triantafyllou giorgos architect

ΔΙΟΧΑΝΤΗ:

«ΑΡΧΕΙΟΘΕΤΩΝΤΑΣ…»

ΕΡΓΑ ΦΙΛΩΝ ΠΟΥ ΧΑΘΗΚΑΝ

ΣΤΟ ΙΣΕΤ

Μνήμες και εικόνες από μια άλλη εποχή

με τον εικαστικό Γιάννη Μίχα

Διοχάντη, Γιάννης Μίχας

Σχεδόν 40 χρόνια πίσω με γύρισε το email που έλαβα από την Διοχάντη, την καταξιωμένη και αγαπητή εικαστικό, που αναφερόταν στην έκθεση που προετοίμασε στο ΙΣΕΤ (Ινστιτούτο Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης) με τίτλο «αρχειοθετώντας…». Είναι πραγματικά συγκινητικό όταν κάποιοι άνθρωποι σκύβουν με ευαισθησία πάνω στο έργο συναδέλφων τους που αποχωρούν από την ζωή, ειδικά όταν αυτό γίνεται μεταξύ εικαστικών, ενώ θα περίμενε κανείς να λειτουργούν ανταγωνιστικά.

Η Διοχάντη με σεβασμό και αγάπη επιμελήθηκε τα αρχεία των 6 εικαστικών φίλων, με στόχο να μην χαθεί η προσφορά τους στην σύγχρονη τέχνη. Ανάμεσα στους 6 εικαστικούς που θα παρουσιάσω στην συνέχεια είναι και το όνομα του Γιάννη Μίχα, αγαπητού φίλου που έφυγε από την ζωή το 2008 από την ανίατη ασθένεια.

Ανέσυρα στην μνήμη μου και από το φωτογραφικό μου αρχείο, εικόνες και εμπειρίες μιας γοητευτικής εποχής με τον Γιάννη Μίχα. Εργαζόμενος τότε στα τέλη της δεκαετίας το ΄70 ως νέος αρχιτέκτων στο γραφείο του Μάνου Περράκη, μας επισκεπτόταν σχεδόν καθημερινά με μια διονυσιακή διάθεση, μας μιλούσε για την δουλειά του, τα σχέδιά του και πάντα είχε να μας πει με τον δικό του χαρακτηριστικό τρόπο το νέο ανέκδοτο της ημέρας.

Γιάννης Μίχας, Από την σειρά έργων της ενότητας Σύνθεση

Ο Γιάννης Μίχας, γιός ξυλουργού, με επιρροές από τον Κονστρουκτιβισμό και το πνεύμα του Bauhaus εργαζόταν εκείνη την εποχή με επιμονή πάνω στις γεωμετρικές χαράξεις σε επίπεδες και ανάγλυφες επιφάνειες. Τα έργα του είχαν μια αρχιτεκτονική διάσταση και πέρα από τις εκθέσεις, κοσμούσαν ιδιωτικά και δημόσια κτίρια.

Γιάννης Μίχας, από την Συλλογή του Μάνου Περράκη

Τον Γιάννη τον παντρέψαμε μαζί με τον Μάνο Περράκη δύο φορές με την ίδια γυναίκα, την Καίτη και από τις ωραιότερες στιγμές που ζήσαμε μαζί του ήταν το ταξίδι μας στην Σίφνο το καλοκαίρι του 1981, μένοντας στο φιλόξενο σπίτι του, από όπου είναι οι εικόνες χαλάρωσης και ανεμελιάς που ακολουθούν, περιπλανώμενοι στο νησί.

Από αριστερά Μάνος Περράκης, Μυρτώ Περράκη στο πεζούλι, Λούσυ Τριανταφύλλου, ???, Γιάννης Μίχας, Ιούνιος 1981

Από αριστερά Λούσυ Τριανταφύλλου, Γιάννης Μίχας, Μάνος και Μυρτώ Περράκη, Ιούνιος 1981

Από αριστερά Γιώργος Τριανταφύλλου, Μυρτώ Περράκη σε εναγκαλισμό, Γιάννης Μίχας, Λούσυ Τριανταφύλλου στο πεζούλι.

Μυρτώ και Μάνος Περράκης , Γιάννης Μίχας

Γιάννης Μίχας, Μάνος Περράκης

Γιάννης Μίχας, Μάνος και Μυρτώ Περράκη

Οι μνήμες αυτές, μαζί με τόσες άλλες με τον Γιάννη και την Καίτη και η σπάνια πρωτοβουλία της Διοχάντη, να ταξινομήσει το αρχείο του, ήταν η αφορμή να επισκεφτώ την έκθεση στο ΙΣΕΤ όπου συνεχίζεται το σημαντικό έργο της συλλογής αρχειακού υλικού και να ξεναγηθώ με από την Διοχάντη.

Μου μίλησε για το πως μετά τον θάνατο της φίλης της γλύπτριας Σωσώς Χουτοπούλου – Κονταράτου αποφάσισε να διασώσει το προσωπικό της αρχείο όταν βρέθηκε στο εργαστήριό της ανάμεσα στα χιλιάδες χαρτάκια, φακέλους, αφίσες, καταλόγους, φωτογραφίες, αρνητικά, έργα, σχέδια και τόσα άλλα.

Και πώς παράλληλα με την καλλιτεχνική της δραστηριότητα ασχολήθηκε με την ταξινόμηση σαν ένα λεπτομερές ημερολόγιο της δουλειάς κάθε καλλιτέχνη. Τακτοποίησε το υλικό αυτό κατά χρονολογική σειρά σε λευκά και μαύρα ντοσιέ και τα τοποθέτησε σε μια βιβλιοθήκη που από το εργαστήριό της μετέφερε στο ΙΣΕΤ.

Στο εκθεσιακό χώρο η πρώτη ενότητα αφορά την γλύπτρια Σωσώ Χουτοπούλου – Κονταράτου, που σπούδασε στην Α.Σ.Κ.Τ. στην ακαδημία Henri Paquet και στην École des Métiers d΄Αrt της Γενεύης. Έζησε και εργάστηκε στην Νέα Υόρκη ( 1964-1966). Πέρα από την γλυπτική ασχολήθηκε με επιτοίχιες τρισδιάστατες συνθέσεις και τέλος συνεργάστηκε με την χρυσοθήκη Ζολώτα.

Ενδιαφέρον έχουν η προτομή της που φιλοτέχνησε η ίδια μαζί με ένα μικρό γλυπτό από μεταλλικά ελάσματα.

Σωσώ Χουτοπούλου – Κονταράτου, προσωπογραφία

Σωσώ Χουτοπούλου – Κονταράτου, γλυπτό με μεταλλικά ελάσματα

Στην επόμενη ενότητα προβάλλεται η Ειρήνη Απέργη που κατά την διάρκεια των σπουδών της απέσπασε βραβεία για το ημίγυμνο και γυμνό σχέδιο (1946-1948). Καθοριστική τομή στο έργο της αποτέλεσαν οι «Ρωγμές», έργα με εξπρεσιονιστικό χαρακτήρα και έντονες πτυχώσεις: ελεύθερες φόρμες δουλεμένες με γάζες, υφάσματα, χρώματα, ακρυλικά, κολλά και ξύλο.

Ο Αχιλλέας Απέργης σπούδασε γλυπτική στην ΑΣΚΤ με σημαντικούς δασκάλους, τον Θωμά Θωμόπουλο, τον Κώστα Δημητριάδη και τον Μιχαήλ Τόμπρο. Αν και τα πρώτα χρόνια πραγματοποίησε σειρά ανδριάντων και μνημείων από το 1955 στρέφεται σε αφηρημένες μορφές επιλέγοντας το μέταλλο ως βασικό υλικό. Χαρακτηριστικά ήταν τα έργα του που ήταν κατασκευασμένα από συγκολλημένες μεταλλικές βέργες που σχηματίζουν αδρές επιφάνειες στον χώρο.

