DOMa DIARIES 2025

 Μια ημερίδα με πολυπληθές ακροατήριο, αλλά περιορισμένου ενδιαφέροντος υπό εξέλιξη έργων

3H architects: Χολέβα Ιωάννα & Χατζημιχάλης Νικήτας, RS SPRARCH:Ρένα Σακελλαρίδου / SOUTH architecture: Ελένη Λιβάνη & Χρυσόστομος Θεοδωρόπουλος, Micromega Architecture & Strategies: Μάρα Παπαβασιλείου, Αλέξανδρος Ζώμας, / FLUX office: Εύα Μανιδάκη, Θανάσης Δεμίρης. Οι αρχιτέκτονες της Φάλαινας: Ειρήνη Ρουσσάκη, Ίρις Λυκουριώτη, / Άγις Μουρελάτος, Μπούκη Μπαμπάλου- Νουκάκη, Αντώνης Νουκάκης.

Αποχωρήσαμε από το Μουσείο Μπενάκη μετά την ολοκλήρωση της φετινής τέταρτης κατά σειρά ημερίδας, την Παρασκευή 28 03 2025, που στοχεύει στην απεικόνιση του μέλλοντος της ελληνικής πόλης, με μια αίσθηση μιας περιορισμένης ικανοποίησης, μια και παρά τις πολιτικές διακηρύξεις για μεγάλη ανάπτυξη, και την περιρέουσα αίσθηση μιας μεγάλης ανοικοδόμησης, κάποια από τα έργα που επιλέχθηκαν και παρουσιάστηκαν από οκτώ καταξιωμένα αρχιτεκτονικά γραφεία, παραμένουν περιορισμένα ως προς το μέγεθος και την πρωτοτυπία. Κυριαρχεί και φέτος η κατοικία και ένα μικρό κτίριο γραφείων και δυστυχώς μόνο ένα δημόσιο έργο στην Θεσσαλονίκη παρουσιάστηκε που έρχεται από το παρελθόν, ιδιαίτερα καλοφτιαγμένο. Μικρό, καλοφτιαγμένο και εξαιρετικά πρωτότυπο, ξεχώρισε το Πωλητήριο στην Ακρόπολη του γραφείο Flux Office που είναι στην φάση της αποπεράτωσης και αυτό δημοσίου ενδιαφέροντος, και εδώ επιβραβεύετε ο ρόλος των μελετητών που παρακολουθούν με πάθος την κατασκευή. Από τις κατοικίες ξεχωριστό ενδιαφέρον είχε ο τρόπος που οι μελετητές SOUTH architecture: Ελένη Λιβάνη & Χρυσόστομος Θεοδωρόπουλος, προσεγγίζουν αρχιτεκτονικά μια σειρά τριών μονίμων κατοικιών και ιδιαίτερα την τελευταία στην Χίο την επονομαζόμενη ΑΓΡΟΙΚΙΑ ΙΙΙ.

Οι παρουσιάσεις πραγματοποιήθηκαν σε δύο ενότητες που συντόνισαν οι βασικοί συνεργάτες του φορέα σύγχρονης αρχιτεκτονικής DOMa, Θανάσης Μάνης και Νίκος Σούλης.

 Α΄ ΕΝΟΤΗΤΑ 

3H architects: Χολέβα Ιωάννα & Χατζημιχάλης Νικήτας, «Το Σπίτι του Αρχιτέκτονα»

Πρόκειται για μια αστική μονοκατοικία στο Χαλάνδρι, μια κατοικία του αρχιτέκτονα από τον αρχιτέκτονα, το σπίτι της οικογένειάς του Νικήτα Χατζημιχάλη, που προχωρά μέσα από συνεχείς αναζητήσεις, αμφιβολίες και παλινδρομήσεις τόσο ως προς τις χρήσεις όσο και ως προς τα υλικά. Ένα περιπετειώδες ταξίδι πειραματισμών απουσία πελάτη που είναι σε εξέλιξη…

RS SPRARCH: Ρένα Σακελλαρίδου: “SIFNOS HOUSE, A creative journey…”

Επιμένοντας στην διαδικασία του σχεδιασμού, η Σακελλαρίδου ακολουθεί μια περιπετειώδη και ενίοτε αγχωτική πορεία σύνθεσης, μέσα από νέα δεδομένα που προκύπτουν για μια μεγάλης κλίμακας κατοικία, σε ένα προνομιούχο οικόπεδο με θέα στην θάλασσα στη Σίφνο. Μία πορεία με σκίτσα και μακέτες εργασίας πολλαπλών εναλλακτικών λύσεων, που παρήλασαν στην οθόνη εξελικτικά, σε ένα συναρπαστικό αφήγημα, που μας προβλημάτισε εκπέμποντας μια επιμονή και μια αέναη αναζήτηση, ίσως μιας υφέρπουσας αβεβαιότητας, μέχρι να παγιωθούν κάποιες επιλογές, για να καταλήξουν σε μια πολυσύνθετη ορθοκανονική γεωμετρική σύνθεση, με κενά και πλήρη και καδραρισμένες θέες προς την θάλασσα, συνομιλώντας με ένα ιδιάζοντα τρόπο με την κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική.

