KOITAΖΟΝΤΑΣ ΕΝΑΝ "ΑΣΠΡΟ ΤΟΙΧΟ"

Ο αρχιτέκτων Τάσος Μπίρης και η φωτογράφος Λίζη Καλλιγά αποκαλύπτουν παράλληλες σχετικές δημιουργικές εμπειρίες

ΚΑΙ ΜΙΑ ΕΙΔΗΣΗ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΣΤΙΓΜΗΣ

Δεν είναι λίγες οι στιγμές που εγγράφθηκαν στην μνήμη μου, που κάποια μεσημέρια κλεισμένος μόνος σε ένα δωμάτιο, άλλοτε υποχρεωμένος ή τιμωρημένος και άλλοτε απογοητευμένος και μελαγχολικός βιώνοντας μια απώλεια, παρακολουθούσα για να ξεφύγω από τις σκέψεις μου, τις σκιές που από τον έξω χώρο φιλτραρισμένες από τα σκούρα των παραθύρων, που  εγγράφοντο στους λευκούς τοίχους του δωματίου. Και αυτή η αέναη και αβίαστη παρατήρηση γεννούσε ενίοτε νέες σκέψεις, νέες μορφές και νέες εικόνες, αφετηρίες ίσως μιας νέας δημιουργίας, μιας νέας αρχής ή τις προσπερνούσα αφήνοντας τον χρόνο να κυλίσει. Και βέβαια όλα αυτά, αυτές οι απόκρυφες και ξεχασμένες μνήμες επανήλθαν, όταν πρόσφατα στις 19 Φεβρουαρίου 2024, στην συζήτηση για την παρουσίαση του βιβλίου του με τίτλο «Ημερίδα: Τάσος Μπίρης» στο Μουσείο Μπενάκη, ο Τάσος Μπίρης έκλεισε την ομιλία του με μία σχετική αποκαλυπτική αναφορά που παραθέτω στην συνέχεια:

Ο Τάσος Μπίρης συζητώντας κατά την παρουσίαση του βιβλίου του

Στην φάση της ζωής μου αυτή, λίγο μονάζω εκεί σε αυτό το σπίτι πάνω στα βουνά, και το χαίρομαι αυτό. Μου αρέσει να συγκεντρώνω τις σκέψεις μου, και να γράφω, κάτι που δεν έκανα νεότερος, και ομολογώ ότι όταν βλέπω να βγάζω νόημα μέσα από τη γραφή, γιατί η γραφή δεν αστειεύεται, είναι κτίσιμο ένα άλλο κτίσιμο.

Αυτό το πράγμα όμως που μπορείς να το κάνεις μόνος σου μέσα σε 4 τοίχους, είναι ευτύχημα οι 4 τοίχοι. Πάρα πολλές λέξεις ή ιδέες από αυτές που είδατε σήμερα από νεώτερος τις έχω κάνει αφηρημένος κοιτάζοντας ένα τοίχο. Ούτε δέντρα, ούτε θάλασσες, ούτε θέες. Τίποτα. Ένας τοίχος! Δοκιμάστε το.

ΛΙΖΗ ΚΑΛΛΙΓΑ: Ο ΑΣΠΡΟΣ ΤΟΙΧΟΣ

Λίζη Καλλιγά

Δεν πέρασε πολύς χρόνος, και για μια ακόμη φορά ανασύρθηκαν προσωπικές μνήμες, με αφορμή την νέα εικαστική εγκατάσταση της φωτογράφου Λίζης Καλλιγά, η οποία τον Μάρτιο του 2022 έζησε μια τραγική εμπειρία, βιώνοντας την καταστροφή από πυρκαγιά του οικογενειακού σπιτιού της στις Σπέτσες, που ανήκε αρχικά στον παππού της διάσημο ζωγράφο Παύλο Καλλιγά, και μόλις πρόλαβε να βγει έξω αφήνοντας πίσω της στάχτες και ντουβάρια.

Το σπίτι της Καλλιγά στις Σπέτσες πριν την πυρκαγιά

Και στην συνέχεια εξαντλημένη και σαστισμένη, βρέθηκε φιλοξενούμενη σε ένα μικρό στενόμακρο δωμάτιο σε ένα κέντρο ψυχολογικής υποστήριξης στον Μαραθώνα, περνώντας τις περισσότερες ώρες σε ένα μονό κρεββάτι, κοιτάζοντας τον άσπρο τοίχο που ήταν πλάι της, αισθανόμενη ότι κοιτάει το κενό. Ανακαλύπτει όμως ότι από το μικρό παράθυρο του δωματίου το φως αντανακλάται στον άσπρο τοίχο και μέσω της κουρτίνας δημιουργούνται διαδοχικά φως και σκιές.

Επί τρεις μήνες συνομιλούσε με αυτόν τον τοίχο καταγράφοντας με το κινητό της φωτογραφίες και βίντεο τις πτυχώσεις που δημιουργούσαν το φως και οι σκιές διαδοχικά και όπως η ίδια σημειώνει:

…την χώριζαν από το Πριν και το Τώρα.

Μπροστά από τον τοίχο, εδώ και τώρα, ήμουν εγώ, ολόκληρη, χωρίς αμφιβολία, με όλες μου τις διαστάσεις και την προσοχή μου.

Πίσω από τον τοίχο, ήταν όλο το πριν. Όλες οι σκιές, φευγαλέες, χωρίς περιγραφή, χωρίς ταυτότητα, χωρίς πόνο, το παρελθόν.

Μετά από τρεις μήνες είχε ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία.

Είχα καταλάβει τα μυστικά του τοίχου.

Όλα είναι φευγαλέα και σκιές, υπάρχει μόνο το εδώ και τώρα.

Μια σημαντική αποκάλυψη και αλήθεια που με γέμισε χαρά και ελπίδα.

Λίζη Καλλιγά

Μάρτιος 2023

Η Λίζη Καλλιγά μας υποδέχεται αισιόδοξη πια, στο διαμέρισμα του Αρχείου Ακριθάκη, στην οδό Τζωρτζ 5, στην Αθήνα (10682), σε μια εγκατάσταση με την υποστήριξη της Γκαλερί Σκουφά και σε επιμέλεια του Θάνου Σταθόπουλου, όπου για 2 εβδομάδες από τις 14-28 Μαΐου 2024,  παρουσιάζονται μία αέναη βιντεοπροβολή με το παιχνίδι της σκιάς και του φωτός, ακούγοντας το θρόισμα της κουρτίνας και των φύλλων και μαζί με 9 εκτυπωμένες φωτογραφίες. Μία ταπεινή και λιτή εγκατάσταση που βάζει τον επισκέπτη σε σκέψεις καθισμένος σε μαξιλάρια  και παρακολουθώντας  την προβολή μέσα στο ημίφως του σκοτεινού δωματίου. 

Στον μικρό κομψό δίγλωσσο κατάλογο με μια λιτή και ευαίσθητη βιβλιοδεσία, αφιερωμένο στην Νίκη, εκτός από επιλεγμένες φωτογραφίες εντάσσονται κείμενα της Καλλιγά, του επιμελητή Θάνου Σταθόπουλου με τίτλο Μετά τη Συμφορά/Ατραπός , της Δρ. Νίκης Μαρκογιάννη με τίτλο Ο Τοίχος και του Αποστόλη Αρτινού με τίτλο Εγκαταλελειμμένοι στη Λευκότητα.

Και ας μην ξεχνάμε όπως σημειώνει η Νίκη Μακρογιάννη στον κατάλογο ότι:

Ο άσπρος τοίχος διδάσκει μέσα από το φως που αντανακλά, την αξία της παρούσης στιγμής ως ανεπανάληπτης και μοναδικής.

 

ΚΑΙ ΜΙΑ ΕΙΔΗΣΗ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΣΤΙΓΜΗΣ

Με αφορμή μια αποψινή ανάρτηση στο Facebook

Το 2007, ο ελβετός καλλιτέχνης Urs Fischer έσκαψε έναν κρατήρα 38 επί 16 πόδια, σε βάθος εννέα ποδιών, που εκτείνεται σχεδόν μέχρι τους τοίχους  της γκαλερί Gavin Brown στην Νέα Υόρκη. Μία εγκατάσταση με τίτλο You, για την οποία χρειάστηκαν δέκα ημέρες για να κατασκευαστεί, με κόστος περίπου 250.000 $.

Εντυπωσιακό αλλά, είχε προηγηθεί δεκαεπτά χρόνια πριν ο δικός μας εικαστικός Δημήτρης Αληθεινός. Ήδη το 1990  έσκαψε σε βάθος την ιστορική Γκαλερί Επίκεντρο στην Πάτρα, που διατηρούσαν η Αγγελική Αντωνοπούλου και ο χαρισματικός και ευρηματικός Γαβρίλος Μιχάλης, ο οποίος με προθυμία τόλμησε και υλοποίησε το τολμηρό αυτό έργο, με τίτλο 10η Κατάκρυψη, έχοντας το γενικό πρόσταγμα, και σαφώς με πολύ λιγότερο κόστος αλλά πολύ μόχθο. Το ξαναθυμήθηκα με αφορμή την πρόσφατη σημαντική εκπομπή ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ της Κατερίνας Ζαχαροπούλου, αφιερωμένη στα κατορθώματα του Γαβρίλου, από όπου και η σχετική φωτογραφία. Αξέχαστες πρωτοπορίες!

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση