HELLAΣTOCK: ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΖΟΝΤΑΣ ΜΙΑ ΕΦΗΜΕΡΗ ΠΟΛΗ

νεανικός ενθουσιασμός 

και ευφάνταστη δημιουργικότητα

Εντυπωσίασε από τον Ιούλιο, η νεανική φρεσκάδα της αφίσας του HELLAΣTOCK και η ιδέα- σενάριο της φετινής διοργάνωσης στην Ελλάδα, που αφορά στην προσωρινή εγκατάσταση πολλών ατόμων εντός του αστικού ιστού σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης και δεύτερον στην ανάγκη απομάκρυνσης της ιδιότυπης αυτής κατοίκησης από το έδαφος: της εφήμερης πόλης. 

Μια διοργάνωση που ξεκινά στην Γαλλία το 2006, από μια παρέα αρχιτεκτόνων από το πανεπιστήμιο της Μπελβίλ και από το 2011 και μετά έχει μετατραπεί σε ένα διεθνές δίκτυο αρχιτεκτονικού πειραματισμού, περνώντας τα Γαλλικά σύνορα και το στενό φιλικό κύκλο των εμπνευστών του.

Το θέμα είχε για μένα ξεχωριστό ενδιαφέρον μια και με είχε απασχολήσει στο παρελθόν, με αφορμή τα «αρχέτυπα*» Ήθελα μάλιστα να συμμετάσχω για να βιώσω αυτήν την εμπειρία με τους νέους ανθρώπους, την δημιουργικότητά τους και την σπάνια αυτή δυνατότητα να επέμβουν σε ένα δημόσιο χώρο. Δεν το έκανα και πραγματικά το μετάνιωσα γιατί πραγματικά έχασα μια μοναδική ευκαιρία. 

Για το τελικό αποτέλεσμα έχουν γραφτεί πολλά. Θετικές και ενθουσιώδεις διαπιστώσεις δημοσιογραφικού χαρακτήρα κυκλοφορούν στο διαδίκτυο και στα Μ.Μ.Ε. 

Ο επισκέπτης μετά την πρώτη εντυπωσιακή επέμβαση στο Σιλό, με μεγάλης κλίμακας γκράφιτι (που κάπως διασκεδάζει την δραματική καθυστέρηση των διαδικασιών για την υλοποίηση του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού) βρίσκεται μπροστά σε μια ίσως πρωτοφανή για τα ελληνικά δεδομένα εγκατάσταση, ικανού μεγέθους με εικαστικές αναζητήσεις. 

Σε ένα διευρυμένο πλάτωμα δίπλα στην Πέτρινη αποθήκη στην Αποβάθρα Ε2, 160 σχεδόν φοιτητές και νέοι αρχιτέκτονες από την Ελλάδα και άλλες δέκα ευρωπαϊκές χώρες, εργάστηκαν επί τόπου κατά ομάδες, για ένα μικρό χρονικό διάστημα 2-3 ημερών αφού παρακολούθησαν σχετικές διαλέξεις και πειραματίστηκαν στο ΕΜΠ για ένα πενθήμερο (με την υποστήριξη των καθηγητών Κώστα Καραδήμα, Ελευθερίας Κατσανίκα,  Δημήτρη Παπαλεξόπουλου, Βασίλη Γκανιάτσα, Μίλτου Τζιτζά, Παναγιώτη Τουρνικιώτη, Παναγιώτη Βασιλάτου, Μανόλη Κορρέ, Ειρήνης Εφεσίου και Ηλία Ζαχαρόπουλου). 
Την εντεκαμελή οργανωτική ομάδα του  HELLAΣTOCK συγκροτούν οι Ορφέας Γενιάς, Αγγέλικα Γιαννουλάτου, Ερμιόνη Γκαρραμόνε, Θάνος Ιωαννίδης, Αλίκη Καρανικόλα, Νίκος Κεραμειανάκης, Ιωάννης Κουφόπουλος, Θανάσης Μπένος, Γιώργος Παπαματθαιάκης, Βαλέριαν Πορτοκάλης. Την κεντρική ευθύνη και τον συντονισμό  (σύμφωνα με έγκυρες διάχυτες πληροφορίες) είχε η φοιτήτρια Ξένια Στούμπου και υπέθυνος επικοινωνίας  είναι ο Θανάσης Μπένος.

 Πειραματισμοί  και προετοιμασία στο αίθριο του ΕΜΠ.

Σε ένα σαφές ορθογώνιο περίγραμμα έκτασης περίπου 3 στρεμάτων, εντάχθηκε ένα σύνολο κατασκευών που αναπτύσσονται ελευθέρα προς το εσωτερικό ενός «Π» που ανοίγεται προς την θάλασσα. Διαφορετικοί «χώροι κατοίκησης» εντάσσονται σε ένα συνεχές σύστημα σκαλωσιών (κάνναβος) που έφθανε σε ύψος 6,5 μ. και εμπεριείχε υπερυψωμένους διαδρόμους κυκλοφορίας αλλά και χώρους υγιεινής (ντουσιέρες).

Υπερυψωμένοι διάδρομοι

υπερυψωμένες ντουσιέρες σε πλήρη λειτουργεία

Τα όρια των επί μέρους επεμβάσεων μεταξύ των ομάδων δεν ήταν σαφή, εκτός κάποιων εξαιρέσεων, μια και τα τρία βασικά υλικά (σκαλωσιά, ύφασμα, σκοινί) συγκροτούσαν μια ομοιογενή συνολική εικόνα μέσα από επί τις επί μέρους διαφορετικές προσεγγίσεις. Φαίνεται σαν να ακολουθήθηκε η λογική μιας προσθετικής διαδικασίας, όπως στους παραδοσιακούς οικισμούς, που το ένα κτίσμα προστίθεται δίπλα στο άλλο και προσαρμόζεται ανάλογα, αλλά και αυτό δεν ήταν σαφές. 

Από την άλλη απουσίαζαν τα σχέδια. Δεν ήταν σαφές αν μετά τα σεμινάρια και τις συζητήσεις οι ομάδες προχώρησαν μεθοδικά σε έναν σχεδιασμό από τα επί μέρους στο όλον ή από το όλον στα επί μέρους. Αναζήτησα σχέδια, ειδικά στις ομάδες που συνέχιζαν ακόμη να στήνουν την δική τους επέμβαση. Το μόνο που επεσήμανα ήταν ένα ανοιχτό σημειωματάριο Moleskine με ένα αόριστο σκίτσο. 

ομάδες που συνέχιζαν ακόμη να στήνουν την δική τους επέμβαση

Αναρωτήθηκα αν τελικά όλο αυτό προέκυψε μέσα από ένα συγκροτημένο σχεδιασμό του όλου από τα επί μέρους ή απλά ήταν αποτέλεσμα ενός αυτοσχεδιασμού, που είχε σαν στόχο την εξοικείωση των νέων συναδέλφων με την κατασκευή και την επιτόπου σύνθεση, επιλογή που θεωρώ επίσης σημαντική και δεν την υποτιμώ. Τελικά την επόμενη ημέρα ανακάλυψα στο site τους, μια πολύ ενδιαφέρουσα  αξονομετρική απεικόνιση που παραθέτω και αποκαλύπτει ότι πραγματικά προηγήθηκε μια σοβαρή επεξεργασία.

HELLAΣTOCK, The Hanging City Αξονομετρική απεικόνιση

HELLAΣTOCK, The Hanging City Αξονομετρική απεικόνιση (λεπτομέρεια)

- Έλειψε όμως σε αυτή την έκθεση την βραδιά των εγκαινίων, ένας διακεκριμένος χώρος ενημέρωσης για το πώς όλα αυτά πραγματοποιήθηκαν και κυρίως μια παρουσίαση κειμένων και σχεδίων από κάθε ομάδα, για κάθε μια, αλλά και για το σύνολο των επεμβάσεων. Μια διοργάνωση που προσκαλεί το κοινό σε μια έκθεση, οφείλει να παραθέσει ενημερωτικό υλικό για το τελικό αποτέλεσμα.

- Έλειψε επίσης από την όλη δομή, έστω και η ενδεικτική αντιμετώπιση των προβλημάτων προστασίας των ανθρώπων, που σύμφωνα με το σενάριο βρίσκονται σε συνθήκες έκτακτης ανάγκης, από τις καιρικές συνθήκες. Αυτό άλλωστε ήταν επίσημα και το θέμα. Οι «χώροι κατοίκησης» παρέπεμπαν σε κλίμα καλοκαιρινών διακοπών, χωρίς καμμιά νύξη για το πώς αντιμετωπίζεται π.χ. η βροχή και ο άνεμος. 

- Έλειψε ακόμη η εικόνα πιό προσεγμένων συνδέσεων με τα σχοινιά, των υφασμάτων με τα μεταλλικά στοιχεία της σκαλωσιάς. Επικρατούσε μια σχετική προχειρότητα. 

Δεσίματα και κόμποι είναι πλέον γνωστοί από ιστιοπλοΐες και σκάφη, αναρριχήσεις, ή από τους προσκόπους. 

Οπότε οι συνδέσεις που απαιτούν μια αρχιτεκτονική προσέγγιση ασφάλειας και νοικοκυροσύνης για να μην πω αισθητικής, θα μπορούσαν ίσως να προσδώσουν μια ποιότητα. Ξεχώρισα την επέμβαση της Τουρκικής ομάδας που βρήκε τον χρόνο να συρράψει με βίδες ορθογώνια δέρματα. 

Η επέμβαση της Τουρκικής ομάδας

- Τέλος έλειψε την ημέρα των εγκαινίων, η παρουσία περισσότερων διδασκόντων από τις σχολές αρχιτεκτονικής αλλά και φοιτητών. Εκτός από την Ελένη Μαΐστρου, - κοσμήτορα Αρχιτεκτονικής Σχολής ΕΜΠ, - ένας πολύ μικρός αριθμός καθηγητών μόνο τίμησε την βραδιά, που στήριξε το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής με την παρουσία και ομιλία του Ηλία Κωνσταντόπουλου

Ηλίας Κωνσταντόπουλος

και ο ΣΑΔΑΣ-Τμήμα Αττικής με την παρουσία και την ομιλία του Γιώργου Μαδεμοχωρίτη που τόνισε ότι «Πρωτοβουλίες και δράσεις όπως οι δικές σας, μας αφυπνίζουν, μας βγάζουν από το τέλμα, μας θυμίζουν την δύναμη της αρχιτεκτονικής και μας δίνουν ένα ιδιαίτερα αισιόδοξο μήνυμα για το μέλλον. Ένα μήνυμα που πραγματικά το έχουμε ανάγκη όλοι μας.» 

Γιώργος Μαδεμοχωρίτης

Γιώργος Αραχωβίτης

Αξίζουν τέλος συγχαρητήρια στον αρχιτέκτονα Γιώργο Αραχωβίτη, που τα τελευταία χρόνια συμβάλει με επιμονή, στο να μετατραπεί η περιοχή αυτή του Λιμένα Πειραιώς σε ένα χώρο Πολιτισμού, τόσο με τους αρχιτεκτονικούς Διαγωνισμούς όσο και με την φιλοξενία εκδηλώσεων. Δεν είναι απλό να ξεπερνούνται οι γνωστες γραφειοκρατικές αγκυλώσεις.

Η βραδιά έκλεισε με χαιρετισμούς και συνεχίστηκε μέχρι πρωίας με ένα δεύτερο πάρτι. Το πρώτο πραγματοποιήθηκε στη Στοά στην οδό Αριστείδου λίγες μέρες πριν με τεράστια επιτυχία.

Η όλη εμπειρία ήταν μοναδική και αξιοζήλευτη. Αξίζει να δείτε φωτογραφίες και στιγμιότυπα από την όλη ατμόσφαιρα όλων των ημερών, στις αναρτήσεις του HELLAΣTOCK στο Facebook, από όπου δανείστηκα και κάποιες εικόνες. Εικόνες χαράς, ενθουσιασμού και δημιουργίας, συγκροτούν ένα κλίμα αισιοδοξίας που αποτυπώνεται στα όμορφα πρόσωπά τους. 

Έφυγα με ένα αίσθημα χαράς αλλά και ενοχής για την γενιά μου. Οι νέοι δημιουργούν με ελπίδα από μόνοι τους και μας εκπλήσουν με την αποτελεσματικότητά τους, σε ένα χώρο που εμείς αφήσαμε άνυδρο και με θολό το τοπίο του μέλλοντος.

Για τις αναρτήσεις του HELLAΣTOCK στο Facebook (κάντε κλικ εδώ)

Κάντε επίσης ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγένθυση

Από τον Αρχιτέκτονα Γιώργο Μαδεμοχωρίτη, έλαβα το ακόλουθο κείμενο στι; 11 ΙΧ 2014

HELLAΣTOCK

Επισκεπτόμενος τον χώρο που αναπτύχθηκαν οι κατασκευές, στην «Πέτρινη αποθήκη του ΟΛΠ» , αισθάνθηκα χαρά, αισιοδοξία και συγκίνηση. 

Αισθάνθηκα χαρά και αισιοδοξία, γιατί βρέθηκα μέσα σε ένα εργαστήρι ελεύθερης αρχιτεκτονικής δημιουργίας, γιατί είδα πρόσωπα νέων γεμάτα αισιοδοξία και δημιουργική διάθεση, γιατί πείστηκα ότι η αρχιτεκτονική θα εξακολουθεί να δημιουργεί και να είναι πάντα δίπλα στον άνθρωπο.

Γ. Μαδεμοχωρίτης

Αισθάνθηκα συγκίνηση, γιατί ανεβασμένος στις σκαλωσιές της «αναρτημένης πόλης» των σπουδαστών έβλεπα απέναντι ,στο βάθος, την « αναρτημένη οροφή» του σταθμού του ΟΛΠ του αείμνηστου δάσκαλου Γιάννη Λιάπη, να υποστηρίζεται με σκαλωσιές από την φθορά του χρόνου και σχεδόν δίπλα μας το ΣΙΛΟ όπου θα κατασκευαστεί το σύγχρονο μουσείο ενάλιων αρχαιοτήτων με τον κορμό του «αναρτημένο» από το υφιστάμενο τσιμεντένιο κέλυφος που παίζει το ρόλο της σκαλωσιάς. 

 Γιάννης. Λιάπης, Επιβατικός  Σταθμός ΟΛΠ

Αυτή η σύμπτωση ήταν καταπληκτική γιατί, επιβεβαιώνει την αξία του εγχειρήματος και δείχνει την συνέχεια στον χρόνο της αρχιτεκτονικής δημιουργίας, τα δε συναισθήματα που μου δημιούργησε συγκλονιστικά.

Θέλω να ευχαριστήσω τους συντελεστές, (σπουδαστές, καθηγητές , χορηγούς) αυτής της εκδήλωσης για την χαρά και την συγκίνηση που μου προσέφεραν.

Τέτοιες εκδηλώσεις, βασισμένες κυρίως στην πρωτοβουλία των φοιτητών και των νέων γενικά, δίνουν ένα μήνυμα αισιοδοξίας για το μέλλον του κλάδου μας και ένα μήνυμα για την αξία της συνεργασίας και της συνέργειας μεταξύ των συναφών ειδικοτήτων. 

Η προσπάθειά μας να αντιμετωπίσουμε τα μεγάλα προβλήματα του κλάδου μας, είναι προσπάθεια επιβίωσης και έχει οδηγήσει πολλούς από όσους ασχολούμεθα με τα κοινά, σε ένα τέλμα αδρανείας σε ότι αφορά τις δράσεις μας σχετικά με αυτό που όλοι αγαπάμε «την Αρχιτεκτονική». 

Πρωτοβουλίες και δράσεις, όπως αυτές, μας αφυπνίζουν, μας βγάζουν από αυτό το τέλμα, μας θυμίζουν την δύναμη της αρχιτεκτονικής και μας δίνουν ένα ιδιαίτερα αισιόδοξο μήνυμα για το μέλλον. Ένα μήνυμα που πραγματικά το έχουμε ανάγκη όλοι μας. 

Πέρα όμως από τους κύριους πρωταγωνιστές, τους σπουδαστές, οφείλω να συγχαρώ τον συνάδελφο Γιώργο Αραχωβίτη για όσα κάνει, πείθοντας ικανές προσωπικότητες στον ΟΛΠ, για την αλλαγή της εικόνας και της ζωής του λιμανιού, με την δημιουργία της «πολιτιστικής ακτής».

Γ. Μαδεμοχωρίτης

Πρόεδρος Τμήματος Αττικής ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