«Η ΣΧΟΛΗ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ»
Από την Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας
στο Μουσείο Μπενάκη
Ραφαήλ, Η Σχολή των Αθηνών. 1509-1511. Νωπογραφία, 500εκ,Χ770εκ. Αποστολικό Παλάτι Βατικανό
Η Ελληνική συμμετοχή στην 16η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής στην Βενετία το 2018 που επιμελήθηκε η ομάδα των Ryan Neiheiser και Χριστίνας Αργυρού, από το αρχιτεκτονικό γραφείο Neiheiser Argyros, με τίτλο «Η Σχολή των Αθηνών» είχε σαν αφετηρία το ομότιτλο έργο, την διάσημη νωπογραφία του Ιταλού καλλιτέχνη της αναγεννησιακής τέχνης Ραφαήλ. Ένα έργο που κατά τους επιμελητές, αναπαριστά μια φιλοδοξία, ένα ουτοπικό όραμα ενός ελευθέρου ανοιχτού άτυπου και κοινού χώρου μάθησης, ενός «ενδιάμεσου» χώρου» όπου μελετητές και μαθητές φαίνεται να συζητούν να διδάσκουν και να μελετούν. Με δεδομένο μάλιστα ότι η μάθηση εδώ και χιλιάδες χρόνια πραγματοποιείται και σε ενδιάμεσους χώρους, όπως ο Σωκράτης δίδαξε στην Αρχαία Αγορά και ο Πλάτωνας στην Ακαδημία στον ελαιώνα της Αθήνας, ενώ μεσαιωνικά κολλέγια ήταν οργανωμένα γύρω από μια κοινόχρηστη αυλή, η έκθεση που πραγματοποιήθηκε επιδιώχθηκε να αναδείξει και να αξιολογήσει τους «ενδιάμεσους» αυτούς χώρους στην αρχιτεκτονική πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, ως χώρους ελεύθερους και δημοκρατικούς.
«Η Σχολή των Αθηνών», Μουσείο Μπενάκη, 2020
Εβδομήντα μακέτες διαφορετικών ακαδημαϊκών χώρων από την ιστορία και τον κόσμο, υλοποιημένων και μη, παρουσιάστηκαν στην έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη με ένα ασυνήθιστο τρόπο που κίνησε το ενδιαφέρον του κοινού. Μία έκθεση που αποτελεί συνέχεια της ελληνικής συμμετοχής με τον ίδιο τίτλο, στην 16η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής στην Βενετία (26 Μαΐου - 25 Νοεμβρίου 2018), που σχολιάστηκε με εγκωμιαστικές κριτικές του αρχιτεκτονικού και διεθνούς τύπου και παρουσιάζεται εδώ επαυξημένη και με διαφορετικό τρόπο. Πρόκειται για μια διεθνή συνεργασία μεταξύ φοιτητών και καθηγητών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του Αγγλικού πανεπιστημίου Architectural Αssociation στο Λονδίνο, μέσα από μια σειρά εργαστηρίων που πραγματοποιήθηκαν στην Αθήνα και το Λονδίνο κατά τη διάρκεια της άνοιξης του 2018.
«Η Σχολή των Αθηνών», Ελληνικό Περίπτερο στην Βενετία, 2018
Στις 29 Μαϊου 2018 σχολίασα με επιφυλάξεις σε αυτό το blog (εδώ) την ελληνική συμμετοχή, εκ του μακρόθεν και σύμφωνα με το φωτογραφικό υλικό που είχα στην διάθεση μου και τις προφορικές μαρτυρίες συναδέλφων που βρέθηκαν εκεί.
«Η Σχολή των Αθηνών», Ελληνικό Περίπτερο στην Βενετία, 2018
Θεώρησα τότε ότι η διάταξη με τις κερκίδες και οι μικρής κλίμακας μακέτες στο μικρό Ελληνικό Περίπτερο δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν για να αντιληφθεί άμεσα ο επισκέπτης την κεντρική ιδέα της πρότασης. Να προβάλλουν δηλαδή τους λεγόμενους «ενδιάμεσους» χώρους και τον τρόπο άρθρωσής τους σε μια σειρά διαφορετικά εκπαιδευτικά ιδρύματα του παρελθόντος και του σήμερα σε όλον τον κόσμο, που είχαν επιλεγεί και να προκαλέσουν τους όποιους συσχετισμούς. Σημείωσα μάλιστα και κάποιες σημαντικές ελλείψεις όπως οι σχολές τους Εργαστηρίου 66 στα Χανιά και στο Ρέθυμνο στις οποίες κυριαρχούν οι "ενδιάμεσοι" χώροι.
«Η Σχολή των Αθηνών», Ελληνικό Περίπτερο στην Βενετία. Φωτ. Ugo Carmeni
Σχολίασα επίσης, σύμφωνα με τις πληροφορίες μου, ότι την βραδιά των εγκαινίων η παρουσία της Architectural Association, λόγω και της σχέσης των επιμελητών, φαίνεται να επικράτησε της ελληνικής παρουσίας.
Δεν είμαι ενήμερος για την επισκεψιμότητα και για την όποια επιτυχία των συζητήσεων που είχαν προγραμματιστεί στην αμφιθεατρική διάταξη των κερκίδων του περιπτέρου.
«Η Σχολή των Αθηνών», Μουσείο Μπενάκη, 2020
Δύο χρόνια μετά η έκθεση αυτή παρουσιάζεται βελτιωμένη και επαυξημένη στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς, στην μεγάλη αίθουσα του 2ου ορόφου. Ο χώρος έχει επενδυθεί περιμετρικά με καθρέφτες που πολλαπλασιάζουν στο άπειρο τα είδωλα των 70 μακετών, που έχουν τοποθετηθεί σε γραμμικές διατάξεις, όπως φαίνεται στην κάτοψη που ακολουθεί.
«Η Σχολή των Αθηνών», Μουσείο Μπενάκη, Κάτοψη, 2020
Μια επιλογή που παραπέμπει στο έργο του Κώστα Τσόκλη στον Σταθμό του μετρό στην Εθνική Άμυνα με τίτλο «Υπόγειο Πάρκο» που με περιμετρικούς καθρέφτες πολλαπλασιάζει δένδρα σε φυσικό μέγεθος.
«Η Σχολή των Αθηνών», Μουσείο Μπενάκη, 2020
Εδώ πρόκειται για μια εντυπωσιακή εγκατάσταση που αιφνιδιάζει τον επισκέπτη, που βρίσκεται ξαφνικά μπροστά σε ένα ατέλειωτο αριθμό μακετών μικρής κλίμακας (1:200), στηριγμένων σε κατακόρυφους μεταλλικούς στύλους πάνω σε ορθογώνιες βάσεις, όπου και αναγράφεται ο τίτλος των κτιρίων. Χρειάζεται χρόνος για να αποκτήσει ο θεατής την πραγματική αίσθηση του χώρου και να αποφασίσει ποια διαδρομή θα ακολουθήσει, για να καλύψει το σύνολο των «αιωρούμενων» μακετών.
«Η Σχολή των Αθηνών», Μουσείο Μπενάκη, 2020
Φωτ. Γιώργης Γερόλυμπος
Στην πορεία ο επισκέπτης χάνει κάπως τον προσανατολισμό του και καταλήγει σε μια αέναη περιπλάνηση, παρατηρώντας τις ομολογουμένως εξαιρετικές μακέτες με άψογο φωτισμό, που αναδεικνύει την πλαστικότητα των κτιρίων που απεικονίζονται αφαιρετικά. Με επίκεντρο τους «ενδιάμεσους» χώρους οι μακέτες εμπεριέχουν κάποιους από τους πέριξ αυτών χώρους συνήθως χωρίς οροφή, σε ορισμένες όμως περιπτώσεις τα κτίρια δεν είναι αναγνωρίσιμα λόγω της υπέρμετρης αφαίρεσης.
«Η Σχολή των Αθηνών», Μουσείο Μπενάκη, 2020
Φωτ. Γιώργης Γερόλυμπος
Μια νέα μουσειολογική προσέγγιση που είναι αποδεκτή για τον χώρο του Μουσείου Μπενάκη, όχι όμως για μια Μπιενάλε όπου ο επισκέπτης έχει να δει ένα πολύ μεγάλο αριθμό περιπτέρων και διαθέτει ελάχιστο χρόνο για να αντιληφθεί τι συμβαίνει σε κάθε περίπτερο. Έγραφα τότε ότι στην Μπιενάλε οι προτάσεις πρέπει να είναι ελκυστικές και άμεσα κατανοητές στον θεατή και να τον τραβούν από το μανίκι για να δώσει χρόνο.
Στο Μουσείο Μπενάκη στήθηκε μια έκθεση παράθεσης, όπου απουσιάζουν οι στοιχειώδεις συσχετισμοί και η όποια κατηγοριοποίηση. Μία έκθεση που απαιτεί την προσοχή μας και μας ζητά να αφιερώσουμε επί πλέον χρόνο για να ανακαλύψουμε την έκταση της έρευνας και τις πολύτιμες πληροφορίες.
Η Σχολή των Αθηνών, Μουσείο Μπενάκη, άποψη εισόδου έκθεσης με τις αφίσες
Φωτ. Γιώργης Γερόλυμπος
Στην είσοδο της έκθεσης διατίθενται στο κοινό τρείς αφίσες διπλής όψης με τις πολύτιμες συμπληρωματικές πληροφορίες για τις μακέτες που εκτίθενται, με δεδομένα, σχέδια και εικόνες, που επιτρέπουν την περαιτέρω σύγκριση των έργων για προβληματισμό και πειραματισμό.
Ενδεικτικά παρατίθενται στην συνέχεια φωτογραφίες από μακέτες έργων από την Ελλάδα και την Βραζιλία, καθώς και συμπληρωματικό υλικό από τις αφίσες, που βέβαια αντλείται εκ των υστέρων από τον θεατή. Μία διαδικασία που προϋποθέτει ότι ο θεατής θα αφιερώσει χρόνο στον δικό του χώρο, αφού αποχωρήσει από την έκθεση. Προφανώς εδώ μπαίνουν ερωτήματα.
«Η Σχολή των Αθηνών», Μουσείο Μπενάκη, 2020
24. Λ. Καλυβίτης, Γ. Λεονάρδος, Θεολογική Σχολή Αθηνών, 1976
«Η Σχολή των Αθηνών», Μουσείο Μπενάκη, 2020
30. Oscar Niemeyer, University of Brasilia, 1962
«Η Σχολή των Αθηνών», Μουσείο Μπενάκη, 2020
38. Κτίριο Αβέρωφ, ΕΜΠ, Αθήνα
41. Ιωάννης Δεσποτόπουλος, Ωδείο Αθηνών, 1969
«Η Σχολή των Αθηνών», Μουσείο Μπενάκη, 2020
60. Φιλοσοφική Σχολή Πανεπιστημίου Ρεθύμνου, Εργαστήριο 66, 1981
___________________________________________
«Η Σχολή των Αθηνών», Μουσείο Μπενάκη, 2020
64. Κεντρική βιβλιοθήκη Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Α Κωτσιόπουλος, Μ Παπανικολάου, & Ρ. Σακελλαρίδου
H έκθεση διοργανώθηκε από το Μουσείο Μπενάκη και τους Neiheiser Argyros που είχαν την επιστημονική επιμέλεια και πραγματοποίησαν τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, ενώ την ευθύνη του συντονισμού είχε η Ναταλία Μπούρα. Διάρκεια 3 Σεπτεμβρίου - 11 Οκτωβρίου 2020.
______________________________
ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Παναγιώτης Τουρνικιώτης, Ελένη Βαγιανού, Nikolas von Schwabe, Δανάη Χαρατσή, Βασιλική Ζωχίου, Bryce Suite, Giorgio Piscitelli, Ειρήνη Σάπκα,, Francesco Zuddas, Typical Organization for Standards & Order, Φοιτητές από τη Σχολή Architectural Association, Φοιτητές από το τμήμα Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ.
ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΣΠΟΥΔΑΣΤΕΣ: Bolurin Adedipe, Andrea Agostini, Young Ahn, Nena Aru, Αγγελική Ασημακοπούλου, Luciana Bondio, Be-atrice Boselli, Edouard De Caussin, Niccolo Cesaris, Ryan Mujung Chiu, Αγγελος Χουλιάρας, Anna Der, Γιάννης Γεωργακλής, Γιάννα Γκιόνη, Theodora Giovanazzi, Αλέξανδρος Γράβαλος, Αλεξία Χαλουλη, Grace Jeong, Χαρά Κάικα, Πηνελόπη Κάραλη, Λητώ Καραμήτσου, Γεωργία Κεστέκογλου, Kevin Larson, Nicholas Lin, Mariana Lombera, Χαράλαμπος Μαραγκός, Γρηγόρης Μαθιουδάκης, Χριστίνα Μελισσουργού, Iris Nan Meng, Νίκος Μουστρούφης Atiyeh Naghavi, Κατερίνα Παπαδοπούλου, Όλγα Ψάρη, Ελισιάν Ράλλη, Tamara Rasoul, Indy Sankosik, Παναγιώτης Σωτηριάδης, Νεφέλη Σταματάρη, Ευάγγελος Σταμπέλος, Ελεάννα Σκούφη, Μαριάννα Τσαπέπα, Αγγελική Τσιλίδη, Qiuyu Xiong, Aijie Xiong, Tommy Hexuan Yu, Chris Zhongtian Yuan, Σταύρος Ζώτος.
Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση
Ο Ελευθέριος Οικονόμου από το Βερολίνο μου υπενθύμισε παλαιότερη ανάρτησή του που παρουσιάζεται στην συνέχεια, από το site Greek Reporter σχετικά με τον πίνακα «Σχολή των Αθηνών» του Ραφαήλ και την ένταξη σχετικής ταπισερί στο Γαλλικό Κοινοβούλιο που παρουσιάζεται σε βίντεο.
Κάντε ΚΛΙΚ στο
![ΒΑΣΙΛΗ ΚΟΛΩΝΑ: ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ:ΣΜΥΡΝΗ [1870-1922]_ΠΟΛΗ ΚΑΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ_Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ](https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEgHgSSCXK9h4urfqGseAj3V05vapqxF80NIYQ_kIqsPNA79EkmvrAH9Gbb358ijSm8dmYc8746RreA8gIMTTgsk99NAJbhBcO3I5NWaAouGxgL4fyyXN45BNFXLWUEipn4Y8Pj8ns0vTVhdfqwd9pFmcPcX7yeop1H37VpB_PHdD5sQkMzNNpH0HPFvjwI=s220)
No comments :
Post a Comment