ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΜΑΡΙΝΟΣ: “YPOGAIA”

Mία ξεχωριστή καλοκαιρινή εικαστική έκθεση σε ένα ταπεινό χωριό της Κύμης

 Άνω: Ο Χριστόφορος Μαρίνος στο εσωτερικό του Αρχοντικού Χρυσανθόπουλου. Κάτω: Το Αρχοντικό από νυχτερινή λήψη, το βράδυ των εγκαινίων. Φωτογραφίες Γ. Τριανταφύλλου

Ανάμεσα στις αμέτρητες εκθέσεις που πραγματοποιούνται στα πλαίσιο των καλοκαιρινών καλλιτεχνικών εκδηλώσεων ανά την Ελλάδα, κυρίως σε σημαντικούς τουριστικά τόπους, με γνωστούς επιμελητές και καλλιτέχνες και συνήθως με ικανοποιητικούς προϋπολογισμούς, ξεχώρισα φέτος μια διαφορετική ομαδική έκθεση στο χωριό Πύργος, λίγο έξω από την Κύμη, που κατάφερα να επισκεφτώ.

Μία έκθεση που επιμελήθηκε ο Χριστόφορος Μαρίνος, που πρόσφατα ολοκλήρωσε την πενταετή πετυχημένη του θητεία στον ΟΠΑΝΔΑ, και μέσα από μία ξέφρενη, εξαντλητική «κούρσα», επιμελήθηκε 67 καλοστημένες εκθέσεις, αναδεικνύοντας γνωστούς και νεότερους καλλιτέχνες με εξαιρετικά κείμενα σε τρεις διαφορετικούς χώρους του Δήμου Αθηναίων και βασικά με περιορισμένους προϋπολογισμούς. Αυτό το καλοκαίρι ο Μαρίνος επέστρεψε και πάλι για δεύτερη φορά, στην γενέτειρά του, σε ένα μικρό χωρίο όπου μεγάλωσε, τον Πύργο, λίγο έξω από την Κύμη, και έστησε μια ακόμη έκθεση με τίτλο Υπογαία, ειδικά σχεδιασμένη για το Αρχοντικό Χρυσανθοπούλου, που είναι εμπνευσμένη από το γεωλογικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει η περιοχή. Σημειωτέον ότι το 2024 προηγήθηκε στον ίδιο χώρο η έκθεση με τίτλο «Η εσωτερική πλευρά του ανέμου» όπου συμμετείχαν 42 καλλιτέχνες με περισσότερα από 70 έργα και θέματα γύρω από τη χειρωναξία, και συνοδεύτηκε και με ένα προσεγμένο συνοπτικό και περιεκτικό κατάλογο.

Ο κατάλογος της προηγούμενης έκθεσης το 2024

Το Αρχοντικό Χρυσανθόπουλου

Εξαιρετικό ενδιαφέρον έχει το ιστορικό του κτιρίου, που φιλοξενεί αυτές τις εκθέσεις, το οποίο πραγματοποίησε ο Σωτήρης Χρυσανθόπουλος. Ένας αναγεννησιακός καλλιτέχνης, ένας σύγχρονος Ροβινσώνας Κρούσος, που γεννήθηκε στη Βερσοβά (σημερινό Χρυσάνθιο) του νομού Αχαΐας και εγκαταστάθηκε στην Κύμη ως δασάρχης στα μέσα του 19ου αιώνα, όπου παντρεύτηκε τη Μαρία Θαλασσινού, κόρη προύχοντα στην περιοχή. Ως αυτοδίδακτος τεχνίτης, που ασχολήθηκε και με την αγιογραφία, τη ζωγραφική, και τη γλυπτική, έχτισε τη διώροφη αυτή κατοικία στο χωριό Πύργος, τον τόπο καταγωγής της γυναίκας του.

Η λεοντοκεφαλή υπεράνω του κεντρικού ανοίγματος του ορόφου.

Παράλληλα την διακόσμησε με τοιχογραφίες, προσωπογραφίες του ιδίου και των μελών της οικογένειάς του, κατασκεύασε τα έπιπλα του σπιτιού και μια σειρά γλυπτά που κοσμούν τους εξωτερικούς τοίχους, όπως μία λεοντοκεφαλή που κοσμεί την όψη και αποτελούσε την είσοδο εντοιχισμένου μελισσιού, καθώς και έναν αετό που μάχεται ένα φίδι.

Ο πεθερός του Σωτήρη Χρυσανθόπουλου

 

Έργα δια χειρός Σωτήρη Χρυσανθόπουλου

Πραγματοποίησε επίσης και την γειτονική εκκλησία, μία τρίκλιτη βασιλική. Πέθανε γύρω στο 1900, και έκτοτε το αρχοντικό πέρασε από μια σειρά διαφορετικών χρήσεων, από ραφείο του χωριού μέχρι δημοτικό σχολείο στον όροφο μέσω πρόσθετης εξωτερικής σκάλας, ακόμη και ιατρείο. Το 1991 το αρχοντικό δωρήθηκε από την εγγονή του Αρετούσα Χρυσανθοπούλου, στον Μορφωτικό και Εκπολιτιστικό Σύλλογο Κύμης, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί ως Μουσείο Παλαιοντολογικών Ευρημάτων της Περιοχής της Κύμης, σε συνεργασία με το Τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Η έκθεση

Οι επιρροές

Όπως ανέφερε ο Χριστόφορος Μαρίνος στην εισαγωγικη του ομιλία την βραδιά των εγκαινίων, η έκθεση αυτή είναι εμπνευσμένη από το γεωλογικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει η περιοχή. Μια πρωτότυπη και ερευνητική έκθεση με έργα που φιλοτεχνήθηκαν ειδικά για αυτή την έκθεση και πολλά παρουσιάζονται για πρώτη φορά. Εντάσσεται μάλιστα στο γενικότερο ενδιαφέρον που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια και αφορά τη σχέση της μοντέρνας και της σύγχρονης τέχνης με την προϊστορία, και αναδεικνύει τη σχέση των σύγχρονων καλλιτεχνών με τη γη το έδαφος το υπέδαφος και τον ορυκτό κόσμο. Στην συνέχεια σχετικά με τις επιρροές του τόνισε:

Εν προκειμένω αν σκεφτώ τι με οδήγησε στο συγκεκριμένο θέμα δεν ήταν μόνο το γεγονός ότι το αρχοντικό Χρυσανθόπουλου προορίζεται για παλαιοντολογικό μουσείο. Ο πατέρας μου ήταν γεωτρυπανιστής και ο παππούς μου εργάστηκε στο ανθρακωρυχείο ΕΝΤΖΙ προτού αυτό κλείσει το 1962. Μεγαλώνοντας στον Πύργο την δεκαετία του 80, θυμάμαι τον εαυτό μου να παίζει με τα δείγματα γεωλογικών γεωτρήσεων του ΕΑΓΜΕ τα λεγόμενα καρότα. Θυμάμαι πόσο πληγώθηκα επίσης όταν η εξόρυξη λιγνίτη στην ΚΥΖΕΛΙΚ(;) θόλωσε για πολλά χρόνια τα νερά του ρέματος… Όταν ως παιδί είδα τα νερά γύρω από το νερόμυλο του Σαντά (μια μαγευτική τοποθεσία κοντά στους Ανδρωνιάνους, της περιοχής της Κύμης) να μαυρίζουν και το γύρω τοπίο να αλλοιώνεται, ήταν η πρώτη φορά που κατάλαβα τι σημαίνει οικολογική καταστροφή, του τόπου σου μάλιστα. Η σχέση μας με τη γη είναι, ή μπορεί να είναι και βαθιά προσωπική. Προσωπικές ιστορίες, αλλά και τραυματικές εμπειρίες, και πιστεύω πως αυτό διαπιστώνεται και στην παρούσα έκθεση, αν την δεις προσεκτικά και ακούσης αυτό που έχει να σου πει.

Με αυτά τα βιώματα και με το πάθος της ανάδειξής του τόπου του καθώς και με στόχο να εντάξει δυναμικά την Κύμη  στον πολιτιστικό χάρτη της χώρας και παρά την ελάχιστη χρηματοδότηση των 9.000 € με το ΦΠΑ από το πρόγραμμα «Δημιουργική Ελλάδα» του Υπουργείου Πολιτισμού, ο Μαρίνος τόλμησε να πραγματοποιήσει με ίδια μέσα την όλη παραγωγή αυτής της έκθεσης, παρά το γεγονός ότι το ποσό του Υπουργείου αντιστοιχούσε στην προσφορά από εξειδικευμένης εταιρείας για τη μεταφορά και την εγκατάσταση των έργων και μόνο. Αξίζουν νομίζω ικανότερης χρηματοδότησης τέτοιου επιπέδου εικαστικές εκδηλώσεις.

Η έκθεση διοργανώνεται από την ΑΜΚΕ Καιρός Πολιτισμού, το Μορφωτικό Εκπολιτιστικό Σύλλογο Κύμης, τον Πολιτιστικό Σύλλογο Πύργου Κύμης και την Κοινότητα Πύργου και χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα «Δημιουργική Ελλάδα» του Υπουργείου Πολιτισμού.

Τα έργα

Παραθέτω στην συνέχεια τα περισσότερα από τα  έργα της έκθεσης κατανεμημένα κατά την κρίση του επιμελητή σε ενότητες κατά όροφο και κατά αίθουσα, ακολουθώντας την πορεία με την οποία τα κατέγραψα φωτογραφικά. Τις φωτογραφίες συνοδεύουν οι λεζάντες, δεν περιλαμβάνονται όμως τα συνοπτικά και ουσιαστικά κείμενα του επιμελητή και των καλλιτεχνών που τις συνοδεύουν.

ΙΣΟΓΕΙΟ: ΜΙΚΡOΣ ΒΟΗΘΗΤΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ 1

Έφη Χαλιόρη, Crevice #8436, 2017, Αρχειακή εκτύπωση σε χαρτί

ΙΣΟΓΕΙΟ: ΑΙΘΟΥΣΑ 2

Νίκος Αλεξίου, (1960-2011), Ηλιακό Δωμάτιο, 1988, Πέτρα, πηλός

Νίκος Τοπαλίδης, Χωρίς τίτλο, 2025, Γύψος, γραφίτης

Ειρήνη Βγενοπούλου- Κεράνη (1948-2008), Βράχια και Μαίανδρος, 1987, Ακρυλικό σε πανί

Χριστίνα Μήτρενσε, Specimen I, 2005, χειροποίητο, δερματόδετο βιβλίο, φωτογραφίες, χειροποίητο χαρτί

Βαλέριος Καλούτσης (1927-2014), Σύνθεση Ενός Τοπίου, 1984, Κολάζ και μολύβι σε χαρτόνι

ΙΣΟΓΕΙΟ: ΑΙΘΟΥΣΑ 3

Παντελής Χανδρής, Orbital Object #2, 2022, σκληρός γύψος, ρητίνες, πατίνα, μεταλλική κατασκευή.

Χρήστος Τζίβελος (1949-1995), Χωρίς Τίτλο (Απολιθωμένο Φως), 1994, μολύβι σε χαρτί

Χρήστος Χρυσόπουλος & Νικολέτα Δούκα Χρυσοπούλου, Αυτό εκεί μας περιμένει, 2025, Συλλογή πήλινων θραυσμάτων, απολιθωμάτων, οστράκων, οστών.

Χριστίνα Μήτρενσε, Box of appliances for natural study, 2025, Ξύλινη κοσμηματοθήκη, καθρέφτης, πέτρες, ορυκτά στοιχεία, κοχύλια , απολιθώματα

Βανέσσα Αναστασοπούλου, Shardroot, 2025, κεραμικό δοχείο stoneware πηλός, πορσελάνη paperclay, οξείδια, υαλώματα στάχτης με πολλαπλά ψησίματα.

ΙΣΟΓΕΙΟ: ΑΙΘΟΥΣΑ 4

Βασίλης Βασιλάκης, Χωρίς Τίτλο, 2025, λάδι σε χαρτί επικολλημένο σε ξύλο

Γιώργος Γεροντίδης, Sea Glass Factory (Αποθηκευμένο Τμήμα), 2019-σήμερα. Μικτά υλικά, δείγματα γυαλιού, εργαλεία, μεταλλική ραφιέρα, εκτύπωση σε χαρτί

Οδυσσέας Γλύκας, Βουνό ΙΙ, 2022, μικτή τεχνική

ΙΣΟΓΕΙΟ: ΔΙΑΔΡΟΜΟΣ

Δέσποινα Φλέσσα, Shades, 2024, γραφίτης σε τσιμέντο

Βαγγέλης Σάββας, Embedded Traces (Holding Earth), 2023, 3D prind

Πέτρος Μώρης, Vector 17069-II-V/E, 2020, χαρακτικό

Κωνσταντίνος Κώτσης, Collective Ruins | Perque de Comillas | Madrid I-VI, 2025, ψηφιακές εκτυπώσεις σε βαμβακερό χαρτί

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΣΚΑΛΑ

ΚΕΖ, ΣΕΝΑ, 2025 70χ60, ακρυλικό και τυχαία υλικά σε μικρές ποσότητες, πάνω σε ξύλο

ΚΕΖ, ΝΑΥΑ, 2025 35χ120, ακρυλικό και τυχαία υλικά σε μικρές ποσότητες, πάνω σε ξύλο

ΟΡΟΦΟΣ: ΑΙΘΟΥΣΑ 1

Γιούλη Γαροφαλάκη, Βάρος Εναπόθεση, 2015, Τσόχα, ασημοκλωστή, βότσαλα.

ΚΕΖ, ΑΜΝΑ, 2025, ακρυλικό και τυχαία υλικά σε μικρές ποσότητες

ΚΕΖ, ΟΦΡΑ, 2025, ακρυλικό και τυχαία υλικά σε μικρές ποσότητες

Κλεαοπάτρα Χατζηγίωση, Theater Fossil, 2025, μελάνια, μικτή τεχνική

ΟΡΟΦΟΣ: ΑΙΘΟΥΣΑ 2

Μαριάννα Τρώντσιου, Family/Uploadind, 2023, Μολύβι σε χαρτί

Μαριάννα Τρώντσιου, Lost Kingdom, 2024, Μολύβι σε χαρτί

Γιάννης Παπαδόπουλος, Μεγάλη Μπλε, 2019, λάδι σε πανί

Ρένα Παπασπύρου, Σχέδια και…

Ζήσης Κοτιώνης, Ονοματολογία: Κάθε νησί είσαι εσύ, 2020, Μικτή τεχνική

Κατερίνα Μπότσαρη, Der zauberberg, 2025, ελαστικός στόκος, πλέγμα, φελιζόλ, ακρυλικό σπρεί, προβολείς, πολύμπριζο

ΟΡΟΦΟΣ: ΑΙΘΟΥΣΑ 3

Φωτεινή Παλπανά, My Dream Landscapes Call for Electric Arms, 2020, τσιμεντοειδή υλικά, ακρυλικό χρώμα, χρώματα σε σκόνη, πολυεστερική ρητίνη.

Κατερίνα Κατσιφαράκη, Αλάτι, 2023, έγχρωμη φωτογραφία

Γιάννης Χειμωνάκης, Μπλε Σειρά #2,3,4, 2025, Ακουαρέλα σε χαρτί

Στάθης-Αλέξανδρος Ζούλιας, Εξωγήινες Εντοπιότητες #35, 2025, φωτογραφικό κολάζ

Στάθης-Αλέξανδρος Ζούλιας, Allien Landscapes #35, 2025, φωτογραφικό κολάζ, photochemical print

Βασίλης Γεροδήμος, Χωρίς Τίτλο (Τρεις Τόποι), 2022, χαρτί, μάρμαρο

ΟΡΟΦΟΣ: ΑΙΘΟΥΣΑ 4

Εσμεράλδα Μομφεράττου, The Big Stitch, 2025, Εγκατάσταση μικτής τεχνικής

Efi Haliori, Crevice #2595, 2021, Αρχειακή εκτύπωση σε χαρτί

Efi Haliori, Crevice #6136, 2021, Αρχειακή εκτύπωση σε χαρτί

Βασίλης Γεροδήμος, Χωρίς Τίτλο (Τρεις Τόποι), 2022, χαρτί, μάρμαρο

ΟΡΟΦΟΣ: ΑΙΘΟΥΣΑ 5

Άρης Κατσιλάκης, Findings, 2019, ξύλο, ψημένη άργιλος

Οδυσσέας Γλύκας, Τοπίο ΙΙ, 2023, Δομικά και φυσικά υλικά, χρώμα

Κατερίνα Κατσιφαράκη, Βράχια, 2023, έγχρωμη φωτογραφία

Η εμπειρία από αυτή την έκθεση ήταν μοναδική, ιδιαίτερα όταν όλοι οι επισκέπτες συγκεντρωθήκαμε στην πλακόστρωτη αυλή του Αρχοντικού, κάτοικοι του χωριού, φίλοι έλληνες και ξένοι, ακόμη και ο λυκειάρχης και καθηγητής του Μαρίνου και η μητέρα του, και πολλοί από τους συμμετέχοντες καλιτέχνες, σχολιάζοντας και πραγματοποιώντας ατέρμονες συζητήσεις, που συνεχίστηκαν αργότερα σε τοπικό εστιατόριο της παραλίας της Κύμης.

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση και καλύτερη ανάλυση.