ΒΑΣΙΛΗΣ Ν. ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ:

«ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΑΝΑΒΑΣΗ»

Ένας αυτοβιογραφικός εκδοτικός άθλος

ενός ακμαίου 92χρονου αρχιτέκτονα,

λάτρη της βυζαντινής μουσικής

Με μεγάλη χαρά, παρουσιάζω σήμερα το νέο βιβλίο του Βασίλη Γιαννάκη με τίτλο «Αρχιτεκτονικής Ανάβαση», ακριβώς τέσσερα χρόνια μετά την πρώτη δημοσίευση μέρους αυτού στο μπλογκ μου, με τίτλο «Ο αρχιτέκτων Βασίλης Γιαννάκης Αυτοβιογραφείται», που ξεκίνησε στις 15 Μαρτίου 2021 σε συνέχειες. Μια σειρά αναρτήσεων που προέκυψαν όταν έμαθα ότι τα τελευταία χρόνια ο Γιαννάκης έγραφε για την ζωή του και τα βιώματά του, με στόχο να τα διηγηθεί στον γιο του, και του ζήτησα να πάρω μια γεύση. Γιατί είχα εκτιμήσει τον Γιαννάκη που από το 2013 εντάχθηκε στην «παρέα του Οικονόμου» στην γνωστή ταβέρνα στα Πετράλωνα, στην οποία συμμετέχει ανελλιπώς ενεργά με γόνιμες τοποθετήσεις στα προβλήματα της πόλης, αλλά και με τις συναρπαστικές αφηγήσεις από το πολυσήμαντο προσωπικό του παρελθόν. Ο Γιαννάκης, μου εμπιστεύτηκε τα πρώτα του αυτά αυτοβιογραφικά κείμενα, που άμεσα με γοήτευσαν μια και αναδείκνυαν μια εποχή που σε ένα βαθμό σχετίζεται και με τις δικές μου εμπειρίες και βιώματα.

Η μεγάλη απήχηση που είχαν αυτές οι αναρτήσεις, που ξεπέρασαν τους 2.500 αναγνώστες, έβαλε το θέμα της έκδοσης ενός αυτοβιογραφικού βιβλίου, οπότε κρίθηκε λογικό να διακόψουμε την δημοσίευση για να λειτουργήσει καλύτερα μια πιο ολοκληρωμένη και πλήρης έκδοση.

Έκτοτε με πολλές μακροχρόνιες παλινδρομήσεις και αμφιβολίες, ο Βασίλης Γιαννάκης ολοκλήρωσε με υπομονή την ψηφιακή προετοιμασία (!) αυτού του βιβλίου, με την συμβολή και του Δημήτρη Φιλιππίδη ως προς το περιεχόμενο, και λίγες ημέρες πριν είχαμε την χαρά σε μεσημεριανό γεύμα, με την παρουσία του Νίκου και της Αγγέλας να μας παραδώσει φρεσκοτυπωμένη την νέα αυτή έκδοση.

Το βιβλίο με τον εύστοχο τίτλο «Αρχιτεκτονικής Ανάβαση», που παραπέμπει στην περιπετειώδη Κύρου Ανάβαση του Ξενοφώντα και υποδηλώνει και την δική του ανάλογη διαδρομή, συγκροτείται από δύο βασικές ενότητες. Η πρώτη περιλαμβάνει 94 αυτοβιογραφικά κεφάλαια και η δεύτερη 19 επιλεγμένα έργα από την αρχιτεκτονική διαδρομή του Βασίλη Γιαννάκη, με κάποια εξ αυτών σε συνεργασία με τον Δημήτρη Φατούρο, συνεργάτη και στενό του φίλο.

Αναφορές στην οικογένεια

Προσωπικές εμπειρίες αποτυπώνονται στην πρώτη ενότητα με μία απροσχημάτιστη αμεσότητα, που σχετίζονται με την παιδική του ηλικία και τις επιρροές του μέσα από την επαφή του με σημαντικές προσωπικότητες, όπως ο Δημήτρης Πικιώνης, ο Γιάννης Τσαρούχης που αργότερα σχεδίασε το νυφικό της γυναίκας του, ο Φώτης Κόντογλου, ο Σπύρος Παπαλουκάς και άλλοι σημαντικοί άνθρωποι του πολιτισμού, που προφανώς τον έχουν καθορίσει. Αλλά και σε ένα ζεστό οικογενειακό περιβάλλον, διατυπώνοντας παράλληλα χαρακτηριστικές ιστορικές αναφορές. Εκτενείς αναφορές στην περίοδο των σπουδών του, συμπληρώνονται με τις εμπειρίες του ως επιμελητής στην έδρα Κτιριολογίας. Εμπεριέχεται επίσης αναλυτική αναφορά σε οικογενειακά θέματα, καθώς και στις συζύγους του, τον γιο του Νίκο και την σύντροφό του Αγγέλα, που τόσο συνέβαλλαν στην προετοιμασία αυτής της έκδοσης. Ακόμη ενδιαφέρουσες περιγραφές από τα πολυάριθμα ταξίδια του τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό. Από τις ΗΠΑ, στον Καναδά, στο Λονδίνο, στο Παρίσι στην Καλαβρία και άλλες πόλεις της Ιταλίας αλλά και στην Βουλγαρία, και στην Λισαβώνα. Πολυταξιδεμένος ο Γιαννάκης, συνήθως με παρέα την οικογένειά του, μας περιγράφει με γλαφυρό τρόπο εμπειρίες, εντυπώσεις και αιφνίδιες καταστάσεις.

