ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΣΚΟΥΛΑΚΗΣ 

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 

__________________________

s

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΑΣ 

ΣΤΟ ΩΔΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ 

Άποψη από την έκθεση του Δημοσθένη Σκουλάκη

Depression Era, The Tourists - a campaign (make yourselves at home), 2015, έργο εν εξελίξει

Δύο διαφορετικές εκθέσεις, μια αναδρομική και μία ομαδική εγκαινιάστηκαν την περασμένη Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου στην Αθήνα, με πολύ μεγάλη προσέλευση κοινού.

1.

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΣΚΟΥΛΑΚΗΣ 

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ ΠΕΙΡΑΙΩΣ 

«ένας μεγάλος αντιφατικός» 

Δημοσθένης Σκουλάκης, Αυτοπροσωπογραφία,1982 

Σινική μελάνη σε χαρτί 

Η πρώτη στο Μουσείο Μπενάκη στην Πειραιώς όπου η Ελένη Αθανασίου επιμελήθηκε σε συνεργασία με την Ναταλία Μπούρα, που είχε την ευθύνη του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, μια καλοστημένη αναδρομική έκθεση του Δημοσθένη Σκουλάκη με τίτλο «ένας μεγάλος αντιφατικός». 

Δημοσθένης Σκουλάκης, Αυτοπροσωπογραφία, Σινική μελάνη σε χαρτί 

Μία έκθεση για μια πολυσύνθετη προσωπικότητα που γεννήθηκε το 1939, με σπουδές αρχικά δίπλα στον Παπαλουκά, τον Κόντογλου και αργότερα στην ΑΣΚΤ με τον Μαυροειδή και τον Μόραλη. 

Μετά τα χρόνια της μαθητείας, τις παραμονές της δικτατορίας κάνει μια καθαρά πολιτική ζωγραφική. 

Στην συνέχεια την περίοδο αυτοεξορίας του, ταξιδεύει σε Ευρώπη, Αμερική, Καναδά (1967-1972), και εργάζεται στο Παρίσι δίπλα στον Τσαρούχη. Επιστρέφει στην Ελλάδα με την μεταπολίτευση. 

Εδώ μπλέχτηκε με την πολιτική και την δημοσιογραφία και ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη γελοιογραφία, την εικονογράφηση και τη σκηνογραφία μέχρι το 1984. Μέχρι τότε διανύει την λεγόμενη σουρεαλιστική περίοδο (1980-1984). 

Δημοσθένης Σκουλάκης, Νίκαι απωλεσθείσαι και Άπτερος Νίκη, 1980, λάδι σε καμβά 

Δημοσθένης Σκουλάκης Ισορροπιστής ΙΙ, 1981, λάδι σε καμβά 

Μετά έναν σκληρό αγώνα για την αποτοξίνωση του από το αλκοόλ ξεκινά μια σημαντική περίοδος μετά τα τέλη του 1984, οπότε και καταπιάστηκε αποκλειστικά με τη ζωγραφική, και πραγματοποιεί μια σειρά από ατμοσφαιρικά υποφωτισμένα πορτραίτα με μια έντονη εκφραστικότητα. 

Δημοσθένης Σκουλάκης, Ο σύντροφος Αλέξης, 1986, λάδι σε καμβά 

Δημοσθένης Σκουλάκης, Η δικιά μου Αθηνά, 1988, Λάδι σε καμβά 

Δημοσθένης Σκουλάκης, Ελένη και Χρόνης 1989, Λάδι σε καμβά 

Ακολουθεί μια περίοδος με πιο φωτεινά έργα αφιερωμένα σε συνάδελφους καλλιτέχνες και στους δασκάλους τους και κυρίως στον Γιάννη Τσαρούχη που μόλις είχε πεθάνει. 

Στην συνέχεια ξανανακαλύπτει τυχαία τον υπόγειο σταθμό της Ομόνοιας στην Αθήνα και τον ζωγραφίζει. 

Δημοσθένης Σκουλάκης, Υπόγειες διαδρομές, Ομόνοια τούνελ, 1995 

Δημοσθένης Σκουλάκης, Υπόγειες διαδρομές, Ομόνοια τούνελ, 1995-1998 

Μετά το 1997 περνά σε μια νέα περίοδο όπου κάνει μια σειρά έργων με θέμα τον τζόγο και κάποια άλλα που είχαν σαν στόχο να ξανατοποθετήσουν την ζωγραφική στα επίπεδα από τα οποία την είχε βγάλει ο μοντερνισμός που κυριάρχησε στον εικοστό αιώνα. Πρόκειται για τις λεγόμενες επανεγγραφές (1997-2009). 

Δημοσθένης Σκουλάκης, Ο Τζόγος και ο Μύθος των Μορφών ΙΙ, 1998, Λάδι σε καμβά. 

Δημοσθένης Σκουλάκης, Παραλλαγή της Guernica σε σχέση με τον πόλεμο των ΗΠΑ στο Ιράκ, 2003, Λάδι σε καμβά 

Δημοσθένης Σκουλάκης, Μάθημα ανατομίας πάνω σε ένα Κυβιστικο Γυμνό του Πικάσο, 1999, Λάδι σε Καμβά 

Δημοσθένης Σκουλάκης, Piss Art, 1998, Λάδι σε καμβά 

Δημοσθένης Σκουλάκης, Μετά το Πρόγευμα στην Χλόη, 1998, Λάδι σε καμβά 

Έργα σημαντικών ζωγράφων επανεγγράφονται από τον Σκουλάκη ο οποίος επεμβαίνει υπονομευτικά και σχολιάζει: 

«Ήθελα να ανατρέψω τον μοντερνισμό, να σκοτώσω τον πατέρα για να απελευθερωθώ εγώ. Κλασική αρχή του Φρόιντ αυτή. Με άλλα λόγια έπρεπε να σκοτώσω τον Duchamp. 

Δημοσθένης Σκουλάκης, Ο Duchamp και η ρόδα ποδηλάτου, 1998, Λάδι σε καμβά 

Αλλά δεν ήξερα πώς. Με επηρέασαν καθοριστικά ένα βιβλίο του Ζαν Κλερ διευθυντή του μουσείου Πικάσο, από όπου παραιτήθηκε διαφωνώντας με τον μοντερνισμό κι ένα άρθρο του Χάρη Καμπουρίδη με τίτλο «Ο τζόγος και ο μύθος των μορφών». Μόνος κερδισμένος από την ιστορία του μοντερνισμού, δεν είναι η τέχνη αλλά το χρήμα, το πανηγύρι του τζόγου. Ο μέσος όρος εμπορικής εικαστικής ζωής ενός ζωγράφου στην Αμερική και την Ευρώπη, είναι πέντε χρόνια. Αναλώσιμο είδος μας προσπαθούν να μας κάνουν…» (Από την συνέντευξη στον Γιώργο Δουατζή το 2006, από τον ιστότοπο Fractal, H γεωμετρία των ιδεών, http://fractalart.gr/dimos-skoulakis/) 

Μια καλοστημένη έκθεση για έναν από τους σπουδαιότερους εκπροσώπους της γενιάς του ΄70 που δηλώνει: «Ανθρωποκεντρικός είμαι με στοιχεία ρεαλισμού. Πάντοτε στηρίζομαι στον άνθρωπο είτε παρόντα, είτε απόντα. Κοντά στη φύση, πάντα με τον άνθρωπο.» 

Μία έκθεση με εκατό περίπου έργα και με ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική προσέγγιση από την υπεύθυνη των Αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Ναταλία Μπούρα, με σαφή κατεύθυνση του επισκέπτη και διαχωρισμό των ενοτήτων, τολμηρές και πετυχημένες επιλογές χρωμάτων και φωτισμών σε μια δύσκολη αίθουσα του μουσείου που επιτέλους άλλαξε μετά την αφαίρεση των δύο κυρτών επιφανειών. 

Διάρκεια μέχρι 5 Μαΐου 2019. Ξεναγήσεις τα Σάββατα 16, 30 Μαρτίου, 13 Απριλίου, 4 Μαΐου, στις 12.00.

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση

2.

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΑΣ 

ΣΤΟ ΩΔΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ 

Παρακολουθώ τις δραστηριότητες του Ιδρύματος Schwarz στην Σάμο εδώ και καιρό και είχα και την ευκαιρία να δώσω και μια διάλεξη στους χώρους του Art Space Pythagorion και να φιλοξενηθώ οπότε πραγματικά εκτίμησα τιs πρωτοβουλίες της κας Χιόνας Ξανθπούλου Schwarz και το υψηλό επίπεδο των επιλογών της. 

Το περασμένο καλοκαίρι διάβασα το εισαγωγικό κείμενο της Κατερίνας Γρέγου που επιμελήθηκε την έκθεση, με τίτλο «Ανατομία Πολιτικής Μελαγχολίας» στην Σάμο και ομολογώ ότι θεώρησα εύστοχη και επίκαιρη την όλη τοποθέτηση και επιλογή μα δεν κατάφερα να την επισκεφτώ. 

Adrian Melis, Ovation, 2013-2018, Επτακάναλη εγκατάσταση βίντεο, έγχρωμο με βίντεο 

Έτσι προσέτρεξα στο Ωδείο Αθηνών την βραδιά των εγκαινίων της ίδιας έκθεσης εμπλουτισμένη με νέα έργα, με θετική διάθεση και αρκετά καθυστερημένος μετά το Μουσείο Μπενάκη. 

Βρέθηκα μπροστά σε ένα κατάμεστο Ωδείο τόσο στο ισόγειο ημιυπαίθριο χώρο όσο και στον υπόγειο χώρο της έκθεσης. Κινήθηκα με δυσκολία ανάμεσα στον κόσμο και προσπάθησα να κατανοήσω και να καταγράψω τα έργα, αδυνατώντας να παρακολουθήσω τα βίντεο και να ακούσω-αφουγκραστώ τα ηχητικά έργα. 

Tom Molloy, Candidate, 2012, λεπτομέρεια 

Marc Bauer, Prologue, Lastdays of February 2019, Athens 2019, Τοιχογραφία κάρβουνο και μολύβι σε χαρτί 

Στον σύντομο χρόνο που μου απέμενε κατέγραψα τα έργα που μου κίνησαν το ενδιαφέρον και κυρίως αυτά που εύκολα αισθάνθηκα ότι κινούνται στο πλαίσιο του τίτλου της έκθεσης προσπερνώντας κάποια που με έκαναν να νοιώθω αμηχανία ως προς τους συσχετισμούς. 

Γιώργος Πρίνος, Man with Hood, 2014. Από την σειρά φωτογραφιών Prosaic, 2009 

Χρύσα Ρωμανού, Από την σειρά Luna Park International, 1985 

Κολάζ σε μουσαμά 

Ενδιαφέρουσα ήταν η συμμετοχή-παρέμβαση της εικαστικού Κατερίνας Ζαχαροπούλου που στο πλαίσιο ενός ευρύτερου εκπαιδευτικού προγράμματος έστησε μια δική της διαδραστική περφόμανς με την συμμετοχή των επισκεπτών που καλούνται σε καρτ ποστάλ που τους προσφέρει να επικοινωνήσουν με πολιτικούς και αξιωματούχους και να τα αποστείλουν ταχυδρομικά με τα προσφερόμενα επίσης γραμματόσημα. 

"Το Γραφείο Παραπόνων" στην έκθεση Ανατομία της Πολιτικής Μελαγχολίας στο Ωδείο Αθηνών με την Κατερίνα Ζαχαροπουλου

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα έχει δομηθεί λαμβάνοντας υπόψη την ικανότητα της τέχνης να ενεργοποιεί αφηγήσεις και να ενθαρρύνει την κριτική σκέψη και τη συζήτηση. Ένα σχεδόν παρωχημένο «αναλογικό» μέσο επικοινωνίας, η καρτ ποστάλ, αποτελεί μέσο ανταλλαγής με το κοινό που καλείται να γράψει επί χάρτου και να εκφράσει τις σκέψεις του για το ζήτημα της «πολιτικής μελαγχολίας» με βάση την ερμηνεία των έργων της έκθεσης, διευρύνοντας έτσι το νόημά τους.

Μαριάννα Χριστοφίδου, It exchausts my elbow, 2018, εγκατάσταση 

Για το στήσιμο της έκθεσης υπάρχουν ορισμένα ερωτηματικά καθώς και για την επιλογή των έργων, οπότε και προτίθεμαι να την ξαναεπισκεφτώ  και να επανέλθω.

Με τη συμμετοχή των ακόλουθων 23 Ελλήνων και διεθνών καλλιτεχνών και μιας κολεκτίβας, η έκθεση Ανατομία Πολιτικής Μελαγχολίας καταγράφει και εξετάζει τη διαρκώς αυξανόμενη έλλειψη εμπιστοσύνης των πολιτών στην πολιτική και τους πολιτικούς του σήμερα. 

Κατερίνα Αποστολίδου (Ελλάδα)

Μαρκ Μπάουερ (Ελβετία/Γερμανία)

Μαριάννα Χριστοφίδου (Κύπρος)

Ειρήνη Ευσταθίου (Ελλάδα)

Μαρίνα Γιώτη (Ελλάδα)

Σάρα Σετζίν Τσαν [Σαρα Βαν Ντερ Χαϊντε] (Κορέα/Ολλανδία)

Γιαν Πήτερ Χάμμερ (Γερμανία)

Σβεν Γιόνε (Γερμανία)

Γιώργος Καραηλίας (Ελλάδα)

Σπύρος Κοκκώνης (Ελλάδα)

Αριάνε Λόζε (Βέλγιο)

Άντριαν Μέλις (Κούβα / Ισπανία)

Δημήτρης Μυτάς (Ελλάδα)

Τομ Μολλοϋ (Ιρλανδία /Γαλλία)

Τζένιφερ Νέλσον (ΗΠΑ/Ελλάδα)

Γιώργος Πρίνος (Ελλάδα)

Χρύσα Ρωμανού (Ελλάδα)

Χανς Ροζενστρόμ (Φινλανδία)

Γιώργος Σαλαμέ (Λίβανος / Ελλάδα)

Νέστορι Συργιάλα (Φινλανδία)

Του Βαν Τραν (Βιετνάμ / Γαλλία)

Δημήτρης Τσουμπλέκας (Ελλάδα)

Μπραμ Βαν Μιερβέλντε (Βέλγιο)

Depression Era (Ελλάδα) 

Διάρκεια έκθεσης μέχρι 13 04 2019