ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΤΟ ΤΟΠΙΟ

Από το «in extremis” της Εριέτας Αττάλη,

στο περίπτερο κέντρο των άγριων Ταράνδων, 

του Snøhetta στη Νορβηγία

Remota Hotel, Patagonia.  Chile

Με αφορμή το νέο βιβλίο της Εριέτας Αττάλη με τίτλο  IN EXTREMIS παραθέτω στην συνέχεια το κείμενο που διάβασε στην παρουσίαση του βιβλίου,  στις 22.9.11 στο Μουσείο Μπενάκη ο Δημητρης Φιλιππίδης.

Άλπεις,ορεινό καταφύγιο στο Μonte Rosa, αρχιτέκτων Andrea Deplazes

«Στις μέρες που ζούμε, δικαιολογημένα νομίζω έρχεται στο μυαλό του καθενός μας ο Σούπερμαν. Εκείνος ο υπερ-ήρωας που καλείται να σώσει τον κόσμο από κάθε είδους εγκληματικές απειλές. Εγώ θα ήθελα να μιλήσω για την κατοικία του, εκεί που ο Σούπερμαν αποσύρεται, μόνος, κατάμονος για να σκεφτεί, να πάρει κάποια δύσκολη απόφαση. Αυτή η κρίσιμη συνάντηση του Σούπερμαν με την αρχιτεκτονική δεν θα μπορούσε να γίνει οπουδήποτε, ούτε να έχει οποιαδήποτε μορφή. Η μοναχική του περιήγηση στο βασίλειο των πάγων,  ανάμεσα σε κρυσταλλικούς σχηματισμούς, είναι μια εικόνα που δεν ξεχνιέται εύκολα. Γιατί δεν είναι ούτε «αρχιτεκτονική» με συμβατικούς όρους, ούτε «φύση» με συμβατικούς όρους. Είναι ένα αρχιτεκτονημένο τοπίο στην πιο καθαρή του μορφή. Εκεί που δεν ξεχωρίζει τι ανήκει στη φύση και τι ανήκει στον άνθρωπο.

 Σε αυτό πάνω το απροσδιόριστο σημείο, το επικίνδυνα αιχμηρό, ανήκουν οι φωτογραφίες της Αττάλι. Αυτή την ατμόσφαιρα του αποστασιοποιημένου περιβάλλοντος προβάλλουν. Σε αυτή τη δίνη ιλίγγου όπου χάνεις τα σταθερά σημεία αναφοράς και αιωρείσαι σε μια απόκοσμη ατμόσφαιρα. Πεισματικά επιμένοντας πως η φωτογραφία δεν αντιγράφει την πραγματικότητα, δεν την αναπαριστά. Αλλά την αντικαθιστά με κάτι που δεν υπάρχει παρά μόνο στο μάτι της φαντασίας.

Η αρχιτεκτονική φωτογραφία ή αν θέλετε, η φωτογράφηση της αρχιτεκτονικής ήταν, και είναι ακόμα, δέσμια μιας σειράς μοιραίων επιλογών. Οι δογματικές αυτές αντιλήψεις γεννιούνται με την απατηλή ευκολία που εκτελούμε τη μηχανική εντολή «λήψη». Με τον μαγικό αυτοματισμό του να πατήσεις το κουμπί για να βγει η φωτογραφία. Αποσιωπώντας όσα ανεξέλεγκτα συμβαίνουν στη διάρκεια αυτής της διαδικασίας. Υπάρχει κι άλλη μια μεγάλη παρεξήγηση: ότι αρχιτεκτονική πρέπει να είναι φετιχιστικά κολλημένη στο ίδιο το κτίσμα και την υπόστασή του, αποκλείοντας οποιαδήποτε άλλη διάστασή του.

Όμως η Αττάλι καταφέρνει και φτάνει ως την ψυχή των έργων που φωτογραφίζει. Γιατί γι’ αυτό μιλάμε. Με απίστευτο μόχθο, με μια σχεδόν απάνθρωπη επιμονή που συχνά την οδηγεί σε ακραία σωματική εξάντληση. Λες και ξεγεννά τα έργα από μέσα της, τα ανακαλύπτει ξανά, αποδίδοντάς τα στον κόσμο. Το επιλεγμένο υλικό που περιλαμβάνεται σε αυτή την έκδοση αυτό ακριβώς πιστοποιεί.»

Δημήτρης Φιλιππίδης

Το κείμενο του με το οποίο προλογίζει το βιβλίο αυτό  μπορείτε να διαβάσετε στο γνωστό «ηλεκτρονικό αναλόγιο του Δημήτρη Φιλιππίδη» κάνοντας κλικ εδώ.



norwegian wild reindeer centre pavilion

images © klaas van ommeren

Μια άλλη προσέγγιση στο τοπίο πραγματοποιούν στην Νορβηγία οι αρχιτέκτονες του γραφείου Snøhetta. Πρόκειται γι ένα περίπτερο σε ένα οροπέδιο στην περιοχή του Εθνικού Πάρκου Dovrefjell-sunndalsfjella, σαν κέντρο του άγριου Ταράνδου.

Πρόκειται για μια καθαρή ορθογωνική κατασκευή που είναι εξωτερικά επενδεδυμένη με φύλλα οξειδωμένου χάλυβα που συνδιαλέγεται με το τοπίο επεμβαίνοντας σε αυτό με την απλότητα και καθαρότητα της μορφής του, αλλά δίνοντας ταυτόχρονα και την δυνατότητα μιας μοναδικής ανεμπόδιστης θέας από το εσωτερικό του.

Μια  πραγματικά ενδιαφέρουσα γλυπτική επεξεργασία από μασίφ ξυλεία ορίζει έναν παράδοξο φιλικό εσωτερικό χώρο στάσης και διαμονής που απευθύνεται σε παροδικούς επισκέπτες.

Ένα ορεινό καταφύγιο 90 τετραγωνικών μέτρων, έχει προεπιλεγεί επιλεγεί για τα βραβεία του φεστιβάλ παγκόσμιας αρχιτεκτονικής. Μια ακόμη αρχετυπική προσέγγιση προστίθεται στον κατάλογο των αναζητήσεων μου στον διεθνή χώρο και εύχομαι σύντομα να δούμε και ακόμη περισσότερα δείγματα στον ελληνικό χώρο.