ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΩΝ ΑΠΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥΣ;

το αυτονόητο και θεσμοθετημένο στην δικαιοσύνη

(συγκέντρωση υπογραφών)

Γιάννης Κίζης, Κατοικία στην Βυζίτσα Πηλίου. 3 06 2005

Παραθέτω στην συνέχεια κείμενο του Γιώργου Μαδεμοχωρίτη, πρώην προέδρου του Τμήματος Αττικής ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ που ευαισθητοποιήθηκε με αφορμή την προσπάθεια ανατροπής από πολιτικό μηχανικό, του άρθρου 8.2 του Ν.4030/11, που ορίζει ότι: «για κτίρια σε παραδοσιακό οικισμό, παραδοσιακό ή ιστορικό τμήμα πόλης, οικιστικό σύνολο που έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, καθώς και κηρυγμένα διατηρητέα κτίρια ή νεότερα μνημεία οι αρχιτεκτονικές μελέτες εκπονούνται και υπογράφονται αποκλειστικά από αρχιτέκτονες μηχανικούς…» 

Η δικαιοσύνη μπορεί να προστατέψει ιστορικούς τόπους, παραδοσιακούς οικισμούς και ευαίσθητες περιοχές.

Η δικαιοσύνη θα κάνει το αυτονόητο;

Αρ.8.2 Ν.4030/11

“Οὐ πολλοῦ δέω χάριν ἔχειν, ὦ βουλή, τῷ κατηγόρῳ, ὅτι μοι παρεσκεύασε τὸν ἀγῶνα τουτονί. πρότερον γὰρ οὐκ ἔχων πρόφασιν ἐφ' ἧς τοῦ βίου λόγον δοίην, νυνὶ διὰ τοῦτον εἴληφα”

Η εισαγωγή αυτή από τον «υπέρ αδυνάτου» του Λυσία καθώς και οι σκέψεις που ακολουθούν μου ήρθαν στον νου, όταν με έκπληξη και αγανάκτηση πληροφορήθηκα ότι εκδικάζεται στις 04-06-15 στο Διοικητικό Εφετείο της Θεσσαλονίκης προσφυγή κατά της απόφασης του προϊσταμένου της Υπηρεσίας Δόμησης, που αρνήθηκε την έκδοση αδείας σε «ιστορικό τόπο» με μελέτη που δεν έχει συνταχθεί από αρχιτέκτονα, εφαρμόζοντας το αρ.8.2 του Ν.4030/11.

Επισκεπτόμενοι παραδοσιακούς οικισμούς και ευαίσθητες περιοχές του τόπου μας βλέπουμε κατασκευές που διακρίνονται από την έλλειψη μέτρου, κλίμακας και ευαισθησίας. Κατασκευές που πολλές φορές έχουν σκοπό τον εντυπωσιασμό και την υπερβολή σε βάρος κάθε έννοιας σεβασμού, προσαρμογής και ένταξης στο ευαίσθητο περιβάλλον τους.

Αναρωτιόμαστε συχνά πώς είναι δυνατό να γίνονται αυτά, ποιός τα σχεδίασε, ποιος παρεμβαίνει και γιατί σε άλλα, ευρωπαϊκά τουλάχιστον, κράτη δεν τα συναντάμε.

Μέχρι πρόσφατα, οι αρχιτεκτονικές μελέτες που αφορούν κτίσματα και επεμβάσεις σε πολιτιστικά ευαίσθητες περιοχές, μπορούσαν να εκπονούνται από όλους όσους έχουν το δικαίωμα υπογραφής οικοδομικών αδειών δηλαδή από αρχιτέκτονες, από πολιτικούς μηχανικούς, από τοπογράφους και, μερικές φορές, από μηχανολόγους μηχανικούς και μηχανικούς ΤΕ!

Με αυτό το δεδομένο, οι αρχιτεκτονικές επιλογές γίνονται στο επίπεδο του κοινού παρανομαστή του αντίστοιχου γνωστικού αντικειμένου των προαναφερθέντων ειδικοτήτων μηχανικών, δηλαδή στο χαμηλότερο!

Οι εικόνες των χωριών, των οικισμών κλπ που βλέπουμε και μας προκαλούν, εξηγούνται γιατί στο ανταγωνιστικό κοινωνικό περιβάλλον που ζούμε τα κριτήρια επιλογών περιορίζονται στην ποσότητα και δεν εμπλέκουν την ποιότητα, βασίζονται στο μέγεθος και όχι στο σεβασμό και στην ευαισθησία. Το μέγεθος, η ποσότητα και το κόστος είναι, δυστυχώς, ο κοινός παρονομαστής που εξαφανίζει κάθε προσπάθεια για σεβασμό των βασικών ποιοτικών στοιχείων που χαρακτηρίζουν τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό.

Ο σχετικά πρόσφατος νόμος 4030/11 (περί εκδόσεως οικοδομικών αδειών), στο άρθρο 8.2, προέβλεψε ότι οι αρχιτεκτονικές μελέτες που αφορούν αδειοδοτούμενες εργασίες σε παραδοσιακούς οικισμούς και, γενικά, προστατευόμενες περιοχές εκπονούνται μόνον από αρχιτέκτονες. (οι στατικές μελέτες αντίστοιχα από πολιτικούς μηχανικούς). Δηλαδή ο νομοθέτης αναζητά, για τις περιοχές αυτές το υψηλότερο επίπεδο αρχιτεκτονικού σχεδιασμού.

Φυσικά και η σύγχρονη αρχιτεκτονική δημιουργία αποτελεί την κληρονομιά του μέλλοντος και με την λογική αυτή, η αυτή σωστή διάταξη θα έπρεπε να ισχύει για όλες τις αρχιτεκτονικές μελέτες.

Η αυτονόητη αυτή πρόβλεψη, έγινε σε επιταγή της διεθνούς νομοθεσίας και των διεθνών συμβάσεων που έχει υπογράψει η χώρα μας για την προστασία του περιβάλλοντος, της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Η τήρηση των συμβάσεων αυτών, που έχουν ενταχθεί στην Ελληνική νομοθεσία) είναι υποχρεωτική και εξ ίσου ισχυρή του συντάγματος.

Τώρα πλέον, οι αρχιτεκτονικές μελέτες για τις περιπτώσεις αυτές μόνον (δυστυχώς) επιβάλλεται να γίνονται από τους μόνους αρμόδιους και ικανούς σύμφωνα με το γνωστικό τους αντικείμενο ,τους αρχιτέκτονες, όπως συμβαίνει σε όλα τα κράτη που επικρατεί η κοινή λογική και ο κοινός νους, σε όλα τα κράτη που θέλουν πραγματικά την προστασία της εθνικής πολιτιστικής τους κληρονομιάς.

Αυτή η πρόβλεψη νόμου: 

- Επιβάλλει αλλαγή αντιμετώπισης του αρχιτεκτονικού αντικειμένου με κριτήρια κυρίως   ποιοτικά και περιβαλλοντικά. 

-Προστατεύει το περιβάλλον και αναγνωρίζει αξίες και παραδοσιακές καταβολές. 

Υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον. 

-Λειτουργεί παιδευτικά προς τους ιδιοκτήτες, αποφεύγοντας την διάθεση επίδειξης. 

Είναι φυσικό λοιπόν, επαγγελματικά αποκλειόμενοι μηχανικοί και ιδιοκτήτες που απέβλεπαν σε συγκεκριμένο τρόπο αξιοποίησης των περιουσιών τους, πιθανόν να θίγονται και να προσφεύγουν στην δικαιοσύνη κατά της εφαρμογής της συγκεκριμένης διάταξης νόμου. Είναι αδιαμφισβήτητο δικαίωμά τους. Αισθάνομαι όμως αγανάκτηση, γιατί γίνεται προσπάθεια να αποξηλωθεί ότι το προφανές αυτονόητο και εκσυγχρονιστικό που θέσπισε αυτός ο Νόμος 

Είναι πλέον στα χέρια της δικαιοσύνης να αποφασίσει το, κατά την γνώμη μου, αυτονόητο, το νόμιμο και το δίκαιο. 

Είναι στα χέρια της δικαιοσύνης να αποφασίσει, αν το κάθε επαγγελματικό, συντεχνιακό και επενδυτικό συμφέρον, υπερισχύει της υποχρέωσης προστασίας του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και της ποιότητας της ζωής. 

Πιστεύω ότι οι δικαστές θα κατανοήσουν την σχέση της συγκεκριμένης διάταξης με το δημόσιο συμφέρον και τον σεβασμό των διεθνών κανόνων και συμβάσεων.

Προσωπικά έχω απόλυτη εμπιστοσύνη στην δικαιοσύνη.

Γιώργος Μαδεμοχωρίτης

Πρώην πρόεδρος Τμήματος Αττικής ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ

Είναι μεγάλη τιμή για μένα που τις σκέψεις αυτές συνυπογράφουν και οι παρακάτω 77 διακεκριμένοι συνάδελφοι. (αλφαβητικά).

Αγγελική Αθανασιάδου
Τηλέμαχος Ανδριανόπουλος 

Δημήτρης Αντωνακάκης

Σουζάνα Αντωνακάκη
Γιώργος Αποστολάκος
Γιάννα Παυλίδου –Αποστολάκου

Γιώργος Αραχωβίτης

Γιάννης Αυλωνίτης

Φανή Βαβύλη

Άγγελος Βακαλόπουλος
Σταμάτης Βακιρτζής
Ιωάννης Βεντουράκης

Ορέστης Βιγγόπουλος

Αλέξιος Βικέλας

Αριάδνη Βοζάνη

Γιώτα Βρεττάκου

Ανδρέας Γιακουμακάτος
Βασίλης Γιαννάκης
Κατερινα Γκιουλέκα

Βασίλης Γρηγοριάδης
Κωνσταντίνος Δεκαβάλλας
Μυρτώ Δεσποτίδη

Δημήτρης Διαμαντόπουλος

Νίκος Δημητριάδης

Γιώργος Δρίνης
Κωνσταντίνα - Αλίκη Καλαμίτση

Μαρία Καλτσά
Γιάννης Κίζης

Δημήτρης Κονταργύρης
Ασπασία Κουζούπη

Ουρανία Κλουτσινιώτη
Κατερίνα Κυριακάκη

Κυριάκος Κυριακίδης

Ηλίας Κωνσταντόπουλος

Μάκης Κωστίκας

Αναστάσιος Κωστιόπουλος

Δημήτρης Λεβέντης

Μιχάλης Λεφαντζής
Θόδωρος Μακροπόδης

Μιχάλης Μανιδάκης

Νέλη Μάρδα
Ανδρέας Μαριάτος
Βιβιάννα Α. Μεταλληνού

Νίκος Μιχαλόπουλος

Παναγιώτης Μπαρούς
Χριστίνα Μπεζαντέ

Τσάσος Μπίρης

Κωνσταντίνος Μωραΐτης
Ήβη Νανοπούλου

Δήμητρα Νικολάου

Αντώνης Νουκάκης

Αγγελική Πάλλα

Γεώργιος Πανέτσος
Θύμιος Παπαγιάννης

Ελισάβετ Παπαζώη

Τάσης Παπαϊωάννου

Μάνος Περάκης
Γιώργος Πετράκης

Γιώργος Πλατσάκης

Ρένα Σακελλαρίου

Βαγγέλης Στυλιανίδης

Οδυσσέας Σγουρός

Βασίλης Σγούτας

Μιχάλης Τζάρας

Γιώργος Τριανταφύλλου
ΕιρήνηΤσακιροπούλου

Σάββας Τσιλένης

Σοφία Τσιράκη
Σπυριδάκη Μαρία Μόνικα
Μαρία Φακουρέλη

Δημήτρης Φατούρος

Άννα Φιλίνη

Δημήτρης Φιλιππίδης 

Μαρία Φραντζή
Ξένια Φωτοπούλου

Δημοσθένης Χαρίτος
Πένη Ψυχογιού

Ο Γιώργος Μαδεμοχωρίτης και εγώ παρακαλούμε, όσοι ακόμη συμφωνείτε και προτίθεστε και εσείς να συνυπογράψετε όπως μας ενημερώσετε, τηλεφωνικώς ή με email:

Γιώργος Μαδεμοχωρίτης, τηλ 6944 565 268 

 gmade@teemail.gr 

Γιώργος Τριανταφύλλου, τηλ 6944 305 512

triantafyllou.giorgos@gmail.com

Σχετικό άρθρο της δημοσιογράφου Χαράς Τζαναβάρα με τίτλο "Στο εδώλιο η προστασία πολιτιστικής κληρονομιάς" με τις πρώτες 50 υπογραφές, δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών την Τρίτη 02 06 2015 στην σελίδα 30. 
Για να το διαβάσετε κάντε ΚΛΙΚ εδώ.

Στο πλαίσιο του σχολιασμού του θέματος, διαβάστε στην συνέχεια επιστολή από την συνάδελφο Κατερίνα Γκιουλέκα

Αγαπητέ Γιώργο,

Αισθάνομαι την ανάγκη να υποστηριχθεί και να ενισχυθεί με περισσότερο αναπτυγμένα επιχειρήματα το κείμενο που έχει κυκλοφορήσει για το θέμα της υπογραφής μελετών παραδοσιακών και διατηρητέων και σου στέλλνω ως συμβολή μου σε ένα επικείμενο διάλογο, συνοπτικά μια γνώμη.
Θεωρώ χρήσιμη την μη παραγνώριση της σημαντικής συμβολής έμπειρων πολιτικών μηχανικών στην κατασκευαστική επίλυση τεχνικών θεμάτων αποκατάστασης - αναστήλωσης.
Από την άλλη πλευρά είναι απαραίτητο να καταστεί κατανοητό, ότι τόσο οι σπουδές, όσο και η επαγγελματική ενασχόληση των αρχιτεκτόνων τους καθιστούν τους μόνους αρμόδιους για την γενική ευθύνη του συνόλου των μελετών τέτοιων έργων* (και βεβαίως για την αποκλειστική ευθύνη της αρχιτεκτονικής μελέτης), δηλαδή έργων παραδοσιακών και διατηρητέων κτηρίων και συνόλων, καθώς από την πρώτη στιγμή τους στην ανώτατη εκπαίδευση αποκτούν τριβή και νοητικά εργαλεία (στη θέση άλλων εξειδικεύσεων - αρκεί κανείς να μελετήσει τα αναλυτικά προγράμματα σπουδών) που κατ' εξοχήν αφορούν τα ευαίσθητα θέματα: ιστορικής τεκμηρίωσης, ειδικής μορφολογίας, υφής και ύφους, αυθεντικότητας υλικών και κατασκευών, αισθητικής, αρμονίας κατά την ανάδειξη παραδοσιακών καταλοίπων συνδυαζόμενων με σύγχρονα έργα, κατάλληλων χειρισμών στην ένταξη νέων χρήσεων και επιπλέον σε θέματα ένταξης στο κτηριακό σύνολο, στο άμεσο οικιστικό περιβάλλον και στο τοπίο.

Για να το πεί κανείς απλά:

Τί δεν καταλαβαίνουν (όσοι έχουν αντίθετη γνώμη); Φαίνεται, ότι δεν ξέρουν τι δεν ξέρουν, άγνοια άκρως επικίνδυνη για τεχνικούς και επιστήμονες.

* και όλων των έργων, αλλά αυτή είναι μια άλλη συζήτηση

ΜΦΧ

Κατερίνα Γκιουλέκα
αρχιτέκτων
Dipl. Ing. TUM
Πανεπιστημίου Μονάχου