ΔΙΑΣΠΑΡΤΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΤΗΣ  ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

...

1.

Η επιβράβευση της πολυδιάστατης διαδρομής

του Βασίλη- Λίλου Γρηγοριάδη

Από αριστερά ο Λίλος Γρηγοριάδης, ο πρόεδρος της UMAR και ο Δημήτρης Ξυνομιλάκης, φωτό Γιώργος Μαδεμοχωρίτης

Θα ξεκινήσω σήμερα με την παλαιότερη γενιά αρχιτεκτόνων και ειδικά με την βράβευση την Παρασκευή 11 ΟΚΤ 2024 ενός διακεκριμένου αρχιτέκτονα και φίλου του Βασίλη-Λίλου Γρηγοριάδη, στην συνέλευση που προηγήθηκε του διήμερου διεθνούς συνεδρίου με τίτλο "Μοντέρνα Αρχιτεκτονική Κληρονομιά στην Μεσόγειο: Κοινός Τόποςκαι Παράλληλες Ιστορίες" και διοργανώθηκε στα πλαίσια των εορτασμών των 30 χρόνων της Ένωσης Αρχιτεκτόνων της Μεσογείου (UMAR) στο ΚΑΜ στα Χανιά. Μια πρωτοβουλία των αρχιτεκτονικών σχολών των Ιωαννίνων και της Κρήτης και του Ελληνικού Τμήματος της UIA (Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων).

φωτό Γιώργος Μαδεμοχωρίτης

Η UMAR ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 1994 με το σύμφωνο, που συνυπέγραψαν στο Rabat του Μαρόκου 5 κράτη της Μεσογείου, και την πρωτοβουλία για να δημιουργηθεί την είχε ο Λίλος που στην συνέχεια οργάνωσε και το ιδρυτικό συνέδριο της UMAR στο Ρέθυμνο. Ακολούθησε σειρά ιστορικών συνεδριάσεων σε διάφορες χώρες της Μεσογείου έχοντας μια καλή χρηματοδότηση ακόμη και απευθείας από τον Βασιλιά του Μαρόκου. Σήμερα συνεχίζοντας την προσπάθεια για την παγίωση των δεσμών των οργανώσεων τους για μια καλύτερη διαχείριση της Αρχιτεκτονικής κληρονομιάς, της ποιότητας ζωής και του περιβάλλοντος, ‘ολοι οι εκπρόσωποι, αναγνώρισαν με μεγάλη συγκίνηση την προσφορά του Γρηγοριάδη , που εκτός από πρώτος πρόεδρος της UMAR οργάνωσε και συντόνισε επί πολλά χρόνια και τα περίφημα καλοκαιρινά «σπουδαστήρια» σε διάφορα κράτη της Μεσογείου με παράλληλες εκθέσεις.

Πάνω από εξήντα αρχιτέκτονες από τις 18 χώρες της Μεσογείου και την ευρύτερη περιοχή, ερευνητές, ακαδημαϊκοί και αναγνωρισμένοι επαγγελματίες, συζήτησαν για την μοντέρνα αρχιτεκτονική κληρονομιά της Μεσογείου. Παράλληλα δόθηκε η δυνατότητα με πρωτοβουλία του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων και ειδικά του Δημήτρη Ξυνομιλάκη και του Γιώργου Μαδεμοχωρίτη να τιμηθεί στην συνέλευση, σαν έκπληξη, ένας αρχιτέκτονας που αποφοίτησε από το ΕΜΠ το 1956 έχοντας Δασκάλους μεγάλου βεληνεκούς, τον Παναγιώτη Μιχελή, τον Δημήτρη Πικιώνη, τον Κώστα Κιτσίκη, τον Νίκο Χατζηκυριάκο Γκίκα και τον Κυπριανό Μπίρη, και αμέσως βρέθηκε στην Σαντορίνη με μια ομάδα νέων αρχιτεκτόνων, και με τον Κωνσταντίνο Δεκαβάλλα να έχει το γενικό πρόσταγμα, όπου σχεδιάζουν και παρακολουθούν μια μεγάλης κλίμακας επέμβαση, για την αποκατάσταση των σεισμοπλήκτων η οποία και τελικά υλοποιήθηκε άμεσα.

Λίλος Γρηγοριάδης στο βήμα, φωτό Γιώργος Μαδεμοχωρίτης

Σήμερα στα 92 του χρόνια ο Λίλος παρέλαβε με συγκίνηση την τιμητική πλακέτα, και συνεχίζει ακμαίος να είναι ενεργός και δραστήριος, εγκατεστημένος πιά στην Αίγινα, μετά από μία γόνιμη δημιουργικά και πολυδιάστατη διαδρομή, με σημαντικό αρχιτεκτονικό, συνδικαλιστικό, (υπήρξε ακόμη και Πρόεδρος του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων), και διδακτικό έργο. Παράλληλα παραμένει ένας άξιος συνομιλητής, που συνέβαλε με τις απόψεις του και τις τοποθετήσεις του ως σταθερός συνδαιτημόνας επί μία δεκαετία στις συνάξεις της Παρέας των αρχιτεκτόνων στην Ταβέρνα του Οικονόμου.

2.

Τα "ημερολόγια του μέλλοντος" νεότερων αρχιτεκτόνων

Πραξιτέλης Κονδύλης, A31 Architecture Construction / Γιάννης Δουρίδας, R|C|TECH / Γιώργος Σπυρίδωνος, React Architects /

Αλκιβιάδης Πυλωτής, Ευάγγελος Φώκιαλης, Κωνσταντίνος Πυλωτής, P4architecture /

Ηλίας Παπαγεωργίου, Κων/νος Πετρόπουλος, Αλεξάνδρα Γιοβάνη, PILA /

Έλενα Ζερβουδάκη, z-level - Aka handcrafted / Ελίνα Λούκου, DeMachinas / και Θανάσης Μάνης και Νίκος Σούλης στην παρουσίαση.

Την Πέμπτη 10.10.2024, στο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη, οι εικονιζόμενοι εκπρόσωποι επτά καταξιωμένων αρχιτεκτονικών γραφείων, παρουσίασαν υπό εξέλιξη έργα τους, στην τέταρτη εκδήλωση της σειράς ημερίδων DOMa Diaries, που στοχεύουν στην απεικόνιση του μέλλοντος της ελληνικής αρχιτεκτονικής μέσω παρουσιάσεων έργων που βρίσκονται ακόμα σε εξέλιξη.

Αυτή την φορά ομολογώ ότι με κούρασε σε ένα βαθμό, η επιμονή στις κατοικίες και ειδικά οι εξοχικές και οι υπόσκαφες, που προβάλουν τελικά μια ποικιλία μορφολογικών παραλλαγών καθιερωμένων προτύπων, και εξακολουθούν να μονοπωλούν την αρχιτεκτονική σε αυτόν το τόπο και να κατακλύζουν τα αρχιτεκτονικά περιοδικά και τις ανάλογες εκδηλώσεις, με την δυστυχώς ανησυχητική απουσία μεγαλύτερων δημόσιων έργων.

Μία διαπίστωση, που διατυπώνω χωρίς να θέλω να υποτιμήσω τις κατοικίες που παρουσιάστηκαν, όπως η Κατοικία στην Τζιά (1), των A31 Architecture Construction, μία απέριττή μινιμαλιστική χειρονομία με μία φίνα στέψη, ή την Υπόσκαφη Κατοικία στην Πάρο (2) των React Architects, ακόμη και την τολμηρή με έγχρωμο αλλά ατελές ακόμη εμφανές σκυρόδεμα, προσθήκη στην διατηρητέα Κατοικία στην οδό Δημοκρατίας στο Ψυχικό (3) των PILA, και την νεότερη έκδοση με προβληματικές υπόγειες επεκτάσεις της Μετατροπής Αχυρώνα σε κατοικία στη Ρόδο (4) των P4architecture και τέλος την Αποκατάσταση διώροφου κτηρίου στυλ Beaux Arts (5) του γραφείου z-level - Aka handcrafted.

Ο Γιάννης Δουρίδας παρουσιάζει εικόνες από την κατασκευή του έργου Seneka Logistics Center

Απεναντίας μου κίνησε το ενδιαφέρον το Κτήριο Logistics των R|C|TECH, που παρουσίασε ο Γιάννης Δουρίδας με ένα αναλυτικό και προσεκτικά εικονογραφημένο τρόπο, μιας περιπετειώδους διαδρομής, σε μια εποχή που τέτοια κτίρια έχουν αρχίσει να αντιμετωπίζονται με σοβαρότητα από μελετητές και επενδυτές.

Φωτορεαλιστικό όψης του έργου Seneka Logistics Center

Βασική επιδίωξη σε αντίθεση με το παρελθόν, να εξασφαλίσουν ένα προχωρημένο αρχιτεκτονικά κέλυφος υψηλού κόστους και παράλληλα με την πολυπλοκότητα της σύνθεσης, να εξασφαλίσουν και μια άρτια εσωτερική λειτουργία. Και στην περίπτωση αυτή η αυξημένη πολυπλοκότητα του εσωτερικού, ανέσυρε αντίστοιχες προσωπικές εμπειρίες όταν σε συνεργασία με το Γραφείο Τομπάζη είχαμε την ευθύνη του σχεδιασμού των μεταλλικών κτιρίων παραγωγής και αποθήκευσης του εργοστασίου Papastratos - Philip Morris στον Ασπρόπυργο. Αντιμετωπίσαμε τότε τεράστιες δυσκολίες έχοντας ως δεδομένα τα πολύπλοκα συστήματα παραγωγής που αποτελούσαν άκαμπτες δομές σαν ένα ολόκληρο κτίριο, μέσα στο κέλυφος που σχεδιάζαμε, και επιδιώκοντας να εξασφαλίσουμε και ένα ενδιαφέρον αρχιτεκτονικό αποτέλεσμα. Διαπιστώσαμε τότε συνεργαζόμενοι με τεχνικούς συμβούλους τον μεγάλο βαθμό πολυπλοκότητας και την ανάγκη αμέτρητων ειδικών κατασκευαστικών λεπτομερειών που απαιτούνται, σε σχέση με τα συμβατικά κτίρια.

To πολυσύνθετο και μεγάλης κλίμακας μηχανολογικό σύστημα στο εσωτερικό του Κτήριου Logistics

Αντίστοιχες δυσκολίες και μάλλον πολύ περισσότερες φαίνεται από την όλη συναρπαστική παρουσίαση του Δουρίδα, ότι αντιμετώπισαν και οι R|C|TECH για να διαχειριστούν ένα πολυσύνθετο δεδομένο εσωτερικό μηχανολογικό σύστημα, που δεν μπαίνει ανθρώπινο χέρι, κάτι σαν ένα τελικά άκαμπτο κτίριο, μέσα στο δικό τους κέλυφος που τελικά κατάφεραν να έχει μεγάλο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον.

Seneka Logistics Center: ενδεικτικές εικόνες από την φάση της κατασκευής

Τέλος η Ελίνα Λούκου του γραφείου DeMachinas, κέρδισε την προσοχή μας όχι τόσο για το πραγματικά πρωτότυπο τελικό αποτέλεσμα της ανάπλασης ενός μικρού διαμερίσματος με τίτλο Seesaw Apartment, αλλά προβάλλοντας με χιούμορ το περιπετειώδες ταξίδι της σύνθεσης με τον συνεργάτη της Γιώργο, ανταλλάσσοντας διαδικτυακά σκίτσα και σχόλια μέσω WhatsApp. Μία διαδικασία των καιρών που σε έργα μικρής κλίμακας φαίνεται αποτελεσματική.

ανταλλάσσοντας διαδικτυακά σκίτσα και σχόλια μέσω WhatsApp

Η τελική κάτοψη του Seesaw Apartment

Ενδιαφέρουσες οι συζητήσεις που ακολούθησαν και συντόνισαν οι Θανάσης Μάνης και Νίκος Σούλης, οι οποίοι όμως υπήρξαν ιδιαίτερα φειδωλοί στο να αναφερθούν πιο αναλυτικά τόσο στα γραφεία όσο και στα ονόματα των ομιλητών, που δεν ήταν σε όλους γνωστά, αλλά και στο θέμα της εκάστοτε παρουσίασης και το πώς επιλέχθηκε.

3.

«Ο αποτυχημένος» του Τόμας Μπέρνχαρντ

Παρακολουθησαμε την εξαιρετική ατμοσφαιρική παράσταση μουσικού θεάτρου με τίτλο «Ο αποτυχημένος», βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του κορυφαίου Αυστριακού συγγραφέα Τόμας Μπέρνχαρντ, στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Μία παράσταση σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία τού καλλιτεχνικά ανήσυχου σκηνοθέτη, ηθοποιού και κινηματογραφιστή Έκτορα Λυγίζου, που ζωντανεύει μια επινοημένη ιστορία γύρω από έναν από τους σημαντικότερους πιανίστες του 20ού αιώνα, τον Γκλεν Γκουλντ.

Ο θρυλικός Καναδός πιανίστας Γκλεν Γκουλντ, δύο πρώην συμμαθητές του που έζησαν τη ζωή τους ως αποτυχημένοι πιανίστες, οι Παραλλαγές Γκόλντμπεργκ του Μπαχ, το φουαγέ ενός παρατημένου κεντροευρωπαϊκού ξενοδοχείου και η ιδιοκτήτριά του συνθέτουν ένα ιδιότυπο «προφορικό μιούζικαλ» για την ιδιοφυΐα, την εμμονή και τη ματαίωση.

Στην παράσταση συμμετέχει ένα καστ διακεκριμένων ηθοποιών: o Άρης Μπαλής ερμηνεύει τον «αποτυχημένο» Βέρτχαϊμερ, ο Γιάννης Νιάρρος τον Γκλεν Γκουλντ, η Αμαλία Μουτούση την ξενοδόχο και ο Έκτορας Λυγίζος τον αφηγητή.

 

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για καλύτερη ανάλυση και μεγέθυνση.