Η ΠΑΓΕΡΗ ΣΙΩΠΗ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ…

...όταν η Γαλλική Κυβέρνηση, ο αρχηγός του Ναυτικού και το ευρύτερο κοινό βραβεύουν και τιμούν σημαντικές προσωπικότητες του πολιτισμού μας

Δεν είναι μόνο η αδέξια στάση του Υπουργείου Πολιτισμού προς την Άννα Καφέτση, που σχολιάσαμε πριν λίγες ημέρες, προτρέποντας να στρωθεί με κόκκινα τριαντάφυλλα ο δρόμος προς την ολοκλήρωση του Μουσείου. 

Τις τελευταίες ημέρες μια παγερή σιωπή διαπιστώνεται από την ηγεσία του ΥΠΟΤ, όχι μόνο για τις αλεπάλληλες απομακρύνσεις αλλά και σε όλες τις πολύ σημαντικές διακρίσεις που απονέμονται σε ανθρώπους του πολιτισμού. 

Αναφέρομαι συγκεκριμένα στους Αναστασία Λαζαρίδου, Βάνα Ξένου, Μίμη Φατούρο, Άγγελο Δεληβοριά, και Δημήτρη Διαμαντόπουλο.

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΛΑΖΑΡΙΔΟΥ

Η Αναστασία Λαζαρίδου

Θα ξεκινήσω με την κραυγαλέα περίπτωση της αρχαιολόγου Αναστασίας Λαζαρίδου και διευθύντριας του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου της Αθήνας που εντελώς αιφνίδια δέχθηκε έγγραφο για την άμεση απομάκρυνση της από την Διεύθυνση του Μουσείου όπου με επιτυχία συνέχιζε το σημαντικό έργο που προετοίμαζαν επί χρόνια με τον Δημήτρη Κωνστάντιο. H εξαιρετική επενέκθεση στο Μουσείο, το τοποθετεί μέσα στα μεγάλα σημαντικά μουσεία της Ευρώπης και παράλληλα επιστημονικά συνέδρια, διαλέξεις εκπαιδευτικά προγράμματα και περιοδικές εκθέσεις, άνοιξαν ορίζοντες προς ελληνική κοινωνία και την σύγχρονη τέχνη. 

Ο Ολιβιέ Ντεκότ,σύμβουλος πολιτιστικής συνεργασίας και πολιτιστικής δράσης και διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδας παρασημοφορεί την Αναστασία Λαζαρίδου

Και ενώ η Αναστασία  Λαζαρίδου «καρατομήθηκε» και μετατέθηκε στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Ανατολικής Αττικής, η Γαλλική Δημοκρατία δια μέσου της Γαλλικής Πρεσβείας στην Αθήνα, λίγες ημέρες μετά, την Τετάρτη στις 20 Νοεμβρίου της απονέμει για το συνολικό και σημαντικό της έργο, την τιμητική διάκριση "Chevalier dans l' Ordre des Arts et des Lettres". Στην τελετή που πραγματοποιήθηκε στο Γαλλικό Ινστιτούτο της παρέδωσαν τα διάσημα του Υππότη των Γραμματών και Τεχνών της Γαλλικής Δημοκρατίας. 

Ο Ολιβιέ Ντεκότ, παρακολουθεί τον λόγο της Αναστασίας Λαζαρίδου

Παρακολούθησα την τελετή συγκινημένος από το περιεχόμενο του κειμένου του Ολιβιέ Ντεκότ, σύμβουλου πολιτιστικής συνεργασίας και πολιτιστικής δράσης και διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδας, που αναφερόταν στην όλη επιστημονική διαδρομή της Αναστασίας Λαζαρίδου και το σημαντικό της έργο στο Μουσείο. Ταυτόχρονα αναζήτησα ανάμεσα στο κοινό και κάποιον εκπρόσωπο του Υπουργείου Πολιτισμού, που κατά την αποψή μου όφειλε να παρίσταται σε μια τόσο σημαντική τελετή. Ρωτώντας πληροφορήθηκα ότι «αν και εκλήθησαν δεν παρέστησαν». 

Η Ελένη Καραϊνδρου και η Αναστασία Λαζαρίδου

Ντράπηκα πραγματικά για αυτήν την κρατική μας αγένεια, ιδαίτερα μάλιστα όταν την ίδια βραδυά προηγηθήθηκε ανάλογη τιμή και διάκριση της Ελένης Καραϊνδρου για το επίσης διεθνώς σημαντικό της έργο στο χώρο του πολιτισμού. 

ΒΑΝΑ ΞΕΝΟΥ 

Η Βάνα Ξένου

Ντράπηκα επίσης και λίγες ημέρες πριν,  την Τετάρτη 12 Νοεμβρίου, και πάλι στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, για την επίσης παγερή απουσία των εκπροσώπων του  Υπουργείου Πολιτισμού, στην τελετή για τους έλληνες πανεπιστημιακούς καθηγητές Νίκο Αλιβιζάτο, καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή Αθηνών, Νίκο Μπακουνάκη, καθηγητή του Παντείου Πανεπιστημίου και Βάνα Ξένου, γλύπτρια και καθηγήτρια στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Eθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, τους οποίους προήγαγε ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Μανουέλ Βαλς, με διάταγμά του της 14ης Ιουλίου 2014, στον βαθμό του Αξιωματικού του Τάγματος του Ακαδημαϊκού Φοίνικα (Officier dans l'Ordre des Palmes académiques).

Θα σταθώ περισσότερα στην φίλη Βάνα Ξένου και το σημαντικό διδακτικό και εικαστικό της έργο που παρακολουθώ επί χρόνια

Ο Ακαδημαϊκός Φοίνικας αποτελεί ανώτατη τιμητική διάκριση της Γαλλικής Δημοκρατίας και απονέμεται σε Γάλλους και αλλοδαπούς εκπαιδευτικούς για την προσφορά τους στον γαλλικό πολιτισμό και στην εκπαίδευση.

Ο Ολιβιέ Ντεκότ προσφωνώντας τη Βάνα Ξένου εξέφρασε τον θαυμασμό του για την διπλή αποστολή της, «το επίμονο σμίλεμα της καλλιτεχνικής σας σκέψης προκειμένου να τη μεταδώσετε με το έργο σας στο κοινό» και το διδακτικό της έργο που μεταδίδει «την ανάγκη η αισθητική έρευνα να βασίζεται σε ευρεία αλλά και βαθιά γνώση της παρελθούσας όπως και της σύγχρονης καλλιτεχνικής παραγωγής».

Η Βάνα Ξένου παρουσίασε σε προβολή επιλεγμένα έργα της από εκθέσεις στην Ελλάδα και στο Παρίσι και εκφώνησε τον λόγο της,παρουσία φίλων και κάποιων συναδέλφων χωρίς βέβαια την επίσημη εκπροσώπηση του ΕΜΠ. Φαινόμενα των καιρών.

ΜΙΜΗΣ ΦΑΤΟΥΡΟΣ 

Το Διοικητήριο της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων

Εντελώς αναπάντεχα η ηγεσία του Πολεμικού μας Ναυτικού αποφάσισε να τιμήσει τον Δημήτρη Φατούρο για το σημαντικό κτίριο του Κολυμβητητηρίου της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων στο Πειραιά, που πραγματοποιήθηκε το 1957-59. Φαίνεται ότι στο πλαίσιο της στρατιωτικής πειθαρχείας οι ένοπλες δυνάμεις διατηρούν κάποιες αξίες και τιμούν σημαντικούς ανθρώπους. 

Εσωτερική άποψη Κολυμβητητηρίου της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων, αρχιτέκτων Δ. Φατούρος

Ο Φατούρος προσκλήθηκε στην Σχολή και τιμήθηκε με είδική πλακέτα σε είδική τελετή από τον Διοικητή της Σχολής Υποναύαρχο Γ. Λεβέντη για ένα σημαντικό έργο που διατηρείται σε άριστη κατάσταση και είναι ανοιχτό και στο κοινό της περιοχής. Πρέπει να ομολογήσω ότι επισκέφτηκα το έργο αυτό για πρώτη φορά και εντυπωσιάστηκα από την τολμηρή νεανική γραφή του Φατούρου, που διατηρεί την φρεσκάδα της, μέσα από πρωτοφανή για την εποχή αρχιτεκτονικά δομικά στοιχεία, που φλερτάρουν με το άπλετο φως που διαπερνά τα τεράστια για την εποχή υαλοστάσια. 

Αξίζουν συγχαρητήρια στον Μίμη Φατούρο και κυρίως στην ηγεσία του Πολεμικού Ναυτικού για αυτή την εξαιρετική πρωτοβουλία στον χώρο της αρχιτεκτονικής, που σε τελευταία ανάλυση είναι κυρίως θέμα πολιτισμού και αθλητισμού και όχι μόνο  των Ενόπλων Δυνάμεων. 

Ο Δημήτρης Αντωνακάκης έστειλε το ακόλουθο κέιμενο σχετικά με το θέμα με τίτλο: 

«... ΚΑΙ  ΣΤΟΛΟΣ ΠΑΡΩΝ»!

Με έκπληξη και χαρά θα ήθελα να σας πληροφορήσω ότι το Πολεμικό Ναυτικό τίμησε τον Δημήτρη Φατούρο!!! 

Πριν από μία εβδομάδα ο αρχηγός του Πολεμικού Ναυτικού κάλεσε σε εκδήλωση τιμής τον αρχιτέκτονα Δημήτρη Φατούρο, χωρίς φανφάρες και σπουδαιοφάνεια, με όλα όμως τα συνήθη διακριτικά σύμβολα που διαθέτει το Πολεμικό Ναυτικό, για τη συμβολή του στην ποιότητα των κτηριακών εγκαταστάσεων της Σχολής Ναυτικών Δοκίμων, με αναφορά στο Κολυμβητήριο που σχεδίασε ο ίδιος το 1959, υπηρετώντας τότε ως δόκιμος στο Ναυτικό.

Ο Δημήτρης Φατούρος εντυπωσιάστηκε από την άρτια σημερινή εμφάνιση του κτηρίου που σχεδίασε και έκτισε πριν 55 χρόνια, γεγονός που αποδεικνύει το σεβασμό σε αυτό το έργο των ανθρώπων που το «κατοίκησαν» και που ήταν όλα αυτά τα χρόνια αρμόδιοι για την υποδειγματική συντήρησή του.

Η αναγνώριση της προσφοράς των αρχιτεκτόνων για το έργο που έχουν προσφέρει στα δημόσια κτήρια –τουλάχιστον για εκείνα που έχουν συμβάλει στην ιστορία της σύγχρονης ελληνικής αρχιτεκτονικής- δεν είναι μόνο μια συγκινητική εκδήλωση προς το πρόσωπό τους, αποτελεί –κι αυτό είναι σημαντικότερο- μια αναγνώριση της πολιτισμικής αξίας των έργων που έχουν προσφέρει και για τα οποία τους τιμούν.

Πώς αλλιώς έργα σημαντικά δεν θα εξοντωθούν ή έστω θα περισωθούν, ή ακόμα καλύτερα θα συντηρηθούν σωστά, όπως έγινε για το Κολυμβητήριο του Φατούρου και για το σχολείο του Ζενέτου –σπάνιες εξαιρέσεις- όταν για τόσα άλλα κανείς δημόσιος φορέας δεν έχει στοιχειωδώς αναγνωρίσει της αξία τους; Όπως, για παράδειγμα, θα έπρεπε να έχει γίνει για το σχολείο του Πικιώνη, τα Ξενία του Κωνσταντινίδη, τα κτήρια των Παπαϊωάννου -Φινέ στο Α.Π.Θ. και στην Πολυτεχνειούπολη και τόσα άλλα. Δεν είναι αυτά και κάποια άλλα δημόσια έργα που χαρακτηρίζουν από την αρχιτεκτονική σκοπιά και σ’ ένα βαθμό τον ελληνικό πολιτισμό του 20ου αιώνα;

Οι αρχιτέκτονες έχουν συνηθίσει να αγνοούνται από τις δημόσιες υπηρεσίες. Όμως η ανάδειξη της προσφοράς τους ίσως θα βοηθούσε να γίνει σεβαστή η συντήρηση και αξιοποίηση των σημαντικών έργων που σήμερα αντιμετωπίζονται με σκαιότητα από τους θεσμοθετημένους «κατοίκους» τους, διευθυντές σχολείων και μουσείων, πρυτάνεις πανεπιστημίων και άλλους δημόσιους λειτουργούς, οδηγώντας στην οδυνηρή απαξίωση πολλών σημαντικών έργων από την Πολιτεία.

Μήπως θα έπρεπε το Πολεμικό Ναυτικό να παρέμβει στα σχολεία, στα Πανεπιστήμια και στο Υπουργείο Παιδείας υποδεικνύοντας παρόμοιες τιμητικές πρωτοβουλίες και μήπως θα έπρεπε -γιατί όχι- να αντικαταστήσει το Υπουργείο Πολιτισμού που δεν βρήκε δυο λόγια για να τιμήσει τον Άγγελο Δεληβοριά που κοντά 50 χρόνια αναλώθηκε υπηρετώντας το θεσμό του Μουσείου Μπενάκη;

Δημήτρης Αντωνακάκης 19/11/2014

ΑΓΓΕΛΟΣ ΔΕΛΗΒΟΡΙΑΣ

Ο Δ. Αντωνακάκης στην τελική φράση του κειμένου του επισημαίνει και αυτός την «παγερή σιωπή» του Υπουργείου Πολιτισμού που "δεν βρήκε δυο λόγια για να τιμήσει τον Άγγελο Δεληβοριά που κοντά 50 χρόνια αναλώθηκε υπηρετώντας το θεσμό του Μουσείου Μπενάκη".

Ο Άγγελος Δεληβοριάς

Για την προσφορά του ο Δημήτρης Φιλιππίδης γράφει:

ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΤΟΥ

Πολλά εγκωμιαστικά γράφονται αυτές τις μέρες για τον Άγγελο Δεληβορριά, και δίκαια, με ευκαιρία την αποχώρησή του από το τιμόνι του Μουσείου Μπενάκη. Δεν υπάρχει καλύτερος έπαινος από το φόβο πολλών ότι θα σταθεί σχεδόν αδύνατο να βρεθεί κάποιος να τον αντικαταστήσει. Γιατί αποδείχτηκε πως ήταν πολυτάλαντος άνθρωπος-ορχήστρα.

Όμως, μιλώντας για τις απαράμιλλες διοικητικές-διαχειριστικές του ικανότητες, υπάρχει κίνδυνος να ξεχαστούν οι ιδεολογικές εμμονές του, όπως η πίστη του στην ελληνική διαχρονία, κάτι που απέδειξε έμπρακτα οργανώνοντας λαμπρές μόνιμες εκθέσεις όπως εκείνη στην οδό Κουμπάρη και πιο πρόσφατα, εκείνη στην οδό Κριεζώτου. 

Στις δύο αυτές εκθέσεις-τοιχογραφίες έχει «περάσει» ο Δεληβορριάς όχι μόνο δουλεύοντας ασταμάτητα, χειρονακτικά, επιλέγοντας και βρίσκοντας την ιδιαίτερη θέση για το καθένα από τα εκθέματα, αλλά κυρίως με τα μεγαλόπνοα οράματα που θέλησε με αυτό τον τρόπο να υλοποιήσει. Έτσι, οι εκθέσεις του Μουσείου Μπενάκη δεν είναι απλά παραθέσεις μουσειακού πλούτου. Είναι εργαλεία κατήχησης, «εθνικής προπαγάνδας» αν θέλετε, σε μια εποχή αμφισβήτησης και κάποτε απαξίωσης. Ο Δεληβορριάς στάθηκε «ελληνικός» με την καβαφική έννοια της λέξης – κι αυτό ήταν το μεγαλύτερο δώρο που μπορούσε να προσφέρει στον τόπο του.

Δημήτρης Φιλιππίδης

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΚΕΣΑ

Θα κλείσω με ένα σοβαρό ακόμη θέμα πολιτισμού παραθέτοντας επιστολή που έλαβα από την Δημήτρη Διαμαντόπουλο στις 20 Νοεμβρίου 2014 σχετικά με ένα ακόμη θέμα πολιτισμού που σχετίζεται με την αδικαιολόγητη απομάκρυνση από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο δύο σημαντικών προσωπικοτήτων που επι χρόνια διασφαλίζουν σε ικανό βαθμό. 

Γιώργο, 

πέρασαν 50 ημέρες από τότε που στείλαμε στον ΥΠΕΚΑ την ευγενική ....τηρουμένων των αναλογιών,........επιστολή μας σχετικά με την αδικαιολόγητη αντικατάστασή μας στο Κεντρικό Αρχιτεκτονικό Συμβούλιο , και ούτε φωνή ,ούτε ακρόαση. Μούγκα, κάτι που προσωπικά με λύπησε πολύ καθώς πίστευα ότι έχοντας προσφέρει όσα είχαμε προσφέρει , τουλάχιστον μας εκτιμούσανε., και κάπως θα προσπαθούσανε να τα μπαλώσουνε ,αλλά..... Επειδή αυτό δεν είναι απαξιωτικό μόνο για εμάς , αλλά νομίζω και για τον κλάδο μας συνολικά καθώς αφορά σε ανώτατο θεσμικό όργανο του οποίου οι κρίσεις καθορίζουν σημαντικότατα θέματα του οικιστικού περιβάλλοντος αλλά και της αχιτεκτονικής μας κληρονομιάς κλπ που σήμερα απειλούνται περισσότερο από ποτέ , και επειδή δεν τιμά και το υπουργείο μας , θεωρώ ότι έχω χρέος πρός το ΚΕΣΑ, την αρχιτεκτονική κοινότητα, την πολιτεία αλλά και τον εαυτό μου και την ιστορία μου, την επιστολή αυτή να την δημοσιοποιήσω . Αν το κρίνεις σκόπιμο και εσύ νομίζω ότι θα είχε απήχηση το να διαβασθεί .

Δημήτρης. Διαμαντόπουλος

Η επιστολή αυτή στάλθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2014 προς τον Υπουργό και τον Γενικό Γραμματέα του ΥΠΕΚΑ, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Επιστημονική Επιτροπή Αρχιτεκτόνων, τον ΣΑΔΑΣ - Π.Ε.Α. και το Ε. Μ. Π., Πρόεδρο Τμήματος αρχιτεκτόνων και δεν έχει ακόμη απαντηθεί...

Για να διαβάσετε την επιστολή Κάντε ΚΛΙΚ εδώ

Κάντε επίσης ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγένθυση

Από τον Βασίλη Φραντζολά ήρθε το ακόλουθο σχόλιο στις 24 ΧΙ 2014:

Εξακολουθούμε με αμείωτη ένταση να ποδοπατούμε η να αγνοούμε ό,τι αξιόλογο παράγεται στον χώρο του "Πολιτισμού" από ανθρώπους οι οποίοι όμως έχουν το μειονέκτημα να μην ανήκουν σε ένα σύστημα το οποίο είναι τελείως ανίκανο να κυττάξει λίγο παραπέρα για το μέλλον αυτού του τόπου εκτός από τα στείρα δημοσιονομικά στοιχεία και τους αριθμούς. Οι ξένοι τιμούν αυτούς τους εκπροσώπους μας με τις μεγαλύτερες διεθνείς διακρίσεις και εμείς εδώ τους υποβιβάζουμε, τους διώχνουμε και τους συμπεριφερόμαστε με υποτιμητικές συμπεριφορές ακόμα αγνοώντας τους και στο τέλος μιάς τόσο παραγωγικής καριέρας 50 ετών όπως ο Αγγελος Δεληβοριάς. Eμείς, φίλε Γιώργο, του Βαρβακείου τα παιδιά πήραμε μιά άλλη παιδεία και ήθος και αυτά δεν τα ανταλλάσουμε με τίποτα ...