«Και αν ότι ζούμε χάνεται τότε είμαστε χαμένοι εμείς οι ίδιοι...» δήλωνε ο Διονύσης στο το θρυλικό και συγκινητικό ντοκιμαντέρ του Λάκη Παπαστάθη με τίτλο Χαίρω Πολύ, Σαββόπουλος, που προβλήθηκε πρόσφατα στο αίθριο του Μουσείου Μπενάκη με την ευκαιρία της ευαίσθητης έκθεσης: Αναζητώντας την χαμένη εικόνα 1943-2023 που έστησε η Λιλή Πεζανού για τον ευαίσθητο αυτόν άνθρωπο του κινηματογράφου.
Διονύσης Σαββόπουλος, Λάκης Παπαστάθης
Γιώργος Ρόρρης. Προσωπογραφία Λάκη Παπαστάθη, 2005
Και με αφετηρία αυτήν τη ρήση, θέλησα σήμερα να παρουσιάσω όσα «έζησα» τις τελευταίες δεκαπέντε μέρες, που σχετίζονται με τον πολιτισμό και είναι πραγματικά τόσα πολλά, αισιοδοξώντας να μην χαθούν.
Και ξεκινώ με:
ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ
ΣΤΗΝ 19Η BIENNALE ΑΡΧΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΤΗΣ ΒΕΝΕΤΙΑΣ 2025
"IntelligensHistorica"
Ανάδειξη των βενετσιάνικων Νεωρίων
Χανίων και Ηρακλείου
στο Ελληνικό περίπτερο
Ήδη σε προηγούμενή μου ανάρτηση τον περασμένο Φεβρουάριο, είχα αναδείξει την πρόταση της ομάδας του καθηγητή της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης, Νικόλαου Σκουτέλη σε συνεργασία με τους Κλήμη Ασλανίδη Elisabetta Molteni, Αντώνη Καραμήτρου, Άννας Τσιτωνάκη και Χριστίνα Αραπάκη με τίτλο «IntelligensHistorica», που ενέκρινε η κριτική επιτροπή για την φετινή συμμετοχή μας στην 19η Biennale Αρχιτεκτονικής της Βενετίας 2025. Μία εξαιρετικά σοβαρή και εξαντλητική δουλειά σε ερευνητικό επίπεδο, ενός πολυετούς επιστημονικού μόχθου, που αφορά την ιστορική τεκμηρίωση, στερέωση και αποκατάσταση των δύο συγκροτημάτων των βενετσιάνικων Νεωρίων του 16ου αι., στο Ηράκλειο και τα Χανιά της Κρήτης, καθώς και την ένταξη νέων χρήσεων με στόχο να αποδοθούν στην πόλη ως στέγη συλλογικών δραστηριοτήτων.
Εικόνες από τα εγκαίνια
Το Ελληνικό περίπτερο εγκαινιάστηκε την περασμένη Παρασκευή 09 Μαϊου 2025 και δυστυχώς δεν μπόρεσα να παρευρεθώ. Επεδίωξα όμως, όπως πάντα να αναζητήσω φωτογραφικό υλικό, που αναδεικνύει μια πραγματικά προσεγμένη και υψηλής ποιότητας παρουσίαση, αλλά και να συζητήσω και με συναδέλφους που βρέθηκαν στην Βενετία, τις πρώτες μου σκέψεις και τους προβληματισμούς μου εκ του μακρόθεν, που διατυπώνω στην συνέχεια, προκαλώντας πιθανόν ένα διάλογο και όχι με στόχο να διατυπώσω μια συγκροτημένη κριτική.
Σε κάθε περίπτωση από πρώτη ματιά έχουμε μια εξαιρετικά αξιοπρεπή παρουσία, με καλοφτιαγμένες εντυπωσιακές μακέτες σε κλίμακα 1:15, που εκτιμώ ότι δεν αποκαλύπτουν εύκολά την σοβαρή δουλειά που έχει προηγηθεί και βασίζεται σε μια πολυετή συστηματική έρευνα και πολυσύνθετη μελέτη, μια και η πληροφορία είναι πολύπλοκη.
Έχοντας παράλληλα την πεποίθηση ότι για να προσελκύσουμε το ενδιαφέρον του επισκέπτη που έχει να περιπλανηθεί στα πολυάριθμα περίπτερα και εκθέσεις της Μπιενάλε, θα πρέπει η συμμετοχή μας να τον προσελκύει με την πρώτη και να τον συναρπάσει, χωρίς να χρειάζεται να διαβάσει επισταμένα τα κείμενα για να κατανοήσει. Το γραφιστικό κομμάτι φαίνεται αδύνατο και παραπέμπει στην λογική πινακίδων για αρχιτεκτονικό διαγωνισμό που απευθύνεται σε ειδικευμένα μέλη μιας κριτικής επιτροπής. Εδώ διαπιστώνεται μια δυσκολία ανάγνωσης, με μικρού μεγέθους γράμματα και εικόνες, σε πυκνή διάταξη, ενώ απαιτείται ειδικό design που να είναι άμεσα εύληπτο και ελκυστικό, με μεγάλα μεγέθη.
Εκτιμώ επίσης ότι η αφαίρεση- απότμηση των θόλων από τις υψηλής ποιότητας μακέτες, εξαφανίζει την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική των Νεωρίων και προβληματίζομαι κατά πόσον οι επάλληλοι αυτοί θόλοι, που δίνουν ένα ξεχωριστό χαρακτήρα στην αρχιτεκτονική αυτών των κτιρίων, θα μπορούσαν να υπάρχουν και όπου απαιτείτο για την ανάδειξη των νέων εσωτερικών επεμβάσεων, που είναι διακριτικές και ελάχιστες, να ήταν από διαφανές υλικό ή με τοπικές αφαιρέσεις διατηρώντας έτσι την δυναμική και την αρχιτεκτονική των εξαιρετικών αυτών βενετσιάνικων κτιριακών συγκροτημάτων.
Oι νέες εσωτερικές επεμβάσεις είναι διακριτικές και ελάχιστες
Πιθανόν βέβαια μια τέτοια άποψη να αποδυνάμωνε την βαρύτητα και την τεκτονική τους υπόσταση που αποδίδουν οι υφιστάμενες μακέτες. Θα έπρεπε όμως με κάθε τρόπο να δειχθεί η υπάρχουσα κατάσταση, με ένα τρόπο επιβλητικό, πιθανόν με μεγάλες εντυπωσιακές φωτογραφίες και όχι με τις μικρές εικόνες που είναι αναρτημένες στους τοίχους .
Σεβόμενος την άποψη της κριτικής επιτροπής που επέλεξε την συγκεκριμένη συμμετοχή, προσπερνώ τις πρώτες μου σκέψεις και επιφυλάξεις, για το κατά πόσον σχετίζεται με το θέμα της Μπιενάλε: Intelligens. Natural. Artificial. Collective, καθώς και με το κείμενο της διακήρυξης που προσυπογράφει ο επιμελητής αρχιτέκτονας Carlo Ratti, και φαίνεται ότι έξυπνα ξεπεράστηκε με τον τίτλο της πρότασης "IntelligensHistorica" που επιλέχθηκε. Άλλωστε βέβαια είναι σύνηθες να υπάρχουν τέτοιες αποκλίσεις.
Οι μελετητές φαίνεται ότι λάτρεψαν την μελέτη τους, που αναμφισβήτητα την παρουσίασαν σε επίπεδο μακέτας με τον καλύτερο τρόπο, χωρίς όμως να καταφέρουν κατά την άποψή μου να αναδείξουν την διεπιστημονική επεξεργασία, να την κάνουν ελκυστική, να καταφέρουν να συγκινήσουν τον επισκέπτη, να κρύψουν κάποιο μυστικό, κάποια έκπληξη, ένα suspense, που να προσελκύσει και να κρατήσει τον επισκέπτη, και να μην την προσπεράσει αδιάφορα. Μια συγκρατημένη ακαδημαϊκή προσέγγιση σε επίπεδο μιας διεπιστημονκής επεξεργασίας από όπου απουσιάζει μια εικαστική διάσταση, μια τολμηρή πινελιά που θα μπορούσε να κάνει το θαύμα.
Σημ. Ευχαριστώ πολύ για το φωτογραφικό υλικό που ευγενικά μου παραχώρησαν η αρχιτέκτονας Χρυσοκόνα Μαύρου, και ο Κλήμης Ασλανίδης που μου απέστειλε φωτογραφίες του Γιώργου Μεσσαριτάκη.
BIENNALE 2025
ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ – ARSENALE
Eπιμελητής: Carlo Ratti
ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ ΕΛΛΗΝΩΝ
Σημαντική ήταν φέτος η ελληνική παρουσία στην ARSENALE, με περισσότερες από κάθε άλλη χρονιά συμμετοχές. Μετά τις προηγούμενες συμμετοχές του Αριστείδη Αντονά και του Θωμά Δοξιάδη, παραθέτω στη συνέχεια τις 6 συμμετοχές όπως τις περιέγραψε ο Γιώργος Πανέτσος και ευγενικά παραχώρησε και το φωτογραφικό υλικό.
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ 1
ΤΙΤΛΟΣ: Metabolic Home: New Forms of Cohabitation and Decarbonization in the Dense City (Η Μεταβολική Κατοικία: Nέες μορφές συγκατοίκησης και απανθρακοποίησης στην πυκνοδομημένη πόλη)
ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ: Λυδία Καλλιπολίτη, Αρετή Μαρκοπούλου, Post-Spectacular Office
.jpg)
Το έκθεμα «Μεταβολικό Σπίτι» παρουσιάζει ένα αρχετυπικό πρόγραμμα κατοικίας στις πυκνοδομημένες πόλεις, σχεδιασμένο ως σκηνή βιωμένης εμπειρίας, όπου οι άνθρωποι και άλλα ζωικά είδη —πέρα από τις φυσιολογικές λειτουργίας της θρέψης, της κατοίκησης και της αφόδευσης, λειτουργούν ως μηχανισμοί καύσης και αναπόσπαστα στοιχεία της συμβίωσης. Η μεγάλης κλίμακας μακέττα που αποτελεί την εκθεσιακή εγκατάσταση απεικονίζει εννέα συνεχόμενους οικιακούς χώρους —κουζίνα, τουαλέτα, καθιστικό, υπνοδωμάτιο, πλυσταριό, αποθήκη, γκαράζ, μπαλκόνι και φωταγωγός— όπου τα απόβλητα του ενός μετατρέπονται σε πόρους για τον άλλο. Αυτή η κυκλική διαδικασία γεννά δυνητικά νέες οικιακές τυπολογίες και προγραμματικές συνδέσεις. Η έννοια της κατοίκησης επαναπροσδιορίζεται και μετατρέπεται σε μια διαδικασία μεταφοράς και μετασχηματισμού των χώρων, όπου δίπολα και διακρίσεις, όπως μέσα/έξω, σώμα/κτίριο και κτίριο/περιβάλλον, μεταμορφώνονται και τελικά καταλύονται.
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ 2
ΤΙΤΛΟΣ: AMARE (Atlas of Migrations, Acrossings and Rootings in Europe)
α. ακρωνύμιο του Atlas of Migrations, Acrossings and Rootings in Europe (Άτλας μεταναστεύσεων, διαβάσεων και ριζώσεων στην Ευρώπη)
β. απαρέμφατο ενεστώτος του ρήματος amo (=αγαπώ), “αγαπάν”
ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ: Le Città di Villard
(δίκτυο πανεπιστημιακών ερευνητών από την Ελλάδα, την Ιταλία και τη Γαλλία, στο οποίο συμμετέχει ο Γ. Πανέτσος)
Πρόκειται για εγκατάσταση-έκθεση μέρους ενός άτλαντα των κυμάτων μετανάστευσης, των διαβάσεων και των ριζώσεων ατόμων, ομάδων και πληθυσμών στην Ευρώπη που αποτελείται από εικόνες σε ποικίλες κλίμακες και τις επεξηγήσεις τους.
Ο Άτλας αυτός διερευνά την χωρική διάσταση των φαινομένων αυτών στην Ευρώπη. Μέσω ιχνών που καταγράφονται ανά την Ευρωπαϊκή επικράτεια και χαρτών που απεικονίζουν διαδρομές και εγκαταστάσεις, το έργο αναφέρεται στη μεταμορφωτική επίδραση των μεταναστευτικών ροών και εγκαταστάσεων και στις νέες εδαφικές, πολιτισμικές και κοινωνικές ισορροπίες που αυτές δημιουργούν.
Μέρος του ευρύτερου αυτού εγχειρήματος, έργο του Γ. Πανέτσου και ομάδας φοιτητών του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Πατρών, αποτελούμενης από τους Ειρήνη Αφεντούλη, Αναστάσιο - Ιάσονα Γιαννόπουλο, Δημήτριο Λάμπρη, Κωνσταντίνα Μαρινάκη, Βασίλειο Μαυριανό, Σοφία Σοφιανού και Αθηνά Σπηλιωτοπούλου, είχε εκτεθεί στο Ελληνικό Περίπτερο της Biennale του 2016. και δημοσιευθεί στον σχετικό κατάλογο με τίτλο (βλέπε σχετικά
εδώ)
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ 3
ΤΙΤΛΟΣ: Cultivating in shallow waters: The Messolonghi saltworks production landscape (Kαλλιεργώντας σε ρηχά νερά: Το παραγωγικό τοπίο των αλυκών του Μεσολογγίου)
ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ: Ανδρέας Νικολοβγένης
Το έκθεμα παρουσιάζει τις Ελληνικές αλυκές ως ένα συλλογικό έργο αρχιτεκτονικής τοπίου που συνιστά μηχανισμό παραγωγής και σκηνικό τελετουργίας ταυτόχρονα. Αναδεικνύει την εύθραυστη χορογραφία της εξάτμισης, της καθίζησης και της όλης διαχείρισης του νερού και του αλατιού, του τελικού προϊόντος, απαλείφοντας την χάρη του γραφικού και δίνοντας έμφαση στη σχολαστική, σχεδόν μηχανιστική διάταξη της όλης διαδικασίας μέσω τεχνικών σχεδίων που το κωδικοποιούν ως σύνολο διαμορφώσεων εδάφους και ξύλινων θυρίδων, μέσω των οποίων ελέγχεται η ροή και η εξάτμιση του αλμυρού νερού..
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ 4
ΤΙΤΛΟΣ: Born of the landQ The typology of the Cretan house (Γεννημένος στη γηQ Η τυπολογία του κρητικού σπιτιού)
ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ: Αρετή Κοτσώνη
Tο παραδοσιακό Κρητικό σπίτι, φτιαγμένο από πέτρα, άχυρο και λάσπη, παρουσιάζεται ως υπόδειγμα κατασκευής χαμηλής τεχνολογίας, που προσαρμόζεται στο κλίμα. Ριζωμένο στην οικολογία και την ανάγκη, καταδεικνύει την παραδοσιακή ευφυία της νησιωτικής ζωής, της ικανής να ανακάμπτει μετά από κάθε λογής πλήγματα.
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ 5
ΤΙΤΛΟΣ: The Only Flowering Plant In The Ocean (Το Μόνο Ανθοφόρο Φυτό στον Ωκεανό)
ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ: Navine G. Dossos, James Bridle, Alisa Vincentelli, Alessandro Vincentelli, Danae Tsakona και σύντροφοι του Vessel.
Ένα έργο από την Vessel μια συλλογικότητα καλλιτεχνών που συνιδρύθηκε από τον James Bridle στο νησί της Αίγινας, Η διερευνά τη χρήση της θαλάσσιας χλόης (Posidonia oceanica) στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική γύρω από τη Μεσόγειο, καθώς και στη σύγχρονη αρχιτεκτονική (όπως στο κτίριό τους στο Σαρωνικό Segal, που ολοκληρώθηκε το 2022).
Η εγκατάσταση περιλαμβάνει επίσης υλικά φυκιού που παρασκευάστηκαν για αρχιτεκτονική χρήση, αναμεμειγμένα με πηλό, ασβέστη και συνδετικά υλικά τσιμέντου, για να σχηματίσουν μονωτικά και δομικά στοιχεία. Δωρεά του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη.Φωτογραφία: Judit Solt.
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ 6
TIΤΛΟΣ: Doxiadis’ Informational Modernism
ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ: Farzin Lotfi-Jam, Mark Wasiuta
.jpg)
Πρόκειται για μια συνοπτική παρουσίαση της έκθεσης Κωνσταντίνος Δοξιάδης και Πληροφοριακός Μοντερνισμός: Η Μηχανή στην Καρδιά του Ανθρώπου, που παρουσιάστηκε στην Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση το 2023, με υλικό από το Αρχείο Κωνσταντίνου Α. Δοξιάδη αλλά και με νέα έρευνα που εστιάζει στη σύγχρονη Αθήνα. Η έκθεση αναδεικνύει το πώς συνδέονται η μεταπολεμική περίοδος με τη σύγχρονή μας εποχή, μέσα από ιδέες σχετικά με τη συλλογή δεδομένων, τον αστικό χώρο και τους ανθρώπους.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ: FOLIE HÉBRARD
Μια αρχιτεκτονική εγκατάσταση-περίπτερο αφιερωμένη στον αρχιτέκτονα-πολεοδόμο Ernest Hébrard,
Τόσο το φωτογραφικό υλικό όσο και το σχετικό κείμενο που ακολουθεί για την ευαίσθητη αυτή εγκατάσταση στην πόλη είναι μια περιπετειώδη και αξιέπαινη πρωτοβουλία του αρχιτέκτονα και Ομότιμου Καθηγητή Α.Π.Θ. Νίκου Καλογήρου.
Η "Folie Hébrard" είναι μια αρχιτεκτονική εγκατάσταση-περίπτερο προς τιμήν του Γάλλου αρχιτέκτονα-πολεοδόμου Ernest Hébrard, που ήταν επικεφαλής του πολεοδομικού ανασχεδιασμού της Θεσσαλονίκης μετά την πυρκαγιά του 1917. Η ολική ανοικοδόμηση έγινε με πρωτοβουλία του Ελευθέριου Βενιζέλου και του αρμόδιου υπουργού Αλέξανδρου Παπαναστασίου. Περιλάμβανε θεσμικές καινοτομίες με τον αναδασμό της αστικής γης και υιοθετούσε εκλεκτικές αρχές αρχιτεκτονικού εξωραϊσμού της πόλης με νεοβυζαντινά στοιχεία.
Αφετηρία για την πρόταση ήταν η ελληνική συμμετοχή στη 17η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής Βενετίας (2021), όπου βραβεύτηκε από το ΥΠΕΝ η πρόταση ομάδας του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΑΠΘ, που παρουσίαζε το έργο του Hébrard στον άξονα της Αριστοτέλους. Τότε, διατυπώθηκε σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο και το Προξενείο της Γαλλίας και έγινε αποδεκτό από το δήμο Θεσσαλονίκης, το αίτημα να ονομαστεί τμήμα του ανατολικού μνημειακού άξονα, από την παραλία ως τη ΧΑΝΘ, ως Άξονας Περιπάτου Εμπράρ.
Η "Folie Hébrard" σχεδιάστηκε με ευθύνη του ομότιμου καθηγητή του ΑΠΘ Νίκου Καλογήρου. Παραπέμπει στην ιστορική γαλλική-ευρωπαϊκή παράδοση των κατασκευών "folies" με τη μορφή φανταστικών αρχιτεκτονικών θραυσμάτων ή ερειπίων, που εντάσσονται στα πάρκα, αλλά και στις αντίστοιχες σύγχρονες αναβιώσεις (π.χ. του αρχιτέκτονα Bernard Tschumi στην παρισινή Villette).
Υιοθετήθηκε μια νεωτερική αφαιρετική ογκοπλασία, εμπνευσμένη από τις νεοβυζαντινές μορφές των σχεδίων του Hébrard. Η κεντρική ιδέα προέκυψε από ένα παιχνίδι με τις κλίμακες των αρχιτεκτονικών μελών («τόξων» και «πεσσών»), που διαπλέκονται σε μια σταυρόσχημη διάταξη. Το πρωτότυπο στοιχείο, το οποίο υπογραμμίζει την ανθρωποκεντρική διάσταση, είναι ότι το έργο λειτουργεί παράλληλα, με μουσειολογική οπτική. Σχεδιάστηκε ως περίπτερο που παρέχει πληροφορίες για το έργο του τιμώμενου δημιουργού της σύγχρονης Θεσσαλονίκης με ευανάγνωστα, γραφιστικά επεξεργασμένα, κείμενα, σχέδια και πορτρέτα.
Η κατασκευή έγινε με ευγενική χορηγία από την εταιρεία Κτήμα Γεροβασιλείου, στο πλαίσιο της ενεργούς παρουσίας της στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Η υλοποίηση έγινε εφικτή με τη συμβολή του Δήμου Θεσσαλονίκης και την υποστήριξη της Διεύθυνσης Αστικού Σχεδιασμού της αντιδημαρχίας Τεχνικών Έργων και Βιώσιμης Κινητικότητας.
Νίκος Καλογήρου
Ομότιμος Καθηγητής Α.Π.Θ.
Μελέτη: 2023-2024, Κατασκευή: 2025
Αρχιτεκτονική Μελέτη: Νίκος Καλογήρου
Συνεργάτης Αρχιτέκτων: Τέλης Βασιλειάδης
Στατική Μελέτη: Πέτρος Καπλανίδης
Γραφιστική Προσέγγιση: P-SO, Στέργιος Γαλίκας
Κατασκευή: c-works, Ανδρέας Κυρίτσης
ΠΑΥΛΟΣ ΛΕΦΑΣ: Karsten Harries: "Η ΗΘΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ"
μια (όχι ιδιαίτερα θετική) βιβλιοκριτική
Παύλος Λέφας
Έλαβα το ακόλουθο διαδικτυακό μήνυμα από τον Παύλο Λέφα, Καθηγητή Ιστορίας και Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών:
Μιας και το blog σας παίζει το ρολό του βήματος αρχιτεκτονικού προβληματισμού, θα σας ενδιέφερε η δημοσίευση μιας (όχι ιδιαίτερα θετικής) βιβλιοκριτικής του "Η Ηθική λειτουργία της Αρχιτεκτονικής" που κυκλοφόρησε πριν κάποιους μήνες στα ελληνικά από τις εκδόσεις Παπαζήση; Σας την επισυναπτω.
Παύλος Λέφας, αρχιτέκτονας.
Και έσπευσα να την παραθέσω:
Πριν από λίγους μήνες κυκλοφόρησε στα ελληνικά το βιβλίο του Karsten Harries Η Ηθική Λειτουργία της Αρχιτεκτονικής. Δεν το διάβασα. Γιατί είχα υπ’όψιν μου το πρωτότυπο, που εκδόθηκε από το MIT Press το 1998.
Σπάνια εκδίδονται βιβλία με τόσο παραπλανητικό τίτλο, τόσο μέτριας ποιότητας, από τόσο αναγνωρισμένους εκδοτικούς οίκους.
Μην περιμένετε να βρείτε απαντήσεις, ή έστω κάποιες νύξεις, σε αυτό το οποίο φαίνεται να υπόσχεται ο τίτλος. Στις 400 σελίδες του βιβλίου του ο Harries προσπαθεί να αποδείξει ότι η «ηθική λειτουργία της αρχιτεκτονική είναι να βοηθήσει τους ανθρώπους να αρθρώσουν ένα κοινό ήθος» [σ.σ. έτσι αποδίδει η ελληνική έκδοση το ethos] (σελ. 4). Όμως το ήθος κατά Harries δεν έχει να κάνει με το χαρακτήρα του ανθρώπου, τη λελογισμένη, με μέτρο και αξιοπρέπεια συμπεριφορά, το σεβασμό προς εαυτόν και άλλους, σύμφωνα με το τρέχον νόημα της λέξης, αλλά «τον τρόπο που οι άνθρωποι υπάρχουν στον κόσμο: τον τρόπο με τον οποίο κατοικούν» (σελ. 4). Η ηθική λειτουργία της αρχιτεκτονικής είναι...
Για την συνέχεια κάντε κλικ εδώ.
“ALLSPICE | MICHAEL RAKOWITZ & ANCIENT CULTURES” ΕΚΘΕΣΗ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ
Ο Μάικλ Ράκοβιτς δίπλα στο έργο του “Study for Lammassu in Spolia” Φωτο Ναταλία Τσουκαλα
Μία εξαιρετική έκθεση εγκαινιάστηκε την Δευτέρα 12 05 2025 στην αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων του Μουσείου Ακρόπολης , με τίτλο Allspice | Michael Rakowitz & Ancient Cultures, με τα σύγχρονα έργα του εικαστικού Michael Rakowitz που συνεκτίθενται με αρχαιότητες που προέρχονται από το Ινστιτούτο Μελετών Αρχαίων Πολιτισμών (Institute for the Study of Ancient Cultures) του Πανεπιστημίου του Σικάγο και την Κυπριακή Συλλογή Θ. Ζιντίλη, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, συνυφαίνοντας ιστορίες που μας μιλούν για το παρελθόν και το παρόν μας. Μία έκθεση, που επιμελούνται ο Καθηγητής Νικόλαος Χρ. Σταμπολίδης, Γενικός Διευθυντής Μουσείου Ακρόπολης και η Ελίνα Κουντούρη, Διευθύντρια ΝΕΟΝ, με εμφανή την συσχέτιση με τα γλυπτά του Παρθενώνα, όπου ξεδιπλώνεται η ιστορία της αποικιοκρατίας και αρπαγής λεηλατημένων μουσείων.
The invisible Enemy Should Not Exist (Room G.
Northwest Palace of Nimrud, Panel 23) 2018. Ανάγλυφο από
συσκευασίες και Αραβο-αγγλικές εφημερίδες από την Μέση Ανατολή, κόλλα, χαρτόνι
σε ξύλινες κατασκευές, ετικέτα μουσείου.
1. Γενική άποψη και 2.Λεπτομέρεια
Εντυπωσιακά τα έργα που έχουν λεηλατηθεί από τον ISIS που αποτυπώνουν το τραύμα και είναι φτιαγμένα με μία εξαιρετική τεχνική από συσκευασίες σοκολάτας, τσαγιού, πικλών, και κύβων λαχανικών από την Μέση Ανατολή καθώς και εφημερίδες. Τα έργα αυτά συνδιαλέγονται με τις 13 αρχαιότητες. Η έκθεση αυτή αποτελεί το πρώτο μέρος της ομώνυμης τριλογίας, που διοργανώνεται σε συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού. Διάρκεια μέχρι 31 ΟΚΤ 2025.
ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ: “ΧΟΡΟΣ ΤΩΝ ΠΥΡΣΩΝ” ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
Ένα συναρπαστικό ταξίδι γέφυρα αναμεσά στη βυζαντινή παράδοση, τις δυτικές αρμονίες και την τζαζ
Την Τετάρτη 14 05 2025 βρεθήκαμε στην Αίθουσα Τριάντη στο Μέγαρο Μουσικής όπου παρουσιάστηκε το μουσικό έργο «Χορός των πυρσών» του Βασίλη Ρακόπουλου, εξαιρετικού κιθαρίστα και συνθέτη, συμμαθητή μου από το Δημοτικό, που την δημιουργική του πορεία παρακολουθώ επί δεκαετίες. Η προσπάθεια της ανασύστασης χαμένων πτυχών της κοσμικής μουσικής του Βυζαντίου ήταν η πρόκληση και η πηγή έμπνευσης για τη σύνθεση του σημαντικού αυτού έργου. Ο Χορός των πυρσών χρησιμοποιεί μια μεικτή μουσική γλώσσα και διερευνά τη δυνατότητα συνύπαρξης διαφορετικών ιδιωμάτων, όπως της λόγιας βυζαντινής παράδοσης και της ευρύτερης ανατολικής μουσικής, που συμπλέουν με στοιχεία από τη ρομαντική περίοδο και κυρίως την τζαζ. Ονειρικά ηχοτοπία εναλλάσσονται με έντονες στιλιστικές παραθέσεις, επιβλητικά και εντεινόμενα χορωδιακά μέρη ανταλλάσσουν τους πρωταγωνιστικούς ρόλους με τους σολίστ, ενώ το έργο ξετυλίγεται παράλληλα με την αφήγηση που βασίζεται σε κείμενα της ελληνικής γραμματείας.
Σε αυτό το συναρπαστικό ταξίδι-γέφυρα ανάμεσα στη βυζαντινή παράδοση, τις δυτικές αρμονίες και την τζαζ, συμμετείχαν εκλεκτοί έλληνες και ξένοι μουσικοί, αλλά και ψάλτες. Έλαβαν επίσης μέρος η Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών και η Ακαδημαϊκή Χορωδία Νέων Αθηνών. Στη μουσική διεύθυνση, ο Νίκος Μαλιάρας. Επιστημονικός σύμβουλος, ο Διονύσης Καψάλης και αφηγήτρια η Χάρις Αλεξίου.
