Ο ΤΑΚΤΙΚΟΣ ΕΠΙΣΚΕΠΤΗΣ ΣΤΟ 

ΜΙΚΡΟ ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΤΟΥΝΙΩΝ 

Αρχαιολογικές αποκαλύψεις 

με αφορμή την δέκατη συναυλία 

φωτογραφία: Μαίρη Χατζάκη 

Σεμνός και σιωπηλός ο Γιώργος, προστρέχει ανελλιπώς, τα τελευταία δέκα χρόνια της αδιάκοπης λειτουργείας του Μικρού Θεάτρου στα Κατούνια, στην περιοχή Λίμνης Ευβοίας. Εκεί δούλεψε μαζί με το συνεργείο του πατέρα του, στο σύνολο των εργασιών μαρμάρου, στα κτίρια που πραγματοποιήθηκαν πάνω στα ερείπια των εγκαταστάσεων επεξεργασίας λευκολίθου της Anglo-Greek των αρχών του 20ου αιώνα.

 το Μικρό Θεάτρο στα Κατούνια

Γόνος οικογένειας νοικοκυραίων μαρμαράδων από το χωριό Βερναδάδο της Τήνου, επί δεκαετίες σταθεροί και πολύτιμοι συνεργάτες του γραφείου μας, ο Γιώργος μετά τις σπουδές του στην Σχολή Καλλιτεχνικής Επεξεργασίας Μαρμάρου  στην Τήνο, κατάφερε ως ξεχωριστό ταλέντο να περάσει στην Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας και να μαθητεύσει δίπλα στον Γιώργο Λάππα, δουλεύοντας παράλληλα στο μαρμαράδικο της οικογένειας, σκαλίζοντας περίτεχνα τέμπλα εκκλησιών και παράλληλα προστρέχοντας σε αναστηλώσεις αρχαιολογικών χώρων. 

Αυτήν τη φορά ο Γιώργος μας επιφύλαξε μια έκπληξη, ερχόμενος στα Κατούνια στις 20 Ιουλίου 2019, για να παρακολουθήσουμε όλοι μαζί την δέκατη κατά σειρά ετήσια συναυλία που ο Αλέξανδρος Παναγιωτόπουλος οργάνωσε στο Μικρό και ξακουστό πια, Θέατρο Κατουνίων, αφιερωμένη όπως πάντα στην μνήμη των αγαπητών του γονιών Dorette και Αλέκου. 

Αλέξανδρος Παναγιωτόπουλος 

Επί δέκα χρόνια από το 2010, έχουν πραγματοποιηθεί όπως τόνισε ο ίδιος στην ομιλία του: 

«Λίγες αλλά ξεχωριστές, κατά κύριο λόγο συναυλίες, με προσεκτικά επιλεγμένη θεματική, που τις περισσότερες φορές διερευνά την θέση της Ελλάδας σε σχέση με τον Ανατολικό και τον Δυτικό κόσμο, ένα θέμα που πιστεύουμε αξίζει να μελετηθεί σε βάθος. Άλλος άξονας διερεύνησης και αντικείμενο σειράς εκδηλώσεων αποτελεί η «συνεισφορά» της κάθε εποχής στην διαμόρφωση της επερχόμενης, όπως εκφράζεται με συνέχειες, μετακινήσεις, άλματα και ανατροπές. 

Φιλοδοξία μας είναι να φιλοξενούνται πάντοτε εξαίρετοι μουσικοί, ο μόχθος και το ταλέντο των οποίων μας χαρίζει κάθε φορά ερμηνείες υψίστης ποιότητας, εμπλουτίζοντας έτσι την διάχυτη ενέργεια και πνευματικότητα που πιστεύουμε ότι διαθέτει ο ευλογημένος αυτός τόπος.» 

Στο διάστημα των δέκα αυτών ετών πραγματοποιήθηκαν οι ακόλουθες ξεχωριστές εκδηλώσεις: 

2010: Ελληνική Βυζαντινή χορωδία με τον αείμνηστο Λυκούργο Αγγελόπουλο 

Βυζαντινή χορωδία με τον αείμνηστο Λυκούργο Αγγελόπουλο

2011: «Του κόσμου και του απόκοσμου», σκηνική δράση σε κείμενα Α. Παπαδιαμάντη με τον Βασίλη Παπαβασιλείου, καθώς και «Μεγάλες Μουσικές στιγμές του 20ου αιώνα» με έργα Bela Bartok και Οlivier Messiaen με τους Σουσάμογλου, Μουρίκη, Λιακάκη, Γουβέλη, και βραδιά κλασσικής μουσικής με το κουαρτέτο Άνεμος

2012: έργα Ν. Σκαλκώτα και Σίμου Παπάνα με το Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο (εδώ) 

Νέο Ελληνικό Κουαρτέτο, Γιώργος Δεμερτζής (βιολί),  Δημήτρης Χανδράκης (βιολί), David Bogorad (βιόλα) και Άγγελος Λιακάκης (τσέλο) 

2013: τα «Ελληνικά Σκίτσα» που ερμήνευσε η πρόωρα χαμένη, υπέροχη Στέλλα Ντουφεξή συνοδευόμενη στο πιάνο από τον Daniel Haide.  

Στέλλα Ντουφεξή 

Η ποίηση των έργων της συναυλίας αυτής είχε άμεση σχέση με την Ελλάδα και το κίνημα του φιλελληνισμού, (εδώ) 

2014: Αφιέρωμα στον σπουδαίο Αγγλο συνθέτη J. Tavener, που είχε φύγει ένα χρόνο πριν από τη ζωή και είχε ιδιαίτερη σχέση με την Ελλάδα και τα Κατούνια, αντλώντας στις συνθέσεις του στοιχεία από την Ορθόδοξη Ανατολική παράδοση με την Μάϊρα Μηλολιδάκη, και τους Γουβέλη, Δεμερτζή και Λιακάκη,

Τίτος Γουβέλης, Γιώργος Δεμερτζής, Άγγελος Λιακάκης, Μάϊρα Μηλολιδάκη

καθώς και την μικρή ορχήστρα εγχόρδων, υπό την διεύθυνση του Μιχ. Πατσέα με την συμμετοχή των Δεμερτζή και Χοϊδά σε έργα Bach και Vivaldi (εδώ) 

2015: Latinitas Nostra υπό την διεύθυνση του Μ. Χρυσικόπουλου, σ’ ένα πρόγραμμα που συνδύαζε τα Γαλλικά Αναγνώσματα του Σκότους με ρεμπέτικα και αμανέδες, δημιουργώντας μουσικές γέφυρες ανάμεσα σ’ Ανατολή και Δύση στο σταυροδρόμι της Ελλάδας, 

Latinitas Nostra

2016: Βραδυά αφιερωμένη στα πολυφωνικά τραγούδια του Johannes Brahms για 4 φωνές και 2 πιανίστες, με τις Λένια Ζαφειροπούλου, Φανή Αντωνέλλου, και τους Bartneck, Strazanac φωνή και τους Παλιό και Hovrin στο πιάνο.

Φανή Αντωνέλλου, Λένια Ζαφειροπούλου, και οι Bartneck, Strazanac 

καθώς και την βραδυά με τον Γ. Δεμερτζή να ερμηνεύει J.S.Bach αλλά και Ν.Σκαλκώτα για ασυνόδευτο βιολί. (εδώ).

2017: έργα των Schostakovitch και Tchaikofsky για πιάνο τρίο και Παναγιωτόπουλου για 2 βιολιά με τους Ινούϊ, Λιακάκη, Βαρβαρέσο και Δεμερτζή.

2018: το συγκρότημα παλαιάς μουσικής Ex-Silentio που διηύθυνε ο Δ.Κούντουρας και ερμήνευσε έργα Baroque μουσικής, η ποίηση των οποίων αναφερόταν στον Αρκαδικό Μύθο. 

το συγκρότημα παλαιάς μουσικής Ex-Silentio 

Το Σάββατο 20 Ιουλίου 2019 πραγματοποιήθηκε η συναυλία: 

Βασίλης Βαρβαρέσος, Ρεσιτάλ πιάνου: «Τρείς συνθέτες- Τρείς αιώνες». Από το Μπαρόκ στον 20ο αιώνα, με έργα Bach, Schubert και Prokofiev.

Βασίλης Βαρβαρέσος

Το έργο του Bach, “Πρελούδιο και Φούγκα αρ. 8”, γράφτηκε 105 χρόνια πριν από αυτό του Schubert, “4 Impromtus Opus 90, D899” και αυτό με τη σειρά του 113 χρόνια πριν από το έργο του Prokofiev, “Σονάτα αρ.6 Opus 82” 

Ο Μπαχ με το «Καλώς συγκερασμένο κλειδοκύμβαλο», σημείωσε στην ομιλία του ο Αλέξανδρος Παναγιωτόπουλος, καθιερώνει τον συγκερασμό στο κούρδισμα των οργάνων, δηλαδή όλα τα ημιτόνια να είναι ίσα, ικανοποιώντας ένα αίτημα της εποχής του και δίνει την δυνατότητα αλλαγής τρόπου/ κλίμακας, θέτοντας τις βάσεις του τονικού μουσικού συστήματος και ανοίγοντας έτσι τον δρόμο στην εξέλιξη της δυτικής μουσικής από την πολυφωνία προς την κλασσική περίοδο αλλά και πέρα από αυτήν. 

Ο F. Schubert παίρνει την σκυτάλη από τους μεγάλους κλασσικούς Χάϋδεν, Μότζαρτ και Μπετόβεν και στις Impromptus ή αυτοσχεδιασμούς, με τον μελωδικό και αρμονικό τους πλούτο, με το πάθος και τον λυρισμό που αποπνέουν, κινούμενος ελεύθερα μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας, ξεφεύγει από το αυστηρό πλαίσιο της κλασσικής δομής και προμηνύει την έλευση του ρομαντισμού. 

Στην Σονάτα αρ. 6 του S. Prokofiev το έντονα ρυθμικό αντιπαρατίθεται με το λυρικό στοιχείο και ο συνθέτης, με βίαια ορμή, κόβει τους δεσμούς με τον ρομαντισμό και δίνει ζωή στις ανατρεπτικές τάσεις του 20ου αιώνα. 

Στα τρία αυτά έργα παρακολουθούμε μία έκφανση της εξέλιξης της δυτικής μουσικής δια μέσου των τριών αυτών αιώνων. Ο Μπαχ από το Μπαρόκ στοχεύει την κλασσική περίοδο, ο κλασσικός Σούμπερτ αγγίζει τον ρομαντισμό και ο Προκόφιεφ μας οδηγεί στον 20ο αιώνα, πληγωμένο ήδη από δύο παγκοσμίους πολέμους. 

Η έκπληξη 

Μετά το βραδινό δείπνο που ακολούθησε μεταξύ φίλων και πολλών νεότερων συναδέλφων μαθητών της Βάνας Ξένου, στην σύναξη της επόμενης ημέρας το μεσημέρι, είχα την ευκαιρία να συνομιλήσω με τον τακτικό σιωπηλό επισκέπτη Γιώργο Κοντονικολάου, ώριμο πιά τεχνίτη του μαρμάρου και αναδυόμενο καλλιτέχνη, που μόλις είχε επιστρέψει από τις ετήσιες εργασίες αναστήλωσης στο τέμενος του Απόλλωνα στο ακατοίκητο νησί Δεσποτικό, δυτικά της Αντιπάρου. 

Μου διηγήθηκε την τελευταία του εμπειρία και τις καλλιτεχνικές του δραστηριότητες στις εργασίες αναστήλωσης και λίγο πριν φύγει μου παρέδωσε ένα φάκελο με ένα εξαιρετικό βιβλίο με φωτογραφίες της Μαρίας Χατζάκη και τίτλο «Οι Άνθρωποι του Δεσποτικού» από τον εκδοτικό οίκο Μέλισσα, που αποτυπώνει τον ανθρώπινο μόχθο, την γοητεία της ομαδικής εργασίας και την «κορυφαία καλλιτεχνική δραστηριότητα της ελληνικής μαρμαροτεχνίας».

Οι πρωταγωνιστές των ανασκαφών και της αποκατάστασης των αρχαιοτήτων αποθανατίζονται από την Μαρία Χατζάκη σε μία σειρά φωτογραφιών που πρόκειται να εκτεθούν στο Ελληνικό Προξενείο της Νέας Υόρκης και ήδη έχουν παρουσιαστεί στην φωτογραφική έκθεση σε επιμέλεια της Λ. Καραπιδάκη, που διοργανώθηκε από το Διεθνές Σωματείο Φωτογραφίας και Τέχνης Αντιπάρου. 

φωτογραφία: Μαίρη Χατζάκη 

Το ιερό του αφιερωμένο στον Απόλλωνα βρίσκεται στο ακατοίκητο νησί Δεσποτικό νοτιοδυτικά της Πάρου και μισό μίλι δυτικά της Αντιπάρου, στην θέση Μάντρα, στην βόρεια είσοδο του υπήνεμου κόλπου. 

φωτογραφία: Μαίρη Χατζάκη

Η αρχαιολογική σημασία της θέσης είναι γνωστή από τον 19ο αιώνα χάρη στην σύντομη αναφορά του άγγλου περιηγητή Th. Belt και οι πρώτες στοιχειώδεις έρευνες ξεκίνησαν από το 1959. Τα τελευταία χρόνια είναι σε εξέλιξη ένα μεγάλο ανασκαφικό πρόγραμμα με επικεφαλής τον αρχαιολόγο Γιάννη Κουράγιο. 

Φωτο Christophe Anagnostopoulos 

Η συστηματική ανασκαφή ξεκίνησε το 2001 με την οργάνωση προγράμματος εθελοντικής εργασίας φοιτητών ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων και μέχρι σήμερα έχει αποκαλυφθεί ένα μεγάλο αρχαϊκό ιερό αφιερωμένο στον Απόλλωνα, ένα θρησκευτικό κέντρο υπερτοπικής εμβέλειας που μπορεί να συγκριθεί με το ιερό της Δήλου. Το ιερό σταδιακά επεκτάθηκε σε όλη τη χερσόνησο και εκτός από το τέμενος, δεσπόζουν ο ναός και το τελετουργικό εστιατόριο. Μια σειρά πρόσθετων κτιρίων  μαζί με έναν κυκλικό πύργο, συμπληρώνουν το όλο συγκρότημα που έχει ανασκαφεί. 

Στόχος του προγράμματος αποκατάστασης που πραγματοποιείται συστηματικά από το 2014, είναι η ανάδειξη των μνημείων και η μετατροπή του χώρου σε πρότυπο αρχαιολογικό πάρκο, μοναδικό στις Κυκλάδες.

φωτογραφία: Μαίρη Χατζάκη

Έξι ειδικευμένοι μαρμαροτεχνίτες, οι Παναγιώτης Ζεστανάκης, ο Λουκάς Ιωάννου, ο Γιώργος Κοντονικολάου, ο Χρήστος Μπληγιάννος, ο Γιώργος Παλαμάρης, ο Γιαννούλης Σκαρής και ο Βαγγέλλης Χατζής, εργάστηκαν επί τέσσερεις εβδομάδες υπό την επίβλεψη του αρχιτέκτονα Γ. Ορεστίδη και ολοκληρώθηκαν σημαντικές εργασίες αποκατάστασης του μνημείου. 

φωτογραφία: Μαίρη Χατζάκη 

φωτογραφία: Μαίρη Χατζάκη 

φωτογραφία: Μαίρη Χατζάκη 

φωτογραφία: Μαίρη Χατζάκη 

Γιώργος Κοντονικολάου, φωτογραφία: Μαίρη Χατζάκη 

φωτογραφία: Μαίρη Χατζάκη 

φωτογραφία: Μαίρη Χατζάκη 

Παράλληλα με τις αναστηλωτικές εργασίες πραγματοποιήθηκαν και εργασίες συντήρησης τοιχοποιιών από τον συντηρητή της Διεύθυνσης Συντήρησης Γ. Καράμπαλη, καθώς και ανασκαφικές εργασίες στην περιοχή ανατολικά του αρχαϊκού τεμένους όπου έχουν αποκαλυφθεί κτίρια, καθώς και ένας κυκλικός πύργος, και η έρευνα έφερε στο φως νέα στοιχεία που ολοκληρώνουν την εικόνα για την αρχιτεκτονική των κτιρίων.

φωτογραφία: Μαίρη Χατζάκη 

φωτογραφία: Μαίρη Χατζάκη

Οι έρευνες συνεχίστηκαν και αυτή τη χρονιά χάρις στις χορηγίες των Αθανασίου και Μαρίνας Μαρτίνου (ΑΙΓΕΑΣ ΑΜΚΕ), των Ιδρυμάτων Α.Γ. Λεβέντη, Π&A Κανελλοπούλου και Ι. Λάτση, της Alpha Bank, του συλλόγου «Οι Φίλοι της Πάρου» και του ΔΙ .ΚΕ.ΜΕΣ/CYA. 

φωτογραφία: Μαίρη Χατζάκη 

Στις έρευνες συμμετείχαν εκτός από τα μέλη της επιστημονικής ομάδας (αρχαιολόγοι Κ. Νταϊφά, Δρ. Α. Αλεξανδρίδου, Dr. E. Angliker, Dr. C. Meyer, Dr. C. Constantakopoulou, αρχιτέκτονες Γ. Ορεστίδης και Dr. A. Ohnesorg, συντηρητής Γ. Καράμπαλης, γεωλόγος Dr. E. Draganits) πολλοί φοιτητές και αρχαιολόγοι από πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Πανεπιστήμιο Αθηνών, CYA, Birkbeck College, University of Oslo, University of Genova, University of Bahia Blanca Argentina, κ.α.). 

   φωτογραφία: Μαίρη Χατζάκη 

Οι φετινές  εργασίες στο ιερό του Απόλλωνα διήρκεσαν από τις 3 Μαΐου έως τις 5 Ιουλίου 2019 . 

από τον ανθρώπινο μόχθο στην ελπίδα για το μέλλον 

Από την μια ο μόχθος και το ταλέντο των εξαίρετων μουσικών, με ερμηνείες υψίστης ποιότητας στο Μικρό Θέατρο Kατουνίων και από την άλλη ο ανθρώπινος μόχθος της ομαδικής εργασίας «των Ανθρώπων του Δεσποτικού», για την κορυφαία καλλιτεχνική δραστηριότητα της ελληνικής μαρμαροτεχνίας, σε συνεργασία με την ευγενική προσφορά και την συνεχή υποστήριξη ελλήνων χορηγών, συγκροτούν μια αίσθηση ελπίδας και αισιοδοξίας για το μέλλον. Δημιουργοί και ευπατρίδες, παρά την συνεχιζόμενη κρίση, επιμένουν να συνεχίζουν και να ανοίγουν νέους ορίζοντες στο πλαίσιο της πνευματικότητας που εξακολουθεί να διαθέτει αυτός ο τόπος. Αξίζουν πράγματι της προσοχής μας. 

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση