ΑΝΝΑ ΚΑΦΕΤΣΗ - annexM : 

«META TH ΒΑΒΕΛ» 

ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

αναπόφευκτη η σύγκριση με το ΕΜΣΤ

Μετά την Βαβέλ, Gary Hill,«Viewer», 1996

Δεν μπορώ να μην το πω! Δεν μπορώ να αποφύγω τις συγκρίσεις. Πρόκειται για μια θεαματική απόσταση ανάμεσα σε ότι έγινε επί τέσσερα σχεδόν χρόνια στο ΕΜΣΤ και στο τι κατάφερε η Άννα Καφέτση σε περιορισμένο χρόνο, μέσα σε πραγματικά αντίξοες συνθήκες στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Αφορμή η αναπάντεχη σε μέγεθος, ποιότητα και έμπνευση έκθεση σύγχρονης τέχνης που εγκαινιάστηκε την Τετάρτη 5 Δεκ. 2018 με τίτλο «Μετά τη Βαβέλ», δεύτερο μέρος της εκθεσιακής τριλογίας «Η άγραφη βιβλιοθήκη», στο πλαίσιο της «Αθήνα 2018 Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου». 

Μετά τη Βαβέλ, Shilpa  Gupta, For In Your Tongue 

I  Cannot Fit 100 Jailed Poets, 2017 -18 

Η Καφέτση βρέθηκε στο Μέγαρο το 2016 και υπέστη με υπομονή όλη την ατμόσφαιρα ενός δημόσιου οργανισμού, με τις γνωστές καθυστερήσεις, έχοντας διατυπώσει ένα πραγματικά τεκμηριωμένο φιλόδοξο όραμα. Έστησε μεθοδικά το νέο κέντρο για τις εικαστικές τέχνες με τίτλο AnnexM, δανεισμένο από το κτήριο στο «Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ» ονομαζόμενο Annex, που φιλοξενούσε - για την ακρίβεια έκρυβε - τρεις εβραϊκές οικογένειες. 

Έχοντας την πρόθεση να ξεπεράσει την γνωστή συντηρητική ατμόσφαιρα, της «χλιδής» και του καθωσπρεπισμού του Μεγάρου και να μετατρέψει σε εκθεσιακούς, αχανείς και ανεκμετάλλευτους βοηθητικούς χώρους, ξεκίνησε το 2017 στήνοντας τολμηρές εκθέσεις στον κήπο του Μεγάρου και ταυτόχρονα πέρασε σταδιακά και σε άγνωστους εσωτερικούς χώρους. 

Μετά τη Βαβέλ, Υπηρεσιακή Αυλή, 

Jorge Mendez Blake,  Castle courtesy the_artist

Η Άννα Καφέτση απέδειξε για άλλη μια φορά τις ικανότητες της, την επίμονή της για την υλοποίηση των οραμάτων της, την τελειομανία της. Παρά την, μετά από προσπάθεια 14 ετών, επώδυνη εκδίωξή της από το ΕΜΣΤ, κατάφερε να ξαναστήσει  ένα νέο κέντρο για εικαστικές τέχνες. Έναν άλλο Χώρο Σύγχρονης Τέχνης σε έναν δύσκολο, φορτισμένο αρνητικά κτίριο, πραγματοποιώντας εκθέσεις ευρωπαϊκού επιπέδου βασισμένες σε ένα συγκροτημένο σύστημα ιδεών, με επιλεγμένα σημαντικά και αξιόλογα έργα. 

Μετά τη Βαβέλ, Βλάσης Κανιάρης

Μετά τη Βαβέλ, Γιώργος Χατζημιχάλης

Σε αυτή την νέα έκθεση κατάφερε την λαβυρινθώδη δομή, το βασικό μειονέκτημα της νέας πτέρυγας του Μεγάρου, να το μετατρέψει σε πλεονέκτημα αξιοποιώντας την έννοια του Λαβυρίνθου με “αναγνωστήρια”, “αρχεία” και “βιβλιοστάσια”, σε δημόσιους και κρυφούς χώρους σε τέσσερα διαφορετικά επίπεδα, μετατρέποντας το κτίριο και τις δαιδαλώδεις υπόγειες διαδρομές του σε μεταφορά μιας μετα-μπορχεσιανής δαιδαλώδους βιβλιοθήκης της Βαβέλ». 

Μετά τη Βαβέλ, Jorge Mendez Blake, Castle courtesy the artist

Είναι νομίζω σαφές ότι σήμερα έχει αποδειχθεί ότι η Άννα Καφέτση έχει τις δυνατότητες να στήσει μεγάλες σοβαρές εκθέσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκό, με κεντρικό θέμα και συνέπεια, σε οποιοδήποτε χώρο και κάτω από δυσμενείς συνθήκες. 

Δεν θα ξεχάσω όταν στις 16 Μαΐου 2015, στα θυρανοίξια του ΕΜΣΤ, σχεδόν τέσσερα χρόνια πριν, που είχα την τύχη να ξεναγηθώ σε όλο το καινούργιο κτίριο, από την συνεργάτιδα της Καφέτση την Νικολέτα, συνάδελφο και συνεργάτη του Άκτωρα. Μου εξηγούσε για κάθε χώρο σε όλους τους ορόφους ποια έργα είχαν προβλεφθεί από την Καφέτση και γιατί είχαν διαμορφωθεί έτσι τα μεγέθη και η διάταξη των χώρων, δίνοντάς μου την αίσθηση ότι όλα είχαν προετοιμαστεί και ήταν έτοιμα για να στηθούν τα έργα και να ανοίξει το  Εθνικό μας Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. 

Μετά τη Βαβέλ, William Kentridge,

Δεν μπόρεσα ποτέ να καταλάβω γιατί όλα αυτά τα χρόνια τα έργα αυτά της συλλογής του Μουσείου δεν βρήκανε την θέση που είχε οριστεί, Το μουσείο θα μπορούσε να είχε ανοίξει έστω και κατά όροφο, αν υπήρχε πρόβλημα φυλάκων. Δεν μπόρεσα  να καταλάβω γιατί οι αίθουσες του ΕΜΣΤ παραμένουν κλειστές και «εγκαινιάστηκαν» μόνο με την ξενόφερτη Documenta 14, ενώ παράλληλα φιλοξενήθηκαν μέτριες περιοδικές εκθέσεις με, αποδεδειγμένα από τις στατιστικές, περιορισμένη προσέλευση του κοινού. Δεν νομίζω ότι είναι απλά θέμα προσωπικού και χρημάτων γιατί και στο Μέγαρο υπάρχουν μεγάλες δυσκολίες. 

Μετά τη Βαβέλ, Η Άννα Καφέτση ξεναγεί τους δημοσιογράφους

Η Καφέτση υλοποιώντας το όραμά της μπορεί να γίνεται δύσκολη, να δημιουργεί αντιπαλότητες, να έχει εμμονές, να δηλώνει ότι επιλέγει να προβάλει καλλιτέχνες που εκτιμά και της αρέσουν, να επιμένει άκαμπτη και σταθερή προς τον στόχο της. 

Michael_Mandiberg, Print Wikipedia

from Aachen to Zylinderdruckpresse, 2009-2016, 

In situ εγκατάσταση. 

Κανείς όμως δεν μπορεί να αμφισβητήσει τις δυνατότητές της, που έχουν περίτρανα αποδειχθεί από τους αγώνες της για το ΕΜΣΤ, όπως αυτή το οραματίστηκε και τις σημαντικές εκθέσεις που έχει στήσει στην διαδρομή της, την επιστημονικής της κατάρτιση και την διεθνή της αναγνώριση. Έχει μια τεράστια εμπειρία, μοναδική θα έλεγα για τα ελληνικά δεδομένα. 

Πιστεύω ότι τα σημαντικά πράγματα στην τέχνη δεν προκύπτουν από συμβούλια, συνεδριάσεις και πολιτικές. Χρειάζεται να εμπιστευόμαστε πρόσωπα με όραμα, που με την διαδρομή τους έχουν επιδείξει δύναμη, επιμονή και συνέπεια. 

ΤΟ ΕΜΣΤ φοβάμαι, αν συνεχίσει με έναν νέο «επισκέπτη» διευθυντή, θα χρειαστεί τουλάχιστον ένας ακόμη χρόνος για να προσαρμοστεί να καταλάβει και να ανοίξει το Μουσείο, πιθανώς και μετά τις εκλογές. Είδαμε τα προβλήματα με τους «επιλεγμένους διευθυντές» στο Μουσείο Μπενάκη και στο Φεστιβάλ Αθηνών. Η λύση του διαγωνισμού θα είναι εφικτή μόνον από την στιγμή που ανοίξει και λειτουργήσει το Μουσείο, εγκατασταθούν τα έργα κι ο τεχνικός εξοπλισμός, αρχίσει η ροή των εκθέσεων και των επισκέψεων του κοινού. Η ιστορία των μουσείων σε όλο τον κόσμο επιβεβαιώνει αυτή την αρχή. 

Εκτιμώ ότι όλοι κατά βάθος ξέρουμε ποιος έχει την λύση στα χέρια του. Ας την εμπιστευτούμε, ας την ενθαρρύνουμε. Της αξίζει. 

Για την Έκθεση

Συνέντευξη τύπου: Αντώνης Στεφάνου, Άννα Καφέτση, 

Νικόλαος Θεοχαράκης

Στην συνέντευξη τύπου η Άννα Καφέτση τόνισε ότι η έκθεση αυτή αποτελεί το δεύτερο μέρος της τριλογίας «Η άγραφη βιβλιοθήκη», στο πλαίσιο της «Αθήνα 2018 Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου». Πρόκειται για μια μεγάλη έκθεση που απλώνεται σε τέσσερα επίπεδα, ένας πραγματικός Λαβύρινθος με είσοδο από την οδός Κόκκαλη, με 25 καλλιτέχνες και 100 έργα. Μια τεράστια προσπάθεια που πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία με έναν-έναν τους καλλιτέχνες. Το θέμα της είναι τα βιβλία με την φυσική, υβριδική του άυλη μορφή και την σχέση της σύγχρονης τέχνης με την λογοτεχνία που δίνουν μια νέα διάσταση σε ένα καλλιτεχνικό φαινόμενο που είναι πολύ ευρύ στην εποχή μας και έχει ήδη τις ρίζες του στην δεκαετία του ΄80. 

ο Gary Hill  

Πρωταγωνιστής σε αυτή την σχέση είναι ο αμερικανός καλλιτέχνης Gary Hill που πραγματικά μας συγκινεί και είναι μεγάλη τιμή που πραγματικά πρώτη φορά έρχεται στην Ελλάδα. Το έργο του Gary Hill είναι όλο και περισσότερο επίκαιρο. 

Μετά τη Βαβέλ, Estefania Penafiel Loaiza,
sismographies 3 entrenerfs, 2013

Επίσης αναφέθηκε στους παρόντες καλλιτέχνες της νεότερης γενιάς όπως ο Jorge Mendez Blake και η Estefania Penafiel Loaiza, που έχουν στην καρδιά του έργου τους σχέση τους με το βιβλίο, την λογοτεχνία και τον λογοτεχνικό ακτιβισμό.

Ο Γιώργος Ξένος είπε, παρουσιάζει στην υπόγεια στοά για πρώτη φορά ένα σημαντικό του έργο ένα έργο έκπληξη με τίτλο: Οιωνός, 2018. Ένα εγχείρημα 2500 όφεων από πηλό. 

Μετά τη Βαβέλ, Γιώργος Ξένος, Οιωνός, 2018.

Ξεκίνησε στην Αίγινα το 2013 από αιγινήτικο πηλό (πασπάρα) που ψήθηκε στο καμίνι του Νεκτάριου Γκαρή. Η εξέλιξή του ολοκληρώθηκε στο εργαστήριο κεραμικής της Ελένης Βερναδάκη. Το φίδι σύμβολο της παγκόσμιας μυθολογίας.

Στην έκθεση υπάρχουν πολλές εκπλήξεις, σε χώρους που για πρώτη φορά δείχνονται στο Μέγαρο, σε τελείως εναλλακτικούς χώρους. 

Μετά τη Βαβέλ, ο Garry Hill μιλάει για το έργο του
στην διάρκεια της ξενάγησης με Άννα Καφέτση.

Χαρακτηριστικό είναι ένα κομμάτι που θυμίζει τον Piranesi, ένας χώρος που προβλεπόταν για την σύνδεση του Μεγάρου με το Μετρό και που δεν προχώρησε ποτέ. Ένας χώρος που ανακαλύφθηκε πρόσφατα και είναι πραγματικά μαγικός.  Είναι μια έκπληξη με ένα συγκλονιστικό έργο του Garry Hill. 

Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι 10 Μαρτίου 2019.

Χρειάζεται ικανός  χρόνος και διάθεση να περιπλανηθείτε σε όλους τους χώρους. Πραγματοποιούνται ξεναγήσεις για το κοινό καθώς και εκπαιδευτικά προγράμματα για όλες τις ηλικίες με την επιμέλεια της εικαστικού Κατερίνας Ζαχαροπούλου.

Συνεργάτες:
Αρχιτεκτονική μελέτη-επίβλεψη των χώρων της Έκθεσης | Καλλιόπη Κοντόζογλου
Συνεργάτης αρχιτέκτων| Μάνθος Ντάβος
Ιστορικός Τέχνης | Νίκη Παπασπύρου
Σύμβουλος πολιτιστικής διαχείρισης και μάρκετινγκ | Ναυσικά Χατζηχρήστου

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση.