ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ: ΠΕΡΙ ΠΩΛΗΤΗΡΙΩΝ – ΕΚΔΟΤΗΡΙΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΔΙΑΣΠΑΡΤΩΝ ΚΤΙΡΙΩΝ

σκέψεις με αφορμή την

Νο 29. Έγκριση ή μη χωροθέτησης  νέας εφήμερης κατασκευής-πωλητηρίου στον αρχαιολογικό χώρο Ακρόπολης, 

(από την Ημερήσια Διάταξη συνεδριάσεων του ΚΑΣ )

Το υπάρχον πωλητήριο στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου,

αρχιτέκτων Θωμάς Μαυροδόντης

Άποψη από ψηλά της περιοχής της εισόδου του αρχαιολογικού χώρου της Ακρόπολης 

1. Πωλητήριο, 2. Εκδοτήριο Εισιτηρίων, 3. Ταχυδρομείο, Καντίνα 4. Κτίριο Ιματιοθήκης επισκεπτών και παλαιές εγκαταστάσεις Η/Μ εγκαταστάσεις του «Ήχος και Φως», 5. Κεντρική είσοδος αρχαιολογικού χώρου, 6. Κτίριο Αρχιφυλακείου - Τουαλέτες κοινού. 

Κάντε κλικ στις εικόνες για μεγένθυση

Διάσπαρτα κτίρια διαφόρων εποχών, διαφόρων μελετητών, διαφόρων αρχιτεκτονικών προσεγγίσεων, ατάκτως ερριμμένα, που καλύπτουν μάλλον ανεπαρκώς τις ανάγκες, «κοσμούν» σήμερα την περιοχή της κεντρικής εισόδου του αρχαιολογικού χώρου. Κτίρια που δεν είναι αντάξια του μεγέθους και της αξίας όχι μόνο του παγκόσμιου αυτού μνημείου όσο και της μοναδικής διαμόρφωσης του πεζόδρομου από τον Δημήτρη Πικιώνη. Κτίρια ετερόκλητα που έχουν παραχθεί μέσα από τις γραφειοκρατικές διαδικασίες του Υπουργείου Πολιτισμού σχεδόν ανώνυμα μια και με δυσκολία ανακαλύπτει κανείς ονόματα αρχιτεκτόνων όπως του Αλέξανδρου Παπανικολάου (Εκδοτήρια εισιτηρίων,Καντίνα ΕΛΤΑ) και του Θωμά Μαυροδόντη ( Πωλητήριο).

Η περιοχής της κεντρικής εισόδου του αρχαιολογικού χώρου της Ακρόπολης

Ατυχώς η κεντρική είσοδος που αντικρίζουν καθημερινά χιλιάδες επισκέπτες φαίνεται ότι δεν διαφέρει καθόλου από την είσοδο μιας μικρής ελληνικής υποβαθμισμένης βιοτεχνίας.

Η περιοχής της κεντρικής εισόδου του αρχαιολογικού χώρου της Ακρόπολης

Αν ο στόχος ή ο εφησυχασμός των ειδικών στηρίζεται στην άποψη ότι πρόκειται για μια εικόνα «ταπεινότητας», δυστυχώς μάλλον επικρατεί μια «προχειρότητα» που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την ποιότητα του πλακόστρωτου του Πικιώνη που μιλούσε για ένα άλλο ήθος.

Η ευρύτερη περιοχή της κεντρικής εισόδου του αρχαιολογικού χώρου της Ακρόπολης, σε πρωτο πλάνο η πλακόστρωση του Δημήτρη Πικιώνη

εικόνες «ταπεινότητας»

Δημήτρης Πικιώνης, Είσοδος Κατοικίας Ποταμιάνου στην Φιλοθέη, Λεπτομέρεια

Δημήτρης Πικιώνης, Είσοδος Παιδικής Χαράς στην Φιλοθέη

εικόνες του σήμερα

Αλέξανδρος Παπανικολάου, Κτίριο Ελληνικών Ταχυδρομείων

Αλέξανδρος Παπανικολάου, Εκδοτήρια εισιτηρίων

Η πρόθεση του Υπουργείου Πολιτισμού για την κατεδάφιση του ανεπαρκούς και μορφολογικά παράδοξου πωλητηρίου και την κατασκευή νέου (εφήμερου??) πωλητηρίου στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης, πρόκειται να συζητηθεί όπως προκύπτει από την Ημερήσια Διάταξη στο ΚΑΣ και φυσικά εγείρει σύμφωνα με όσα προηγήθηκαν ερωτήματα, ανησυχίες και σκέψεις. 

Το υπάρχον πωλητήριο, αρχιτέκτων Θωμάς Μαυροδόντης

Αυτή την φορά είναι πραγματικά κρίσιμο να μην επαναληφθεί η ίδια ιστορία. Το νέο πωλητήριο δεν πρέπει να προκύψει από άλλη μια αποσπασματική κίνηση και δια μέσου της γνωστή πολυδιάστατης και απρόσωπης συνεργασίας αρχιτεκτόνων, αρχαιολόγων και διοικητικών του Υπουργείου. 

Κατ αρχήν τίθεται ένα θέμα αν όλα αυτά τα κτίρια και οι χρήσεις είναι απαραίτητα και αναγκαία να βρίσκονται σε αυτή την άμεση και κοντινή σχέση με το μνημείο και να το μολύνουν με την ανεπάρκειά τους. Όπως και σε διεθνείς αρχαιολογικούς χώρους οι εξυπηρετήσεις των επισκεπτών συχνά απομακρύνονται από το μνημείο. Πρόσφατο παράδειγμα το κτίριο εξυπηρετήσεων επισκεπτών στο σημαντικό αρχαιολογικό χώρο Stonehedge στο Ηνωμένο Βασίλειο, με ανάλογους χώρους κατασκευάστηκε 1,5 μίλι από το μνημείο και δεν είναι ορατό από αυτό. 

Αρχιτεκτονικό Γραφείο Denton Corker Marshall , Κέντρο εξυπηρέτησης επισκεπτών Stonehedge, 2013 

Αρχιτεκτονικό Γραφείο Denton Corker Marshall , Κέντρο εξυπηρέτησης επισκεπτών Stonehedge, 2013 

Αρχιτεκτονικό Γραφείο Denton Corker Marshall, Κέντρο εξυπηρέτησης επισκεπτών Stonehedge, 2013 

Ένα ραδινό κτίριο ενταγμένο αριστοτεχνικά στο τοπίο που οι ανάγκες της επιφανειακής θεμελίωσης επέβαλαν την πυκνή ελεύθερη διάταξη κομψών και ραδινών υποστυλωμάτων. Μια καθαρή και λιτή χειρονομία στον αρχαιολογικό χώρο.

Αρχιτεκτονικό Γραφείο Denton Corker Marshall, Κέντρο εξυπηρέτησης επισκεπτών Stonehedge 

Κατασκευαστική δομή

Το κυριότερο όμως όλων είναι ότι τα σημαντικά αυτά κτίρια αποτελούν αντικείμενο διεθνών αρχιτεκτονικών διαγωνισμών. Γιατί απαιτούν έμπνευση και συστηματική και επίπονη μελέτη, μιας υπεύθυνης ομάδας μελετητών που συνεργάζονται μαζί με μια τουλάχιστον σημαντική προσωπικότητα. 

Αρχιτεκτονικό Γραφείο Denton Corker Marshall, Stonehenge's new visitor centre. Visitors will be able to experience a virtual sunrise in the £27m facility. Photograph: Chris Ison/PA 

Στην περίπτωση της Ακρόπολης είναι απόλυτα κρίσιμο να προηγηθεί μια πολύ προσεκτική προσέγγιση για ένα νέο master plan που θα επαναπροσδιορίσει την θέση των νέων εγκαταστάσεων μέσα από ένα τολμηρό και ουσιαστικό concept, και θα προσδιορίσει το ύφος και την αρχιτεκτονική των ή του κτιρίου. 

Αρχιτεκτονικό Γραφείο Denton Corker Marshall, Κέντρο εξυπηρέτησης επισκεπτών Stonehedge, 2013 

Χρειάζεται λοιπόν, παρά την γνωστή σπουδή και τις συνοπτικές διαδικασίες,  να ξεκινήσει άμεσα η προετοιμασία για ένα διεθνή αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό, με γενναιόδωρα βραβεία για να προσελκύσουν σημαντικά γραφεία από όλο τον κόσμο (να αποφευχθεί το λάθος του Διαγωνισμού της Πανεπιστημίου - Re Think Athens - που τα χαμηλά βραβεία αποθάρρυναν τα γραφεία και περιόρισαν θεαματικά τις συμμετοχές ). Έναν διαγωνισμό που θα διαφημιστεί διεθνώς, θα διαφημίσει την Ελλάδα και θα απαιτήσει υψηλού επιπέδου χειρισμούς και προτάσεις με μεγάλη  πιθανότητα να εξασφαλίσει σημαντικές λύσεις και επιτυχείς επιλογές. 

Είναι απόλυτα βέβαιο ότι μια τέτοια διαδικασία επιβάλλεται από το μέγεθος και την παγκόσμια ακτινοβολία του μνημείου. 

Ο απώτερος στόχος αυτού του κειμένου είναι να δημιουργήσει ένα νέο πλαίσιο διαλόγου και προβληματισμού εν όψει της επικείμενης συζήτησης στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. 

Louis Dupré, πορτραίτο του Louis-Sébastien Fauvel με φόντο την Ακρόπολη, 1819

Με την ευκαιρία αυτή και για να δοθεί έμφαση για το έντονο διεθνές ενδιαφέρον για το μνημείο, παραθέτω τον πίνακα του Γάλλου ζωγράφου Louis Dupré με φόντο την Ακρόπολη που μόλις δημοπρατήθηκε από τον οίκο Sotheby's και πουλήθηκε στην τιμή ρεκόρ των 289.500 ευρώ. Ο πίνακας απεικονίζει τον Louis-Sébastien Fauvel με φόντο την Ακρόπολη, δίπλα σε ένα καλούπι μιας μετόπης από τον Παρθενώνα, που δείχνει τον Λαπίθη να μάχεται τον Κένταυρο, που έγινε σύμβολο των διαφορών μεταξύ της Γαλλίας και της Αγγλίας στις αρχές της δεκαετίας του 19ου αιώνα κατά τη διάρκεια της απόκτησης των αρχαιοτήτων. Ανακαλύφθηκε από τον Fauvel στην Αθήνα, στις 12 Δεκέμβρη του 1888, αλλά, καθώς μεταφερόταν στη Γαλλία, δεσμεύτηκε από το βρετανικό στόλο και στη συνέχεια τοποθετήθηκε στο Βρετανικό Μουσείο. Ο Louis Dupré σπούδασε επισκέφτηκε την Ελλάδα από τον Φεβρουαρίο έως τον Απριλίου του 1819. 


 Ακολουθεί σχόλιο από τον Γιώργο Μαδεμοχωρίτη, πρόεδρο του τμήματος ΣΑΔΑΣ Αττικής :

Εξαιρετικά ενδιαφέρον θέμα!
Είναι θέμα παγκόσμια πολιτιστικής σημασίας και αξίας. Αφορά την διαμόρφωση της εισόδου στην Ακρόπολη, είσοδος σε ένα παγκόσμιο μνημείο και όχι μόνο ένα απλό πωλητήριο.
Είναι ευκαιρία οι ...αρμόδιοι να αποδείξουν οτι σταματούν να αρχιτεκτονούν.
Είναι ευκαιρία οι ...αρμόδιοι να αποδείξουν οτι μπορούν να εμπιστευτούν αυτούς που γνωρίζουν.
Είναι ευκαιρία οι ...αρμόδιοι να αποδείξουν οτι αξίζουν να είναι αρμόδιοι.

Είναι ευκαρία η Ελλάδα με ένα τόσο μικρής έκτασης θέμα (όχι σημασίας) να μπορεί να εμφανιστεί στο διεθνές αρχιτεκτονικό προσκήνιο, αρκεί οι αρμόδιοι να πάρουν τολμηρές αποφάσεις και οι αρχιτέκτονες να κάνουν τολμηρές προτάσεις.

Ας αποφασίσουν λοιπόν οι άξιοι και τολμηροί αρμόδιοι, έναν ΔΙΕΘΝΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟ, θεσμικά κατοχυρωμένο, σοβαρό, ουσιαστικό με την ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΔΥΝΑΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ.
"Πεδίον δόξης λαμπρόν " λοιπόν για ΥΠΟ, ΚΑΣ και Αρχιτέκτονες.

Συμφωνώ με την πρόταση του Γ.Τ. για υψηλά βραβεία -πρόκληση για πολλές συμμετοχές.
Γ. Μαδεμοχωρίτης
πρόεδρος τμήματος Αττικής ΣΑΔΑΣ

Ο Δημήτρης Διαμαντόπουλος μετά την πρόσφατη επί τόπου επίσκεψή του καταγράφει τις διαπιστώσεις του και διατυπώνει τις απόψεις του, σε κείμενό του με τίτλο Η ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΚΑΙ ΟΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ, ενισχύοντας την όλη προβληματική της συγκεκριμένης ανάρτησης. Διαβάστε το κείμενο του κάνοντας ΚΛΙΚ εδώ.