ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ: ΒΡΑΒΕΙΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ 2013

σκέψεις για μια διαφορετική  προσέγγιση 

των βραβείων 

Φωτο Εριέττα Αττάλη , λεπτομέρεια

Πεποίθησή μου είναι ότι οι βραβεύσεις των αρχιτεκτονικών έργων θα πρέπει να αναδεικνύουν προτάσεις που ξεπερνούν  τα συνήθη και γνωστά. Το θέμα είναι να επιλέγονται  μελέτες που έχουν μια τόλμη, ανιχνεύουν την πραγματικότητα και ανοίγουν καινούργιες προοπτικές  για το μέλλον ιδιαίτερα μάλιστα σε αυτή την δραματική συγκυρία που η αρχιτεκτονική στην Ελλάδα εδώ και καιρό βρίσκεται σε παρακμή.

Μουσείο Μπενάκη, γενική άποψη της έκθεσης

Η φετινή έκθεση του  Ελληνικού Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής  με προβλημάτισε. Οι  περισσότερες συμμετοχές που διακρίθηκαν, είχαν ήδη παρουσιαστεί στην μεγάλη εκδήλωση των Δομών, στα πλαίσια του DOMESINDEX τον περασμένο Ιούνιο πάλι στον ίδιο χώρο.  Κατά συνέπεια δεν υπήρχε το στοιχείο της έκπληξης. 

ΒΡΑΒΕΙΟ:  Η ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΟΥ «ΚΟΥΤΙΟΥ»: ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΤΟ ΚΟΥΚΑΚΙ. 

Αρχιτέκτων: Σοφία Τσιράκη (αρχιτεκτονικό γραφείο Τάσου και Δημήτρη Μπίρη)

ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΑΙΝΟΣ:VORONOI’S CORRALS, ΜΗΛΟΣ  
Αρχιτέκτονες:Deca Architecture: Αλέξανδρος Βαϊτσος, Carlos Loperena, Ελενα Ζαμπέλη.

Πιστεύω, ότι με τα σημερινά δεδομένα οι πιθανότητες για τέτοιου είδους μελέτες είναι πια περιορισμένες και θα  χρειαστούν αρκετά χρόνια για να ξαναεμφανιστεί ικανός αριθμός τέτοιων αναθέσεων. Εκτιμώ δε ότι στο μέλλον το κύριο αντικείμενο θα είναι βασικά οι αποκαταστάσεις παλαιών κτιρίων. Ο τεράστιος οικοδομικός όγκος που έχει παραχθεί τα τελευταία χρόνια χρειάζεται να αξιοποιηθεί και να προσαρμοστεί στις σημερινές απαιτήσεις και προφανώς οι αναπλάσεις, οι επισκευές και οι αναδιατάξεις  υπαρχόντων κτιρίων φαίνεται ότι θα είναι το κύριο αντικείμενο στο μέλλον. Αυτό νομίζω ότι είναι το καινούργιο που έρχεται και από την πλευρά μου θα περίμενα στα φετινά βραβεία να είχε προβληθεί πιο δυναμικά  αυτή η διάσταση. 

ΔΙΑΚΡΙΣΗ *ΑΝΑΒΙΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΑΦΝΟΜΗΛΗ 48Α: Αρχιτέκτονες: Αγγελική Αθανασιάδου, Κατερίνα Βασιλάκου, Φωτο Εριέττα Αττάλη

Η μελέτη της Αγγελική Αθανασιάδου και της  Κατερίνας Βασιλάκου με τίτλο  ΑΝΑΒΙΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΑΦΝΟΜΗΛΗ 48^Α,  μου κέντρισε το ενδιαφέρον. 

Το κτίριο πριν και μετά

Είχα την τύχη να έχω επισκεφτεί το κτίριο πριν από καιρό, αλλά στο χώρο της έκθεσης παρά την αδύνατη παρουσίαση, για μένα έκλεψε την παράσταση. Άνοιξε δρόμους, ιδιαίτερα μάλιστα γιατί  το έργο αυτό πραγματοποιήθηκε με σχετικά μικρό κόστος και με την συναίνεση των συνιδιοκτητών. Αυτό και μόνο διαφοροποιεί αυτή την μελέτη από τις όποιες αναπλάσεις πραγματοποιούνται αυτό τον καιρό σε εξαιρετικά προνομιούχες περιοχές.

ΔΙΑΚΡΙΣΗ *ΑΝΑΒΙΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΑΦΝΟΜΗΛΗ 48Α: Αρχιτέκτονες: Αγγελική Αθανασιάδου, Κατερίνα Βασιλάκου, Φωτο  Εριέττα Αττάλη

Βρίσκω αυτή την περιπέτεια όλων των μελετητών ιδιαίτερα συναρπαστική και είναι η πρώτη φορά που  σε μια μη προνομιούχο περιοχή αντικρίζω ένα τέτοιο αποτέλεσμα.  Η Αθήνα και πολλές άλλες πόλεις  πιστεύω ότι διψούν για τέτοιες επεμβάσεις.

ΔΙΑΚΡΙΣΗ, ΑΝΑΒΙΩΝΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΑΦΝΟΜΗΛΗ 48Α: Αρχιτέκτονες: Αγγελική Αθανασιάδου, Κατερίνα Βασιλάκου, Φωτο  Εριέττα Αττάλη

Κατά την άποψη μου χωρίς να θέλω να υποτιμήσω τις μελέτες που διακρίθηκαν  η μελέτη αυτή θα έπρεπε να είχε μια καλύτερη μεταχείριση από την επιτροπή.

Στην συνέχεια παραθέτω μερικές ακόμη μελέτες  που διακρίθηκαν και πρόλαβα να καταγράψω.

ΕΙΔΙΚΗ ΜΝΕΙΑ: ΤΟ ΦΟΥΓΑΡΟ, ΕΝΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΑΝΑ_ΚΥΚΛΩΣΗΣ 

Αρχιτέκτονες: sparch   Ρένα Σακελλαρίδου/  Μόρφω Παπανικολάου

ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΑΙΝΟΣ: ΟΙΚΙΣΤΙΚΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΣΤΟ ΜΑΡΟΥΣΙ

Αρχιτεκτονες: Χριστίνα Λουκοπούλου, Ηρώ Μπερτάκη, Κωστής Πανηγύρης

ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΑΙΝΟΣ: PATRAS STUDENT STUDIOS, Αρχιτέκτονες Berger Katsota architects-Stephan Buerger, Δήμητρα Κατσώτα

ΔΙΑΚΡΙΣΗ: ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΤΗ  ΟΔΟ ΔΕΙΝΟΚΡΑΤΟΥΣ: Αρχιτέκτων: Γιώργος Αγγελής

ΔΙΑΚΡΙΣΗ: ΑΠΟΘΗΚΗ ΤΕΧΝΗΣ ΣΤΟ ΔΗΛΕΣΙ ΒΟΙΩΤΙΑΣ : Αρχιτέκτων: Πραξιτέλης Κονδύλης - Α31 Architecture

Παραθέτω στην συνέχεια επιστολή που έλαβα από τον Ηλία Κωνσταντόπουλο, Αρχιτέκτονα και  Καθηγητή στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών στο Πανεπιστήμιο Πατρών και Πρόεδρο του  Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής.  

Αγαπητέ Γιώργο,

Το κείμενο σου 'Σκέψεις για μια διαφορετική προσέγγιση των βραβείων' δίνει την ευκαιρία για ορισμένες διευκρινήσεις αναφορικά με τον θεσμό εν γένει, αλλά και πιο συγκεκριμένα για τα φετινά βραβεία.

          Κατ΄ αρχήν χαίρομαι που το σχόλιο σου στέκεται σε ένα από τα διακριθέντα έργα, την αξία του οποίου η επιτροπή επισήμανε και συζήτησε πολύ σοβαρά, και που όπως αναφέρεται στα πρακτικά, 'διερευνά με επιτυχία την υπόθεση της αστικής αναβίωσης  μέσω της επανάχρησης ενός υφιστάμενου κτηρίου.'

          Τα 'Αρχιτεκτονικά Βραβεία 2013' του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής, για πρώτη φορά φέτος παρουσιάζουν ένα μεγαλύτερο του συνήθους αριθμό βραβεύσεων, προκειμένου να προβληθεί επαρκώς η πολυμορφία της ελληνικής αρχιτεκτονικής και ιδιαίτερα αυτών που ανοίγουν καινούργιες προοπτικές.

          Η τελική κρίση της επιτροπής, έχοντας επισκεφθεί και τα δεκατρία έργα που διακριθήκαν στην δεύτερη φάση, επιβράβευσε πέντε εξ αυτών, τα οποία αναδεικνύουν τις πολύ διαφορετικές κατευθύνσεις που προτείνουν σήμερα έλληνες αρχιτέκτονες. Οι βραβεύσεις στην κατηγορία της κατοικίας αποτυπώνουν παραδειγματικές αστικές δημιουργίες αλλά και στην αστικοποιημένη πλέον ύπαιθρο, ενώ τα έργα κοινής χρήσης αποτελούν καινοτόμες μεταποιήσεις και όχι απλά αποκαταστάσεις - κυριολεκτικές μεταμορφώσεις του υπάρχοντος οικοδομικού αποθέματος.

          Το συνολικό αποτέλεσμα πιστεύω ότι αποτελεί μία επι-τομή της καλύτερης σύγχρονης αρχιτεκτονικής στη χώρα μας, που προβάλλει δυναμικά εξαιρετικές δημουργίες, ανάμεσα τους και μελέτες σε 'μη προνομιούχες περιοχές, με χαμηλό κόστος'. Όπως επισήμανε και ο καθηγητής Pierre-Alain Croset στην ομιλία του, σε αυτή την δραματική συγκυρία που η αρχιτεκτονική 'παραγωγή' στην Ελλάδα βρίσκεται σε παρακμή, τα αρχιτεκτονικά έργα που διακρίνονται είναι εν τούτοις πολύ υψηλής ποιότητας.

          Αναφορικά με τον προβληματισμό σου για την παρουσίαση των συμμετοχών που διακρίθηκαν και από άλλο βήμα, πιστεύω ότι το γεγονός αυτό δεν μειώνει την αξία τους,  αλλά αντίθετα επικυρώνει και επιβεβαιώνει την ποιότητα των έργων που παρουσιάζονται σήμερα στο Μουσείο  Μπενάκη.

          Προφανώς έργα υλοποιημένα στο ίδιο χρονικό διάστημα θα μετέχουν στις ίδιες βραβεύσεις, όλοι όμως γνωρίζουν ότι για πρώτη φορά το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής καθιέρωσε τον τετραετή θεσμό των Βραβείων το 2000, ενώ είχε ήδη καθιερώσει νωρίτερα τις Biennale Νέων Ελλήνων Αρχιτεκτόνων, το 1995. Αξίζει να υπογραμμισθεί η όχι αμελητέα διάσταση της σοβαρότητας των κρίσεων του ΕΙΑ, το οποίο υποβάλλει την εκάστοτε κριτική επιτροπή στην βάσανον της επίσκεψης, προκειμένου να κρίνει αυτά καθαυτά τα έργα στον τόπο τους, και όχι απλά από τις απεικονίσεις τους.

          Το γεγονός ότι σήμερα και άλλοι φορείς έχουν έκτοτε υιοθετήσει βραβεύσεις της σύγχρονης αρχιτεκτονικής, μάλλον εντείνει την επιθυμία όλων μας για την προβολή αξιόλογων έργων, η διάκριση των οποίων αποτελεί έναυσμα για την συνέχεια ποιοτικής δημιουργίας. Συνεπώς οι όποιες σκέψεις για διαφορετικές προσεγγίσεις των βραβείων είναι καλοδεχούμενες.

          Ένα Βραβείο αποτελεί πάντοτε ένα παράδειγμα.

Φιλικά,

Ηλίας Κωνσταντόπουλος                                                               

24 Δεκεμβρίου 2013

Και η δική μου απάντηση:

Αγαπητέ Ηλία,

ευχαριστώ για τις σκέψεις σου, σχετικά με το άρθρο μου για τα βραβεία αρχιτεκτονικής. Θα ήθελα μόνο να επισημάνω ότι  η αναφορά μου σχετικά με την παρουσίαση των συμμετοχών που διακρίθηκαν και από άλλο βήμα,  σε καμιά περίπτωση δεν εννοούσα ότι το γεγονός αυτό μειώνει την αξία τους. Απλά σημείωσα ότι "δεν υπήρχε το στοιχείο της έκπληξης"  αυτής της αίσθησης που συνήθως απολαμβάνουμε στις ανάλογες  εκθέσεις.  Πέρα από την όποια «επι-τομή των έργων   της καλύτερης σύγχρονης αρχιτεκτονικής στη χώρα μας» νομίζω ότι το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής  οφείλει να ξεχωρίζει και να προβάλει με έμφαση προτάσεις  που έχουν μια  τολμηρή ιδιαιτερότητα και εμπεριέχουν μια νέα δυναμική για το μέλλον.  

Φιλικά,

Γιώργος Τριανταφύλλου

26 ΔΕΚ 2013