Ο ΝΙΚΟΣ ΚΤΕΝΑΣ, Ο ΜΕΜΟΣ ΦΙΛΙΠΠΙΔΗΣ AND THE GRE A T SURPRISE

η αποκάλυψη 
μιας συσσωρευμένης θετικής ενέργειας

Η πρώτη ανακοίνωση του GRE A T περί της συγκέντρωσης, αξιολόγησης και παρουσίασης των διπλωματικών και μεταπτυχιακών των νέων αρχιτεκτόνων στο Μέγαρο, δημιούργησε ερωτηματικά και ελπίδες. Ακολούθησαν οι διαλέξεις των δύο κριτών της επιτροπής, του Ισπανού αρχιτέκτονα Jose Selgas και του και του Πορτογάλου Μanuel Aires Mateus στο banquet του Μεγάρου που εντυπωσίασαν, ειδικά του Jose Selgas που παρουσίασε τις πρωτοφανείς τολμηρές του επιλογές – προτάσεις. Και οι δύο ήρθαν ως κριτές, συνεργάστηκαν με το Νϊκο Κτενά και τον Μέμο Φιλιππίδη και στις διαλέξεις του είπαν τα καλύτερα για το επίπεδο των μελετών – διπλωματικών που αξιολόγησαν. Ακολούθησε η ηλεκτρονική δημοσίευση των αποτελεσμάτων στο διαδίκτυο , που μέσα στην πίεση της καθημερινότητας τα "ξεφυλλίσαμε" βιαστικά και αφήσαμε την τελική εκτίμηση στην έκθεση.

  Ο Νϊκος Κτενάς

Έτσι στις 20 Μαϊου 2013 ξαναβρεθήκαμε στο banquet του Μεγάρου για να παρακολουθήσουμε την διάλεξη του Νϊκου Κτενά που τον τελευταίο καιρό ανοίγεται στο κοινό με διαλέξεις και δημοσιεύσεις. Ο Κτενάς με σπουδές στην Αμερική και διδακτικό έργο στην Ελλάδα και στην Ελβετία, αποτελεί μια ξεχωριστή περίπτωση ενός μαχόμενου αρχιτέκτονα που παρουσίασε με ωριμότητα τα έργα του και τις αρχές του.

Με αφετηρία «την σταθερότητα, την ομορφιά και την ευχρηστία» που υποστηρίζει ο Βιτρούβιος για το αρχιτεκτονικό έργο, αναζητά επίμονα ευρύτερες και άμεσες σχέσεις των έργων του με την γεωγραφία και το τοπίο και παράλληλα όπου είναι δυνατόν με την πόλη.

Ο Κτενάς μέσα από αφαιρετικές προσεγγίσεις τολμά με ένα αυστηρό λεξιλόγιο να αντιπαρατεθεί με το φυσικό τοπίο, με βασικά υλικά το οπλισμένο σκυρόδεμα που αποκαλεί «σύγχρονη πέτρα», την φυσική πέτρα, τον χάλυβα, το ξύλο και το γυαλί. «Απεχθάνομαι την μίμηση» λέει και θεωρεί ότι το αρχιτεκτονικό έργο πρέπει με τόλμη να εντάσσεται στο τοπίο όπως οι ανεμόμυλοι.

Τα κενά και τα πλήρη και οι σχέσεις εσωτερικών και εξωτερικών χώρων αντιμετωπίζονται από τον Κτενά με ένα προσωπικό τρόπο: συχνά περιβάλει τα κτίριά του με διάτρητα περιμετρικά πετάσματα που τυλίγουν το κτίριο σαν ένα «πάπλωμα».

Στις όψεις που προκύπτουν, επισημαίνονται άλλοτε συνειδητά και άλλοτε ασυνείδητα αναλογίες χρυσής τομής αναζητώντας μια αρμονία, που πάνω της αναπτύσσεται ένας ρυθμός, όπου τοποθετείται η μελωδία. Έτσι συγκροτείται η όλη σύνθεση στα έργα του που ο ίδιος χαρακτηρίζει «κλασσικά».

Ο αρχιτέκτων Μέμος Φιλιππίδης παρουσίασε την διάλεξη και συντόνισε την συζήτηση προσθέτοντας άλλη μια σημαντική εκδήλωση στην σειρά των επιτυχημένων πρωτοβουλιών του για την αρχιτεκτονική που μας προσφέρει τα τελευταία χρόνια παράλληλα με την σημαντική επαγγελματική του πορεία. 

 

Μέμος Φιλιππίδης

Έτσι με θετική προδιάθεση, μετά την ολοκλήρωση της διάλεξης κατευθυνθήκαμε στο αμέσως επόμενο επίπεδο του Μεγάρου στον γνωστό και άχαρο εκθεσιακό χώρο για να δούμε την έκθεση που επιμελήθηκε ο Μέμος Φιλιππίδης με τίτλο « Τα πρώτα τους κτίρια» και αιφνιδιαστήκαμε:

Μέσα σε μια υποφωτισμένη και «κατανυκτική» ατμόσφαιρα μια σειρά από «λαμπερές» μακέτες συγκέντρωναν το ενδιαφέρον, την προσοχή και το βλέμμα του κοινού που είχε γεμίσει ασφυκτικά την αίθουσα.

Θέματα τολμηρά, αναπάντεχα, ποιητικά, πρωτοφανή ίσως για τα δικά μας δεδομένα, των δικών μας εποχών, ακόμη και από την εποχή πρόσφατα, που παρακολουθούσα σαν εξωτερικός κριτής τις διπλωματικές στο ΕΜΠ. 

Κορεσμένοι από την ψευτική και συχνά ύποπτη λάμψη των φωτορεαλιστικών, οι μακέτες έμοιαζαν εμπρός μας σαν συναρπαστικές γλυπτικές συνθέσεις και παράλληλα διαπιστώνουμε όπως σημειώνει και ο Αρχιτέκτονας Manuel Aires Mateus Μέλος της Κριτικής Επιτροπής ότι :

«Οι φοιτητές προσπαθούν να χτίσουν μία ταυτότητα. Και αυτή η ταυτότητα είναι σημαντική για την ελληνική αρχιτεκτονική. Πιστεύω ότι σχετίζεται με τη μεγάλη ιστορία που έχει η Ελλάδα, με την τοπογραφία, την υλικότητα, στοιχεία που είδαμε οι φοιτητές να προσπαθούν να αποδώσουν μέσα από τη δουλειά τους.»

Μια παράξενη αίσθηση ήταν διάχυτη αυτή την βραδυά. Σαν να βρεθήκαμε για λίγο έξω από τον γνωστό εφιάλτη. Δεν θυμάμαι πόσες φορές μου πρότειναν να δω και να ξαναδώ την μία η την άλλη μακέτα και σε πόσους σύστηνα να δουν το ένα και το άλλο έργο. Όλοι προσπαθούσαμε να συνειδητοποιήσουμε τι ακριβώς συμβαίνει, να πιστέψουμε ότι πράγματι αυτά είναι κατακτήσεις νέων δικών μας ανθρώπων, που ζουν στο εξωτερικό αλλά και στην Ελλάδα της κρίσης και δεν φείδονται μόχθου και χρόνου σε πείσμα των καιρών να «τα δώσουν όλα". 

Μια συσσωρευμένη θετική ενέργεια πλημμύρισε τις καρδιές μας και τους χώρους του Μεγάρου. Μια ενέργεια που φέρνουν οι νέοι άνθρωποι και φαίνεται πως διαρκώς μεγεθύνεται με ορμή και αποτελεί μια βάσιμη ελπίδα για το μέλλον. Κυοφορείται τελικά μια νέα πολιτισμική άνοιξη σε αυτόν τον τόπο που μόλις οι συνθήκες ωριμάσουν, εκτιμώ ότι θα φέρει καρπούς …

Μέσα σε αυτό το κλίμα πρόλαβα και κατέγραψα κάποιες εικόνες από τα έργα των νέων συναδέλφων που παρουσιάζω στην συνέχεια με την δική μου ματιά:

1.

 

Ιάσων Τσιρώνης 

Εγώ ο Καρακάλα, (Μεταπτυχιακή)

McGill University, Μontreal Canada, 2011

Επιβλέπoντες: Bressani, Martin, Castro, Ricardo L.

"…Θέλοντας να ασχοληθώ με τα μνημεία της Αρχαίας Ρώμης και ειδικότερα με τις κολοσσιαίες σε μέγεθος «Θέρμες του Καρακάλλα» προτείνω την σύγχρονη χρήση του μνημείου για δημόσια λουτρά, η οποία θα έδινε μια φυσική επανασύνδεση με την ιστορία , μία επανασύνδεση που θα μας επέτρεπε να «βουτήξουμε» στο παρελθόν όπως αυτό ήταν. Το έργο στο οποίο επιδιώχθηκε ισορροπία διατήρησης, επαναχρησιμοποίησης και νέα χρήσης λειτουργεί με βάση την ιδέα ότι το μακρυνό παρελθόν μπορεί να τηλεμεταφερθεί στο παρόν μέσω του δίαυλου της Αρχιτεκτονικής. Τα «νέα» λουτρά γίνονται ένας τόπος όπου μπορεί να αποκτήσει κάποιος άμεση εμπειρία που να πλησιάζει ανάμεσα στην Ρωμαική και την Δυτική Αυτοκρατορία επιτρέποντάς μας να σκεφτούμε με κριτικό πνεύμα τις φωτεινές και σκοτεινές πλευρές της δικής μας κοινωνίας."

2.

 

Αλίκη Στενού, Θεόκλητος Τριανταφυλλίδης

Τρικυμία: Ένα πλωτό Θέατρο για το Αιγαίο

EMΠ 2012

Επιβλέποντες καθηγητές: Παπαλεξόπουλος Δημήτρης, Γυπαράκης Γιώργος, Γυφτόπουλος Σταύρος, Μαζαράκος Θωμάς (Τμήμα Ναυπηγών Ε.Μ.Π.)

3.

Πρόπλασμα καθολικού

Βλαβιανός Νικόλαος, Μπασούκος Χρυσοβαλάντη

Νέο Μοναστήρι στη Ζάλτσα Βοιωτίας
EMΠ 2012

Επιβλέποντες: Τσιράκη Σοφία , Τσούρας Βασίλειος

4. 

Δασκαλάκη Κατερίνα Ολυμπία

Εργαστήρι κεραμικής και χειροτεχνίας στη Δρυοπίδα της Κύθνου

ΕΜΠ 2011

Επιβλέπουσα:  ΣΟΦΙΑ ΤΣΙΡΑΚΗ

5. 

Λήδα Κρεμμύδα, Μυρτώ Ματάλα

Μεταλλευτικό Μουσείο στην Σέριφο

ΕΜΠ 2011

Επιβλέποντες καθηγητές: ΤΣΙΡΑΚΗ ΣΟΦΙΑ (ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ)
ΒΑΣΙΛΑΤΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ (ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ)

6. 

ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΥ ΑΦΡΟΔΙΤΗ

Δίκτυο παρεμβάσεων στην Ακαδημία Πλάτωνος_

Πρόταση για το Μουσείο της πόλης των Αθηνών.

 ΕΜΠ, 2010

Επιβλέπουσα καθηγήτρια: ΤΣΙΡΑΚΗ ΣΟΦΙΑ

7.

Χαρά Ορφανουδάκη,  Μαρία Αλεξανδροπούλου

Μικρό επισκέψιμο οινοποιείο στην περιοχή Αρχάνες  Ηρακλείου Κρήτης

ΕΜΠ, Επιβλέπουσα  καθηγήτρια: ΤΣΙΡΑΚΗ ΣΟΦΙΑ, ΚΑΡΑΔΗΜΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

8. 

Ηλιάνα Γκάρτζιου, Στάθης Παναγιώτου

Χορογραφώντας το τοπίο

ΕΜΠ 2011

Επιβλέποντες: Ανδρέας Κούρκουλας, Σοφία Τσιράκη

"…ένα κέντρο σύγχρονου χορού και χορογραφίας στο νησί της λίμνης των Ιωαννίνων, ένα κέντρο φιλοξενίας ομάδων χορού με πρόθεση την επεξεργασία και την παρουσίαση μιας ιδέας. Άξονας της συνθετικής διαδικασίας, αποτέλεσαι η διάδραση υποκειμένου και χώρου με κινητήρια δύναμη την κατασκευή του σώματος και με κατευθυντήρια αρχή το κτίριο."

9. 

Εμμανουήλ Σαράτσης, Μαριάνα Μπίστη

Meta Μουσικής: Ανασχεδιασμός της πλατείας Κλαυθμώνος

ΕΜΠ, 2012

Επιβλέποντες  καθηγητές: Κούρκουλας Ανδρέας, Βοζάνη Αριάδνη

   

  10.

Σταυρίδου-Κουβαρά, Άρτεμις Καραϊσκου

“BLACK BOX” Υπόσκαφο κέντρο ενημέρωσης και διαχείρισης φυσικών καταστροφών στα Τουρκοβούνια

ΕΜΠ 2012

Επιβλέποντες: ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ ΑΝΔΡΕΑΣ, ΒΟΖΑΝΗ ΑΡΙΑΔΝΗ

11.

Σοφία Κριμιζή, Κυριάκος Κυριάκου

6 ΓΟΚ (γεγονότα οικοδομικής κριτικής)

ΕΜΠ, 2008

Επιβλέποντες καθηγητές: Ανδρέας Κούρκουλας, Βάνα Ξένου,
Μπούκη Μπαμπάλου

"...αποδεικνύουμε πως η τυπολογία της πολυκατοικίας δεν καθορίζεται από το νομικό πλαίσιο που την συνοδεύει αλλά μορφοποιείται μέσα στην κουλτούρα ενός κοινού αθηναϊκού υποσυνείδητου και στην ακραία φαντασίωση του εργολάβου που παραλαμβάνει την τυπολογία και την σκορπά στο λεκανοπέδιο. Στην εργασία αυτή λειτουργήσαμε κυρίως χρησιμοποιώντας το μέσο της αρχιτεκτονικής μακέτας, τόσο για να ορίσουμε κ να καταλάβουμε τις συνθήκες και τα χαρακτηριστικά των έξι αστικών περιοχών που διαλέξαμε, αλλά ως επί το πλείστον ως μέσο ογκοπλαστικο και διερευνητικό, απαντώντας στις επιταγές της οικοδομικής νομοθεσίας και τέλος ως μέσον προσδιορισμού νέων μορφολογικών αλλά και προγραμματικών τύπων της αθηναϊκής πολυκατοικίας, τοποθετώντας τους πίσω στην αστική τους θέση"

12. 

Μαρία  Παφίλη, Βασιλική Γιαλαμά, Γιώργος Σταθόπουλος

Αστυπάλαια Νεκρόπολις

ΕΜΠ, 2011

Επιβλέπων καθηγητής: ΚΟΥΡΚΟΥΛΑΣ ΑΝΔΡΕΑΣ

"Η αρχαία νεκρόπολη βρεφών, που ανασκάφτηκε στο σημερινό όριο του παλιού οικισμού - της Χώρας, αποτελεί ένα μοναδικό ταφικό σύνολο από χιλιάδες ταφές μέσα σε πήλινα αγγεία, τοποθετημένα σε αβαθείς λάκκους σκαμμένους στο βράχο της άκτιστης ακόμη πλαγιάς του λόφου, που δεσπόζει το μεσαιωνικό κάστρο. Ένα ισχυρό αφήγημα στο χώρο και το χρόνο, που φαίνεται να αψηφά ο σύγχρονος οικισμός, να έρχεται σε σύγκρουση με αυτό, όπως και με το φυσικό τοπίο."

13.

Ιωάννα Πινιάρα, Χριστίνα Λιακατή, Αναστασία Νεχαλιώτη

Ξετυλίγοντας τον μίτο της μνήμης

ΑΠΘ, 2012

Επιβλέποντες καθηγητές: Βεργόπουλος Σταύρος
Πάκα Αλκμήνη

Αυτή η διπλωματική επιχειρεί να θέσει και να αναλύσει τα στάδια της διαμεσολάβησης στη μετάβαση προς ένα νέο χρονογραφικό μοντέλο. Σε αυτά τα στάδια εξετάζεται η επίδραση της μνήμης, του χωροχρόνου και του φωτός, σε μια αντιληπτική διαδικασία μέσα από την οποία αποκαλύπτεται ο κόσμος.

Η χρονογραφική ανάλυση της καταγραφής μιας πορείας φωτός, που πραγματοποιείται πάνω σε διαφορετικές επιφάνειες και υλικότητες ενός ανάγλυφου, κατακερματίζει τον τρέχοντα χρόνο σε στιγμιότυπα. Έτσι, δίνεται η ευκαιρία στο τοπίο να διαπραγματευτεί την «πτυχή κάθε στιγμής», δίνοντάς της μια χρονική και χωρική υπόσταση που θα φιλοξενήσει μια νέα ανάμνηση.

14. 

Σπυροπούλου Μαριλένα, Τσουκανάς Παναγιώτης

Feeling The Gap

2010

ΑΠΘ, Επιβλέποντες καθηγητές: Λαδά Αναστασία
Παπαδημητρίου Σπύρος

"...μπορεί ένας σταθμός μετρό με αυστηρό πρόγραμμα λειτουργιών να υποδεχτεί νέες χρήσεις δημόσιου χαρακτήρα και ποιος είναι ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να αναιρεθεί η βεβιασμένη κατάβαση/ανάβαση που συναντάται σε τέτοιους χώρους"

15. 

Φώρα Ρουμπάνη, Ελένη Τάκου

Νέο Μουσείο της πόλης των Αθηνών

Πανεπιστήμιο Πατρών,2008

Επιβλέπων καθηγητής: Δραγώνας Πάνος

16. 

Μαρίλα Κυρτάτα

Ντουλάπι, (μεταπτυχιακή)

Parson New School for Design, 2012

Επιβλέποντες καθηγητές: Ruth Jonsara, Griffith Winton Alexa

«Η συγκεκριμένη πρόταση προσπαθεί να δημιουργήσει ένα περιβάλλον, στο οποίο προέχει η όσφρηση, μια αίσθηση αόρατη μεν, υπαρκτή δε, φαίνεται λογική η δημιουργία μιας μακέτας που εμπνέι την αίσθηση του χώρου όχι μόνο του ορατού αλλά και του αόρατου"

17. 

Δημήτριος Αναγνωστόπουλος, Hui-Ju Lee

Σχεδιάζοντας το κενό

ETH- SWISS Federal Institute Of Technology Zurich, 2008

Επιβλέπων καθηγητής/τες: Marc Angelil, Dirk Hebel

"Σε αυτή την μελέτη για την Addis Ababa της Αιθιοπίας η διαδικασία του πολεοδομικού σχεδιασμού επικεντρώνει στην αναβάθμιση του δημοσίου χώρου. μελετάται η δομή του κενού χώρου"

18.

Σοφία Κριμιζή, Κυριάκος Κυριάκου

Supermodelcity, Massive Voice, (Μεταπτυχιακή)

Columbia University, 2009

Επιβλέπων καθηγητής: Keith Kaseman

"…Φανταζόμαστε την πόλη σαν μια συνεχή διαπραγμάτευση μάζας και κενού που τελικά υπόσχεται ένα τεράστιο αστικό χώρο, παγιδευμένο σε ένα εσωτερικό σύστημα χωρίς είσοδο και έξοδο, κλείνοντας το μάτι στην Ρώμη του Nolli και κλέβοντας το επιχείρημα του αστικού ντελίριο απο τον Κούλχας."

19.

  

Χίου Μαρία, Δήμητρα Κορώνη

Porosion: Ένα δυναμικό μοντέλο υπόσκαφων χώρων

2011

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων

"…επιδιώκεται η δημιουργία ενός σπηλαιώδους, πορώδους, υπόγειου συμπλέγματος. Με την έννοια του πορώδους αντανακλάται μια ενδιάμεση κατάσταση που φέρει εξίσου τα χαρακτηριστικά του επίγειου και του υπόγειου χώρου. Η ροϊκότητα και η πολυπλοκότητα στην κίνηση ανάμεσα σε αυτούς τους πορώδης σχηματισμούς αποτελεί μια ακόμη σχεδιαστική πρόθεση. Η έννοια της ροϊκότητα εκφράζεται μέσα από το σύμπλεγμα πολύπλοκων διαδρόμων και σπηλαιώδη χώρων."

20. 

Διαμαντοπούλου Ήβη

Unapologetically fat: Voluptuous Architecture, 2013

Μεταπτυχιακή Princeton School of Architecture, Princeton, NJ, ΗΠΑ

Επιβλέποντες καθηγητές: Liz Diller, Michael Meredith

"Η σύγχρονη αρχιτεκτονική βρίσκεται ανάμεσα στα άκρα ενός παθογενούς δίπολου: Ανορεξία και Παχυσαρκία. Σκέψου το γυάλινο, φαινομενικά κενό, κύβο της Apple, και την «αδίστακτη εμμονή μας με το όλο και πιο ισχνό», την επιθυμία μας να παρουσιάσουμε την αρχιτεκτονική ως κάτι άυλο. Σκέψου, τώρα, το Bilbao του Gehry, ως την «αφύσικη συσσώρευση πάχους», ή την υπερ- ‐υλοποίηση της μορφής με στόχο τη δημιουργία ενός συμβόλου. Η αρχιτεκτονική είναι εκ φύσεως παχιά, όμως – Υλική, Μαζική, Ογκώδης"

21. 

Κατερίνα Κούρκουλα

Αιόλική αίσθηση (Μεταπτυχιακή)

Cooper Union for the Advancement of Science and Art, 2011

Επιβλέπων καθηγητής/τες: Ντιάνα Άγκρεστ

"Η παρούσα εργασία επιχειρεί να αναλύσει τον άνεμο με γνώμονα το ταξίδι του Οδυσσέα και προτείνει ένα νέο τοπίο με βάση την κατανόηση, το χειρισμό και τη στέγαση αυτών των δυνάμεων ανέμου."

22.

 

 

 

Καλλιόπη Κανελλοπούλου

Μαντρί –Κατασκευές για την φιλοξενία οικόσιτων αιγοπροβάτων

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, 2009

Επιβλέπων καθηγητής: Αντονάς Αριστείδης

Έχει τέλος ενδιαφέρον να εκτιμηθούν στο σύνολο των 41 επιλεγμένων μελετών, τα ποσοστά κατανομής για τις σχολές του εξωτερικού και των Σχολών Αρχιτεκτονικής στα ελληνικά Πανεπιστήμια

Πανεπιστ. Εξωτερικού       10 συμμετ. 24,3%

ΕΜΠ                                  14 συμμετ. 34,1%

ΑΠΘ                                    8 συμμετ.19,5%

Πανεπιστήμιο Πατρών          4 συμμετ. 9,7%

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας      4 συμμετ. 9,7%

Πανεπιστήμιο Κρήτης           1 συμμετ. 2,4%

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγένθυση.

Τέλος αξίζει τον κόπο να δείτε και τις πολύ καλές φωτογραφίες του φωτογράφου Γιώργου Μεσσαριτάκη, που τραβήχτηκαν μετά τα εγκαίνια της έκθεσης κάνοντας ΚΛΙΚ εδώ