Εντυπωσιακή είναι η πλούσια εικονογράφηση της έκδοσης που με απίστευτη υπομονή συνέλεξε, τόσο από το δικό του προσωπικό αρχείο όσο και από άλλες πηγές, κυρίως από το διαδίκτυο, φορτίζοντας τα κείμενά του και βάζοντας τον αναγνώστη στην ατμόσφαιρα των αφηγήσεών του.

Άγνωστες πτυχές ακόμη και σε όλους εμάς που είμαστε επί χρόνια δίπλα του στις γνωστές συνάξεις, και δεν συμπεριλήφθηκαν στις αναρτήσεις στο μπλογκ μου, αποκαλύπτονται επίσης στο βιβλίο αυτό, όπως οι δραστηριότητές του στο Harvard και στο ΜΙΤ, αλλά και την εξασφάλιση θέσης καθηγήτη σε πανεπιστήμιο των ΗΠΑ και συγκεκριμένα στο Rensselaer Polytechnic Institute στο Troy. Τελικά στο όνομα της οικογένειας υπαναχώρησε, ελπίζοντας ότι μετά από τόσα χρόνια εμπειρίας ως επιμελητής και με σημαντικό αρχιτεκτονικό έργο θα κατάφερνε να γίνει καθηγητής στο ΕΜΠ, κάτι που δεν επετεύχθη, συνεχίζοντας έτσι το ελεύθερο επάγγελμα, αλλά και ως Προϊστάμενος Προγράμματος παραδοσιακών οικισμών στον ΕΟΤ.

Ψέλνοντας στο Μετόχι του Παναγίου Τάφου, Πλάκα, Μ. Εβδομάδα, 2016

Ο Βασίλης δεν πίνει ποτέ κρύο νερό, ούτε δροσερό λευκό κρασί. Το προτιμά ζεστό γιατί προστατεύει την φωνή του έτσι ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στην κορυφαία του ενασχόληση με την Ψαλτική, που υπηρετεί με πάθος παράλληλα με την αρχιτεκτονική. Από τα νεανικά του χρόνια τραγουδά σε χορωδίες κλασσικά κομμάτια και ψέλνει όπου βρεθεί και όπου σταθεί, σε κάθε τόπο σε κάθε μοναστήρι και σε κάθε ξωκλήσι, ακόμη και στην Βουλγαρία. Υπηρετεί με ευλάβεια με τον καλύτερο τρόπο την βυζαντινή μουσική που έχει σπουδάσει δίπλα σε σημαντικούς δασκάλους. Και αυτό συμβάλει στον ξεχωριστό τρόπο που εξακολουθεί να τραγουδά στις παρέες και να χορεύει όπως στα 90 γενέθλια του που γιόρτασε με τους φίλους του.

Τραγουδώντας και χορεύοντας με τον Μάκη Κωστίκα στα γενέθλια των 90 του χρόνων στην ταβέρνα του Οικονόμου (23 03 2023)

Τέλος στην δεύτερη ενότητα με την παρουσίαση μιας επιλογής από τις σημαντικότερες μελέτες των έργων του, που σχολιάζονται περιληπτικά, πολλές από αυτές δημοσιευμένες σε αρχιτεκτονικά περιοδικά, επιβεβαιώνεται η φράση του Γιαννάκη στο τέλος του βιβλίου «Η αρχιτεκτονική είναι η ίδια η ζωή, είναι η ζωή μου». Από την ενότητα αυτή με τίτλο ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΣΤΑΣΕΙΣ -ΑΝΔΗΡΑ ΘΕΑΣΗΣ, με τα 19 επιλεγμένα του έργα, ξεχωρίζω και παρουσιάζω ενδεικτικά:

• Την Διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του Σπηλαίου Κουτούκι (1968), ένα μεγάλης κλίμακας έργο, δυστυχώς όχι ιδιαίτερα γνωστό, με τολμηρούς μπρουταλιστικού χαρακτήρα χειρισμούς στο αττικό τοπίο.

Και σε συνεργασία με τον στενό του φίλο Δημήτρη Φατούρο:

• Το Γυμνάσιο Λύκειο Λαγκαδά (1963)

Και τέλος την πολυδημοσιευμένη 

• Διώροφη Θερινή Κατοικία στην Βάρκιζα (1961)

Αξίζει πραγματικά να περιπλανηθείτε στην νέα αυτή έκδοση, μια και όπως σημειώνω και στο προλογικό σημείωμά μου: Ο Βασίλης Γιαννάκης με την έκδοση αυτή, αφήνει μια σημαντική παρακαταθήκη όχι μόνο σε όσους έχουν σχετικά βιώματα, αλλά και σε εκείνους, τους νεότερους, που επιδιώκουν να προχωρούν προς το μέλλον ανασκάπτοντας στο παρελθόν.

Για την πρώτη δημοσίευση στο μπλογκ μου, με τίτλο «Ο αρχιτέκτων Βασίλης Γιαννάκης Αυτοβιογραφείται», που ξεκίνησε στις 15 Μαρτίου 2021, κάντε ΚΛΙΚ εδώ.

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση και καλύτερη ανάλυση