ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ, Η ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΟΥ ΦΑΛΗΡΙΚΟΥ ΟΡΜΟΥ KAI ΟΧΙ MONO

το αρχιτεκτονικό δυναμικό του τόπου 

παρακολουθεί με απόγνωση 

τις ευαίσθητες αρχιτεκτονικές χειρονομίες του Renzo Piano

'potholes'  by Claudia Ficca, Davide Luciano, detail

Εντάξει λοιπόν, δεν ισχυρίζομαι ότι στην Ελλάδα μπορεί εύκολα να παραχθεί αρχιτεκτονική του επιπέδου των γραφείων του Renzo Piano.

από το Γραφείο του Renzo Piano στο Παρίσι

Με την εδώ και χρόνια κατάργηση σχεδόν των αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών και την χαμένη ευκαιρία των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων, όπου τα μεγάλα έργα πραγματοποιήθηκαν με κριτήριο την διαπλοκή και την κερδοσκοπία, χάσαμε την ευκαιρία να «ασκηθούμε» στην ουσιαστική σύνθεση  και την διαχείριση μεγάλων έργων. Έτσι σήμερα, πέρα από τις διεθνείς επιτυχίες ελάχιστων γραφείων (όπως του Αλέξανδρου Τομπάζη με την Fatima στην Πορτογαλία) σε μια περίοδο μεγάλης συρρίκνωσης, ξένοι αρχιτέκτονες αλλά και τα πανεπιστημιακά μας ιδρύματα, επεξεργάζονται τα σχεδόν μοναδικά έργα που προετοιμάζονται για την χώρα, οδηγώντας σε μαρασμό αρχιτεκτονικά γραφεία, που επί δεκαετίες, με προσωπικό μόχθο και έξοδα έχουν συγκροτηθεί και στελεχωθεί για να  αντιμετωπίσουν σημαντικές μελέτες στο παρελθόν.

Και ως προς τα ιδρύματα διαφωνώ να στερούν τη δυνατότητα απασχόλησης των μελετητικών γραφείων, σε μια περίοδο κρίσης και να τροφοδοτούν έναν αθέμιτο ανταγωνισμό με τα «ερευνητικά προγράμματα».  Ο ρόλος του διδακτικού προσωπικού άλλωστε είναι η διδασκαλία, η έρευνα και η συγγραφή πανεπιστημιακών συγγραμμάτων, άντε και ως σύμβουλοι των ελληνικών  αρχιτεκτονικών γραφείων, που τελικά  έχουν εδώ και χρόνια δυνατότητες για υψηλού επιπέδου μελέτες .

Ομολογώ ότι ανάμεσα στους επίδοξους Πάπες  της  αρχιτεκτονικής, τα «άτακτα παιδιά των ισχυρών διεθνών κέντρων εξουσίας»,  ο Renzo Piano ξεχωρίζει.

Τα έργα του μπολιασμένα με την αύρα της Μεσογείου και το τολμηρό ιταλικό design, από το κέντρο George Pompidou μέχρι σήμερα, τα διακρίνει ένα  ήθος και μια καθαρότητα.

Έχω τη βεβαιότητα ότι είναι από τους λίγους ευαισθητοποιημένους αρχιτέκτονες και έτσι με θετική διάθεση, ανηφόρισα και κατηφόρισα αυτήν την απαράδεκτη, άσχετη, υπερφίαλη, εγκαταλελειμμένη, άχρηστη τελικά «Εσπλανάδα » που πραγματοποιήθηκε με αφορμή τους Ολυμπιακούς αγώνες και παραμένει κλειστή, με μεταλλικούς φράχτες, και έρημη, σαν τους αεροδιαδρόμους του Ελληνικού. Προορισμός ο χώρος παρουσίασης ενός καινούργιου project που οργάνωσε το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

...η εγκαταλελειμμένη , άχρηστη τελικά «εσπλανάδα»

Δίπλα λοιπόν σε αυτό το βαλσαμωμένο έργο, μιας τερατώδους κλίμακας για το ελληνικό τοπίο, ο Renzo  Piano είχε την ατυχία να πρέπει να εντάξει τις καινούργιες του προτάσεις: 

Το ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ αλλά και την  ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΟΥ ΦΑΛΗΡΙΚΟΥ ΟΡΜΟΥ.

Έχω την αίσθηση ότι ο Piano κινήθηκε με ευαίσθητες και απλές χειρονομίες χρησιμοποιώντας στην ουσία το πράσινο για να αναδείξει το τοπίο. Κράτησε αποστάσεις και δίπλα στην κεκλιμένη «Εσπλανάδα»,  πέρασε μια ζώνη θάλασσας για να εντάξει στη συνέχεια το Κέντρο Πολιτισμού, που παρακολουθεί την ίδια κλίση.

Παράλληλα,  αποφάσισε να σπάσει το φράγμα που έχουν δημιουργήσει οι αυτοκινητόδρομοι μεταξύ των οικιστικών περιοχών της Καλλιθέας, του Μοσχάτου και της θάλασσας.  Το όραμά του είναι να επανασυνδεθεί η πόλη με τη θάλασσα, μια σχέση που χάθηκε με τη δημιουργία της παραλιακής λεωφόρου και των υπολοίπων υποδομών, καθώς και με τις επιχώσεις.

Καταργεί τον σημερινό αυτοκινητόδρομο της λεωφόρου Ποσειδώνος και δημιουργεί ένα  νέο, σε απόσταση 100 μέτρων από τη σημερινή του θέση, προς τη θάλασσα, ο οποίος θα υπογειοποιηθεί ώστε να μην είναι ορατός από όποιον κάνει τον περίπατό του στο πάρκο.

Η συνολική πρόταση  του  Renzo Piano για τον Φαληρικό όρμο και τον Ιππόδρομο

Οι κάθετοι δρόμοι θα επεκταθούν προς τη θάλασσα ως πεζόδρομοι και θα καταλήγουν σε προκυμαίες.

Σύνδεση της πόλης με τη θάλασσα, όπως στο παρελθόν,

 οραματίζεται για το Φάληρο ο Ρέντσο Πιάνο

 (παλιά φωτογραφία του Φαλήρου)

 

Το Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος, σχεδιάζεται από τον Piano με αφετηρία το Ελληνικό Φως και την ανθρώπινη κλίμακα του Αττικού τοπίου και κορυφώνεται με το περίφημο ενεργειακό στέγαστρο 100x100 μ. που παραπέμπει στους χαρταετούς. Πρόκειται για ένα κομψό  ηλιακό συλλέκτη ενέργειας.

Το στέγαστρο αποτελεί την κορύφωση ενός συγκροτήματος με φυτεμένα δώματα που  δημιουργεί τελικά  ένα δημόσιο πάρκο  240.000 τ.μ., φυτεμένο με ελληνικά φυτά.

Εδώ εντάσσονται η νέα Εθνική Βιβλιοθήκη για 2.000.000 τόμους, 

η Νέα Λυρική Σκηνή

Εκθεσιακοί χώροι και βιβλιοπωλεία

Χώροι στάσης και θέας προς τη θάλασσα και την πόλη της Αθήνας

Μια προμελέτη με ραδινές και εντυπωσιακά λεπτές διατομές των μεταλλικών  υποστυλωμάτων και των αντιανέμιων, που όμως πολύ αμφιβάλλω αν θα παραμείνουν έτσι μέχρι το τέλος, με τα ελληνικά δεδομένα του ευρωκώδικα, που τελευταία στην Ελλάδα μας έχουν οδηγήσει σε τερατώδεις διατομές.

Νέα πεζογέφυρα στην Χαλκίδα

«Χρωστάμε στους προγόνους μας και τα παιδιά μας να κρατήσουμε  αναμμένη την φλόγα του πολιτισμού» τόνισε στην εκδήλωση της παρουσίασης ο πρόεδρος  του ιδρύματος  Ανδρέας Δρακόπουλος, φορώντας ένα λευκό Tshirt.

Και ποιος βέβαια διαφωνεί. Αλλά πώς, σαν απλοί απελπισμένοι παρατηρητές; Ένα τέτοιας κλίμακας  εθνικό έργο θα μπορούσε να τροφοδοτήσει με δουλειά τα χειμαζόμενα μελετητικά γραφεία αυτού του τόπου, που δυστυχώς σήμερα αδυνατούν να χρηματοδοτήσουν ακόμη και το κόστος  για μια συμμετοχή σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς.

Όλο αυτό το τεράστιο έργο μέχρι στιγμής γίνεται σε συνεργασία με ελάχιστα ελληνικά  και άξια συνεργαζόμενα γραφεία, όπως η ΒΕΤΑPLAN, η ΟΜΕΤΕ, η LDK. Ίσως όμως σήμερα είναι τα μόνα, που έχουν αντικείμενο απασχόλησης  από μια σειρά σοβαρών οργανωμένων γραφείων με άξια στελέχη, τεράστια εμπειρία και δυνατότητες που βρίσκονται στα πρόθυρα μιας δραματικής συρρίκνωσης και διάλυσης.

Είναι κρίμα πραγματικά. ΦΤΑΝΕΙ ΟΜΩΣ! Τα αδρανή αυτά γραφεία  μπορούν και πρέπει να απασχολήσουν τους νέους  ικανούς  αρχιτέκτονες και μηχανικούς που απελπισμένοι βρίσκονται κλεισμένοι στα σπίτια τους, μπροστά στους υπολογιστές τους αναζητώντας διέξοδο στο διαδίκτυο,  μέσα στο αδιέξοδο που έχουμε δημιουργήσει, παρακολουθώντας την   επέλαση των ξένων…

'potholes'  by Claudia Ficca, Davide Luciano

Από το ΥΠΕΚΑ προβλέπεται η προκήρυξη εθνικού αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για τη μελέτη της κεντρικής προκυμαίας με το μικρό κτήριο στην απόληξή της στη θάλασσα. Χαίρομαι μάλιστα που είναι εθνικός και όχι διεθνής!!! Μεγάλη κατάκτηση του ΥΠΕΚΑ! Αλλά μόνο αυτό;

Έμαθα μάλιστα ότι εξασφαλίστηκε ικανό  ποσό για την αποπληρωμή των μελετών. ΕΥΓΕ θα έλεγα! Αλλά φτάνει;

«Είναι έγκλημα που οι κυβερνώντες στέκονται αδέξιοι και αναβλητικοί μπροστά σε αυτήν την σφύζουσα διαθεσιμότητα χεριών και μυαλών.» γράφει ο Βασίλης Καραποστόλης στην Καθημερινή (03-Ιουλ.-2011) στο άρθρο του με τίτλο «Το ψυχικό απόθεμα του Έλληνα».

Πιστεύω ότι είναι άμεση προτεραιότητα του ΥΠΕΚΑ, αφού επάξια κατάφερε να ανοίξει αυτά τα μέτωπα, να ασχοληθεί τώρα ουσιαστικά πως θα αναζητήσει επιπλέον πόρους, για να  στηρίξει αυτά τα γραφεία. Πώς δηλαδή θα μοιράσει την πίτα και θα δημιουργήσει προοπτικές απασχόλησης για τους ικανούς Έλληνες μηχανικούς, γιατί φοβάμαι ότι σε λίγα χρόνια, οι μηχανικοί του Δημοσίου, ακόμη και οι Γενικοί Γραμματείς των Υπουργείων, θα είναι ξένοι και αυτοί θα αποφασίζουν για όλα, μια και όλοι εμείς αποδυναμωμένοι, ίσως θα ψαρεύουμε ή θα φυτεύουμε για τον επιούσιο.

Είμαι βέβαιος ότι ανάμεσα στους έχοντες, μπορούν να βρεθούν κάποιοι  «σπουδαίοι Έλληνες» που θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν  «Αρχιτεκτονικούς αγώνες» για την επιβίωση και την αξιοποίηση των αρχιτεκτονικών Γραφείων και όχι μόνο,  μακριά από τη μάστιγα των μελετοκατασκευών και τις κερδοσκοπίες των εργολάβων. Χρειάζεται επιμονή και προσπάθεια και στην ουσία πρόκειται για μια πολιτική επιλογή.

Ήρθε η ώρα νομίζω, τα μεγάλα αυτά έργα ξεκινώντας  από τις μελέτες του Renzo Piano, όπως ακόμη η πεζοδρόμηση της Πανεπιστημίου, 

οι παρεμβάσεις κατά μήκος της Λεωφόρου Συγγρού

η Πολιτιστική Ακτή  Πειραιά, 

οι βιοκλιματικές παρεμβάσεις στις συνοικίες που πραγματοποιούνται με πρωτοβουλία του Μάνθου Σανταμούρη 

και άλλα ακόμη έργα, (ΞΕΧΑΣΑ ΚΑΙ ΤΟ ΣΗΡΙΑΛ ΜΕ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ !!!), μετά την ολοκλήρωση των master plans να τροφοδοτήσουν με δουλειά  το μελετητικό δυναμικό αυτής της χώρας με κριτήρια αξιοκρατικά, μακριά από κάθε διαπλοκή. Να αξιοποιηθεί αυτό το απόθεμα ζωτικότητας που κινδυνεύει να χαθεί ολοσχερώς.

Ομολογώ, ότι και για μένα θα ήταν πιο υγιές και θεραπευτικό, αντί να αγωνιώ γράφοντας στο blog μου τις νύχτες όλα αυτά, να εργάζομαι με την ομάδα μου δημιουργικά και να προβάλω τολμηρές και ενδιαφέρουσες απόψεις και εικόνες συμμετέχοντας στα έν λόγω projects, που θα μπορούσαμε να επεξεργαζόμαστε στο γραφείο μου. Νομίζω το έχουμε ανάγκη.

Κάντε κλικ στην εικόνα για να παρακολουθήσετε το σχετικό βίντεο με τίτλο  "introducing the SNFCC"    


Αν έχετε λίγο χρόνο ακόμη (17 λεπτά) παρακολουθείστε και το

The Academy Award Winning Animated Short ‘Logorama’ Online

φυσικά με ενεργοποιημένο τον ήχο. Έτσι για να αλλάξουμε κλίμα!