ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΟΜΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ

Μέρος Πρώτο

Προβληματισμοί και ερωτήματα με αφορμή ένα τολμηρό παράδειγμα στην Ρόδο -"Villa F"

Peter Thomas Hornung, Katharina Jacobi, κατοικία στην Ρόδο, το επίπεδο του υπερυψωμένου ισογείου

Ο αρχιτέκτων και φίλος Γιάννης Αυλωνίτης μου την έστειλε με email. Πρόκειται για μια παλαιότερη δημοσίευση μιας κατοικίας διακοπών στην Ρόδο που έχει μελετηθεί από δύο Ελβετούς Αρχιτέκτονες του γραφείου "HAJ" τον Peter Thomas Hornung, και την Elsa Katharina Jacobi με τίτλο "Villa F". Μία εντυπωσιακή μελέτη ενός τολμηρού κτιρίου που χωροθετείται πάνω σε ένα παραλιακό δρόμο και κατά μήκος μιας πέτρινης μάντρα. 

Peter Thomas Hornung, Katharina Jacobi, κατοικία στην Ρόδο, άποψη από τον δρόμο, η είσοδος

Η λιθοδομή σε κάποια σημείο διακόπτεται για να υποδεχθεί την είσοδο της κατοικίας με τον χώρο στάθμευσης από όπου μια σκάλα οδηγεί σε ένα υπερυψωμένο επίπεδο στην άνω στάθμη της λιθοδομής. 

Peter Thomas Hornung, Katharina Jacobi, κατοικία στην Ρόδο, η πρόσβαση στο υπερυψωμένο ισόγειο 

Εδώ εκτείνεται η κατοικία για ένα ζευγάρι που καταφθάνει στο νησί για σύντομα χρονικά διαστήματα, με δυνατότητα φιλοξενίας στον ξενώνα ενός ακόμη ζευγαριού.

Peter Thomas Hornung, Katharina Jacobi, κατοικία στην Ρόδο, άποψη του υπερυψωμένου ισογείου

Peter Thomas Hornung, Katharina Jacobi, κατοικία στην Ρόδο, η στάθμη του ξενώνα σε πρώτο πλάνο

Δεν θα προχωρήσω σε περισσότερες περιγραφές μια και υπάρχει ολόκληρη η δημοσίευση. Απλά θα ήθελα να σχολιάσω αυτή την επέμβαση που σε πρώτη ανάγνωση σε αφοπλίζει με την καθαρότητα και την τολμηρότητά της σαν μια εστετ και εξτρέμ περίπτωση.

Peter Thomas Hornung, Katharina Jacobi, κατοικία στην Ρόδο, η πρόσβαση στον πρώτο όροφο από την στάθμη της κουζίνας

Peter Thomas Hornung, Katharina Jacobi, κατοικία στην Ρόδο, το υπνοδωμάτιο και το λουτρό του ζευγαριού

Στην δημοσίευση δεν προσδιορίζεται η ακριβής θέση στο νησί και αν η περιοχή σχετίζεται με τα γνωστά διατάγματα και τους παραδοσιακούς οικισμούς. Θα ήθελα λοιπόν να θέσω το ερώτημα, πως θα αντιδράσει η αρχιτεκτονική επιτροπή με τα σημερινά δεδομένα και αν θα εγκρίνει μια τέτοια επέμβαση. Πολύ δε περισσότερο με προβληματίζει και ποιά θα είναι η τελική έκβαση των διαταγμάτων που θα προκύψουν από τις μελέτες των Μορφολογικών κανόνων δόμησης και Αρχιτεκτονικής, στις περιοχές εντός και εκτός οικισμών μέχρι 2.000 κατοίκων.

ΟΙ μελέτες αυτές αποτελούν μια αμφισβητούμενη και πολυσυζητημένη υπόθεση που στοχεύει σύμφωνα με την προκήρυξη «στην αναβάθμιση της αισθητικής του μέσω της μορφολογίας της δόμησης, πού θα εντάσσεται στο τοπίο και στην παράδοση, χωρίς να παρεμποδίζει την αρχιτεκτονική δημιουργικότητα» και παράλληλα «στην κατάρτιση πλαισίου δόμησης και κατευθυντήριων γραμμών για μορφολογικούς και ογκοπλαστικούς περιορισμούς, ώστε να αποτρέπονται οι άστοχες αρχιτεκτονικές προσεγγίσεις (τι ακριβώς εννοείται εδώ; ) Και ακόμη επιδιώκει να: 

- να ενθαρρύνονται οι μορφολογικές προσεγγίσεις που βασίζονται στην τήρηση των ιστορικών μορφών-αρχών ή τυπολογίας τοπικής αρχιτεκτονικής παράδοσης με αφαιρετική αναφορά σε αυτές. 

- να δίνεται το πλαίσιο για νέα κτίσματα που συγκροτούν εναλλακτική αρχιτεκτονική πρόταση, μέσα στα πλαίσια σύγχρονων αρχιτεκτονικών αναζητήσεων ώστε οι νέες μορφές να συνάδουν και να εντάσσονται στην ιστορικά διαμορφωμένη στον οικισμό αρχιτεκτονική παράδοση. 

Ρόδος,  Λίνδος 2005

Τι γίνεται λοιπόν σε αυτή την περίπτωση της μελέτης του γραφείου των δύο νέων Ελβετών αρχιτεκτόνων. Τι γίνεται γενικά με τις αναζητήσεις των νέων αρχιτεκτόνων γενικώτερα που έχουν μπουχτίσει και δεν θέλουν να ακούνε-και δικαίως-για την παράδοση, τα νέο παραδοσιακά και τις χυδαίες σκηνογραφικές αναπαραστάσεις. Μήπως πρέπει να σκεφτούμε ακόμη πιο ψύχραιμα. Μήπως οι μελετητικές ομάδες που έχουν επιλεγεί οφείλουν να αφουγκραστούν την νέα πραγματικότητα και να τοποθετηθούν με μεγάλη προσοχή σε αυτό που διαφαίνεται ότι έρχεται, προλαβαίνοντας απορριπτικές αποφάσεις επιτροπών στο μέλλον για μια αρχιτεκτονική που σήμερα είναι διάχυτη στις αρχιτεκτονικές μας σχολές και στα main stream έντυπα?? 

Και απευθύνομαι μόνο στους μελετητές και όχι στα στελέχη του Υπουργείου που δεν εκτιμώ ότι μπορούν ανταπεξέλθουν μέσα στην δραματική ανεπάρκειά τους, για την οποία θα αναφερθώ την επόμενη φορά. 

Προς το παρόν ας αρκεστούμε στην σημερινή διαπίστωση...

Μπορείτε να δείτε την δουλειά των νέων αρχιτεκτόνων εδώ 

καθώς και την σχετική δημοσίευση για το συγκεκριμένο έργο, που έλαβα, εδώ 

Υ.Γ. Πάντως ο επί πολλά χρόνια συνεργάτης μου Τάκης Μπαρούς μέλος αρχιτεκτονικού συμβουλίου για τα νησιά του Αργοσαρωνικού,  δήλωσε απερίφραστα ότι ανεξάρτητα με τις δεσμεύσεις θα ψήφιζε σε κάθε περίπτωση αυτή την μελέτη.

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση



Ακολουθεί Σχόλιο του Δημήτρη Φιλιππίδη από τις Στενιές της Άνδρου με τίτλο

κι άλλη τορπίλη, κύριε 30Φ? 
Μας έχετε αλαλιάσει!

Δεν είναι δίκαιο ούτε ωφέλιμο να παραλαμβάνεις ένα τέτοιο μήνυμα πρωί-πρωί, ανήμερα της Θεοσκεπάστου στο γαλήνιο περιβάλλον των Στενιών. Ωραίοι, ωραιότατοι οι 2 ελβετοί φίλοι μας, και όντως η μελέτη τους σκίζει - πόσο όμορφο θα ήταν να την δούμε χτισμένη! Αλλά κι οι κανονισμοί έχουν το λόγο ύπαρξής τους, τα ξέρεις πολύ καλά αυτά, δεν χρειάζεται να στα λέω. Οι συνάδελφοι "που μπούχτισαν" έχουν ώς ένα σημείο δίκαιο, αν είναι καλοί αρχιτέκτονες, αλλά αν δεν είναι; Αν ανήκουν στη μεγάλη μάζα (δεν μιλάω για το κατακάθι), εκείνο το σαρωτικό ποσοστό (μια και σ' αρέσουν τα %) που δεν τα καταφέρνει και τόσο καλά, που στενεμένοι από ανάγκες και πελατεία, "υποκύπτουν" (στην καλύτερη περίπτωση)? Τι να κάνουμε γι' αυτούς άραγε; Και το χειρότερο: τι να κάνουμε για τα στίφη (δεν ξέρω αν γράφεται έτσι) των πολιτικών μηχανικών, τοπογράφων κτλ, που χτίζουν με μανία παντού και πάντα? Να μην υπάρχει ούτε γι' αυτούς κάποιος περιορισμός στο να τα κάνουν όλα "πίτα"? Δεν είναι κακό να είμαστε πότε-πότε ρεαλιστές...

δφ

Η αρχιτέκτων Ντίνα Καλαμίτση έστειλε το δικό της σχόλιο:

Προσυπογράφω και την γνώμη του Τάκη, αλλά και αυτήν του Δημήτρη. Φιλιππίδη, εν μέρει.

Βλέπεις αυτά τα έζησα με το σπίτι στα Κύθηρα (κάποια στιγμή θα έπρεπε να σου στείλω φωτο).Το κακό είναι, ότι κανένας μορφολογικός κανόνας δεν πρόκειται να μας προφυλάξει από τον κακό αρχιτέκτονα ! Και ξέρεις γιατί; Γιατί δεν θα έπρεπε να υπάρχει τέτοιος ! Αλλού είναι λοιπόν το πρόβλημα (πως βγαίνουν οι κακοί αρχιτέκτονες (επαγγελματικός προσανατολισμός - απόκτηση πτυχίου), γιατί ο κάθε ιδιοκτήτης μπορεί να κάνει ο, τι του κατέβει -πως γίνεται η επίβλεψη- και βέβαια ας αφήσουμε τελευταία την ερμηνεία, που κάθε Αρχιτεκτονική Ελέγχουσα Επιτροπή δίνει σε όποιον κανόνα κι΄ αν θεσπισθεί!

Δεν μπορώ όμως να μην σχολιάσω το γεγονός, ότι ο εκπρόσωπος της εκκλησίας ετέθη κατά των μορφολογικών κανόνων ή τουλάχιστον δεν τους θεώρησε απαραίτητους, όπως πληροφορήθηκα ότι έγινε στην σχετική εκδήλωση στην Ναύπακτο. Σωστά; λες να βρίσκεται πιο μπροστά από τους υπολοίπους στο θέμα;

Μφχ

Ντίνα

Ο αρχιτέκτων Γιάννης Λιακατάς, ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ,  έστειλε το ακόλουθο σχόλιο:

Συμφωνώ με την τόλμη και την νεωτερικότητα στην αναζήτηση κανόνων δόμησης. Σ' αυτό που διαφωνώ είναι ο κομπασμός, η "ξιππασιά" στην έκφραση του συγκεκριμένου παραδείγματος (της Ρόδου). Φανταστείτε την τελευταία εικόνα του οικισμού αντικαθιστώντας τα κτίσματα με αντίσοιχης έκφρασης νέες κατασκευές.... 

Μιλώντας για κανόνες αυτό που κυρίως χρειάζεται είναι κάποιο περισσότερο "μηδενικής" γραφής σχεδιαστικό ήθος, που χωρίς αλαζονεία θα μεταφέρει όλες τις ποιότητες της εικονιζόμενης πρότασης, χωρίς όμως τη διάθεση προσωπικής προβολής του ιδιοκτήτη και των αρχιτεκτόνων. Άλλως χρειαζόμαστε μια κοινή γλώσσα, ένα στύλ για να εξισορροπούνται τα πάθη και οι αντιθέσεις, τουλάχιστον στα πλαίσια των πόλεων και των οικισμών.

8-4-2014, με φιλικούς χαιρετισμούς, Γιάννης Λιακατάς