ΞΕΧΩΡΙΣΤΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ ΤΩΝ ΔΙΑΚΟΠΩΝ ΤΟΥ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ (ΕΥΒΟΙΑ, ΚΙΜΩΛΟΣ, ΤΗΝΟΣ)

εκδηλώσεις πολιτισμού με ιδιωτική πρωτοβουλία

1. 

ΜΙΚΡΟ ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΤΟΥΝΙΩΝ 

από τον John Tavener στον Antonio Vivaldi

Το Μικρό Θέατρο των Κατουνίων 

Για πέμπτη συνεχή χρονιά πραγματοποιήθηκαν και φέτος (στις 2 και 3 Αυγούστου) δύο ξεχωριστές συναυλίες στο Μικρό Θέατρο Κατουνίων στη Λίμνη Ευβοίας. 

Η πρώτη ήταν αφιερωμένη στον σημαντικό διεθνούς φήμης βρετανό συνθέτη Sir John Tavener, με πολύ μεγάλο έργο που εμπνέεται από τον πλούτο της βυζαντινής μουσικής. 

Ο John Tavener 

Ο Sir John Tavener ασπάστηκε την ορθοδοξία και το καλοκαίρι του 1989, και συνοδευόμενος από τον καθηγητή της Οξφόρδης Peter Levi, επισκέφτηκε τον βρεττανό ελληνιστή Philip Sherrard  (23 Σεπτεμβρίου 1922 - 30 Μάιος 1995) στα Κατούνια,  στη Λίμνη της Εύβοιας. 

Ο Φίλιππος Σέραρντ 

Η επίσκεψη αυτή αφορούσε στην αναζήτηση των πηγών της ιερής μουσικής και πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο μιας εκπομπής του Channel 4 της Βρετανικής τηλεόρασης, της οποίας την επιμέλεια είχε ο Peter Levi. 

Αποσπάσματα της εκπομπής αυτής με τίτλο «Εικόνες ήχου» (Sounding icons), προβλήθηκαν στην αρχή των εκδηλώσεων. Για να δείτε  την εκπομπή αυτή κάντε ΚΛΙΚ εδώ . Ο Tavener επισκεπτόταν συχνά τα Κατούνια, όπου συνέθετε την μουσική του και συνεργαζόταν με τον  Philip Sherrard που θεωρούσε μεντορά του.

Προβολή ντοκυμαντέρ «Εικόνες ήχου» (Sounding icons), 

Ο John Tavener συναντά τον Φίλιππο Σέραρντ 

Στην συνέχεια ακούσαμε τα έργα του John Tavener, Ψαλμός 1995, Υπακοή 1997 και Έξη τραγούδια σε ποίηση Άννας Αχμάτοβα 1993 με την υψίφωνο Μάϊρα Μηλολιδάκη, τον Άγγελο Λιακάκη στο βιολοντσέλο,  και πιάνο  ο Τίτος Γουβέλης. 

Παράλληλα ακούσαμε το έργο Mozart Adagio ενός ακόμη προβεβλημένου εκπροσώπου του «ιερού μινιμαλισμού» του Εσθονού Arvo Part και τις Επτά Ρομάντζες σε ποίηση του Αλεξάντερ Μπλοκ, έργο 127 του Dmitri Shostakovich. όπου συνέπραξε και ο  Γιώργος Δεμερτζής. 

Ο Άγγελος Λιακάκης (βιολοντσέλο) και η υψίφωνος Μάϊρα Μηλολιδάκη 

Τίτος Γουβέλης, Γιώργος Δεμερτζής, Άγγελος Λιακάκης, Μάϊρα Μηλολιδάκη

Οι άψογες και υψηλού επιπέδου εκτελέσεις των ομολογουμένως δύσκολων αυτών έργων, ευχαρίστησαν το καλοκαιρινό κοινό από κατοίκους της Λίμνης και άλλους προσκεκλημένους που επανήλθαν και την επόμενη ημέρα. 

Η μικρή ορχήστρα εγχόρδων του Ωδείου Kodály

Την Κυριακή 3 ΑΥΓ η μικρή ορχήστρα εγχόρδων του Ωδείου Kodály, υπό την διεύθυνση του Μιχάλη Πατσέα και τον Γεράσιμο Χοϊδά στο Τσέμπαλο ξεκίνησε με δύο έργα του Johann Sebastian Bach και του Antonio Vivaldi. Η βραδινή συναυλία κορυφώθηκε με την εξαιρετική εκτέλεση του έργου «Οι τέσσερεις Εποχές» του Antonio Vivaldi από τα νέα χαρισματικά παιδιά που προετοιμάζει προσωπικά με έναν ξεχωριστό τρόπο στο Ωδείο και διευθύνει ο διάσημος βιολιστής Γιώργος Δεμερτζής ως σολίστας. Το αποτέλεσμα εντυπωσίασε. 

Ο διάσημος βιολιστής Γιώργος Δεμερτζής είναι από το 2006 έφορος εγχόρδων και καθηγητής βιολιού στο Ωδείο Kodály. 

Νέοι από ηλικία 7 ετών ακολουθούν υποδειγματικά τον Δεμερτζή που τους εμπνέει με την ανάσα του και το πάθος του κρατώντας τον κεντρικό ρόλο. Στην ορχήστρα συμμετέχει και ο εγγονός του αρχιτέκτονα Δημήτρη Αντωνακάκη. 

Ο νέος βιολιστής Δημήτρης Αντωνακάκης, γυιός του Αριστείδη Αντονά και της Φοίβης Γιαννίση και εγγονός του Δημήτρη Αντωνακάκη, 

Στην ορχήστρα συμμετέχει επάξια και επτάχρονη Στελλίνα Χοϊδά (βιολί) 

Στελλίνα Χοϊδα, Δημήτρης Αντωνακάκης, Κατερίνα Κόρδη, Μαρία Μιχαηλίδου, Φίλιππος Ματασάρου, Αντώνης Θεοδώρου, Νίκος Μπόης, Γιώργος Δεμερτζής, Γιώργος Μαθιουλάκης, Φώτης Πατσέας.

Ο Αλέξανδρος Παναγιωτόπουλος κλείνει την δεύτερη βραδυά των εκδηλώσεων … 

Ο Αλέξανδρος Παναγιωτόπουλος, εμπνευστής όχι μόνο του μοναδικού αυτού χώρου, αλλά και των συγκεκριμένων εκδηλώσεων, έκλεισε χειροκροτώντας τις δύο αυτές σημαντικές συναυλίες, στο Μικρό Θέατρο των Κατουνίων. Οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται με ελεύθερη είσοδο, στην μνήμη των γονέων του Αλέξανδρου Μ. Παναγιωτόπουλου και Dorette Α. Καραϊωσηφόγλου. Μία σπάνια και γενναιόδωρη ιδιωτική πρωτοβουλία που εκτός των άλλων απαιτεί   σκέψη, αναζήτηση, μόχθο, και πολύ μεγάλη ευαισθησία. 

Παραθέτω στην συνέχεια κείμενο του Γιώργου Δεμερτζή που μου έστειλε στις 14 Σεπτεμβρίου 2014. Του είχα ζητήσει να γράψει σχετικά με την μικρή ορχήστρα εγχόρδων του Ωδείου  Kodály και την σχέση του με τα παιδιά:

Κατούνια 2014 

Τα παιδιά είναι οι ιδανικοί ερμηνευτές της μουσικής. Η γνωριμία των παιδιών με τις ιερές μορφές του Μπαχ και του Βιβάλντι, δίνει σε όλους μας την ευκαιρία να ακούσουμε την μουσική που έγραψαν και που σε μερικές περιπτώσεις την έγραψαν για αυτά, όπως ο Βιβάλντι, με τον πιό ανόθευτο τρόπο, χωρίς να χρειάζεται να καταφύγουμε σε αακαδημαϊκής αισθητικής λύσεις με δυσεύρετα όργανα εποχής, εντέρινες χορδές, περούκες και όλα όσα γυρίζουν το βέλος της εξέλιξης προς τα πίσω. Η ίδια η μουσική, μέσα από τα μεγάλα έργα, δίνει την ευκαιρία στα παιδιά να συναντηθούν, να συνεργαστούν να συντονιστούν απόλυτα, να γνωρίσουν τις απόλυτες αξίες του ρυθμού και της ορθοτονίας, πάνω απ’όλα πάντως να βρούν μία χειροπιαστή προοπτική μέσα από την μουσική στην ίδια τους την ζωή. 

Όλα αυτά, που αποτελούν όπως αναφέρει ό Simon Rattle όταν αναφέρεται στο θαύμα που συντελείται σήμερα στην Βενεζουέλα με το El Sistema, το σπουδαιότερο γεγονός στη μουσική σήμερα, προσπαθεί να να πραγματώσει στα ταπεινά μας πλαίσια η όρχήστρα των μαθητών του ωδείου Kodaly. Μία ορχήστρα με κύριο κορμό τους μαθητές βιολιού κάθε ηλικίας –κυριολεκτικά – που τα βάζει με μεγάλα έργα. Η εμπειρία στα Κατούνια ήταν μοναδική. Η ανταπόκριση του κόσμου συγκινητική. Οι θετικές επιπτώσεις στην μουσική εξέλιξη των παιδιών –μπορώ να το επιβεβαιώσω ως δάσκαλος – άμεσες.

Ένα ευχαριστώ στον Αλέξανδρο Παναγιωτόπουλο και όσα τολμά, είναι λίγο...

Γιώργος Δεμερτζής

2. 

ΣΤΟΥ ΦΑΤΟΥΡΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΙΤΣΑΣ ΣΤΗΝ ΚΙΜΩΛΟ, 

στιγμές ηρεμίας και συγκίνησης 

 Κίμωλος, ξυπνώντας, Αθγουστος 2014

Ένα ταπεινό νησί, ένα λιτό σπίτι με εξαιρετική θέα και ένα σπάνιο ζευγάρι, μας συγκίνησαν με την φιλοξενία τους, και την αστείρευτη διάθεσή τους για συζητήσεις, σκέψεις, μικρές διακριτικές απολαύσεις. 

 αρχιτέκτων Μίμης Φατούρος, Κίμωλος 2014 

 Μίμης Φατούρος, Λίτσα Τρέσσου 

Το τοπίο, οι θάλασσες, η ώριμη σοφία του δασκάλου μου, το απέριττο σπίτι γεμάτο με έργα του, ο μικρός ξενώνας, το μεγάλο τραπέζι κάτω από την πέργκολα, η γοητευτική και αεικίνητη Λίτσα, συνθέτουν μια μοναδική ατμόσφαιρα που σπάνια βιώνουμε στις διακοπές μας. 

3.

ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΤΗΝ ΛΙΜΝΗ ΕΥΒΟΙΑΣ 

ΝΑΥΤΙΚΗ ΒΡΑΔΥΑ ΣΤΟ ΕΛΥΜΝΙΟ 

η κορύφωση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας

Η Ναυτική Βραδυά στο Ελύμνιο είναι μια θεαματική εκδήλωση μεγάλης κλίμακας και αποτελεί μια μοναδική καλοκαιρινή εμπειρία. Επί πολλά χρόνια, δύο ακούραστοι χαρισματικοί εθελοντές, ο Τάκης Γεωργίου (συνταξιούχος του ΟΤΕ) και ο Δημήτρης Αποστόλου, ο «Ελύμνιος», ιστοριοδίφης, Διευθυντής του Λαογραφικού Μουσείου, συνεργάζονται στενά, προετοιμάζουν αφιλοκερδώς και μεθοδικά όλο τον χρόνο τις εκδηλώσεις αυτές, που γίνονται όλο και καλύτερες, προσελκύοντας χιλιάδες κόσμου κατά μήκος της παραλίας της Λίμνης. 

Ο Τάκης Γεωργίου 

ο Δημήτρης Αποστόλου (ο Ελύμνιος) 

Κείμενα του Ελύμνιου με μια ιδιότυπη ποιητική διάσταση, αναδεικνύουν ιστορικά στοιχεία της ναυτοσύνης του τόπου και εξαιρετικές μουσικές επιλογές του Τάκη Γεωργίου επενδύουν μια θεαματική παρέλαση δεκάδων σκαφών στον κλειστό κόλπο της Λίμνης, που εν μέσω καπνών και χρωματιστών φωτοβολίδων οργανώνουν ένα μοναδικό θέαμα, που ολοκληρώνεται με εντυπωσιακά βεγγαλικά. Όλα οργανωμένα και συγχρονισμένα με κάθε λεπτομέρεια. Μια μοναδική εντυπωσιακή, ιδιωτική πρωτοβουλία των ανθρώπων της Λίμνης και την συμμετοχή του Ναυτικού Ομίλου Λίμνης , που συμμετέχουν με τα σκάφη τους και κυρίως χωρίς καμμία οικονομική υποστήριξη. 

4.

ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ ΣΤΟ ΕΞΩΚΛΗΣΙ 

ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΛΕΝΗ 

αυθόρμητες θρησκευτικές εκδηλώσεις 

Παραμονή της ημέρας της Μετάστασης της Θεοτόκου στις 23 Αυγούστου, βρέθηκα μαζί με την φίλη Μόρφω Παπανικολάου σούρουπο, σε ένα παραμυθένιο ιδιωτικό εξωκλήσι με λευκές και μπλέ ζώνες στην όψη του, στην περιοχή της Άγια Λένης, στο παληό Νιοχωριό λίγο έξω από την Λίμνη, (το εκκλησάκι ανήκει στην οικογένεια Παπανικολάου). 

Ο συμπαθέστατος Αντώνης Παπανικολάου 

κρατά την εικόνα, στα χέρια του αδελφού του Γιάννη

Η γνωστή από τα παιδικά μας καλοκαίρια λειτουργία έξω από το εξωκλήσι, συνεχίστηκε και φέτος με την συμμετοχή φίλων που ψέλνουν με αυτόν τον ξεχωριστό τρόπο (που γοήτευσε άλλωστε και τον John Tavener) και τον συμπαθέστατο Αντώνη, να κρατά την εικόνα, στην αγκαλιά του αδελφού του του Γιάννη Παπανικολάου του «σιδερά». Ο Γιάννης με την μητέρα του συνεχίζουν το έθιμο του πατέρα του Δαυίδ και φροντίζουν το μικρό αυτό εξωκλήσι. Συμβάλουν δηλαδή στην διατήρηση αυτού του πολιτισμού που σχετίζεται με θρησκευτικές τελετές και που στην Λίμνη εμπλουτίζονται με μεζέδες και τραγούδια. 

Το εσωτερικό της μικρής ταπεινής εκκλησίας αφιερωμένη στην Μετάσταση της Θεοτόκου. 

Η λειτουργεία ολοκληρώθηκε με διανομή άρτου και λουκουμιών και στην συνέχεια εντελώς φυσικά και ήρεμα στήθηκαν τα τραπέζια και ο κόσμος κάθισε για να απολαύσει τα σπιτικά εδέσματα που προετοιμαζόντουσαν στο κελί της εκκλησίας. Λίγο αργότερα κιθάρες έκαναν την εμφάνισή τους και η εορτή της μετάστασης συνεχίστηκε με τραγούδια και άφθονο κρασί. 

5. 

ΕΝΑ ΕΙΚΟΣΤΕΤΡΑΩΡΟ ΣΤΗΝ ΤΗΝΟ 

«μια ακόμη ευκαιρία για δημιουργία» 

Στις 20 Αυγούστου βρέθηκα στην Τήνο. Για είκοσι τέσσερις ώρες. Για την ομιλία του Κώστα Τσόκλη και την παράλληλη προβολή ενός video που επιμελήθηκα με την συνεργασία μαζί του, στο Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού, στη Αίθουσα με τα γλυπτά του Γιαν. Χαλεπά 

Ο Κώστας Τσόκλης στην ηλικία των 84 δεν επαναπαύεται στις δάφνες του, όπως οι περισσότεροι, αλλά συνεχίζει να δημιουργεί και να μας αιφνιδιάζει με έργα, εκθέσεις και εγκαταστάσεις, αλλά και να γράφει κείμενα, ως έργα τέχνης δουλεμένα με μαστοριά και ευαισθησία, βγαλμένα από την «σοφία» ενός ανθρώπου που παλεύει, βάζει στόχους, δημιουργεί αδιάκοπα. Ένα τέτοιο κείμενο με τίτλο, «Φύση και τέχνη ή Θεός και Άνθρωπος», κείμενο μου διάβασε πριν από λίγο καιρό στο ατελιέ του. Και όπως συχνά συμβαίνει αποτέλεσε για μένα άλλη μια ευκαιρία για δημιουργία, μου ζήτησε να εικονογραφήσουμε αυτό το εγχείρημα. 

Τα video με την εικονογράφηση και την μουσική επένδυση, μπορείτε να δείτε κάνοντας ΚΛΙΚ εδώ. 

Η τολμηρή ομιλία του Τσόκλη ανοίγει ένα πολύ σοβαρό προβληματισμό 

«σκοπό έχει, όπως είπε, την ανάδειξη της αναγκαιότητας της τέχνης στη ζωή μας και μόνο. Συνεχίζοντας έτσι, την πολιτιστική προσπάθεια που κάνουμε τα τελευταία χρόνια στο νησί, εμπνεόμενοι από τους μεγάλους καλλιτέχνες που γέννησε η Τήνος τον περασμένο αιώνα» 

Επεσήμανε ακόμη ότι: 

«Φύση και Τέχνη, φίλοι μου, θα είναι πάντα για τον άνθρωπο, ένα. Κι ας μοιάζουν αντίπαλοι. Η δημιουργία του κόσμου, δεν έχει συντελεστεί ακόμα. Λάθος μας τα πανε οι Γραφές. Γιατί ο Θεός γρήγορα κουράστηκε κι ανέθεσε στον άνθρωπο να τη συνεχίσει, τουλάχιστον πάνω στο μικρό μας πλανήτη.» 

Ελπίζω σύντομα να υπάρχει δυνατότητα ανάρτησης του σχετικού βίντεο από την εκδήλωση. 

Μέσα από  την διαφορετικότητα των ξεχωριστών αυτών καλοκαιρινών εμπειριών, τελικά φαίνεται ότι η κρίση αναμφίβολα απέτρεψε τα κρατικοδίαιτα «πανηγυράκια» και συνέβαλε στην ουσιαστική δραστηριοποίηση πρωτοβουλιών από ευαισθητοποιημένους ανθρώπους που αφιλοκερδώς προωθούν δυναμικά τον πολιτισμό. Είναι ένα αισιόδοξο μήνυμα και είμαι βέβαιος ότι οι περισσότεροι από εμάς θα έχουν αντίστοιχες εμπειρίες από τις καλοκαιρινές μας διακοπές. 

Καλό φθινόπωρο!

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγένθυση