ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ | ΑΘΗΝΑ

ΔΥΟ ΕΚΘΕΣΕΙΣ | ΔΥΟ ΠΟΛΕΙΣ

επιλογές από 

“Tα Ωραία του Πέραν” 

+

“Ένα Λεπτό Αθήνα” 

    Κατερίνα Ζαχαροπούλου | Αλέξανδρος Δημόπουλος

‘Ένα αδιόρατο νήμα έχω την αίσθηση ότι συνδέει τις δύο εκθέσεις που επισκέφτηκα πρόσφατα. Ένα νήμα που σχετίζεται με εικαστικές, φωτογραφικές και κινηματογραφικές καταγραφές που παραπέμπουν σε μνήμες και επιλογές επιλεγμένων δημιουργών, για δύο σημαντικές πόλεις, που συγκινούν τον επισκέπτη. Καταγραφές από το Πέραν της Κωνσταντινούποληs και την πόλη της Αθήνας από τις οποίες επέλεξα ενδεικτικά τρεις που παρουσιάζω στην συνέχεια: 

«Τα Ωραία του Πέραν» 

στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» 

Η έκθεση με τίτλο “Tα Ωραία του Πέραν” που επιμελήθηκε η Ίρις Κρητικού, έρχεται από το Σισμανόγλειο Μέγαρο του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη όπου πρωτοπαρουσιάστηκε τον Μάρτιο του 2018, και εγκαινιάστηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2018 στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος». 

Από τα έργα 15 εικαστικών που συμμετέχουν στην έκθεση, ξεχώρισα δύο συμμετοχές που διαφοροποιούνται από το σύνολο. 

Το έργο της Κατερίνας Ζαχαροπούλου με τίτλο «Η Νανά (Φωτεινή) και η Γωγώ (Ξενοφών) στο Μπέγιογλου 1958-2018» 

Πρόκειται για μια εγκατάσταση που περικλείεται από ημικυκλική αυλαία, που οριοθετεί ένα είδος θεατρικού θεωρείου με δύο πολυθρόνες εποχής. Κεντρικό θέμα η εικόνα δύο μεταμφιεσμένων κοριτσιών 9 και 7 χρονών η Νανά (Φωτεινή) και η Γωγώ (Ξενοφών) τραβηγμένη το 1958 στο Μπέγιογλου. 

Η Νανά και η Γωγώ είναι συγγενείς της Κατερίνας Ζαχαροπούλου, και όπως γράφει η ίδια «όχι μόνο εξ’ αίματος μα πολύ περισσότερο γιατί αυτή η φωτογραφία ήταν και είναι δεσμός της με την Κωνσταντινούπολη, με έναν τόπο και χρόνο αδιαίρετο, αδέσμευτο, με αντιστροφές και τη μαγεία των ανεξήγητων πραγμάτων». «Φυλάω αυτή τη φωτογραφία όλη μου τη ζωή, σημειώνει, περιμένοντας τη στιγμή να δείξω την αξία της» 

Καθήμενοι αναπαυτικά στις πολυθρόνες, πίσω από την αυλαία και αντικρίζοντας την παράδοξη αυτή εικόνα δύο μεταμφιεσμένων παιδιών σε υπερηλίκους με τα ενδύματα του ύπνου, οι ηρωίδες του 1958 ακούγονται μεγάλες γυναίκες πια, να διηγούνται το 2018 και να θυμούνται το Μπέγιογλου. Πολίτισσες μιάς εποχής που άφησε έντονο χρώμα στις ζωές τους. Περιγράφουν τον οδό του Πέραν σαν μακρινή πολιτεία του νου και της παιδικής τους ηλικίας. 

Μία αφήγηση που ταξιδεύει τον θεατή σε μια εποχή που παρήλθε ανεπιστρεπτί και χαρακτηρίζεται από ποιότητες και τρόπους ζωής που εμπεριέχουν ένα πολιτισμό. 

Ξεχώρισα επίσης και μια σεμνή ενότητα τριών φωτογραφιών του Νίκου Βατόπουλου που υπαινίσσονται αφαιρετικά και με ευαισθησία την σταδιακή απώλεια και τον περιορισμό μιας θρησκευτικότητας στην Πόλη με αφετηρία την Αγία Τριάδα. Μνήμες που σχετίζονται με την καταγωγή της μητέρας του από αυτόν τον τόπο. 

Νίκος Βατόπουλος, Ανάσταση στην Αγία Τριάδα, 2012 

Στην έκθεση συμμετέχουν επίσης οι Όλγα Αλεξοπούλου, Τάσος Βενετσανόπουλος, Ειρήνη Βογιατζή, Ανδρέας Γεωργιάδης, Μηνάς Καμπιτάκης, Λήδα Κοντογιαννοπούλου, Ένη Κούκουλα, Αλέξανδρος Μασσαβέτας, Γεύσω Παπαδάκη, Πάρις Πετρίδης, Κωνσταντίνος Πίττας, Βαγγέλης Πουλής, Βιργινία Φιλιππούση. 

Διάρκεια μέχρι 10 Μαρτίου 2019

«ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ» 

ένα από τα διακριθέντα βίντεο στον διαγωνισμό 

« Ένα Λεπτό Αθήνα» 

των Αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής 

στο Μουσείο Μπενάκη 

Παρουσιάζω στην συνέχεια ένα από τα διακριθέντα βίντεο, που επέλεξε και η Ρένα Σακελλαρίδου, από τις συμμετοχές του διαγωνισμού video που διοργάνωσαν τα Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη, με τίτλο ΕΝΑ ΛΕΠΤΟ ΑΘΗΝΑ. 

Τίτλος «Ανάμεσα στα Κτήρια» και δημιουργός ο Αλέξανδρος Δημόπουλος. Ένα βίντεο που προσωπικά θεωρώ ότι είναι ίσως το πιο αντιπροσωπευτικό τόσο για την Αθήνα όσο και για το πνεύμα του διαγωνισμού, χωρίς να υποτιμώ φυσικά τα υπόλοιπα. 

Η Ρένα Σακελλαρίδου παρουσιάζοντας το βίντεο είπε μεταξύ άλλων : 

[...] Το video έχει ενδιαφέρουσα αισθητική και ροή. Για να αφηγηθεί την σύντομη ιστορία του ο παρατηρητής περπατά. Γίνεται έτσι ενεργό υποκείμενο. Δεν θέλει να κρυφτεί, αλλά επιλέγει να μας δηλώσει ξεκάθαρα την παρουσία του, την ματιά του, το βλέμμα του που εστιάζει. Μέσα από την ασπρόμαυρη αισθητική, η πόλη ‘ειδώνεται’ πότε ως απόσπασμα, πότε ως συνολική εικόνα με νόημα, πότε ως πλάκα πεζοδρομίου, πότε ως μεταλλικές ράβδοι της κυλιόμενης σκάλας, καθώς ο παρατηρητής περπατά ανάμεσά της και καταγράφει τις εικόνες της. 

Παίζει, επομένως, με τις συνεχείς μεταθέσεις του νοήματος. Το γενικό μιλιέται μέσω του μερικού, εστιάζει και χρησιμοποιεί την λεπτομέρεια για να μιλήσει για το γενικό. Και οι νοηματικές αυτές μεταθέσεις συνθέτουν μία εικόνα της πόλης σύνθετη, αλλά όχι πολύπλοκη, συνεκτική στην διαφορετικότητά της, γιατί η ματιά της χαρίζει συνοχή. Γιατί με λιτό τρόπο συλλαμβάνει αυτό που είναι η πόλη. Μια σειρά από επάλληλες εγγραφές, νοήματα, συνεκδοχές. Όπου το βιωματικό δένεται με το χωρικό. Όπου η αρχιτεκτονική διάσταση της πόλης, ο χώρος και τα κτίρια γίνονται όχι απλώς φόντο και σκηνικό για έναν παρατηρητή σε απόσταση. 

Αλλά, πλησιάζοντας και απομακρυνόμενος, περιστρέφοντας το βλέμμα προς τις διαφορετικές εκφάνσεις της πόλης, ο παρατηρητής αναδεικνύει την κατ εξοχήν διάσταση της ζωής στην πόλη: Δεν είμαι εγώ και η πόλη δύο ξεχωριστές οντότητες. Το βλέμμα μου συνδιαλέγεται με την πόλη, επιλέγει, εστιάζει, ερμηνεύει και, στην πραγματικότητα, μετατρέπει την πόλη από απλό σκηνικό σε συνομιλητή. Κινούμενος λοιπόν ο παρατηρητής ‘ανάμεσα’ ζωντανεύει και εικονογραφεί τον υπόγειο διάλογο που στήνεται ανάμεσα σε μας και την πόλη. 

Κινούμαστε ανάμεσα. Σε ανθρώπους, σε κτίρια, δρόμους, αντικείμενα. Αυτό το ανάμεσα όμως εμπεριέχει την ματιά που ενεργοποιεί, ζωντανεύει και δίνει, εν τέλει, νόημα. Και νομίζω αυτός ήταν και ο στόχος του διαγωνισμού. Όχι να δώσει εικονογραφικές αναπαραστάσεις της πόλης, αλλά να κατορθώσει να ενσωματώσει την υπόγεια διάσταση της πόλης, την σχέση της με το υποκείμενο που καταγράφει και εστιάζει. Δηλαδή με τον κάτοικο ή τον επισκέπτη, δηλαδή όλους εμάς. Γι’ αυτό το επέλεξα. 

Ρένα Σακελλαρίδου 

05.12.2018 

H έκθεση των συμμετοχών του διαγωνισμού video εγκαινιάστηκε στο Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 138 tην Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου 2018. 

Το «Ένα Λεπτό Αθήνα» σηματοδοτεί έναν διάλογο σε εξέλιξη για την αρχιτεκτονική και την Αθήνα του καθενός μας. Η κάμερα του κινητού κατέγραψε ένα μικρό, πολύτιμο αρχείο που αφηγείται, περίπου εκατό φορές, με εκατό διαφορετικά/προσωπικά «καρέ» της πόλης, την ταινία της καθημερινότητας μας. 

Μιας πόλης, άλλοτε αναγνωρίσιμης κι άλλοτε όχι, που η μορφή της πάντα θα μας αφορά και θα μας επηρεάζει. Η βραδιά των εγκαινίων ξεκίνησε με την προβολή του συγκεντρωτικού βίντεο που περιείχε όλες τις συμμετοχές και τον επιμελητή Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο να ενημερώνει για τα αποτελέσματα του διαγωνισμού. 

Στη συνέχεια τα μέλη της κριτικής επιτροπής παρουσίασαν τις επιλογές τους με τη σειρά: 

Ο σκηνοθέτης Αργύρης Παπαδημητρόπουλος επέλεξε το βίντεο της Βασιλική Σπύρου με ενδεικτικό τίτλο «Σουβενίρ» και της Κλεοπάτρας Χαρίτου με ενδεικτικό τίτλο «Μικρός Πρίγκηπας στο Μαιευτήριο Έλενα & στο Α’ Νεκροταφείο». 

H Ρένα Σακελλαρίδου επέλεξε το βίντεο του Aλέξανδρου Δημόπουλου με τίτλο «Ανάμεσα στα Κτήρια» που ήδη παρουσιάστηκε. 

Ο σκηνοθέτης Σύλλας Τζουμέρκας το βίντεο του Αλέξανδρου Βόσσου με ενδεικτικό τίτλο «Βραδινή Αθήνα» και του Γεώργιου Κακαβούλια με ενδεικτικό τίτλο «Ζουμ από ψηλά στα χαμηλά» 

H αρχιτέκτων Έλενα Ζερβουδάκη, επέλεξε το βίντεο των Μαρίνα Κωνιού & Άννα Κόπακα με τίτλο “A – polis” και της Αλκμήνης Μπούρα με τίτλο «Ζωή στα ερείπια / Life in Ruins» 

Την έκθεση επιμελήθηκε ο Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος και σχεδίασαν η Ναταλία Μπούρα και η Δήμητρα Αργυράκη. 

Η δράση ΕΝΑ ΛΕΠΤΟ ΑΘΗΝΑ των Αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη, υποστηρίζεται με την ευγενική δωρεά της Οικογένειας Γεωργίου Τσολοζίδη 

Διάρκεια μέχρι 5 Ιανουαρίου 2019.

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση.