ΣΥΝ ΗΧΗΣΕΙΣ MΕ ΤΟΝ ∆ΗMΗΤΡΗ ΠΙΚΙΩΝΗ

δύο εκθέσεις και µια συζήτηση

+

η διάλεξη του Δημήτρη Φιλιππίδη

(που δεν έγινε)

+

επιστολή του Δημήτρη Αντωνακάκη 

για την επικείμενη αποκατάσταση, 

έργων του Δημήτρη Πικιώνη 

από τον Δήμο Αθηναίων και την Αγνή Πικιώνη

Τρείς συμπληρωματικές αναρτήσεις με επίκεντρο τον Δημήτρη Πικιώνη και το έργο του, έχουν επιλεγεί και παρουσιάζονται στην συνέχεια με στόχο όχι μόνο την ενημέρωση σχετικά με τις εκδηλώσεις στα Χανιά, μια ημερίδα, δύο εκθέσεις (1. & 2.) και μια διάλεξη που δεν έγινε, αλλά και την διατύπωση σκέψεων σχετικά με την μελέτη και επίβλεψη για την επικείμενη αποκατάσταση, έργων του Δημήτρη Πικιώνη από τον Δήμο Αθηναίων και την Αγνή Πικιώνη. (3.)

1. 

ΣΥΝ ΗΧΗΣΕΙΣ MΕ ΤΟΝ ∆ΗMΗΤΡΗ ΠΙΚΙΩΝΗ 

Νίκος Σκουτέλης 

Ο αρχιτέκτονας και καθηγητής στην Σχολή Αρχιτεκτονικής στα Χανιά, Νίκος Σκουτέλης είχε την επιμέλεια και τον συντονισμό για μια σειρά εκδηλώσεων με τίτλο «Συν ηχήσεις με τον Δημήτρη Πικιώνη» που πραγματοποιήθηκαν στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου στα Χανιά. 

Στιγμιότυπο από την Ημερίδα, στην αίθουσα του ΚΑΜ

Πρόκειται για μία Ημερίδα που έγινε την Κυριακή 19 Νοεμβρίου 2017 με τίτλο "Η κληρονομιά του Δημήτρη Πικιώνη" και δύο εκθέσεις. Μία έκθεση με έργα που πραγματοποίησαν Έλληνες αρχιτέκτονες κατά τη διάρκεια της ζωής του δασκάλου, αλλά και μέχρι σήμερα και αντιμετώπισαν τη διαδικασία του σχεδιασμού και της κατασκευής µε τρόπους παρόμοιους µε τον Πικιώνη.

Απόψη της έκθεσης έργων Ελλήνων αρχιτεκτόνων

Και µια δεύτερη έκθεση, µε έργα του Ιταλού αρχιτέκτονα Αlberto Ferlenga και συγγραφέα της πληρέστερης µονογραφίας για τον Πικιώνη στις εκδόσεις Electa,

που στήθηκε στο ισόγειο του Κ.Α.Μ. και συμπληρώνει την θεµατική που ανοίγει η τριπλή αυτή προσπάθεια. 

Η περίπτωση του Ιταλού αρχιτέκτονα Αlberto Ferlenga, είναι ενδεικτική αυτού του τύπου συµπόρευσης. Ο Ferlenga ανέπτυξε δραστηριότητα στον χώρο του σχεδιασμού, του πανεπιστηµίου και των εκδόσεων, εστιάζοντας ως επί το πλείστον την προσοχή του σε αρχιτέκτονες όπως ο ∆ηµήτρης Πικιώνης, ο Φερνάντ Πουιλόν, ο Χάνς Φαν Ντερ Λάαν, ο Άλντο Ρόσι. 

Άποψη της έκθεσης του Ιταλού αρχιτέκτονα Αlberto Ferlenga, στο Ισόγειο του ΚΑΜ 

Στην κάτω εικόνα Εδώ στο ισόγειο, στα πρώτα κάθετα σχέδια ο Ferlenga αποτυπώνει τις γέφυρες στην Λουμπλιάνα του Plecnik, 

Το Climat de France του Pouillon στο Αλγέρι και κολάζ από τα δρομάκια του ΠΙκιώνη, ως αφιέρωμα στους δασκάλους.. 

Ο Νίκος Σκουτέλης στο Δελτίο Τύπου σημειώνει επίσης: 

[...Αδιαµφισβήτητα, το δίδυµο σχήµα Πικιώνης – Κωνσταντινίδης αποτέλεσε για όλη την µεταπολεµική περίοδο, ένα σταθερό όχηµα του στοχασµού των αρχιτεκτόνων στην Ελλάδα, µε βάση όχι µόνο το έργο των δύο αυτών επιφανών αρχιτεκτόνων, αλλά και τα κείµενά τους, περισσότερο τα κείµενα του Πικιώνη, κατ’εξοχήν τα έργα του Κωνσταντινίδη. Και ενώ στον δεύτερο τα µηνύµατα είναι πάντα ευκρινή και αφοµοιώσιµα, στον πρώτο, στον Πικιώνη, η δυναµική µιας κληρονοµιάς και µιας γενεαλογίας στην µετέπειτα πορεία των πραγµάτων της αρχιτεκτονικής σκέψης και της πρακτικής στον τόπο µας, θα λέγαµε ότι παραµένει δυσδιάκριτη. 

Ο Πικιώνης κατά καιρούς επιστρέφει, πιο πολύ µε τον λόγο του, στην συνέχεια µε τα σκίτσα του, τέλος µε τις κατά καιρούς φωτογραφίσεις των διαδροµών του προς την Ακρόπολη. Επιστρέφει γιατί τον χρειαζόµαστε στην εµβάθυνση των στόχων και του κοινωνικού αντίκτυπου των πράξεών µας. Ο Πικιώνης φαίνεται να επικαιροποιείται στις φάσεις εκείνες που η αρχιτεκτονική επιστρέφει, αναζητάει να αναβαπτιστεί στις βαθύτερες στοχεύσεις της, στο νόηµα των πραγµάτων. Πρόκειται για πεδίο δύσβατο, µε φορείς την ιδιοσυγκρασία των κατά περιόδους πρωταγωνιστών, τις προσωπικές διατυπώσεις, ειδικά όμως τα προστάγματα της διεθνούς σκηνής. ∆ύσκολα µιλάµε λοιπόν περί κληρονομιάς, συνέχειας και καθόλου περί Σχολής....]

Παραθέτω στην συνέχεια :

Μια  αποτίμηση 

για την Ημερίδα 

από τον Νίκο Σκουτέλη 

Νίκος Σκουτέλης, Alberto Ferlenga 

Η τυχαία γνωριμία μου πέρσι τον Νοέμβριο, στο IUAV της Βενετίας με τον πρύτανή του, Alberto Ferlenga και η ζωηρή συζήτηση στην συνέχεια στο γραφείο του, σχετικά με τα ελληνικά πράγματα της σύγχρονης αρχιτεκτονικής, όπου με επιμονή μου περιέγραφε τους τρόπους που τον έχει επηρεάσει στο έργο του ο ΠΙκιώνης, πυροδότησε την σκέψη σχετικά με την γνωριμία του ελληνικού κοινού με αυτού του είδους την συνάφεια. Αυτό μας μετέφερε στην εύγλωττη σκέψη: τι είδους κληροδότημα έχει αφήσει αυτός ο Παπαδιαμάντης της αρχιτεκτονικής στις επόμενές του γενιές. 

Επέλεξα λοιπόν να πλαισιωθεί η ελληνική παρουσία του Alberto Ferlenga με μια δεύτερη έκθεση και μια συζήτηση όπου τρείς ομιλητές θα μας βοηθούσαν να αναλυθεί το δύσβατο αυτό πεδίο της μεταφοράς ή της μεταλαμπάδευσης των αξιών του μοναδικού αυτού δασκάλου. Μία λοιπόν έκθεση στο ισόγειο του ΚΑΜ, με τρία υλοποιημένα έργα του Ferlenga και έξι σχεδιασμένα που μεταφέρουν τις θεματικές επί των οποίων σχεδίασε και ο Πικιώνης, και που επεξηγήθηκαν την Κυριακή, 19 Νοεμβρίου από τον ίδιο. Στην έκθεση είχαμε την ευκαιρία να δούμε και την προσωπική εικαστική ρίζα της γραφής του, μεγάλων διαστάσεων σκίτσα με μελάνι σε κίτρινο ημιδιαφανές χαρτί, ως εννοιολογικά σχήματα που αποδίδονται έπειτα στις μελέτες και ως μεταφορές των μηνυμάτων σημαντικών δασκάλων του μοντέρνου, από τον Fernand Pouillon, τον Joze Plecnik, τον Hassαn Fathy, τον Ηans Van der Laan, τον Aldo Rossi, μέλη μιας ιδιότυπης οικογένειας στην οποία αναφέρθηκε στην ομιλία του. 

Νίκος Σκουτέλης, Alberto Ferlenga 

Κεντρικός άξονας των θέσεών του, υπήρξε η ευαισθησία του ΠΙκιώνη σε θεματικές όπως η συγκρότηση της πόλης από επιμέρους ενότητες, ο ρόλος του βλέμματος ως ενοποιητικού στοιχείου στο χτισμένο, η φύση και η ιστορία, ως προφητικές αναφορές, σε ζητήματα που απασχόλησαν την αρχιτεκτονική αργότερα. 

Συνηχήσεις με τον Δημήτρη Πικιώνη

Πινακίδες Βασίλη Μπογάκου   και Κυριάκου Κρόκου

Οι συνηχήσεις των Ελλήνων αρχιτεκτόνων με το έργο του Πικιώνη, παρουσιάστηκαν σε 38 πινακίδες, κοινός τόπος από τις επιλογές των τριών ομιλητών, στον 2ο όροφο / φουαγιέ της αίθουσας συνεδρίων του ΚΑΜ. 

Συνηχήσεις με τον Δημήτρη Πικιώνη

Πινακίδες Αγνής Κουβελά - Παναγιωτάτου και Δημήτρη Ησαϊα και Τάση Παπαϊωάννου

Απόψη του χώρου της έκθεσης έργων Ελλήνων αρχιτεκτόνων 

Επί αυτών τοποθετήθηκαν οι άλλοι δύο ομιλητές, δυστυχώς ο Δημήτρης Φιλιππίδης δεν κατάφερε να μας συντροφεύσει, ενώ είχε προετοιμάσει την ομιλία του με τίτλο "Εκλεκτικές συγγένειες", η οποία θα έκλεινε ως εξής: 

"Όταν ρίχνεις ένα βότσαλο στο νερό, όσο ανοίγουν οι κύκλοι που σχηματίζονται, τόσο αδυνατίζουν. Στην αρχιτεκτονική συμβαίνει και κάτι ακόμα: παρεμβάλλονται άλλοι κυματισμοί, τα σχέδια που σχηματίζονται μπλέκουν, δεν διακρίνεται εύκολα η πηγή τους. Η διαφορά όμως ανάμεσα στις δύο αυτές ομάδες μπορεί συμπτωματικά μόνο να έχει σχέση με το αν ζούσε ή όχι ο Πικιώνης, καθώς πιο σημαντικός ήταν ο ρόλος των διεθνών πια τάσεων της αρχιτεκτονικής, που μπορεί κάποια στιγμή να επανέφεραν στη μόδα τον Πικιώνη με τρόπους που ούτε κι εκείνος θα μπορούσε να έχει ποτέ φανταστεί." 

Η Αμαλία Κωτσάκη 

Η Αμαλία Κωτσάκη προσήλθε με τίτλο στην ομιλία της, "Οι επίγονοι του Πικιώνη: καταφύγια και διχασμοί". Βρήκε εκείνους που είχαν άμεση επαφή με τον καθηγητή ΠΙκιώνη στις σπουδές τους και εκείνους που επηρεάστηκαν άμεσα, όμως η έκπληξη που μας κράταγε η κα Κωτσάκη είχε να κάνει με ντοκουμέντα από αρχιτέκτονες μιας τρίτης ομάδας, εκείνους που ήσαν αντίθετοι στις θεωρίες του ΠΙκιώνη, όμως στην πράξη συνήχησαν με κάποιον τρόπο με εκείνον, στην τρόπο απεικόνισης της αρχιτεκτονικής, στην εμπλοκή παραδοσιακών στοιχείων στο έργο τους, ή με τους μετέπειτα ισχυρισμούς τους. 

Ο Παναγιώτης Τσακόπουλος 

Ο Παναγιώτης Τσακόπουλος, με τίτλο ομιλίας, "Ονειρικές και μυστικιστικές συνηχήσεις". Το πνεύμα του Πικιώνη στο έργο του αρχιτέκτονα Κώστα Παπαθεοδώρου, παρουσίασε την σταδιοδρομία του Παπαθεοδώρου, την μαθητεία του στον Τσαρούχη και στον Πικιώνη, την διαμόρφωση ενός θραυσματικού λεξιλογίου στην Αγία Φωτεινή και στην κατοικία του στην Μαντινεία, μέχρι τις τελευταίες εμπειρίες σε κατοικίες στο Λεωνίδιο. Από τον Τσακόπουλο επισημάνθηκε η κοινή ρίζα με τον Πικιώνη, στις αναζητήσεις στο πλαίσιο της θεοσοφίαw του Rudolf Steiner, και στις οδηγίες του για την αρχιτεκτονική δημιουργία. 

Εκείνο που περισσότερο μας έβαλε σε σκέψεις και ζωήρεψε την συζήτηση ήταν η ερώτηση του Δημήτρη Τσακαλάκη στο τέλος των ομιλιών, σχετικά με έναν τελικό απολογισμό για την προσφορά του Πικιώνη στα ελληνικά πράγματα. Ο Alberto Ferlenga επανήλθε με απαντήσεις αλυσιδωτές, μιλώντας για την σημασία του έργου του και την απήχηση στις δικές μας ανησυχίες, για τον προφητικό λόγο του Πικιώνη σχετικά με το ζήτημα της ταυτότητας του τόπου και της εμπλοκής της φύσης στην διαμόρφωση των χώρων της πόλης. Επεσήμανε επίσης τις παρεξηγήσεις όπου μας έχει οδηγήσει η ιστοριογραφία του μοντέρνου, σε σχέση με πρωταγωνιστές που τώρα ανακαλύπτουμε, και των οποίων το έργο δεν θα μπορούσε να εγγραφεί στα δεδομένα της “επίσημης” μεθοδολογίας. 

Νίκος Σκουτέλης, Alberto Ferlenga 

Μαγνητοσκοπημένα αποσπάσματα από την συζήτηση που ακολούθησε μπορείτε να διαβάσετε στο τέλος αυτής της ανάρτησης 

2.

ΕΚΛΕΚΤΙΚΕΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΕΣ 

Μια διάλεξη που δεν πραγματοποιήθηκε 

Του Δημήτρη Φιλιππίδη 

Μια αιφνίδια πτώση πηγαίνοντας προς το Αεροδρόμιο της Αθήνας ανάγκασε τον Δημήτρη Φιλιππίδη να ακυρώσει την πτήση του για τα Χανιά, λίγο μετά το check in, για να συμμετάσχει ως ομιλητής στην Ημερίδα σχετικά με την κληρονομιά του Δημήτρη Πικιώνη στο KAM στα Χανιά στις 18.11.2017, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Συν ηχήσεις με τον Δημήτρη Πικιώνη» 

Με χαρά σήμερα δημοσιεύω την διάλεξη αυτή όπως ευγενικά μου την παραχώρησε ο Δημήτρης Φιλιππίδης, μετά τις σχετικές προσαρμογές.

Ο Φιλιππίδης αναφέρεται σε μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα της επίσημης κριτικής που ασκήθηκε ενάντια στον Πικιώνη και επικεντρώνεται στην αρνητική κριτική που μεταφράστηκε στην αρχιτεκτονική πρακτική της καθημερινότητας ως επίρριψη ευθυνών επάνω του για κάθε είδους γραφική παρελθοντολογία. Ο Πικιώνης, τονίζει θεωρήθηκε κύριος υπαίτιος της διάδοσης στην Ελλάδα μιας ισχυρότατης τάσης προς τη λεγόμενη «παράδοση».

Ξεχωρίζει και αδιαφορεί για όσους υλοποιούν καθαρές «πικιωνιές», δηλαδή αυτούσιες κι απροσχημάτιστες μορφολογικές αντιγραφές από έργα του Πικιώνη. 

Διαχωρίζει τους «πικιωνιστές» σε όσους (παλαιότερους) τον γνώρισαν από κοντά ως μαθητές ή συνεργάτες, και σε όσους (νεότερους) τον γνώρισαν αποκλειστικά μέσα από τα κείμενα και τα έργα του.

Αναφέρεται από την μια στους Δοξιάδη, Φατούρο, Αντωνακάκηδες και Κυριάκο Κρόκο και από την άλλη τον Γιώργο Μακρή τους Ησαϊα Παπαϊωάννου, τον Δημήτρη Διαμαντόπουλο, τους Α & Γ Βαρουδάκη, τον Αντώνη Νουκάκη και την Μπούκη Μπάμπάλου, τον Μιχάλη Δερμιτζάκη και τους Καλλιγάδες. 

