Ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΟΥ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ 

KARA WALKER | ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΒΒΑΘΑ

Δύο εικαστικοί αποκαλύπτουν

την απροκάλυπτη συνέχεια

σε μια εποχή μετακινήσεων και εξαθλίωσης

Kara Walker, Αντιγόνη Καββαθά (φωτο Μακαρονίδης) 

Σε μια πρόσφατη συζήτηση σε εστιατόριο της Λίμνης Ευβοίας, ταράχτηκα με το ξέσπασμα φιλικού προσώπου που με αγανάκτηση, δήλωσε απροκάλυπτα και μεγαλόφωνα χωρίς αιδώ, αναφερόμενος στους μετανάστες «να τους βάλουμε όλους σε ένα βαπόρι και να τους πνίξουμε». Πάγωσα με την αναπάντεχη αντίδραση ενός κατά τα άλλα «δημοκρατικού» προσώπου και θύμωσα με τον εαυτό μου που αιφνιδιάστηκα και  δεν αντέδρασα. 

Γρήγορα συνειδητοποίησα ότι η αλλαγή στο κοινωνικό σύνολο, ακόμη και στην επαρχία, είναι ραγδαία και ότι τα κανάλια και οι ακροδεξιές πολιτικές κορώνες έχουν κάνει πολύ αποτελεσματικά την δουλειά τους και έχουν αναβιώσει και ενισχύσει σε αυτό τον τόπο μια ρατσιστική νοοτροπία, που ξεκινά από την μικρασιατική καταστροφή.

Ιδιαίτερα αυτές τις ημέρες που ενισχύονται τα μεταναστευτικά ρεύματα από Τουρκία και ανακοινώνονται κυβερνητικά μέτρα που οδηγούν σε παραιτήσεις ολόκληρα δημοτικά συμβούλια.

Μόλις είχα επιστρέψει από το Λονδίνο και αυτόματα μου ήρθε στο νου ένα μεγαλειώδες γλυπτό της Kara Walker που είδα εκεί και στην συνέχεια  τα πρόσφατα ζωγραφικά έργα της εικαστικού Αντιγόνης Καββαθά στην πρόσφατη έκθεσή της στην Αίθουσα Τέχνης «έκφραση – Γιάννα Γραμματοπούλου», που επικαιροποιούν με τον δικό τους τρόπο αυτή την διαρκώς ενισχυόμενη απάνθρωπη νοοτροπία. 

Έργα που δεν αποτελούν μνημεία της ιστορίας, αλλά προειδοποίηση για έναν τρομακτικό κόσμο, στον οποίο δεν μπορούμε ακόμη να μάθουμε από τα διδάγματα του παρελθόντος και να σταματήσουμε την επανάληψή τους.

Τα έργα αυτά παρουσιάζω στην συνέχεια:

1.

KARA WALKER: FONS AMERICANUS 

ΣΤΗΝ TURBINE HALL ΤΗΣ TATE MODERN

Η Tate Modern στον γνωστό κεντρικό χώρο Turbine Hall έχει φιλοξενήσει μερικά από τα πιο σημαντικά και αναγνωρισμένα μεγάλης κλίμακας έργα τέχνης στον κόσμο, που απολαμβάνουν εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο. Αυτή την φορά για το 2019, η Kara Walker έχει δημιουργήσει ένα μεγάλο δημόσιο γλυπτό με την μορφή ενός τεράστιου εκλεκτικιστικού σιντριβανιού, εμπνευσμένο από το μνημείο Victoria που βρίσκεται μπροστά στο Buckingham Palace του Λονδίνου.

Όσο πλησιάζει ο επισκέπτης πραγματικά αιφνιδιάζεται με όσα αποκαλύπτονται. Εικόνες που παραπέμπουν στον ρατσισμό, την βία, τη δουλεία, την αποικιοκρατία, την καταπίεση, διαμέσου των δεκαετιών και των αιώνων για να φτάσει σε μια αναφορά στην σύγχρονη εποχή. Μια τολμηρή ποιητική χειρονομία, που χρηματοδοτείται από την Hyundai. 

Μέσα από την λευκή μνημειακότητα, αναδύονται καταπιεσμένες και καταθλιπτικές μορφές, μαύρες γυναίκες και παιδιά, καταραμένα πλάσματα που πνίγονται και λιμοκτονούν, αλλά και ανδρών με στολές, οι καπετάνιοι, που εκτελούν σκλάβους και τους εκμεταλλεύονται με εκφράσεις απληστίας και αλαζονείας. 

Κορύφωση της σύνθεσης η γυναίκεια μορφή που ανεβαίνει θριαμβευτικά στην κορυφή του γλυπτού και από τα ξεγυμνωμένα στήθη της και τον σχισμένο λαιμό της εκτοξεύεται το νερό σαν αίμα, για να γεμίσει το σιντριβάνι.

Curator της έκθεσης είναι η Clara Kim, που χρηματοδοτείται από τη συλλογή του Δ. Δασκαλόπουλου,. Η Συλλογή Δ. Δασκαλόπουλου έχει ιδρύσει και χρηματοδοτεί από το 2010 μια επιμελητική θέση στη Διεθνή Τέχνη για να επικεντρωθεί στη σύγχρονη και αναδυόμενη διεθνή τέχνη, σχετικά με τη δέσμευση της Tate να διευρύνει το γεωγραφικό πεδίο της Συλλογής.

Η Kara Elizabeth Walker (γεννημένη στην Καλιφόρνια στις 26 Νοεμβρίου 1969) είναι σύγχρονος εικαστικός, καλλιτέχνης εγκαταστάσεων και δημιουργός ταινιών, που διερευνά τη φυλή, το φύλο, τη σεξουαλικότητα, τη βία και την ταυτότητα στο έργο της. Ζει στη Νέα Υόρκη και έχει διδάξει εκτενώς στο Πανεπιστήμιο της Κολούμπια. Έχει πενταετή θητεία ως πρόεδρος Tepper στις εικαστικές τέχνες στο Mason Gross School of Arts, Πανεπιστήμιο Rutgers. Εκλέχτηκε στην Αμερικανική Φιλοσοφική Εταιρεία το 2018.

2.

ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΚΑΒΒΑΘΑ: “NEXUS”

ΑΙΘΟΥΣΑ ΤΕΧΝΗΣ «ΕΚΦΡΑΣΗ – ΓΙΑΝΝΑ ΓΡΑΜΜΑΤΟΠΟΥΛΟΥ»

Η θεματολογία των έργων της Αντιγόνης Καββαθά όπως επισημαίνει η ιδία: «σχετίζεται με μια αναδρομή στην ιστορία των τελευταίων 100 χρόνων, σε σχέση με όσα περίεργα και δυσάρεστα συμβαίνουν στις μέρες μας." 

Και συμπληρώνει ότι: 

«Είμαστε όλοι εγκλωβισμένοι σε ένα πλέγμα από δεισιδαιμονίες, προλήψεις, προκαταλήψεις, ελπίδες, εμμονές. Και προσπαθούμε να βγούμε έξω από αυτό το πλέγμα.»

Δεν έχω να προσθέσω κάτι περισσότερο. Τα έργα της, μεγάλων διαστάσεων, που θυμίζουν σύγχρονες ζωφόρους μιλούν από μόνα τους: 

Η έκθεση ζωγραφικής «Nexus» της Αντιγόνης Καββαθά, στην Αίθουσα Τέχνης «έκφραση – Γιάννα Γραμματοπούλου», σε επιμέλεια του Γιάννη Μπόλη, θα διαρκέσει έως τις 7 Δεκεμβρίου 2019. 

Η Αντιγόνη Καββαθά είναι μια εδραιωμένη καλλιτέχνις, που έχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε ομαδικές, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Γεννήθηκε το 1955 στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με δάσκαλο τον Γ. Μόραλη και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στη Νέα Υόρκη και τη Βοστόνη των ΗΠΑ. Έχει κάνει δεκατρείς ατομικές εκθέσεις και έχει πάρει μέρος σε περισσότερες από 60 ομαδικές σε Μουσεία, Πολιτιστικούς Οργανισμούς και ιδιωτικές Γκαλερί, στην Ελλάδα και το εξωτερικό (ΗΠΑ, Ισπανία, Νότια Κορέα, Ελβετία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Τουρκία, Ρωσία). Έχει συμμετάσχει, επίσης, σε δράσεις εικαστικών ομάδων. Είναι μέλος της ομάδας Horror Vacui. Έργα της βρίσκονται σε Μουσεία, δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές στην Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

Υ.Γ.

Γιώργος Χουλιαράς, Μετανάστες

Ανάλογο γλυπτό πραγματοποίησε πριν από δύο χρόνια, το 2017 ο γλύπτης Γιώργος Χουλιαράς και εγκαταστάθηκε στο Μόντρεαλ. Ένα εμβληματικό δημιούργημα ύψους 3 μέτρων, προσφορά της ελληνικής παροικίας στο Δήμο του Μόντρεαλ για τα 375 χρόνια του. Μια οικογένεια μεταναστών, με τις βαλίτσες στα χέρια,  περνά στον νέο κόσμο ακουμπώντας ο ένας στον άλλον.

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση