ΑΝΑΠΑΝΤΕΧΕΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ 

1.

ΕΠΙΘΕΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ 

ΣΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΕΝΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΝΗΜΕΙΟ

Φωτορεαλιστικό από την εγκεκριμένη μελέτη αποτέλεσμα συνεργασίας μεταξύ του γραφείου μελετών «Δ.ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ Ε.Ε.» και του γραφείου μελετών «ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΕΠΕ – Π.ΓΡΑΜΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ – Χ.ΠΑΝΟΥΣΑΚΗΣ». 

Πληροφορούμαι ότι οι μελετητές έχουν απομακρυνθεί από το έργο και για τις νέες επεμβάσεις που απεικονίζονται στις φωτογραφίες ευθύνεται γνωστός αρχιτέκτονας καθηγητής στο ΕΜΠ! 

Θα επανέλθουμε...

Και για να θυμόμαστε την ιστορική πλέον Εθνική μας Πινακοθήκη!

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση

2.

ΕΠΙΘΕΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΑΠΟ ΤΑ ΣΚΟΠΙΑ: 

μια ημερίδα, μια έκθεση, ένας κατάλογος 

με τίτλο 

Μέλλον υπό Κατασκευή: 

Ο Δοξιάδης στα Σκόπια

Μουσείο Μπενάκη, Γενική άποψη της έκθεσης

Μια απρόσμενη σειρά εκδηλώσεων οργανώθηκε στο Μουσείο Μπενάκη σε συνεργασία με το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής, και το Mουσείο της πόλης των Σκοπίων, με κεντρικό θέμα την μετά το σεισμό του 1963, που κατεδάφισε το 80% της πόλης των Σκοπίων, συνεισφορά του Κωνσταντίνου Δοξιάδη στον επανασχεδιασμό της πόλης. 

Σημερινές απόψεις της πόλης των Σκοπίων 

Μια αναπάντεχη επίθεση πολιτισμού από μια χώρα που το τελευταίο καιρό έχει έρθει στο προσκήνιο στην Ελλάδα με μύριες όσες αρνητικές φορτίσεις, που τελικά αποκρύπτουν μια ενδιαφέρουσα πραγματικότητα. 

Πολύ λίγα πράγματα γνωρίζουμε για μια γείτονα και ενδιαφέρουσα πόλη με σημαντική μοντέρνα αρχιτεκτονική με πολύ εντυπωσιακά κτίρια, ιδιωτικά και δημόσια όπως και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης που ιδρύθηκε τον Οκτωβριο του  1963, αμέσως μετά τον μεγάλο  σεισμό  και φιλοξενεί ακόμη και έργα Ελλήνων καλλιτεχνών, της Όπης Ζούνη, της Διοχάντη, του Αχιλλέα Δρούγκα, του Αλέκου Φασιανού, της Μπίας Ντάβου, εκπέμποντας  έναν απρόσμενο πολιτισμό. 

Σκόπια, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, εσωτερική και εξωτερική άποψη, 1970 

Όλα ξεκίνησαν από την αρχιτεκτόνισσα Καλλιόπη Αμυγδάλου που στο πλαίσιο της μεταδιδακτορικής της έρευνας βρέθηκε στα Σκόπια αναζητώντας τους τρόπους που κατασκευάζεται ένα παρελθόν που κατασκευάζει ταυτότητες και άρχισε να μας τροφοδοτεί πληροφορίες και εικόνες ανοίγοντας μια καινούργια Ιστορία. 

Καλλιόπη Αμυγδάλου

Η Αμυγδάλου ψάχνει παράλληλα στην Κωνσταντινούπολη και την Αθήνα για το πώς αντίγραφα που έχουν σχέση με την ιστορία, σε διαφορετικές πόλεις μπλέκονται και με την πολιτική και με την πολιτιστική κληρονομιά και με την αρχιτεκτονική. Μια έρευνα που είναι υπό εξέλιξη. 

Η Καλλιόπη Αμυγδάλου συνεργάστηκε στα Σκόπια με τους Jovan Ivanοvski, και την Ana Ivanovska Deskova, αρχιτέκτονα, ιστορικό αρχιτεκτονικής, που διδάσκουν στο Πανεπιστήμιο Κύριλλου και Μεθόδιου στα Σκόπια και τον Vladimir Deskov αρχιτέκτονα που διδάσκει στο University American College Skopje · School of Architecture and Design. Και οι τρείς συνέβαλλαν με τις ιδιωτικές τους συλλογές και τις μακέτες του ύστερου μοντερνισμού που παρουσιάζονται στην έκθεση και πραγματοποιήθηκαν με δική τους πρωτοβουλία. 

Όλοι μαζί είναι και ταυτόχρονα επιμελητές της έκθεσης μαζί με τον Κώστα Τσιαμπάο και τον Χρήστο Κρητικό. Το πλούσιο υλικό της έκθεσης προέρχεται επίσης και από το αρχείο του Ιδρύματος Κωνσταντίνου και Έμμας Δοξιάδη και πρωτοβουλία που διερεύνησε ο Κώστας Τσιαμπάος. 

Η έκθεση παρουσιάζει εικόνες καις στοιχεία από τον μεγάλο σεισμό των 6,9 ρίχτερ, του 1963 που ισοπέδωσε το 80% της πόλης με αναφορές στον Τύπο (έρευνα από τον Χρήστο Κρητικό) με δόσεις υπερβολής και δραματοποίηση του γεγονότος.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει η προβολή μιας ταινίας που καταγράφει την ζωή στα Σκόπια μετά στον σεισμό με επιρροές από Αϊζενστάιν και Ιταλικό νεορεαλισμό.

Εικόνα από την ταινία. Γυναίκες και παιδιά διαβάζουντις αναρτημένες ανακοινώσεις για τους νεκρούς

Ο Τίτο και ενώ η Γιουγκοσλαβία βρισκόταν εκείνη την εποχή στην περίοδο του ψυχρού πολέμου, τόλμησε να ζητήσει την βοήθεια των Ηνωμένων Εθνών και να «φλερτάρει» με ανατολή και δύση. 

Ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης, δεύτερος από αριστερά με τους συνεργάτες τους με φόντο τα Σκόπια

© Constantinos and Emma Doxiadis Foundation

Ο Κωνσταντίνος Δοξιάδης βρέθηκε άμεσα στα Σκόπια ως σύμβουλος του ΟΗΕ και στη συνέχεια ως υπεύθυνος του master plan, έχοντας στο πλευρό σπουδαία ομάδα ειδικών, ανάμεσά τους οι Περικλής Παπαματθαίου, Αλέξανδρος Κολάρος, Παύλος Νινιός, Χριστόφορος Ανδρίτσος, Διονύσης Αλιφέρης και Γιάννης Φραντζεσκάκης. 

Εκτός από το γραφείο Δοξιάδη που διέθετε μια τεχνογνωσία διεπιστημονική και νεωτερική, η τελική ομάδα που σχεδίασε την νέα πόλη συγκροτήθηκε και με το δοκιμασμένο κρατικό πολεοδομικό γραφείο της Βαρσοβίας, με την επωνυμία Polservice, που είχε αναλάβει με επιτυχία και την ανοικοδόμηση της βομβαρδισμένης Βαρσοβίας από τους Γερμανούς κατά τον Β παγκόσμιο πολέμο. Μια δύσκολη συνεργασία που κατέληξε σε ένα master plan με ορίζοντα τις ανάγκες της πόλης του 1970, που περιλάμβανε δημόσιους χώρους, κοινωνικές υποδομές, δίκτυο συγκοινωνιών και προέβλεπε δόμηση 15 τετραγωνικών ανά πολίτη. 

Master Plan Σκοπίων

© Constantinos and Emma Doxiadis Foundation

Ο ίδιος ο Δοξιάδης ήταν παρών στους σχεδιασμούς, η συνεισφορά του στον επανασχεδιασμό της πόλης είναι ακόμα σε μεγάλο βαθμό άγνωστη και έγινε γνωστή μέσω Ιαπωνίας, λίγο μετά την πολυσέλιδη έκδοση του 2006 για τη ζωή και έργο του Έλληνα πολεοδόμου Δοξιάδη. 

To 1965 o OHE και η κυβέρνηση της Γιουγκοσλαβίας προκήρυξαν διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για το κέντρο της πόλης των Σκοπίων που κέρδισε η ομάδα του Κenzo Tange και των Γιουγκοσλάβων αρχιτεκτόνων Radovan Miscevic και Fedor Wenzler από το Zagreb. 

Οι οραματικές ιδέες του Tange με έντονες αναφορές στον Γιαπωνέζικο Μεταβολισμό, ξεπερνούσαν τις οικονομικές δυνατότητες και τις ανάγκες των Σκοπίων. Ήταν ένα φουτουριστικό όραμα στα όρια της ουτοπίας. 

Kenzo Tange, Το σχέδιο του κέντρου πόλης των Σκοπίων, 1965, 

Kenzo Tange, Εικόνες από το Σχέδιο του κέντρου πόλης των Σκοπίων,  1965, Μακέτα διαγωνισμού από ξύλο. Πηγή: Μουσείο της πόλης των Σκοπίων. Φωτογραφία: Osamu Mural 

Παρά τις αποκλίσεις κατά την πραγματοποίηση η αξία του σχεδίου του Kenzo Tange είναι τεράστια καθώς σε μεγάλο βαθμό έθεσε τις βάσεις για την μελλοντική ανάπτυξη των Σκοπίων. 

Στην συνέχεια και μεταξύ των δεκαετιών 1960 και 1970 φάνηκε ότι Kenzo Tange είχε δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για πειραματισμούς σε ένα διεθνές πλαίσιο σχετικά με την ανοικοδόμηση των Σκοπίων. Πολλοί αρχιτέκτονες από την Γιουγκοσλαβία έκτισαν μπρουταλιστικά κτίρια κατασκευάζοντας μια πόλη του μέλλοντος. 

Δείτε στην συνέχεια φωτογραφίες από τις μακέτες που παρουσιάζονται στην έκθεση από την συλλογή των καθώς και φωτογραφικό υλικό από τον κατάλογο.

Petar Mulichkovski, Κυβερνητικό κτίριο (1968-1970) 

Jannko Konstantinov, Telecomunication Center, (1968-1981) 

Jannko Konstantinov, Telecomunication Center, (1968-1981) 

Boris Chipan, Ακαδημία Επιστημών και Τεχνών (1973-1976) 

Alfred Roth, Elementary School “J.H. Pestalozzi” 1967-1969 

Marko Music, Ss, Cyril and Methodius University, (1970-1974) 

Krsto Todorovski, Hydrometeorological Service building, (1972-1975) 

Dragan Tomovski, Nikola Lagudin, Kiril Muratovski, 

Atanas Banchotovski, Vasilika Ladinska, Simeon Apostolski, 

Residential Towers “Aerodrom”, 1975 

Αίφνης το 2014 η κυβέρνηση του VMRO-DPMNE Internal Macedonian Revolutionary Organization – Democratic Party for Macedonian National Unity, με πρόεδρο τον Ljubčo Georgievski αποφασίζει να στραφεί σε κλασσικότροπες μορφές και να επέμβει σε μοντέρνα κτίρια προσπαθώντας να τα κρύψει. 

Άποψη από την βεράντα του ανακαινισμένου Εθνικού Θεάτρου, στο βάθος το επίσης ανακαινισμένο και διακοσμημένο με κλασσικές κολώνες κτίριο MEPSO - Electricity Operator s Building (Φωτό: Καλλιόπη Αμυγδάλου, 2017 

Το κτίριο MEPSO μετά την ανακαίνιση, Φωτό: Καλλιόπη Αμυγδάλου, 2017

Προσπαθεί να ξαναφτιάξει μια αρχιτεκτονική η οποία παραπέμπει σε ένα φαντασιακό παρελθόν καλύπτοντας μια αρχιτεκτονική μοντέρνα, εντάσσοντας καινούργιες όψεις, αγάλματα και μικρά μνημεία. 

Δεκάδες νέα λευκά κτίρια με αναφορές σε ιστορικά στυλ, μνημεία και αγάλματα αρχαίων και εθνικών ηρώων και αστικός εξοπλισμός και έπιπλα συγκροτούν μια νέα ταυτότητα για την πόλη των Σκοπίων. 

Περίπτερο στην κεντρική πλατεία των Σκοπίων, Φωτό: Καλλιόπη Αμυγδάλου, 2017 

Ο κόσμος των γραμμάτων και των Τεχνών αντέδρασε. Οι πιο μεγάλες διαδηλώσεις έγινα το 2016 όταν διαδηλωτές επιτέθηκαν με χρώματα στα λευκά κτίρια. 

Όψη κτιρίου μετά τις διαμαρτυρίες με χρώματα. 

(φωτο Maja Janevska- Ilieva. 2016 

Διαμαρτυρία μπροστά στην νεόδμητη Αψίδα του Θριάμβου, (φωτό Maja Janevska-Ilieva), 2016 

Στο πλαίσιο της έκθεσης, πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη την ημέρα των εγκαινίων, σχετική ημερίδα με διεθνείς προσκεκλημένους επιστήμονες και ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Συμμετείχαν μεταξύ άλλων με κεντρικούς συντονιστές τον δημοσιογράφο Τάσο Τέλλογλου και τον Ηλία Κωνσταντόπουλο οι: Ines Tolić (University of Bologna), Kostas Tsiambaos (National Technical University of Athens), Vlatko P. Korobar (Ss. Cyril and Methodius University of Skopje) Maroje Mrduljaš (University of Zagreb), Jovan Ivanovski (Ss. Cyril and Methodius University of Skopje), Vladimir Deskov (University American College Skopje), Zoran Petrovski (Museum of Contemporary Art, Skopje). 

Την επομένη, Τρίτη 18 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκαν δύο ξεναγήσεις από τον Κώστα Τσιαμπάο και την Ana Ivanovska-Deskova. 

Ο Κώστας Τσιαμπάος ξεναγώντας το κοινό στην έκθεση 

Η Ana Ivanovska-Deskova ξεναγώντας το κοινό στην έκθεση 

Στην συνέχεια πραγματοποιήθηκε στρογγυλό τραπέζι και παρουσίαση του καταλόγου της έκθεσης με προσκεκλημένους τους Παναγιώτη Τουρνικιώτη, Θωμά Δοξιάδη, Κώστα Τσιαμπάο και Δημήτρη Φιλιππίδη. 

Amygdalou K., Tsiambaos, K., Kritikos, C. G. (eds.). The Future as a Project: Doxiadis in Skopje. Athens: Hellenic Institute of Architecture, 2018. 

Παναγιώτης Τουρνικιώτης 

Κώστας Τσιαμπάος, Δημήτρης Φιλιππίδης, και Θωμάς Δοξιάδης 

Η έκθεση και οι σχετικές εκδηλώσεις συνδιοργανώνονται από το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής, το Museum of the City of Skopje και το Μουσείο Μπενάκη σε συνεργασία και με τη στήριξη της διοργάνωσης «Αθήνας 2018- Παγκόσμιας Πρωτεύουσας Βιβλίου» του δήμου Αθηναίων, μέγας δωρητής της οποίας είναι το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, και πραγματοποιούνται και με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Γενική άποψη της έκθεσης