και έχει ξεχυθεί άτακτα στο δημόσιο και τον ημιδημόσιο χώρο όπως οι στοές.

Άρα υπάρχει ανάγκη για σημαντικές κανονιστικές ρυθμίσεις, όπως οι μειώσεις των συντελεστών δόμησης, των υψών, και κυρίως των ποσοστών κάλυψης, αλλά και η εφαρμογή του νόμου ως προς τις αυθαιρεσίες. Παράλληλα χρειάζονται επεμβατικά μέτρα, όπως κατεδαφίσεις και αναπλάσεις οικοδομικού όγκου, καθώς και νέες υποδομές όπως συγκοινωνιακές. 

Δυστυχώς τα παραδείγματα κατεδαφίσεων είναι ελάχιστα και κάποια απ΄αυτά «ημιτελή». Χαρακτηριστικά αναφέρω την πλατεία που επρόκειτο να δημιουργηθεί στη θέση του ΝΑΤ επί των οδών Βερανζέρου, Μενάνδρου και Ξούθου κοντά στο Εθνικό Θέατρο, όπου μετά την μερική κατεδάφιση του κτηρίου με εκρηκτικά, το έργο δεν ολοκληρώθηκε και μπήκε απλά μια περίφραξη. Μια άλλη ενδιαφέρουσα πρόταση γίνεται από τον Ν. Βατόπουλο («η Καθημερινή» 28.2.2014), ο οποίος δίκαια θεωρεί, ότι θα ήταν μια σημαντική προσφορά της εκκλησίας της Ελλάδος προς το Κέντρο, αν κατεδαφιζόταν το ιδιοκτητο της κτήριο, που στέγαζε το Υπουργείο Παιδείας στην οδό Μητροπόλεως και στη θέση του διαμορφωνόταν μια πλατεία, ενώ θα αναδεικνυόταν και το νεοβυζαντινό εκκλησάκι της Αγίας Δύναμης. 

Ως προς την επανάχρηση του κενού οικοδομικού όγκου στο Κέντρο μια ελπίδα δημιουργούν κάποιες από τις «101 ιδέες για την ενεργοποίηση της πόλης», στις οποίες αναφέρθηκε η Μ. Καλτσά. Υποθέτω ότι σ΄αυτές – που θα πρέπει οπωσδήποτε να αυξηθούν – περιλαμβάνονται και οι προβλεπόμενες επεμβάσεις (με στόχο την ένταξη απαραιτήτων λειτουργιών) στα δύο διατηρητέα κτήρια των παλαιών ξενοδοχείων Μ. Αλέξανδρος και Μπάγκειο, θα πρόσθετα και στα σημαντικά κτήρια της οδού Σταδίου, σύμφωνα με την πρόταση του Γ. Πανέτσου.

Ως προς τις υποδομές, αν με ρωτούσατε ευθέως αν προτιμώ την πεζοδρόμηση της Σταδίου ή της Πανεπιστημίου, θα σας απαντούσα ότι για αμιγή πεζόδρομο καμία από τις δύο, αλλά για ήπια κυκλοφορία (δηλ. εφησυχασμό τους) και τις δύο, θα προσέθετα μάλιστα και την Ακαδημίας. 

Ο Θ. Βλαστός έχει δίκιο, όταν υποστηρίζει μια θεαματική αποθάρρυνση του Ι.Χ. στο όλο Κέντρο. Όμως με το να εξακολουθούμε να ρίχνουμε όλη την κίνηση διέλευσης στους δυο από τους τρεις δρόμους (όποιοι και νάναι), επιτείνουμε τα προβλήματα και σ΄αυτούς και στο Κέντρο. Κάποτε πιστεύαμε, ότι σε κεντρικές περιοχές ιπποδαμείου συστήματος αρκεί να ορίσουμε εναλλάξ πεζόδρομους και άξονες τροχοφόρων. Αυτό μεταθέτει απλά τα προβλήματα «δίπλα». Αναφέρω χαρακτηριστικά, ότι όταν είχαμε ήδη κάνει την πεζοδρόμηση της Ερμού (για την οποία χρειαστήκαμε τέσσερες δεκαετίες σπουδαστικών, διπλωματικών εργασιών, ερευνών και μελετών) και πήρε τη σκυτάλη η ΕΑΧΑ Α.Ε., ήλθαν στον τότε πρόεδρό της αείμνηστο Γιάννη Καλαντίδη εκπρόσωποι επιχειρηματιών και κατοίκων των οδών Μητροπόλεως και Κολοκοτρώνη, διαμαρτυρόμενοι για την υπέρμετρη αύξηση των παντός τύπου οχλήσεων που μεταφέρθηκαν σ΄αυτές από την Ερμού. Ο χαρισματικός τότε πρόεδρος ανέθεσε αμέσως δύο μελέτες εφησυχασμού της κυκλοφορίας για την Μητροπόλεως και για την Κολοκοτρώνη. Το βάρος βέβαια σ΄αυτές έπεσε στην αύξηση του πλάτους των πεζοδρομίων και τη μείωση των λωρίδων κίνησης, όμως κι΄αυτό ακόμα ήταν ένα σημαντικό βήμα προς την ήπια κυκλοφορία, ενώ αύξησε την αγοραστική κίνηση των δυο δρόμων. 

Τέλος ας μη ξεχνάμε, ότι ο εφησυχασμός των κινήσεων σε μια περιοχή προϋποθέτει άριστη συγκοινωνία με ΜΜΜ. Γι΄αυτόν ακριβώς τα λόγο, προσωπικά βάζω σήμερα σε πρώτη προτεραιότητα την επέκταση της γραμμής του τράμ, την ταχύτερη δυνατή κατασκευή της γραμμής 4 του μετρό (από Γαλάτσι προς Πανεπιστήμιο και ΒΑ συνοικίες) και τον εκσυγχρονισμό των λοιπών ΜΜΜ. Φυσικά, απαιτείται και βελτίωση των γεωμετρικών στοιχείων και της ικανότητας των δακτυλίων και λοιπών αρτηριών που παραλαμβάνουν διαμπερείς κινήσεις άσχετες προς το Κέντρο. Όμως αυτές δεν μπορούν να είναι ταυτόχρονα και «κέντρα». Άρα, ο σχεδιασμός και η αυστηρή ρύθμιση 

των χρήσεων γης στην Αθήνα είναι άμεσης προτεραιότητας.

Aθαν. Ι. Αραβαντινός

ομότ. Καθηγητής Πολεοδομίας ΕΜΠ
Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ



Β2. Δεκαβάλλας Κωνσταντίνος, 
Αρχιτέκτων, Ομότιμος Καθ.ΕΜΠ.
Παρέμβαση "χωρίς τίτλο"

Stadiou str. conference / Dekavallas Konstantinos interference from Giorgos Triantafyllou on Vimeo.
Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ


Β3.Αριστείδης Ρωμανός
αρχιτέκτων πολεοδόμος
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ 
ΠΕΖΟΔΡΟΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ



1. Η Αθήνα περνά κρίση, που δεν πηγάζει από τη γενική οικονομική και πολιτική κρίση της χώρας, ούτε και περιορίζεται στα άθλια φαινόμενα της σημερινής έντονης απαξίωσης του κέντρου της πόλης. Η κρίση έχει βαθιές και παληές ρίζες 
2. Σημαντικό λειτουργικό πρόβλημα του κέντρου αποτελεί η έλλειψη δημόσιου πρασίνου και ελεύθερου χώρου για εκτόνωση, αναψυχή και στέγαση κοινωφελών υπηρεσιών. Η γεωγραφική ανισοκατανομή του στην πόλη όμως συνιστά και κοινωνικό πρόβλημα. 
3. Αντί των ριζικών λύσεων που απαιτούν τα κοινωνικής φύσεως προβλήματα της πόλης, εμείς παριστάνουμε πως τα αντιμετωπίζουμε με εύκολες λύσεις και μηδαμινότητες τύπου ΠΓΠ (πεζοδρομήσεις, γλάστρες, παγκάκια): παρεμβάσεις που επιδιώκουν εξωραϊστικούς στόχους, καμουφλάροντας το ουσιαστικό πρόβλημα ή μεταφέροντάς το σε άλλη γειτονιά.


Υφιστάμενοι χώροι πρασίνου με περιμετρικές ζώνες πλάτους 300 μ.

Όταν έγινε η πρώτη εξαγγελία της πρότασης για τη Λεωφόρο Πανεπιστημίου, είχε μόλις δημοσιευθεί μια μελέτη σχετικά με τις πυκνοδομημένες υποβαθμισμένες περιοχές του κέντρου της πόλης.
Στη μελέτη αυτή με τίτλο

«Το Ελληνικό και η αναβίωση του Κέντρου
– ένα ζήτημα πολεοδομικής ισονομίας»
υποστηριζόταν η ανάγκη αναζωογόνησης των υποβαθμισμένων πυκνοδομημένων περιοχών της Αθήνας με ένα πρόγραμμα δημιουργίας χώρων πρασίνου και κοινωνικών υπηρεσιών. Και προβάλλονταν ο ισχυρισμός πως η ισορροπημένη αξιοποίηση του Ελληνικού προσφέρει μια σπουδαία ευκαιρία για την χρηματοδότηση αυτού του προγράμματος.


Τύπος πάρκου γειτονιάς

ενδεικτική τομή και κάτοψη πάρκου γειτονιάς

Αντιπαραβάλλοντας την πρόταση της πεζοδρόμησης της Πανεπιστημίου προς την κατάσταση των υποβαθμισμένων περιοχών της Αθήνας, έκρινα τότε αρνητικά την πεζοδρόμηση, χαρακτηρίζοντάς την 
«έργο προκλητικό που παραβλέπει οικονομικές δυνατότητες, αγνοεί κοινωνικές ανισότητες, ανατρέπει οφθαλμοφανείς προτεραιότητες και επιδεινώνει πιθανώς τη λειτουργία της πόλης· χαρακτηρίζεται, με άλλα λόγια, έργο πολυτελές, περιττό και ενδεχομένως βλαβερό».


Τα πραγματικά προβλήματα της πόλης απαιτούν ριζικές επεμβάσεις εξυγίανσης. 

Σε αυτά ο εξωραϊσμός του δημόσιου χώρου - που ήδη αποτελεί την προθήκη της πόλης- είναι δευτερεύουσας σημασίας. 

Τι έχει συμβεί από το 2011 ως σήμερα; 

1. Μεγάλη δημοσιότητα, περιγραφή των λεπτομερειών της πρότασης, κυριολεκτικά ειδησεογραφικός βομβαρδισμός από τα Μέσα Μαζικού Επηρεασμού. 

2. Αποτέλεσμα, σημαντικός βαθμός συναίνεσης υπέρ της πεζοδρόμησης. Το πολιτικό, καλλιτεχνικό, πνευματικό, αυτοδιοικητικό, οικολογικό κατεστημένο (στην πλειονότητά του) συναινεί (ή σωπαίνει) στην πεζοδρόμηση (ένα έργο που σε περασμένες δεκαετίες θα το χαρακτηρίζαμε «βιτρίνας») και παραμένει εντελώς απροβλημάτιστο, ιδιαίτερα μάλιστα ως προς τις πτυχές του έργου που ανέφερα, και που επιγραμματικά ονομάζω ‘κοινωνική νομιμοποίηση’ 

Ομολογώ πως η αίσθηση της γενικευμένης αποδοχής (ενδεχομένως ανοχής) με έκανε να αναρωτηθώ μήπως έσφαλλα και όφειλα να ξανασκεφτώ το θέμα: 

Μήπως οι επιπτώσεις της πεζοδρόμησης στην καθιέρωση της Αθήνας ως city break δικαιολογούν την προτεραιότητα; 

Ίσως, αλλά ουδείς γνωρίζει με τι κριτήρια επιλέγεται η Πανεπιστημίου απέναντι στη Σταδίου π.χ. ή την ανάπλαση της Φαληρικής Ακτής –έργα που μπορεί κάποιος να θεωρήσει ίσως σημαντικότερα. 

Καλούμαστε να συναινέσουμε στην πεζοδρόμηση του ωραιότερου ίσως δρόμου της Αθήνας, του μεγαλύτερου πολεοδομικού κεφαλαίου της πόλης, που μπορεί να βελτιωθεί με πολύ μικρότερη δαπάνη. 

Με την προϋπολογιζόμενη δαπάνη αξίζει να αναβιώσουν πολύ πιο υποβαθμισμένοι οδοί του κέντρου –τέτοια είναι σήμερα η οδός Σταδίου- έργα δυσκολότερα , λιγότερο ‘επικοινωνιακά’, αλλά που διασφαλίζουν καλύτερη χρήση των πάντα περιορισμένων δημοσίων πόρων. 

Κάθε ευρώ που επενδύεται σε γκρίζες περιοχές έχει μεγαλύτερη κοινή ωφέλεια από το ισόποσο επενδυόμενο σε ένα ομολογουμένως υψηλής στάθμης χώρο. 

Σ Κ Ε Π Τ Ι Κ Ο 

Η κριτική σε μια πολεοδομική πρόταση μπορεί να γίνει από δύο σκοπιές: 

1.από την άποψη της συγκριτικής αξιολόγησης προς άλλα έργα που μπορούν να θεωρηθούν ανταγωνιστικά/εναλλακτικά, και 

2.κριτική αυτού καθαυτού του έργου που αφορά η πρόταση 

Ας παρακολουθήσουμε το σκεπτικό στην περίπτωση της πεζοδρόμησης της Πανεπιστημίου: 



1. συγκριτική αξιολόγηση προς άλλα ανταγωνιστικά έργα 

• τα πολεοδομικά έργα δεν είναι ουδέτερα από την άποψη της ωφέλειας 

• κάθε πολεοδομική παρέμβαση, έχει διαφορετικές επιπτώσεις σε διάφορα κοινωνικά στρώματα ή ομάδες της πόλης 

• άλλες ευνοεί, άλλες αφήνει αδιάφορες και άλλες ενδεχομένως ζημιώνει 

• είναι δεδομένο ότι οι διαθέσιμοι δημοσιονομικοί πόροι είναι πάντα περιορισμένοι 

• κάθε έργο που μπαίνει σε προτεραιότητα, στερεί από κάποια ομάδα ωφέλεια από κάποιο άλλο έργο που ματαιώνεται ή αναβάλλεται 

• επομένως κάθε δημόσιο έργο απαιτείται να αξιολογείται συγκριτικά προς άλλα ίδιας σημασίας έργα που θεωρούνται εναλλακτικά 

• τέτοια διαδικασία δεν ακολουθήθηκε προκειμένου να υιοθετηθεί η πρόταση της Πανεπιστημίου 

Π.χ. εύλογα μπορεί κανείς να ρωτήσει πώς συγκρίνεται η πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου με την ανάπλαση του Φαληρικού όρμου ή την ανάκτηση του θαλασσίου μετώπου της πόλης γενικότερα; 

Το ίδιο ερώτημα τίθεται και για μια σειρά άλλων έργων που έχουν κατά καιρούς προταθεί. 

2. κριτική αυτής καθαυτής της πρότασης 

A. 

• ατυχής η εγκατάσταση λειτουργιών αναψυχής και λιανικού εμπορίου σε μια λεωφόρο όπου, στο μεγαλύτερο μήκος της, τα κτίρια έχουν εμβληματική, δημόσια και θεσμική σημασία (κρατική τράπεζα, ναός, μνημεία, Πανεπιστήμιο, Βιβλιοθήκη, Ακαδημία, Ανώτατο Δικαστήριο, Μουσείο κ.ά.) 

• αδιανόητη η μετατροπή των ισογείων σε «καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος». Αυτό θα σήμαινε την πλήρη αποξένωση και απαξίωσή τους 

• δεν υπάρχει ούτε λόγος ούτε τρόπος να αλλάξει ο υφιστάμενος χαρακτήρας του δημόσιου χώρου. 

B. 

Η υπόνοια ότι η πρόταση θα έχει δυσμενείς κυκλοφοριακές επιπτώσεις για ολόκληρο το κέντρο, αλλά και απροσδιόριστου επιπέδου δαπάνη για την αντιμετώπισή τους, είναι εύλογη και δύσκολο να εξουδετερωθεί 

Γ. 

Η έλλειψη διέλευσης ΙΧ τις βραδυνές ώρες, μετά την παύση λειτουργίας των καταστημάτων εστίασης, καφενείων, κλπ. κέντρων αναψυχής, μάλλον αυξάνει τους κινδύνους για τις παρόδιες εγκαταστάσεις και το αίσθημα ανασφάλειας των τολμηρών πεζών που θα δυσκολεύονται να διακρίνουν πού τελειώνει το Γεράνι και πού αρχίζει το ‘βουλεβάρτο’. 

Δ. 

Οι συνθήκες ανασφάλειας από τη διακοπή της κυκλοφορίας οχημάτων θα επιτρέψει στα παραβατικά και τραγικά φαινόμενα που χαρακτηρίζουν περιοχές της Πλατείας Βάθη, της Ομόνοιας και του Μουσείου να επεκταθούν ευκολότερα και κατά μήκος της Πανεπιστημίου μέχρι το Σύνταγμα. Βραχυπρόθεσμα θα διευκολυνθεί η επέκταση της αθλιότητας και της εγκληματικότητας μέχρι το Σύνταγμα. 






τα παραβατικά και τραγικά φαινόμενα που χαρακτηρίζουν περιοχές της Ομόνοιας δεν αντιμετωπίζονται. Απλώς θα επεκταθούν μέχρι το Σύνταγμα

Ε.
Ένας βασικός στόχος της πρότασης (η δημιουργία ζώνης αναψυχής) μπορεί να επιτευχθεί με μια διαπλάτυνση των πεζοδρομίων (άλλωστε η Πανεπιστημίου έχει ίσως τα φαρδύτερα πεζοδρόμια της πόλης), φύτευση δενδροστοιχιών και παρόδια επιμήκη υπαίθρια εστίαση στις περιοχές της λεωφόρου όπου υπάρχουν ήδη κτιριακές χρήσεις λιανικού εμπορίου και αναψυχής –φυσικά με ασύγκριτα χαμηλότερη δαπάνη ανά μ2 ενοικιαζόμενου χώρου τραπεζοκαθισμάτων. 

Και επειδή ο διάλογος για την πόλη μοιάζει πως διεξάγεται με εικόνες, και μάλιστα 3D (ο λόγος μάλλον απουσιάζει) κατέφυγα εν τέλει στο ίδιο μέσο. . 
Σκοπός μου να δείξω τις πιθανές επιπτώσεις στο δημόσιο χώρο από την πεζοδρόμηση και αλλαγή των χρήσεων 

Ειδικό θέμα: το μέλλον της Νεοκλασικής Τριλογίας 

παρουσιάζω μια εικόνα δυστοπίας - 
αλλά, με την Ελληνική εμπειρία από την τήρηση των νόμων και τη συντήρηση των δημοσίων χώρων, μπορεί κανείς να την αποκλείσει ; 

Caspar Amorson, To Πανεπιστήμιο
Caspar Amorson, BRASSERIE le bibliophile
Caspar Amorson,  PLATO AND ARISTOTLE- The Academics Cafe




Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ



Β4.Ιωάννης Λιακατάς, αρχιτέκτων, Ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ

 ¨Χωρίς Τίτλο" 

Κατ’ αρχήν ευχαριστώ τους οργανωτές για την πρόσκληση και τους συγχαίρω για την πρωτοβουλία τους να οργανώσουν αυτή την ημερίδα γιατί όταν τα θέματα τίθενται παράλληλα και συγκριτικά βοηθούν στην κριτική και γόνιμη κατανόηση των προβλημάτων της πόλης.
Αναφερόμενος στην οδό Σταδίου, επιτρέψτε μου να ξεκινήσω με μια προσωπική μαρτυρία: 
Όταν προκηρύχθηκε ο διαγωνισμός για την πεζοδρόμηση της οδού Πανεπιστημίου (το γνωστό Rethink Athens με άξονα την οδό Πανεπιστημίου) μελετώντας τα στοιχεία που δόθηκαν, αλλά και προσπαθώντας να καταλάβω το νόημα του όλου εγχειρήματος κατέληξα στην απόφαση να μη λάβω μέρος γιατί, κατά την κρίση μου, αν χρειάζεται η πεζοδρόμηση ενός κύριου άξονα του «κέντρου» αυτή δεν είναι της Πανεπιστημίου, αλλά της Σταδίου. Μάλιστα προς στιγμήν σκέφτηκα να συμμετάσχω υποστηρίζοντας ακριβώς αυτή την ιδέα (κάτι που έχω ήδη πη σε όσους κατά καιρούς συζήτησα για το διαγωνισμό αυτό). Έτσι χάρηκα ιδιαίτερα όταν ο κ. Κονταργύρης μου μίλησε για την πρόθεση να δημοσιοποιηθεί η μελέτη για την εναλλακτική λύση πεζοδρόμησης της Σταδίου.
Και μια και ανέφερα προηγουμένως για παράλληλη και συγκριτική εξέταση των θεμάτων, ελπίζω σύντομα να φιλοξενηθεί στο παρακείμενο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών η έκθεση των ιδιαίτερα ενδιαφερόντων και αποκαλυπτικών -του παρελθόντος και του παρόντος- φωτογραφιών του κ. Τριανταφύλλου για την οδό Σταδίου. 
Αλλά και σήμερα είναι ενδιαφέρουσα, για όσους δεν έχουν πάει, μια επίσκεψη στη στοά Αρσακείου για να συγκριθούν οι διαφορετικές εμφάσεις που δίνονται σε διάφορα ζητήματα εδώ και στην έκθεση του Rethink Athens. Έτσι, πχ. η προβολή του κυκλοφοριακού προβλήματος και της επέκτασης του ζωτικού χώρου του ιστορικού-εμπορικού κέντρου, ενώ είναι κομβικά θέματα στην εδώ συζήτηση, εκεί δεν θίγονται. Μόνον έμμεσος συσχετισμός μπορεί να γίνει μέσα από την προβολή των κυκλοφοριακών φορτίων που αναφέρονται στους τόμους της περιθωριακά εκτιθέμενης (στο χώρο 11) κυκλοφοριακής μελέτης και τα οποία φορτία, βέβαια, προβλέπονται στο κόκκινο, τόσο για την άμεση όσο και για την ευρύτερη περιφέρεια, μετά την εφαρμογή της πεζοδρόμησης της Πανεπιστημίου. Και αυτά σε αντιδιαστολή με την διαφημιζόμενη (στον κεντρικό χώρο 14) περιβαλλοντική αναβάθμιση (800 νέα δέντρα και θερμο-αποθητικά δάπεδα) ώστε να ανακουφιστούν λίγες χιλιάδες τ.