Α.

ΑΠΟ ΤΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ 

ΣΤΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΚΑΙ ΤΟΥΜΠΑΛΙΝ

με αφορμή μια Κυριακή στο Cambridge
+
ένα κερασάκι στην …

Β.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΙΛΙΠΠΙΔΗΣ: 
“ΟΛΥΜΠΟΣ ΚΑΡΠΑΘΟΥ” 

Από τον εκδοτικό οίκο ΜΕΛΙΣΣΑ

C.

3η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ ΗΜΕΡΙΔΑΣ 

ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΦΙΛΙΠΠΙΔΗ

A.

ΑΠΟ ΤΟ ΜΟΝΤΕΡΝΟ 

ΣΤΟ ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟ ΚΑΙ ΤΟΥΜΠΑΛΙΝ

Με αφορμή μια Κυριακή στο Cambridge

+ 

ένα κερασάκι στην …

King’s College

Το King’s College ήταν μια από τις πρώτες εμπειρίες της κυριακάτικής μας βόλτας στο Cambridge. Συνεπές, στο γνωστό επιβλητικό κλίμα των κλασσικών κτιρίων της πόλης, με τους αχανείς κήπους και την συνύπαρξη διαφορετικών εποχών.

King’s College, πηγή: Google Earth

Συνεχίζοντας τις περιπλανήσεις με το αυτοκίνητο, βρεθήκαμε στον στενό δρόμο Court Road, μπροστά σε ένα μόλις ολοκληρωμένο κτίριο εξαιρετικής καθαρότητας. Μία ξεχωριστή έκφραση του μοντέρνου που μας καθήλωσε και μας έβγαλε από το αυτοκίνητο για φωτογράφιση.

Stanton Williams, Simon Sainsbury Center

Πρόκειται για το Simon Sainsbury Center, επέκταση του Cambridge Judge Business School. Ένα νέο κτίριο που σχεδιάστηκε από το βραβευμένο με βραβείο Stirling γραφείο Stanton Williams με αρχιτέκτονες τους Alan Stanton και Paul Williams και ολοκληρώθηκε πρόσφατα.

Στρέφοντας όμως  το βλέμμα αριστερά συνειδητοποιήσαμε την συνύπαρξη του νέου κτιρίου, με μια προκλητική μεταμοντέρνα όψη. 

Stanton Williams, Simon Sainsbury Center

John Outram, επέκταση για την στέγαση 
του Cambridge Judge Business School

Τι ακριβώς λοιπόν είχε συμβεί:

το παλαιό νοσοκομείο του Addenbrooke

Όλα ξεκινούν από το παλαιό νοσοκομείο του Addenbrooke, που ιδρύθηκε για πρώτη φορά το 1766. Το αρχικό γεωργιανό κτίριο επεκτάθηκε το 1824 και πάλι το 1834. Μια μεγάλη ανακατασκευή του νοσοκομείου το 1866, σχεδιάστηκε από τον Matthew Digby Wyatt, που ενσωμάτωσε αυτά τα κτίρια πίσω από μια νέα πρόσοψη.
Όταν το 1990 δημιουργήθηκε η Cambridge Judge Business School, το συγκεκριμένο κτίριο επιλέχθηκε για να την στεγάσει και η αρχιτεκτονική μελέτη για την ανάπλαση του παλαιού νοσοκομείου ανατέθηκε στον John Outram. Έναν καθαρόαιμο βρετανό μεταμοντέρνο αρχιτέκτονα, που επενέβη στο κτίριο με έναν βίαιο τρόπο προσθέτοντάς, σχεδόν σε επαφή, την νέα επέκταση καλύπτοντας απροκάλυπτα μεγάλο τμήμα της παλαιάς όψης του κτιρίου.

John Outram, επέκταση της Cambridge Judge Business School 

πηγή: Google Earth

Πρόκειται για τις προσθήκες με την πράσινη στέγη που φαίνονται στην εικόνα ακριβώς μπροστά από το παλιό κτίριο.

