ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗΣ: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ

ο διάλογος συνεχίζεται...

άρθρο που θα δημοσιευθεί 

την Κυριακή 12 ΟΚΤ 2014 

στην εφημερίδα ''Εξέλιξη'' 

(εικονογράφηση Γιώργος Τριανταφύλλου)

Το άρθρο αυτό αποτελεί συνέχεια του διαλόγου, που ξεκίνησε από την προηγούμενη ανάρτηση της 7 ΟΚΤ 2014, για το παρόν και το μέλλον της αρχιτεκτονικής στο χώρο του ελληνικού τουρισμού με αφορμή την έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη των 3SK Στυλιανίδης Αρχιτέκτονες - 1972-2014 – με τίτλο «έργα». 

3SK Στυλιανίδης Αρχιτέκτονες, Ionian Blue 4*, 2003

Λευκάδα - 204 Κλίνες

Όπως είναι γνωστό ό τουρισμός αποτελεί κυρίαρχη οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα στη χώρα μας. Στους δύσκολους καιρούς που ζούμε έγινε για ένα λόγο παραπάνω από τους λίγους τομείς στον οποίον αποβλέπουμε προσπαθώντας να βγούμε από τα οικονομικά αδιέξοδα που έχουν δημιουργηθεί. 

Όλοι γνωρίζουμε ότι είμαστε η τρίτη χώρα σε μέγεθος ακτογραμμών και η πρώτη με πολλή μεγάλη διαφορά σε μέγεθος χρήσιμων και κατοικούμενων ακτογραμμών στην Ευρώπη. Επίσης έχουμε το καλύτερο κλίμα και γενικά τις πιο καθαρές και ευχάριστες θάλασσες. Αν προσθέσουμε σε αυτά και το πολιτισμικό περιβάλλον, έχουμε την ιδανική χώρα για διακοπές. 

Εάν αποδεχτούμε ότι θέλουμε να «υποδεχτούμε» αυτού του είδους την δραστηριότητα στη σπάνια γη που κατοικούμε, πρέπει να αποκομίσουμε το μεγαλύτερο δυνατό όφελος που αντιστοιχεί στην ποιότητα του φυσικού και πολιτισμικού μας περιβάλλοντος, συνειδητοποιώντας και μετρώντας τις συνέπειες που προκύπτουν.

Ο τουρισμός και οι διακοπές, εκτός των άλλων, προϋποθέτουν την ύπαρξη ξενοδοχειακών καταλυμάτων και μάλιστα μεγάλων, σε ωραίες και ευαίσθητες περιοχές. Η ιστορία αυτών των κτιρίων στη νεότερη Ελλάδα άρχισε την δεκαετία του ’60 με τον περιηγητικό τουρισμό που ήταν μια δραστηριότητα μικρή ποσοτικά και ενταγμένη στο πλαίσιο άλλων αναγκών. 

Άρης Κωνσταντινίδης, Ξενία Πόρου

Έτσι γεννήθηκαν τα «Ξενία» τα οποία διένυσαν τον κύκλο της χρηστικής τους ζωής ενσωματώνοντας την αξία της συνεκτικής πνευματικά εποχής τους. Είναι ξενοδοχεία μικρής κλίμακας, προϊόντα μιας άλλης εποχής. Ας πάμε λίγο παρακάτω με την αρχιτεκτονική των διακοπών η οποία πρέπει επειγόντως να καλύψει τις ανάγκες του μαζικού τουρισμού όπως τον ζούμε στις μέρες μας: ας τα κάνουμε μικρά ξενοδοχεία πάλι, μουσεία Αρχιτεκτονικής.

3SK Στυλιανίδης Αρχιτέκτονες, Mykonos Blu 4*, 1997

Μύκονος - 182 Κλίνες

Αν εξαιρέσουμε τα Ξενία και ειδικά τα έργα του Κωνσταντινίδη τα οποία έχουν γίνει αποδεκτά πρότυπα στη συνείδηση του κόσμου και των ειδικών, η αρχιτεκτονική που έχει δημιουργηθεί στο χώρο του τουρισμού τοποθετείται κατά κανόνα συλλήβδην σε μια αμφιλεγόμενη αισθητικά θέση. Μπορεί κατά την άποψη ορισμένων να είναι κακή αρχιτεκτονική, αλλά παράγεται και υπάρχει σε τεράστια μεγέθη, καθορίζει ολόκληρες περιοχές, δημιουργεί πρότυπα και εξοικειώνει ή εξαχρειώνει τοπικές και ευρύτερες κοινότητες με το συντακτικό και τη γλώσσα που διαχειρίζεται. 

Επομένως πρέπει ως ειδικοί και ως κοινωνία να μιλήσουμε να σκεφτούμε και να δημιουργήσουμε μια καλή αρχιτεκτονική διακοπών καθώς με αυτή θα ζούμε τα επόμενα χρόνια. Αλλά ποια μπορεί να είναι αυτή η Αρχιτεκτονική;

3SK Στυλιανίδης Αρχιτέκτονες, 

Cavo Spada Luxury Resort & Spa 5*, 2008

Ραπανιανά, Κρήτη - 300 Κλίνες

Το πρώτο που αναφέρεται πάντα είναι μια αρχιτεκτονική προσαρμοσμένη στο περιβάλλον. Αν εννοούμε το φυσικό περιβάλλον είναι εύκολα κατανοητό σαν θέμα όχι όμως επαρκώς αναλυμένο, διότι προσαρμογή κυρίως νοείται το κτίριο να χάνεται, να μην ενοχλεί. Όμως η αρχιτεκτονική παράγει κτίρια και μορφές για να φαίνονται και όχι για να κρύβονται. Αν ενοχλούν είναι γιατί δεν βρέθηκε ο τρόπος οι κατασκευές να είναι σχεδιασμένες με σαφείς αρχές και ιεραρχήσεις και επομένως κατανοητές ώστε να δημιουργηθούν κτίσματα που συνομιλούν με το φυσικό περιβάλλον και τα χαρακτηριστικά του κάθε τόπου, αλλά και με το πνευματικό και ψυχικό περιβάλλον των χρηστών. 

3SK Στυλιανίδης Αρχιτέκτονες, 

Daios Cove Luxury Resort & Villas 5*,2010

Άγιος Νικόλαος, Κρήτη - 700 Κλίνες

Τα κτίρια αυτά είναι μεγάλα για λόγους οικονομικής επιβίωσης (ένα ξενοδοχείο 500 κλινών καταλαμβάνει 30.000 μ2 κτισμένου χώρου )και κτίζονται σε ιδιαίτερες περιοχές. Εφόσον θέλουμε να έχουμε τουρισμό, αυτά πρέπει να ικανοποιούν τις ανάγκες των επισκεπτών που έρχονται για να απολαύσουν σε λίγες μέρες μια συμπυκνωμένη εμπειρία ζωής γεμάτης εικόνες φυσικής απόλαυσης, έντονου life style, και βέβαια εικόνες τυποποιημένης πολιτιστικής παράδοσης. 

3SK Στυλιανίδης Αρχιτέκτονες,

Blue Palace Resort & Spa 5*, 2003

Ελούντα, Κρήτη - 500 Kλίνες

Ό,τι σχεδιάζεται πρέπει να καλύπτει τις ανάγκες αυτές όχι κατ’ ανάγκη με ευτελή τρόπο, διερευνώντας ταυτόχρονα τα στερεότυπα που έχουν δημιουργηθεί σε επίπεδο κτισμένου χώρου με τις γραφικότητες και τις τυποποιημένες μορφές, ώστε η προκύπτουσα αρχιτεκτονική να είναι επιτυχής για τη χρήση που της αντιστοιχεί, με αισθητική που αντέχει στο χρόνο, διακριτή από το φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον. 

Το δεύτερο που συνήθως δεν αναφέρεται είναι ότι τα τουριστικά καταλύματα, και κυρίως τα μεγάλα και μεσαία, είναι επιχειρήσεις έντασης προσωπικού με πολύ μεγάλα λειτουργικά έξοδα, μεγάλο κόστος κατασκευής και πολύ σκληρό διεθνή ανταγωνισμό. Η προτεινόμενη, λοιπόν, αρχιτεκτονική πρέπει να έχει ταυτότητα και κυρίως αναγνωρίσιμη εικόνα μέσα σε άπειρα έντυπα και εικόνες, να είναι λειτουργική στο θέμα των εξυπηρετήσεων, να έχει ποιότητα και διάρκεια κατασκευαστική και αισθητική. Είναι αυτονόητο ότι καλό ξενοδοχείο είναι αυτό που κερδίζει χρήματα, τα υπόλοιπα έπονται.

3SK Στυλιανίδης Αρχιτέκτονες, Ξενοδοχείο 5*, 2013

Μύκονος - 96 Κλίνες

Υπό κατασκευή

Το τρίτο και ουσιώδες αφορά στην προστασία του περιβάλλοντος, μια αρχιτεκτονική με ελάχιστο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Ο τουρισμός, και ειδικά στη χώρα μας βασίζεται στην κατανάλωση του φυσικού περιβάλλοντος, όπου μόνο η ανθρώπινη παρουσία δημιουργεί τεράστιο πρόβλημα. Είκοσι εκατομμύρια άνθρωποι από μια μικρή μπαταρία και ήδη έχουμε ένα εφιαλτικό μέγεθος.

Δεν υπάρχει αρχιτεκτονική με ελάχιστο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Υπάρχει με λιγότερο ή περισσότερο και είναι πάντα μεγάλο στις τουριστικές κατασκευές. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο η κατασκευή, αλλά κυρίως η λειτουργία και η χρήση των τεράστιων εποχιακών αναγκών σε ενέργεια, νερό, διαχείριση αποβλήτων, αναλώσιμα. 

3SK Στυλιανίδης Αρχιτέκτονες,

Doubletree by Hilton Resort Kos Helona 5*, 2010

Kώς - 500 Κλίνες

Η πιο καλή αρχιτεκτονική θα ήταν η εφήμερη, δηλαδή καλύβες, αλλά αυτό γίνεται σπάνια: σε ειδικούς προορισμούς και προϊόντα. Αν, για οικονομικούς λόγους, έχουμε αποδεχτεί να κατασκευάσουμε κτίρια που υπηρετούν τον τουρισμό πρέπει να μετρήσουμε σοβαρά το βαρύ ενεργειακό αποτύπωμα κάθε κτιρίου και να το αποδεχτούμε ή όχι. Επιπτώσεις έχουν όλες οι δραστηριότητες και συχνά σοβαρές. Ταυτόχρονα θα πρέπει ίσως να σκεφτούμε τον χρόνο ζωής αυτών των κτιρίων, που δεν ξεπερνά τα 40 χρόνια κατά μέσο όρο, και να προβλέψουμε πιθανά μια σχετική διαδικασία κατεδάφισης προσδιορίζοντας τους τεχνικούς, νομικούς και περιβαλλοντικούς όρους. Αν απορρίπτουμε το μαζικό τουρισμό και τις συνέπειές του είναι σαν να αρνούμαστε τα σούπερ μάρκετ και να ζητάμε μόνο τα μπακάλικα που είναι για λίγους και οικονομικά ευάλωτα. 

Διηγήθηκα όλα τα παραπάνω για να τονίσω ότι η αρχιτεκτονική δεν είναι μια αισθητική και πνευματική ενασχόληση μακρόθεν, είναι, όπως οι περισσότεροι αρχιτέκτονες γνωρίζουν μια επίπονη και σκληρή εργασία, η οποία για να έχει επιτυχή αποτελέσματα προϋποθέτει την κοινωνία παρούσα, έτσι ώστε να γίνονται κατανοητά τα προβλήματα και οι ανάγκες που δημιουργούνται. 

Διαβάστε στην συνέχεια τα σχόλια της προηγούμενης ανάρτησης ( 7 Οκτωβρίου 2014) και διατυπώστε και το δικό σας σχόλιο για να συνεχιστεί ο διάλογος. Αποστολή κειμένων στο triantafyllou.giorgos@gmail.com

Ο διάλογος συνεχίζεται... Διαβάστε την σχετική ανάρτηση στο Blog του Οδυσσέα Σγουρού. Κάντε ΚΛΙΚ εδώ