μ. της λιγότερο κατοικημένης περιοχής του κέντρου με αντιστάθμισμα το κυκλοφοριακό «τσουρούφλισμα» της περιφέρειας και την παραπέρα δυσχέρεια προσπέλασης του παλιού κέντρου.
Αλλά καταλήγοντας επιτρέψτε μου να δω το θέμα αλλαγής των αξόνων Πανεπιστημίου-Σταδίου και από ουσιαστικής πολεοδομικής συγκρότησης και σκοπιμότητας.
Αναφέρθηκα πριν στο παρακείμενο ΜΠΑ, εκεί όπως ξέρεται υπάρχει ένα πρόπλασμα του Τραυλού, αξιοποιημένο πρόσφατα και ψηφιακά, όπως ίσως δεν ξέρετε. Σ’ αυτό το πρόπλασμα δείχνεται ο πυρήνας της νεώτερης Αθήνας του 1842, λίγο πριν να δημιουργηθεί η οδός Σταδίου. Αν σ’ αυτό το πρόπλασμα επι-θέσετε το σχέδιο των Κλεάνθη-Σάουμπερτ θα καταλάβετε πώς πρόκυψε η νέα Αθήνα. Το τρίγωνο των οδών Σταδίου-Πειραιώς-Ερμού δεν οριοθετεί μόνο τον πυρήνα αλλά βάζει και τους πόλους ανάπτυξης της μετέπειτα πόλης. Εστιάζοντας στη ΒΑ πλευρά του τριγώνου βλέπουμε ότι αυτή αναπτύσσεται προβαλλόμενη παράλληλα (ως zoom) προς την οδό Σταδίου (Πανεπιστημίου, Ακαδημίας, Σόλωνος, Σκουφά-Ναβαρίνου κλπ.) με πρώτη την Πανεπιστημίου, ως βουλεβάρτο κύριας διέλευσης να παίρνει ό,τι δεν χωρούσε η Σταδίου. Έτσι πρόκυψε η «νέα-καλή» Ιπποδάμεια και πυκνοκατοικημένη Αθήνα της πλευράς αυτής (με τις σημαντικές «ουρές» επέκτασης: Πατησίων, Λ. Βασιλίσσης Σοφίας και Αμαλίας στα άκρα του τριγώνου).
Αυτό που χρειαζόταν και χρειάζεται το κέντρο της Αθήνας πάνω από την Πανεπιστημίου είναι η ενίσχυση των κάθετων προς αυτήν (και όλους τους παράλληλους με αυτήν άξονες) κινήσεων προς την καρδιά -το κέντρο- του ιστορικού-εμπορικού τριγώνου, σε αντίθεση με την παρεμβολή μιας απαγορευτικής στη διείσδυση (λόγω κυκλοφοριακού φόρτου) ενδιάμεσης ζώνης, όπως θα γίνει με τις αλλαγές που θα προκύψουν από την πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου. Η σχετικά χαλαρή κυκλοφορία διέλευσης του κέντρου, που μοιράζεται σήμερα σε περισσότερους άξονες, θα ενταθεί στην περιμετρική ζώνη του «πάρκου-Πανεπιστημίου» αποτρέποντας όχι μόνο τη δίοδο μέσα από αυτό αλλά ακόμη και την επίσκεψή του.

Η Πανεπιστημίου μπορεί να βελτιωθεί μέσα από την ανακατασκευή και τον εξωραϊσμό των δυνάμενων να διαπλατυνθούν και φυτευτούν πεζοδρομίων της. Κάτι που δεν αποτρέπει και την κυκλοφορία διέλευσης, εφ’ όσον δεν κατασκευαστεί το περιττό τραμ.
Εναλλακτικά η Σταδίου πρέπει να πεζοδρομηθεί για να ανασάνει το ιστορικό-εμπορικό κέντρο και να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής του, διασώζοντας παράλληλα και την ποιότητα ζωής της άμεσης και ευρύτερης περιφέρειάς του, αντί να προστεθεί ένας μελλοθάνατος πλακόστρωτος κήπος εκεί που δεν χρειάζεται.
Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ


Β5.Λεμπέσης Χρήστος, Αρχιτέκτων
"Χωρίς Τίτλο"




Β6. Μαρκοπούλου Αυγή, Πρόεδρος Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος.

Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ


Β7.Μανουράς Ζαχαρίας, Αρχιτέκτων.
Stadiou str. conference / Manouras Zacharias interference 2. / from Giorgos Triantafyllou on Vimeo.


Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ


Β8. Βασίλης Σγούτας, Αρχιτέκτων


Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ



Β9. Γιακουμακάτος Ανδρέας, 
Αρχιτέκτων Καθηγητής ΑΣΚΤ.

Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ


Β10. Φιλίνη Άννα, Αρχιτέκτων, Ζωγράφος.
Χωρίς τίτλο


Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ

Β11. Δωρή Αικατερίνη, Αρχιτέκτων, 
Δημοτική σύμβουλος Δήμου Αθηναίων.

Χωρίς τίτλο

Stadiou str. conference /Dori katerina interference / from Giorgos Triantafyllou on Vimeo.

Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ


Β12. Ρεμούνδου Αναστασία, Αρχιτέκτων



Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ


Β13. Γκίλιας Γιώργος


Για να επιστρέψετε στην αρχική ανάρτηση κάντε ΚΛΙΚ εδώ



3 comments :

  1. Πώς θα μπορούσα να αγοράσω το δικό μου σπίτι. Ονομάζομαι Christopher Nissan, από τη Δανία, θέλω να εκφράσω τις ειλικρινείς μου ευχαριστίες στα Πιστωτικά Ιδρύματα που με βοήθησαν με ένα δάνειο 100.000,00 $ να αγοράσω ένα δικό μου σπίτι με χαμηλό επιτόκιο 2%, μετά την απόρριψή μου τράπεζα και άλλους χρηματοοικονομικούς φορείς που επισκέφτηκα. Θέλω επίσης να απευθυνθώ στο ευρύ κοινό, καθώς συνιστώ σε όποιον χρειάζεται οικονομική βοήθεια να επικοινωνήσει με αυτήν την εταιρεία για να μην πέσουν σε λάθος χέρια αναζητώντας υπεύθυνο δάνειο μέσω της διεύθυνσης email: loancreditinstitutions00@gmail.com ή Whatsapp : +393509811524

    ReplyDelete
  2. Καλημέρα σε όλους, Το όνομά μου είναι Akuzuk, είμαι πολίτης της Λετονίας. ζω στην Ιορδανία. Θέλω να συστήσω σε όποιον χρειάζεται δάνειο να επικοινωνήσει με τα Πιστωτικά Ιδρύματα Δανείου που μου έδωσαν δάνειο 305.000,00 $ για να ξεκινήσω την επιχείρησή μου. Τα πιστωτικά ιδρύματα δανείου είναι μια νόμιμη χρηματοοικονομική εταιρεία πιστοποιημένη από την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση. Προσφέρουν όλα τα είδη δανείων, π.χ. προσωπικό δάνειο, ενοποιημένο δάνειο, επενδυτικό δάνειο, δάνειο εκκίνησης επιχειρήσεων, δάνειο κολάζ και δάνειο υγείας. Email επικοινωνίας: loancreditinstitutions00@gmail.com ή WhatsApp: +393509811524

    ReplyDelete
  3. καλημερα σε ολους,
    Ονομάζομαι Bahiti και είμαι εδώ για να ευχαριστήσω τα Δανειακά Πιστωτικά Ιδρύματα που με βοηθούν στις οικονομικές μου ανάγκες που μου έδωσαν το δάνειο των 6.000 ευρώ που ζήτησα. Στείλτε τους email στο { loancreditinstitutions00@gmail.com} ή στον αντιπρόσωπό του στο whatsapp: +393512114999

    ReplyDelete