Πέρα όμως από τον ασφυκτικό εναγκαλισμό του παλαιού κτιρίου, το νέο κτίριο φέρει φαραωνικού τύπου αναφορές στις όψεις, που δεν φαίνεται να συνάδουν με την βρετανική παράδοση, εκτός αν θεωρήσουμε ότι οι αναφορές στην παράδοση (μοτο του μεταμοντερνισμού) μπορούν να προέρχονται και από τις κατακτήσεις της παλαιάς κραταιής αυτοκρατορίας. 

John Outram, 

επέκταση για την στέγαση του Cambridge Judge Business School, 

Λεπτομέρεια όψης

Μορφολογικές επεξεργασίες στο πνεύμα της εποχής της μεγάλης έξαρσης του μεταμοντερνισμού, εντυπωσιάζουν ακόμη και την Βασίλισσα της Αυτού Μεγαλειότητας Ελισάβετ Β', που σπεύδει να εγκαινιάσει επίσημα το νέο κτίριο κινούμενη με άνεση στα πολύχρωμα και σχεδόν kitch εσωτερικά του. 

John Outram,

 επέκταση για την στέγαση του Cambridge Judge Business School, 

Άποψη εσωτερικού

official opening by Her Majesty Queen Elizabeth II, 1996

John Outram's "Temple of Storms" pumping station heritage listed as one of UK's finest postmodern buildings

Ο John Outram, ανήκει στην κατηγορία των διάσημων βρετανών μεταμοντέρνων αρχιτεκτόνων μαζί με τους James Stirling, Terry Farrell, CZWG, Jeremy and Fenella Dixon, Jeremy Dixon and Edward Jones, Michael Wilford και άλλων επιφανών που επανεμφανίζονται αυτές τις ημέρες στο Λονδίνο σε έκθεση στο Μουσείο «Sir John Soane». Στο χώρο της έκθεσης, με τίτλο “The Return of the Past: Postmodernism in British Architecture” ανάμεσα στα σχέδια και τις μακέτες επισημαίνεται ότι: 

«Σε αντίθεση με την υποσχόμενη έλευση του Μοντερνισμού, που υποσχέθηκε να χρησιμοποιήσει την αρχιτεκτονική για να επιτύχει ένα εξιδανικευμένο μέλλον, η έκθεση επιδιώκει να δείξει πώς ο μεταμοντερνισμός στη Βρετανία χαρακτηριζόταν από το ενδιαφέρον για την επανασύνδεση της αρχιτεκτονικής με το παρελθόν και τους διάφορους τρόπους με τους οποίους επιτευχθεί: είτε μέσω της διακόσμησης, των υλικά, την μορφή ή την τυπολογία.» 

Μουσείο «Sir John Soane», 13 Lincoln’s Inn Fields

London WC2A 3BP 

Ο μεταμοντερνισμός επεναεμφανίζεται στο προσκήνιο μέσω αυτής της έκθεσης, με έργα εντυπωσιακά όπως:

Jeremy and Fenella Dixon, St Mark’s Road, London, 1979. Credit: Dixon Jones Architects 

Jeremy Dixon, St Marks Road: self- portrait model, 1980. Credit: Jeremy Dixon 

CZWG Architects, Cascades, London, 1988. Credit: John and Jo Peck 

CZWG Architects, China Wharf, London, 1988. Credit: John and Jo Peck 

Terry Farrell, TV-am, Camden 1981–82. Credit: Richard Bryant / Arcaid 

Terry Farrell, SIS Building, London, completed 1994. Credit: Nigel Young

Στο κλίμα αυτό βρίσκω ενθαρρυντική και τολμηρή για το Cambridge την χειρονομία του  αρχιτεκτονικού γραφείου  Stanton Williams. Ο μοντερνισμός καλά κρατεί και αξίζει τον κόπο να δούμε πιο προσεκτικά αυτή την μελέτη της νέας προσθήκης. 

Γενικό Τοπογραφικό: 

1. Αρχικό κτίριο νοσοκομείου, 

2. John Outram, επέκταση για την στέγαση του Cambridge Judge Business School, 1996 

3. Stanton Williams, Simon Sainsbury Center, 2018 

Πρόπλασμα του συγκροτήματος Cambridge Judge Business School, με την νέα προσθήκη του Stanton Williams του κτιρίου Simon Sainsbury Center 2018, σε πρώτο πλάνο 

Όψεις του συγκροτήματος Cambridge Judge Business School, με την νέα προσθήκη του Stanton Williams του κτιρίου Simon Sainsbury Center 2018, σε πρώτο πλάνο.

Stanton Williams, εσωτερική άποψη του κτιρίου Simon Sainsbury Center, 2018

Περισσότερα για το νέο κτίριο μπορείτε να δείτε στο site του γραφείου Stanton Williams, με ενδιαφέροντα εσωτερικά, κάνοντας ΚΛΙΚ εδώ.

Με αφετηρία τους σεμνούς χειρισμούς του  γραφείου Stanton Williams, διέκρινα τελικά  μια έπαρση και ένα θράσος να χαρακτηρίζει τους μεταμοντέρνους αρχιτέκτονες στην Αγγλία, που δεν θα έλεγα ότι κάτι τέτοιο ισχύει και στην Ελλάδα, όπου οι μεταμοντέρνες χειρονομίες δεν είναι τόσο προκλητικές.

Και το κερασάκι στην τούρτα: 

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΝΕΚΡΗΣ ΠΟΥ ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΗΚΕ

Στην Ελλάδα η υπόθεση για το μεταμοντέρνο που επανήλθε το προσκήνιο με αφορμή την πρόσφατη αναφορά στο βιβλίο Στέλιου Γιαμαρέλου, Αναστάσιου Κωτσιόπουλου, συνεχίστηκε με ένα αναπάντεχο email του Δημήτρη Φιλιππίδη που έγραφε:

Αγαπητότατοι φίλοι,

να κι ένα παλιό μου κείμενο στο Αντί που μόλις χτύπησα,

με θέμα το μεταμοντέρνο που αιφνίδια αναδύθηκε ως μείζον θέμα στους ελληνικούς ορίζοντες, ας είναι καλά μερικοί-μερικοί. Ελπίζω να σας διασκεδάσει η ανάγνωσή του.

δφ

Περιοδικό Αντί

Τεύχος 397/10.3.1989, 48-50

Ο Φιλιππίδης ανέσυρε παλαιότερο αστυνομικού χαρακτήρα   κείμενό του δημοσιευμένο το 1989 στο τεύχος 397/10.3.1989, σελ. 48-50 του Περιοδικού Αντί με τίτλο : 

Κόναν Ντόυλ 

ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΝΕΚΡΗΣ ΠΟΥ ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΗΚΕ

ανακάλυψη που οφείλεται στον ερευνητή Δ. Φιλιππίδη

Η εικονογράφηση οφείλεται στον Μέμο Φιλιππίδη και όλες οι  εικόνες προέρχονται από το αρχείο του Στέλιου Γιαμαρέλου

Διαβάστε το προφητικό αυτό κείμενο στο ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΑΝΑΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΦΙΛΙΠΠΙΔΗ κάνοντας ΚΛΙΚ εδώ .

Β.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΙΛΙΠΠΙΔΗΣ: 

“ΟΛΥΜΠΟΣ ΚΑΡΠΑΘΟΥ”

Από τον εκδοτικό οίκο ΜΕΛΙΣΣΑ

Το νέο αυτό βιβλίο, που θα κυκλοφορήσει σύντομα, αποτελεί μετάφραση της διατριβής του Δημήτρη Φιλιππίδη στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν το 1973, με θέμα την ολιστική μελέτη του αγροτικού συστήματος της Ολύμπου, μιας απομονωμένης κοινότητας στο βορεινό άκρο της Καρπάθου. Εκεί έζησε ο συγγραφέας για ενάμιση χρόνο, συγκεντρώνοντας επιτόπου υλικό σύμφωνα με τις αρχές της κοινωνικής ανθρωπολογίας. 

Στόχος της διατριβής ήταν να γεφυρωθούν τα κενά ανάμεσα στις προσεγγίσεις αρχιτεκτόνων (για τον παραδοσιακό υλικό πολιτισμό), κοινωνικών επιστημόνων (για τη δομή αγροτικών κοινοτήτων) και γεωγράφων (για την ένταξη τέτοιου είδους κοινοτήτων σε περιφερειακά συστήματα), μέσω των μεταξύ τους σχέσεων όπως αναπτύσσονται στο πεδίο της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και πολεοδομίας. 

Σε αυτή την έρευνα εξετάζεται, καθώς επιταχύνονται οι διαδικασίες αλλαγής όταν πλησιάζουμε στο παρόν, πώς ή κοινωνική οργάνωση επηρεάζει το παραδοσιακό πλαίσιο αναφοράς και πώς οι συμπεριφορές επηρεάζονται από το φυσικό περιβάλλον. Γίνεται έτσι προσπάθεια να εντοπιστεί κάθε ευδιάκριτη διαφορά στην παραπάνω διπλή αντιστοιχία σε τρεις επιλεγμένες περιόδους της τοπικής ιστορίας. Με αυτόν τον τρόπο προσδιορίζονται διαχρονικά όσα στοιχεία άλλαξαν και όσα έμειναν ίδια˙ επίσης, αναγνωρίζονται εκείνα που επαναλαμβάνονται και ορίζουν τη δομή του συστήματος της Ολύμπου ως αναγνωρίσιμη κοινωνική και χωρική ενότητα.

Διαβάστε στο οπισθόφυλλο του βιβλίου απόσπασμα από το γράμμα του Δημήτρη Φιλιππίδη   προς τους γονείς του στις 19. 03. 1973

«Μόλις τελείωσα τη δακτυλογράφηση. Συμπλήρωσα το κείμενο στο δεύτερο κομμάτι του, δηλαδή έκλεισα όλα τα κεφάλαια κα τα έχω σε καθαρό. Θα τα ελέγξει η επιτροπή σε δύο βδομάδες, και έτσι κλείνει το πρώτο στάδιο. Το καλοκαίρι έχουμε ξανά γράψιμο όλο εξαρχής -χτένισμα και ξεχτένισμα και μαλλιοτράβηγμα  του αριστουργήματος. Το άλλο συνταρακτικό γεγονός είναι πως ξύρισα το μουστάκι. Μ’ είχε πρήξει. Ωραία είναι και χωρίς, κι απορώ πώς αντέχουν άλλοι να το έχουν τόσα χρόνια»

C.

3η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΝ 

ΗΜΕΡΙΔΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΦΙΛΙΠΠΙΔΗ

Η ομιλίες που παρουσιάζονται σήμερα πραγματοποιήθηκαν στην Δεύτερη Πρωινή Συνεδρία και την Β΄ Θεματική Ενότητα με αντικείμενο: ΤΟ ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΟ 

και με συντονιστή τον Νίκο Καλογερά, Ομότιμο Καθηγητή ΕΜΠ

Ομιλητές ήταν οι: 

04. Δημήτρης Φατούρος, Ομότιμος Καθηγητής Α.Π.Θ. 

          «Το Μεγάλο Ταξίδι. Η πολλαπλή μετάβαση» 

05. Νίκος Μαγουλιώτης, Υποψήφιος Διδάκτωρ, ETH Ζυρίχης (gta) 

          «Aναθεωρώντας την Ανώνυμη Αρχιτεκτονική» 

06. Πάνος Τσακόπουλος, Δρ Αρχιτέκτων

          «Αναγνώσεις της 'Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής', 1984-2014» 

07. Παναγιώτης Τουρνικιώτης, Καθηγητής στη Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ

          «Ο ανθρωπολόγος της (νέο)-ελληνικής αρχιτεκτονικής»

Δεύτερη Πρωινή Συνεδρία 

ΘΕΜΑΤΙΚH ΕΝΟΤΗΤA Β΄ 

ΤΟ ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΟ 

Συντονιστής: 

Νίκος Καλογεράς, 

Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ

Νίκος Καλογεράς

04.

«ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΤΑΞΙΔΙ. 

Η ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΜΕΤΑΒΑΣΗ»

Δημήτρης Φατούρος, 

Ομότιμος Καθηγητής Α.Π.Θ.

Δημήτρης Φατούρος, 

Η πολλαπλότητα της μετάβασης σε διαφορετικές αναγωγές και παραδοχές, η διαρκής αναζήτηση, είναι το μεγάλο ταξίδι της αρχιτεκτονικής. 

Ο πυρήνας της κατοίκησης, η συνάντηση με τον άλλον και η συνάντηση με τον εαυτό συνεχώς παρεμβάλλονται σε οποιαδήποτε στιγμή του προσωπικού και του συλλογικού μίκρο-μάκρο χρόνου. Το μεγάλο ταξίδι της αρχιτεκτονικής μεταμορφώνεται σε προσωπική εμπειρία και προσωπική περιπέτεια του δημιουργού.[…] 

Για να διαβάσετε την συνέχεια κάντε ΚΛΙΚ εδώ

Την ομιλία αυτή μπορείτε να την παρακολουθήσετε βιντεοσκοπημένη με την ευγενική προσφορά του ιστότοπου blod.gr κάνοντας ΚΛΙΚ εδώ

05.

«AΝΑΘΕΩΡΩΝΤΑΣ ΤΗΝ 

ΑΝΩΝΥΜΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ»

Νίκος Μαγουλιώτης

Υποψήφιος Διδάκτωρ, ETH Ζυρίχης (gta)

Νίκος Μαγουλιώτης

Καλησπέρα σας,

Χαίρομαι πάρα πολύ που είμαι εδώ, για να τιμήσουμε όλοι μαζί το Δημήτρη Φιλιππίδη.

Ξεκινάω κατευθείαν, ανοίγοντας εισαγωγικά στο 1912:

          Εφ’ όσον ακόμη ο χωρικός κατεσκεύαζε τας οικοδομάς του μόνος [και] ανεπηρέαστος από τας έξεις των πόλεων, διετηρούντο ακόμη πλείστα χαρακτηριστικά της δημώδους τέχνης. Αφ’ ότου όμως κάθε κτίστης ή ξυλουργός παραμένει επί μακρόν εργαζόμενος εντός των πόλεων [...] καθίσταται το πράγμα μάλλον επικίνδυνον, καθ’ όσον παρουσιάζεται το αστικόν πρώτυπον δελεαστικώτερον είς τον χωρικόν. 

          Σκοπός της μελέτης της δημώδους τέχνης δεν είναι μόνον το να μάθωμεν την ιστορίαν της αλλά και το να διδαχθώμεν πώς να την συνδράμωμεν εις την περαιτέρω αυτής εξέλιξιν [...] προφυλάσσοντες αυτήν από εκτροχίασην. 

          Αυτά έγραφε ο Εμμανουήλ Κριεζής το 1912, σε ένα από τα πρώτα κείμενα που γράφτηκαν στην Ελλάδα για αυτό που αποκαλούμε "λαϊκή" ή "ανώνυμη" αρχιτεκτονική.

Για να διαβάσετε την συνέχεια κάντε ΚΛΙΚ εδώ

Την ομιλία αυτή μπορείτε να την παρακολουθήσετε βιντεοσκοπημένη με την ευγενική προσφορά του ιστότοπου blod.gr κάνοντας ΚΛΙΚ εδώ

06.

«ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ ΤΗΣ

 'ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ', 

1984-2014» 

Πάνος Τσακόπουλος, 

Δρ Αρχιτέκτων

Πάνος Τσακόπουλος, 

«Δεν υπάρχουν γεγονότα ούτε αρχιτεκτονική: μόνο αφηγήσεις» 

Παναγιώτης Τουρνικιώτης[1]

Ι.

Από την πληθωρική συγγραφική δραστηριότητα του Δημήτρη Φιλιππίδη, η Νεοελληνική Αρχιτεκτονική, του 1984,^[2] είναι αναμφισβήτητα το βιβλίο που απέκτησε αξία διαχρονική, αποτελώντας, 35 σχεδόν χρόνια μετά την έκδοσή του, το κορυφαίο ιστοριογραφικό έργο αναφοράς, τουλάχιστον για την ελληνική αρχιτεκτονική του 20ού αιώνα. Όταν κυκλοφόρησε, οι δημοσιευμένες πηγές που αφορούσαν το συνολικό φαινόμενο της σύγχρονης ελληνικής αρχιτεκτονικής συνοψίζονταν σε ένα μικρό αριθμό άρθρων και σε ένα μόνο βιβλίο, τη Σύγχρονη Ελληνική Αρχιτεκτονική του Αντώνη Αντωνιάδη που είχε κυκλοφορήσει το 1979.^[3]  Είχε όμως προηγηθεί, 20 σχεδόν χρόνια νωρίτερα, ένα εξαιρετικά φιλόδοξο συνθετικό πόνημα που γράφτηκε στα γαλλικά και παρέμεινε έκτοτε αδημοσίευτο, η έκτασης 1200 σελίδων διδακτορική διατριβή του François Loyer για την αρχιτεκτονική της σύγχρονης Ελλάδας, που υποστηρίχθηκε το 1966, και κάλυπτε το σύνολο της ιστορικής διαδρομής του νεοελληνικού κράτους.^[4] Τόσο το βιβλίο του Αντωνιάδη όσο και η μελέτη του Loyer κατατίθενται, ως ιστορικοκριτικές μελέτες, η κάθε μια με δικό της ιστοριογραφικό άξονα. Ο Φιλιππίδης γνωρίζει καλά και τις δύο.[...]

_____________________________________________________

[1] Π. Τουρνικιώτης, Ιστοριογραφία της Μοντέρνας Αρχιτεκτονικής (1999), Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 2002, σελ. 218. 

[2] Δ. Φιλιππίδης, Νεοελληνική Αρχιτεκτονική. Αρχιτεκτονική θεωρία και πράξη (1830-1980) σαν αντανάκλαση των ιδεολογικών επιλογών της νεοελληνικής κουλτούρας, Αθήνα: Μέλισσα, 1984. 

[3] Α. Αντωνιάδης, Σύγχρονη Ελληνική Αρχιτεκτονική Αθήνα: «Άνθρωπος +Χώρος», 1979. 

[4] François Loyer, Architecture de la Grèce contemporaine 1834-1966, διδακτορική διατριβή στη Faculté des Lettres et Sciences Humaines, Université de Paris Ι, Παρίσι, 1966.

Για να διαβάσετε την συνέχεια κάντε ΚΛΙΚ εδώ

Την ομιλία αυτή μπορείτε να την παρακολουθήσετε βιντεοσκοπημένη με την ευγενική προσφορά του ιστότοπου blod.gr κάνοντας ΚΛΙΚ εδώ

07.

«Ο ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΟΣ 

ΤΗΣ (ΝΕΟ)-ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ» 

Παναγιώτης Τουρνικιώτης

Καθηγητής στη Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ

Παναγιώτης Τουρνικιώτης


Σε αναμονή αποστολής της εισήγησή του.

Την ομιλία αυτή μπορείτε να την παρακολουθήσετε βιντεοσκοπημένη με την ευγενική προσφορά του ιστότοπου blod.gr κάνοντας ΚΛΙΚ εδώ