Το μοτίβο της Σκάλας κυριαρχεί κατά την τελευταία περίοδο της δουλειά του με κορυφαίο έργο το εμβληματικό γλυπτό από χάλυβα στο Παλαιό Φάληρο. Η Διοχάντη ήταν παρούσα στην διαδικασία εγκατάστασης και τα εγκαίνια του έργου και τα κατέγραψε με την κινηματογραφική της μηχανή των 8mm. Το φιλμ αυτό παρουσιάζεται ψηφιοποιημένο στην ενότητα αυτή από όπου και οι φωτογραφίες που ακολουθούν:

Διοχάντη, κινηματογραφική καταγραφή από την εγκατάσταση του Γλυπτού του Απέργη στο Φάληρο.

Διοχάντη, κινηματογραφική καταγραφή από την εγκατάσταση του Γλυπτού του Απέργη στο Φάληρο. Χρωματικοί πειραματισμοί.

Παράλληλα ολόκληρο το αρχείο του Αχιλλέα Απέργη που βρίσκεται στα ντοσιέ ψηφιοποιήθηκε και προβάλλεται στην έκθεση.

Η Ιωάννα Σπητέρη–Βεροπούλου καταγόταν από την Σμύρνη Το 1941 παντρεύτηκε τον τεχνοκριτικό Τώνη Σπητέρη. Σπούδασε νομικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και γλυπτική στην ΑΣΚΤ της Αθήνας (1947-1952), ως μαθήτρια του εξέχοντος γλύπτη Μιχαήλ Τόμπρου. Μεταξύ 1958-1963 διέμεινε στη Βενετία και τα επόμενα δεκατρία χρόνια στο Παρίσι. Από το 1976 έζησε και εργάστηκε στην Αθήνα στο κτίριο του Προβελέγγιου στην οδό Κυκλάδων και το Παρίσι. Παρουσίασε έργα της για πρώτη φορά σε ατομική έκθεση το 1960 και ακολούθησαν πολλές ακόμη στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Συμμετείχε σε εκθέσεις, όπως Greek Artists (Nέα Υόρκη, 1958), το Salon des Realites Nouvelles (1963, 1965) και η 8η Βiennale του Sao Paolo (1963). Το αρχείο της, μαζί με αυτό του άνδρα της, βρίσκεται στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών στη Θεσσαλονίκη. Κατατάσσεται στους εξπρεσσιονιστές καλλιτέχνες, με εμφανείς επιρροές, στα πρώιμα έργα της, από τον κυβισμό. Τα έργα της ήταν συχνά μνημειακά και βρίσκονται σε δημόσιους χώρους στην Ελλάδα και στην Γαλλία.

Ιωάννα Σπητέρη–Βεροπούλου

Τα αρχεία της Ιωάννας Σπητέρη-Βεροπούλου βρίσκονται στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών Α.Π.Θ.

Ο Γιάννης Μίχας σπούδασε ζωγραφική στην Αθήνα στο εργαστήριο του Κώστα Ηλιάδη και στο Παρίσι στην École des Métiers d΄Αrt, όπου ασχολήθηκε παράλληλα και με την αρχιτεκτονική εσωτερικών χώρων. Βαθιά επηρεασμένος από τον κονστρουκτιβισμό και το Bauhaus τα έργα του χαρακτηρίζονται από μια εμμονή στις γεωμετρικές αρμονικές χαράξεις δουλεύοντας με υλικά το ξύλο, τον μπρούντζο και το αλουμίνιο.`

Κατάλογοι από τις εκθέσεις του Γιάννη Μίχα που παρουσιάζονται στην έκθεση

Τα αρχεία του Γιάννη Μίχα βρίσκονται στο ΕΜΣΤ.

Στην τελευταία ενότητα παρουσιάζεται η Βέρα Χουτζούμη που σπούδασε φιλολογία και στην συνέχεια ζωγραφική στο Παρίσι στην Academie Julian με καθηγητή Andre Planson. Έζησε και εργάστηκε στην Νέα Υόρκη(1964-1966) και κινήθηκε στο πλαίσιο της αφαίρεσης με εμφανή ίχνη από τον ορφισμό και την λυρική αφαίρεση.