Είναι γνωστό ότι η Άννα Κοκκίνου είναι “κειμενοκεντρική” και προσηλωμένη στα κείμενα τα οποία επιλέγει για να τα μετατρέψει σε θεατρική πράξη, συνήθως μάλιστα χωρίς περικοπές. Αυτή την φορά επέλεξε το αριστουργηματικό φιλοσοφικό κείμενο του Πλάτωνα, σε μετάφραση Σέσιλ Ιγγλέση Μαργέλλου, που εξετάζει τις πολλαπλές όψεις του Έρωτα σε ένα εορταστικό συμπόσιο, με οκτώ πρόσωπα που ερμηνεύουν εξαίρετοι ηθοποιοί. Η Κοκκίνου σκηνοθέτησε μία παράσταση με πλήρη αξιοποίηση των κειμένων, με αποτέλεσμα τη μεγάλη διάρκεια και την δυσκολία του θεατή να την παρακολουθήσει επί τρεις ώρες, στρυμωγμένος σε πλήρη ακινησία χωρίς διάλειμμα. Άξιζε όμως γιατί απολαύσαμε μια τελετουργία, που ασυναίσθητα μου έφερε στον νου την παράσταση “ΝΕΚΥΙΑ” στην Επίδαυρο, από το θέατρο ΝΟ. Βιώσαμε μια μυσταγωγική ατμόσφαιρα απολαμβάνοντας τον μινιμαλισμό της σκηνογραφίας και το μετωπικό παίξιμο των ηθοποιών, όπου τα σώματά τους κινούμενα με τις κατευθύνσεις του Ερμή Μαλκότση, οργανώνουν διαρκώς εναλλασσόμενες σχεδόν δισδιάστατες στάσεις, με τα εντυπωσιακά κοστούμια του Παύλου Θανόπουλου, που παραπέμπουν στις εικονογραφήσεις που συναντάμε στα αρχαία αγγεία. Το σκηνικό της Εύας Μανιδάκη, λειτούργησε σαν ένας λιτός πολυεπίπεδος τρισδιάστατος καμβάς, που επάνω του κέντησε η Κοκκίνου. Ένα «δοχείο», ένα αγγείο ανοιγμένο, που υποδέχεται υπό τους ευρηματικούς μουσικούς ήχους του Κορνήλιου Σελαμσή, ελκυστικές εικόνες, εξαιρετικά φωτισμένες από τον Τάσο Παλαιορούτα σε ένα επιτηδευμένο ατμοσφαιρικό ημίφως που δεν επέτρεψε να φανούν οι πατίνες και τα ρινίσματα που εμπεριέχοντο στο χρώμα του λιτού αυτού σκηνικού, μπροστά στον πέτρινο τοίχο, με το μοναχικό κυπαρίσσι, τη μικρή υδάτινη διαμόρφωση, αλλά και την βύθιση, μια περιεκτική σε ευρήματα κρύπτη. Μία ώριμη και καλοκουρντισμενη παράσταση, με τη μόνη αμήχανη επιλογή, το τραπέζι με την παρουσία ενός ατόμου σε πρώτο πλάνο που με παράξενες κινήσεις, προσπαθούσε να προσφέρει, αποσπώντας την προσοχή μας. Οι παραστάσεις ολοκληρώθηκαν την Κυριακή 11 05 2025 και θα συνεχιστούν το φθινόπωρο. Φωτογραφίες: Κarol Jarek.
Αναφορά στην μεγάλη έκθεση που εγκαινιάστηκε με την γνωστή κοσμοσυρροή στο ΕΜΣΤ με τίτλο “Why Look at Animals? Δικαιοσύνη για τη μη ανθρώπινη ζωή” που επιμελείται η Κατερίνα Γρέγου, Καλλιτεχνική Διευθύντρια, ΕΜΣΤ. Μια έκθεση για τα δικαιώματα των ζώων, για την ανάγκη αναγνώρισης και υπεράσπισης της ζωής τους ως κεντρικού θέματος του πολιτισμού μας και για τις αδικίες και την βία που υφίστανται στα χέρια των ανθρώπων. Με τη συμμετοχή πάνω από 60 καλλιτεχνών από 25 χώρες (Ευρώπη, Ασία, Αφρική, Αμερική) και με πάνω από 200 έργα να καταλαμβάνουν όλους τους ορόφους του Μουσείου, το Why Look at Animals? είναι η μεγαλύτερη έκθεση που έχει διοργανώσει το ΕΜΣΤ.
Η ομαδική έκθεση που εγκαινιάστηκε Την Τετάρτη 14 Μαΐου και επιμελείται ο Δημήτρη Τρίκας στο Πολιτιστικό κέντρο Μελίνα στο Θησείο με τίτλο "YOUTH II. Κανείς δε βαριέται, απλώς όλα είναι βαρετά"!, συνέχεια της πετυχημένης περσινής έκθεσης που συμμετέχουν καλλιτέχνες που δεν έχουν ακόμα πραγματοποιήσει ατομική έκθεση σε γκαλερί και παρουσιάζουν την δουλειά τους που είναι επικεντρωμένη στις δικές τους ιδέες και στο δικό τους έργο.
Η 6η αρχιτεκτονική εκδήλωση της σειράς “Material Matters”, σε διοργάνωση του ek magazine, που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 16 Μαΐου 2025, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Δέκα ομιλητές από τον χώρο της αρχιτεκτονικής και του design ανέλυσαν τον ρόλο του μαρμάρου και των πετρωμάτων στην αρχιτεκτονική, τόσο στο έργο τους όσο και σε επιλεγμένα έργα άλλων αρχιτεκτόνων, σε ενδιαφέρουσες 10λεπτες παρουσιάσεις.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