Για να διαβάσετε ολόκληρη την διάλεξη κάντε ΚΛΙΚ εδώ

3.

 ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 

ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΙΚΙΩΝΗ 

ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ, ΤΟΝ ΛΟΦΟ ΤΟΥ ΦΙΛΟΠΑΠΠΟΥ 

ΚΑΙ ΤΟ 14ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ «ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ», ΣΤΑ ΠΕΥΚΑΚΙΑ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΗΜΟ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΓΝΗ ΠΙΚΙΩΝΗ 

• μια δημοσίευση
• σχόλια στο facebook 
• και μια επιστολή του Δημήτρη Αντωνακάκη

Η ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ 28 11 2017

Στο site του "Αθήνα 9.84" δημοσιεύτηκε η είδηση με τίτλο:

«Σύμφωνο συνεργασίας 

για αποκατάσταση έργων του Δημήτρη Πικιώνη»

με σχετική φωτογραφία και στο οποίο επισημαίνεται ότι: 

Ο δήμαρχος Αθηναίων, Γιώργος Καμίνης υπέγραψε σύμφωνο συνεργασίας για αποκατάσταση των έργων του σπουδαίου αρχιτέκτονα και ακαδημαϊκού Δημήτρη Πικιώνη. 
Η συνεργασία αφορά τα έργα πρασίνου του αρχιτέκτονα γύρω από την Ακρόπολη και τον λόφο του Φιλοπάππου, τα οποία έχουν χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο και έργο τέχνης παγκοσμίου ενδιαφέροντος, καθώς και το 14ο Δημοτικό Σχολείο «ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ», στα Πευκάκια (Νεάπολη). 
«Το 2018 συμπληρώνονται 50 χρόνια από τον θάνατο του Δημήτρη Πικιώνη, μιας πολυσχιδούς προσωπικότητας της αποκαλούμενης «Γενιάς του ‘30», ο οποίος άνοιξε νέους αισθητικούς ορίζοντες με το έργο του. Η αποκατάσταση των έργων του, είναι καθήκον μας, όχι μόνο για την ανάδειξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας αλλά και για την αισθητική βελτίωση της εικόνας της ίδιας της Αθήνας» δήλωσε ο δήμαρχος Αθηναίων. 
Το σύμφωνο υπεγράφη στο δημαρχιακό μέγαρο της Αθήνας από τον δήμαρχο Αθηναίων Γιώργο Καμίνη και την αρχιτέκτονα και πρόεδρο της αστικής μη κερδοσκοπικής εταιρίας «ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ» Αγνή Πικιώνη, κόρη του αρχιτέκτονα. 
Το αμέσως επόμενο διάστημα ξεκινά ο προγραμματισμός των εργασιών αποκατάστασης των έργων από τις υπηρεσίες του δήμου Αθηναίων, σύμφωνα με τον σχεδιασμό του ίδιου του δημιουργού, με την επιστημονική εποπτεία της ΑΜΚΕ «ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΙΚΙΩΝΗΣ». 

ΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΤΟ FACE BOOK

Κώστας Τσιαμπάος (DO CO MO MO) - Γιώργος Τριανταφύλλου

Την επομένη ο Κώστας Τσιαμπάος πρόεδρος το DO.CO.MO.MO. αναδημοσιεύει σχολιάζοντας  την δημοσίευση αυτή στο facebook και ακολουθούν μεταξύ των άλλων και τα δικά μου σχόλια:

Τα σχόλια μπορείτε να τα διαβάσεται αναλυτικά κάνοντας ΚΛΙΚ εδώ

Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΑΝΤΩΝΑΚΑΚΗ 

για την επικείμενη αποκατάσταση, 

έργων του Δημήτρη Πικιώνη 

από τον Δήμο Αθηναίων και την Αγνή Πικιώνη

2017 12 11 

Αγαπητέ  Γιώργο

Ίσως μου επιτρέπεται κάποιος λόγος σε όσα σχετικά συζητούνται με το θέμα του Δημοτικού Σχολείου «Δημήτρης Πικιώνης», επειδή ασχολήθηκα με αυτό για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα.

Υπάρχουν σοβαρότατα θέματα συντήρησης για το συγκεκριμένο μοναδικό έργο του Δημήτρη Πικιώνη.

Πρόκειται για θέματα στεγάνωσης και μόνωσης των δωμάτων, αντικατάστασης των κουφωμάτων και πολλών άλλων μηχανολογικών προβλημάτων που θα αναδείξει μια συστηματική και υπεύθυνη αυτοψία.

Υπάρχει όμως κι ένα θεωρητικό θέμα ιδιαίτερα ενδιαφέρον το οποίο άπτεται άμεσα της λειτουργίας των αιθουσών διδασκαλίας και το οποίο έχω, όσο μου ήταν δυνατόν καλύτερα παρουσιάσει στο βιβλίο μου που εξέδωσε το περιοδικό Δομές πριν δύο χρόνια. Πρόκειται για το γεγονός ότι το σχολείο δεν κατασκευάστηκε σύμφωνα με τα αρχικά σχέδια του Πικιώνη. Σχέδια τα οποία με επιμονή παρουσίασε στη δημοσίευση που έγινε το 1939 στο βιβλίο του Πάτροκλου Καραντινού για τα σχολικά κτήρια, ενώ, ταυτόχρονα, δήλωνε –πράγμα αρκετά σπάνιο και για τον ίδιο- την αρνητική άποψή του για το κτήριο. Σύμφωνα με μαρτυρία του Σ. Κονταράτου ένας λόγος αυτής της αρνητικής κριτικής άποψης ήταν τα μεγάλα «απροστάτευτα» κουφώματα των τάξεων.

Σ’ αυτό το θεωρητικό πλαίσιο θα έπρεπε πρώτα να συζητηθεί το θέμα της παρέμβασης στο κτήριο, καθώς η ενδεχόμενη αποδοχή των αρχικών σχεδίων δεν επιστρέφει απλά στην αρχική και επίσημα επιθυμητή μορφή του το κτήριο, αλλά επιλύει με έναν ιδιοφυή και μοναδικό τρόπο που πρότεινε ο Πικιώνης τα μόνιμα προβλήματα ηλιασμού των αιθουσών διδασκαλίας, οι οποίες υποφέρουν από τις υπάρχουσες υπερβολικές διαστάσεις των κουφωμάτων. 

Γι αυτήν την πρόταση Πικιώνη που δεν πραγματοποιήθηκε έχουν βρεθεί πλήρη  σχέδια, όπου υποδεικνύονται οι προβλεπόμενες κατασκευές με τις οποίες τα κουφώματα θα προστατεύονταν και οι οποίες δεν εφαρμόστηκαν.

Η θεωρητική αντιμετώπιση και η απόφαση για την πρακτική ή δοκιμαστική ή μόνιμη εφαρμογή τους, είναι μια υπόθεση που θα ήταν δυνατόν να συζητηθεί σοβαρά και τεκμηριωμένα με συγκεκριμένες προτάσεις στο πλαίσιο της Docomomo από υπεύθυνους παράγοντες, ώστε να οδηγηθούμε στην αναζήτηση και ίσως στην πραγματοποίηση της βέλτιστης σχεδιαστικά πρότασης. Αν οι υπεύθυνοι θεσμοί για παρόμοια θέματα σιωπούν τότε ποιος είναι ο λόγος ύπαρξής τους. Επομένως κάθε πρωτοβουλία της Docomomo πιστεύω ότι θα ήταν θετική αν μάλιστα προκύψει σε συνεργασία με τον άμεσα ενδιαφερόμενο Δήμαρχο Αθηνών.

Όσο για τα εξαιρετικά ευαίσθητα έργα της Ακρόπολης, ίσως ο καταλληλότερος να συμμετέχει ως επιβλέπον θα ήταν ο καθηγητής Χρήστος Διδώνης που εργάστηκε δίπλα στον Δημήτρη Πικιώνη με απεριόριστη αφοσίωση και αγάπη.

Πιστεύω ότι η Αγνή θα πρέπει να τα έχει σκεφτεί όλα αυτά, καθώς γνωρίζει καλά ότι και ο Χρήστος όσο και εγώ, είμαστε πρόθυμοι να βοηθήσουμε σε κάθε προσπάθεια ουσιαστικής συντήρησης και αποκατάστασης των έργων του Δημήτρη Πικιώνη, έργων παγκόσμιας εμβέλειας και σημασίας, όχι μόνο και μόνο επειδή είχαμε την τύχη να εργαστούμε και οι δύο πριν πολλά χρόνια υπό την επίβλεψη του.

Αυτό το γεγονός βεβαίως δεν σημαίνει ότι είμαστε οι μόνοι κατάλληλοι ή ότι θα αρκούσε η δική μας παρουσία για να εξασφαλίσει την ποιότητα των απαραίτητων ενδεχομένως παρεμβάσεων σε έργα ιστορικής σημασίας όπως τα παραπάνω τα οποία απαιτούν την συμβολή συγκροτημένων ομάδων ώστε τα ειδικά θέματα να εξετασθούν με την δέουσα προσοχή από κάθε πλευρά.

Σε κάθε περίπτωση πάντως η αντιμετώπιση και έγκριση των μεθόδων συντήρησης και αποκατάστασης παρόμοιων παγκόσμιας προβολής έργων ξεπερνά την όποια  ατομική ευθύνη οιουδήποτε.

Είναι έργα που ανήκουν σε όλους καθώς έχουν ενταχθεί στην ιστορία του παγκόσμιου πολιτισμού.

Δημήτρης Αντωνακάκης 

Συνοψίζοντας τελικά όλα όσα αναφέρθηκαν: 

Στο βαθμό που δεν έχει γίνει οποιαδήποτε περαιτέρω αποσαφήνιση, διατυπώνονται επιφυλάξεις  για την αρτιότητα των μελετών, την  επίβλεψη και την υλοποίηση αυτών των έργων του Πικιώνη, έργα που ανήκουν σε όλους καθώς έχουν ενταχθεί στην ιστορία του παγκόσμιου πολιτισμού. 
Υποστηρίζεται η αναγκαιότητα συζήτησης με συγκεκριμένες προτάσεις για την επιλογή της βέλτιστης σχεδιαστικά πρότασης στο πλαίσιο μια ευρύτερης συνεργασίας και με την συμμετοχή της Docomomo καθώς επίσης και η συμμετοχή για την επίβλεψη προσώπων που συνεργάστηκαν τότε με τον Δημήτρη Πικιώνη, όπως ο Χρίστος Διδώνης, ο Δημήτρης Αντωνακάκης και άλλοι, με σχετική ουσιαστική εμπειρία για να παρακολουθήσουν επί τόπου αυτά τα έργα.

Σημειώνεται ότι σχετικά με το σχολείο στα Πευκάκια έχουν γίνει ενδιαφέρουσες  αναρτήσεις σε αυτό το μπλογκ, όπως στις 8 ΜαΪου 2013 που μπορείτε να διαβάσετε κάνοντας ΚΛΙΚ  εδώ

και στις 3 Ιανουαρίου 2014 που μπορείτε να διαβάσετε κάνοντας ΚΛΙΚ εδώ

ΒΙΝΤΕΟΣΚΟΠΗΜΕΝΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΗΜΕΡΙΔΑ

Με τίτλο: «Η Κληρονομιά του Δημήτρη Πικιώνη» 

Ο Νίκος Σκουτέλης μας παραχώρησε δύο βιντεοσκοπημένα αποσπάσματα από την συζήτηση που πραγματοποιήθηκε κατά την διάρκεια της Ημερίδας για τον Πικιώνη. Στο πρώτο απόσπασμα υπάρχει μια συνομιλία του Σκουτέλη με τον Alberto Ferlenga που επικεντρώνεται στην διαπίστωση ότι Πικιώνης και Κωνσταντινίδης είναι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος και τελικά και οι δύο προσπάθησαν να δημιουργήσουν μια ελληνική ταυτότητα.

Στο δεύτερο απόσπασμα ο Δημήτρης Τσακαλάκης βάζει στην συζήτηση την άποψή του κατά την οποία η συνεισφορά του Πικιώνη στην εξέλιξη της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής έχει κάνει μάλλον κακό, ειδικά από τον τρόπο που τον προσλαμβάνουμε που λόγω εποχής. Εμείς είδαμε περισσότερο το εικονογραφικό του περιεχόμενο και όχι το βάθος, τόνισε. Την άποψη αυτή σχολίασαν ο Νίκος Σκουτέλης και ο Alberto Ferlenga και στην συνέχεια τοποθετήθηκαν ο Πάνος Τσακόπουλος και η Αμαλία Κωτσάκη.

Δείτε στην συνέχεια τα δύο βιντεοσκοπημένα αποσπάσματα από την συζήτηση που ακολούθησε.