SOUTH architecture: Ελένη Λιβάνη & Χρυσόστομος Θεοδωρόπουλος: «ΑΓΡΟΙΚΙΑ ΙΙΙ»

Μια κατοικία στην Χίο, τρίτη μιας ενδιαφέρουσας σειράς μόνιμων κατοικιών με κοινά χαρακτηριστικά, μια στην μεσσηνιακή Μάνη και άλλη μία στην Χίο, που φαίνεται ότι αποτελούν ασκήσεις εργασίας σε διαφορετικούς τόπους, αναζητώντας την νέα σχέση με την ύπαιθρο που την βιώνουμε διαφορετικά σε σχέση με το παρελθόν. Διερευνώντας τον τύπο κατοίκησης ανά περιοχή οι μελετητές σχεδιάζουν στην συνέχεια έναν νέο αφαιρετικό τύπο που αποτελεί την δημιουργική εξέλιξη του υπάρχοντος.

Η νέα αγροικία ΙΙΙ, σε ένα απέραντο τοπίο, περικλείει στο εσωτερικό της όπως συμβαίνει στην περιοχή, έναν ολόκληρο κόσμο που βασίζεται στην καλλιέργεια και την ζωή στην φύση, μέσα από ένα προστατευτικό περίφραγμα που περιβάλλει διαδοχικές αυλές.

Βασική επιδίωξη των μελετητών είναι η ελαχιστοποίηση του σχεδιασμού στα απολύτως απαραίτητα, αφήνοντας τους κατοίκους να το ζήσουν όπως αυτοί θέλουν και επιθυμούν ανάλογα με την στιγμή και την διάθεσή τους.

Micromega Architecture & Strategies: 

Μάρα Παπαβασιλείου, Αλέξανδρος Ζώμας: 

CÃVEA NAXIA (Designing two residences in Naxos, GR)

Δύο πέτρινες κατοικίες στην δυτική ακτή της Νάξου, που είναι υπό κατασκευή, εντάσσονται σε ένα μοναδικό τόπο, σε ένα καταπράσινο τοπίο με βράχους και υπάρχοντα πέτρινα κτίσματα. Διερευνώντας τα ειδικά χαρακτηριστικά του τόπου, εξελίσσονται βάσει αυτών ιδέες και προτάσεις σε ένα οικόπεδο με μεγάλη κλίση και με θέα την θάλασσα. Με την λογική των υπόσκαφων οι εκτεταμένες κατοικίες με τις υδάτινες διαμορφώσεις, κτίζονται με επιλεγμένη πέτρα του νησιού, ως υλικό επένδυσης τοιχίων από σκυρόδεμα με ενδιάμεση θερμομόνωση κατά τις επιταγές του ΚΕΝΑΚ.

Β΄ ΕΝΟΤΗΤΑ 

FLUX office: Εύα Μανιδάκη, Θανάσης Δεμίρης: 

ΝΕΟ ΠΩΛΗΤΗΡΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ

Ένα αρχιτεκτονικό επίτευγμα σε ένα ευαίσθητο χώρο που περικλείεται από δένδρα είναι ήδη στην φάση της αποπεράτωσης και οριοθετείται ανάμεσα στην πλακόστρωση του Πικιώνη και κατά μήκος της οδού Θεωρίας. Αφετηρίες της αρχιτεκτονικής σύνθεσης η συστάδα των δένδρων, το πλακόστρωτο του Πικιώνη και το χώμα, με κεντρική ιδέα του σχεδιασμού η ελαφρότητα της κατασκευής και η ανοιχτότητα στο τοπίο.

Το δάπεδο διαμορφώνεται από πλατφόρμες διαφόρων μεγεθών, που ορίζουν κύριους και βοηθητικούς χώρους και ενδιαφέρουσες εξωτερικές και εσωτερικές διαμορφώσεις. Το στέγαστρο συγκροτείται από μια ενιαία επιφάνεια με πολύ λεπτές εμφανείς ακμές στα άκρα, οπές για να υποδεχθούν υπάρχοντα δένδρα και καλύπτεται από φύλλα ψευδαργύρου σε απόχρωση γκρι-πράσινο για να συνομιλεί με τις φυλλωσιές των δένδρων. Σύστημα λεπτών κατακόρυφων στοιχείων συνδέουν την οροφή με το δάπεδο, ορίζουν το κέλυφος και τον σχηματισμό των χώρων, με την εναλλαγή από πλήρη μέχρι διάφανα στοιχεία. Χρησιμοποιούνται κρύσταλλα και κεραμικά πανέλα που παραπέμπουν σε ένα γήινο χαρακτήρα, άλλοτε επίπεδα ή φέρουν ανάγλυφα σχέδια.

Πρόκειται για μια αναστρέψιμη κατασκευή, με έναν εσωτερικά ενιαίο χώρο που με την γεωμετρία των παράλληλων και διασταυρούμενων επιφανειών του κελύφους οργανώνεται σε επιμέρους χώρους ανάλογα με τις ανάγκες του πωλητηρίου, με την ένταξη ραφιών, ερμαρίων και προθηκών. Στην παρουσίαση αναλύθηκε η όλη αυτοσχέδια χειροποίητη και ευρηματική κατασκευαστική δομή του πωλητηρίου, που υλοποιήθηκε με τον καλύτερο τρόπο και την συνεχή επί τόπου παρακολούθηση των μελετητών, κάτι σπάνιο για δημόσιο έργο. Ενδιαφέρον είχε η σειρά των αναζητήσεων και πειραματισμών τόσο για την κατασκευή ιδιαίτερα των πανέλων όσο και για την επιλογή των υλικών μέσω συσχετισμού σχετικών δειγμάτων.

Οι αρχιτέκτονες της Φάλαινας: 

Ειρήνη Ρουσσάκη, Ίρις Λυκουριώτη: 

HOTEL PLURIVERSALIS

Μια ιδιάζουσα προσέγγιση για ένα υπάρχον ξενοδοχείο στην Σκύρο και μια μελέτη που μόλις έχει ξεκινήσει και είναι στην φάση της προκαταρκτικής μελέτης σε επίπεδο υποβάθρου, ήταν το θέμα παρουσίασης, σαν μία ενθύμηση 70 και, χρόνια μετά την πρώτη εμφάνιση του όρου Habitat στο CIAM του 1953.

Πρόκειται για ένα ξενοδοχείο δύο αστέρων και 37 κλινών υλοποιημένο σε τρεις διαφορετικές φάσεις, σε παραθαλάσσια περιοχή ειδικού κάλους, που χρήζει προστασίας. Οι ιδιοκτήτες κάνουν από όλα, ταβέρνα, καλλιέργειες, ψάρεμα, κτηνοτροφία και επιθυμούν την επισκευή και βελτίωση των χώρων, με σταδιακή χρηματοδότηση με ίδιους πόρους. Στόχος η αποκατάσταση του τοπίου. Διατυπώθηκαν ερωτηματικά και προβληματισμοί για τον τρόπο διαχείρισης της μελέτης, με την παράλληλη παρουσίαση των δεδομένων του προβλήματος, τα φωτογενή και μη φωτογενή στοιχεία, που αποτελούν και το υπόβαθρο της μελέτης.

Agis Mourelatos | Architects: 

Office Building E55

Πρόκειται για μια μεταλλική προσθήκη καθ΄ύψος σε μια μεσοπολεμική κατοικία, με σκοπό την χρήση γραφείων σε ένα μικρό οικόπεδο και σε μια στενή οδό στην Αθήνα. Αρχικός στόχος που δεν επετεύχθη, ήταν να διατηρηθεί η υπάρχουσα κατοικία, που τελικά δεν άντεξε στις καταπονήσεις της νέας κατασκευής και κατέρρευσε, οπότε χρειάστηκε να ανακατασκευαστεί, απομυθοποιώντας το όλο εγχείρημα. Η παρουσίαση επικεντρώθηκε στην προβολή της γεωμετρίας της μεταλλικής κατασκευής που παρά τις προθέσεις δεν χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερο ενδιαφέρον, παρά μόνο ο ειδικός μορφολογικός χειρισμός της πλευρικής όψης που υποχωρεί σε σχέση με την μεσοτοιχία.

Μπούκη Μπαμπάλου- Νουκάκη, Αντώνης Νουκάκης: 

Ανάπλαση Άξονα Αχειροποίητου- Αγίας Σοφίας 

του Δήμου Θεσσαλονίκης

Πρόκειται για το μοναδικό ικανού μεγέθους δημόσιο έργο της βραδιάς που χρονολογείται αρκετά χρόνια πριν. Μια σπάνια περίπτωση ενός πετυχημένου δημόσιου χώρου στο πλαίσιο ενός αρχιτεκτονικού διαγωνισμού που πραγματοποιήθηκε το 2012, με αφορμή την δημιουργία στάσης μετρό στον Άξονα Αχειροποιητου – Αγίας Σοφίας. Στηριγμένοι σε σαφείς βασικές αρχές και κατευθύνσεις η ομάδα προχώρησε σε επιλογές δουλεύοντας πάνω σε αυτόν τον κεντρικό άξονα της πόλης, που συνδέει το παλιό της τμήμα με το θαλάσσιο Μέτωπο, μαζί με την Αριστοτέλους και την Γούναρη. Στόχος ένας περίπατος που ξεκινά από το σχολείο του Πικιώνη με χώρους ανοιχτούς ή σκιερούς με διαφορετικές εμπειρίες. Οργανώθηκαν τρείς πλατείες από τον Βορρά προς την Θάλασσα, η πλατεία της Αχειροποίητου στο βόρειο τμήμα, η ανοιχτή κεντρική πλατεία της Αγίας Σοφίας και η πλατεία που αντιστοιχεί στην Μητρόπολη, εντάσσοντας παράλληλα και τρείς πράσινους χώρους. Προτάθηκε η πεζοδρόμηση του άξονα σε συνεργασία με τους κυκλοφοριολόγους με επιμέρους υποβαθμίσεις και ράμπες στο επίπεδο των υπαρχόντων μνημείων.

Η μελέτη υλοποιείται σταδιακά με εντυπωσιακά υψηλής ποιότητας υλικά, ενδιαφέρουσες χαράξεις και αρχιτεκτονικές χειρονομίες.

Το υλοποιημένο τμήμα αφορά σε ένα εμπορικό δρόμο από το όρυγμα της πλατείας της Αγίας Σοφίας μέχρι την οδό Τσιμισκή και ο στόχος ήταν η διαμόρφωσή της να προέρχεται από την ιστορικότητα της πόλης από την ρωμαϊκή και την βυζαντινή περίοδο. Ακολούθησε αναλυτική περιγραφή της όλης επέμβασης με τις χαράξεις και τα είδη των υλικών, τα φωτιστικά και τον αστικό εξοπλισμό και διατυπώθηκε η βεβαιότητα ότι το έργο θα συνεχιστεί στο άμεσο μέλλον.

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση

 

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ

“ADAMAKIS ARCHITECTS & ASSOCIATES”

ΑΠΟ ΤΟΝ ΒΟΛΟ

Οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί 

ως ένα ερευνητικό ταξίδι 

που εμπλουτίζει τη γνώση 

και τη σχεδιαστική εμπειρία

Γνωρίζω τον Κώστα Αδαμάκη, τόσο σαν ακαδημαϊκό δάσκαλο όσο και σαν δυναμικά δραστήριο αρχιτέκτονα με έδρα τον Βόλο, με σημαντικά έργα στην διαδρομή του και πολλές συμμετοχές και διακρίσεις σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς. Η πρόσφατη διάκριση του γραφείου του με επικεφαλής τον νεότερο Στέφανο Αδαμάκη, στον Διεθνή Διαγωνισμό Architecture at Zero 2024, όπου η πρότασή του για την μελέτη σχολικού συγκροτήματος μηδενικής κατανάλωσης στο ανατολικό Los Angeles, ξεχώρισε ανάμεσα σε 122 συμμετοχές από όλο τον κόσμο, αποσπώντας ένα από τα 3 πρώτα βραβεία, μου κίνησε το ενδιαφέρον και ήταν η αφορμή για την παρουσίαση που ακολουθεί.

Πρόκειται για ένα αναλυτικό κείμενο που προετοιμάστηκε από το γραφείο Adamakis Architects και αναφέρεται στις απόψεις τους για την αρχιτεκτονική, στη δομή και στους στόχους του γραφείου, στην σημασία της συμμετοχής και τις διακρίσεις σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς και τέλος στην παρουσίαση της μελέτης που διακρίθηκε στον Διεθνή Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό ιδεών για το έργο "MISFITS_Middle School for Fun Innovation and Technological Sustainability" στο Los Angeles, USA.

Η Αρχιτεκτονική ως Πράξη Δημιουργίας και Κοινωνικής Ευθύνης

Η αρχιτεκτονική, πέρα από την αισθητική της διάσταση, είναι μια διαρκής διαπραγμάτευση μεταξύ του χώρου, των ανθρώπων και του χρόνου. Είναι ένας διάλογος ανάμεσα στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, ένας συνδυασμός λειτουργικότητας, καινοτομίας και κοινωνικής ευθύνης. Σε αυτή τη σύνθετη πραγματικότητα, οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί αποτελούν μία από τις πιο σημαντικές διεξόδους για τη δημιουργική σκέψη μιας και δίνουν την ευκαιρία να τεθούν ερωτήματα, να εξερευνηθούν νέες προσεγγίσεις και να διαμορφωθούν προτάσεις που μπορούν να επηρεάσουν τη μελλοντική εξέλιξη του δομημένου περιβάλλοντος.

Επιλογές από συμμετοχές σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς

Η σημασία των διαγωνισμών δεν έγκειται μόνο στη βράβευση. Κάθε συμμετοχή είναι ένα ερευνητικό ταξίδι που εμπλουτίζει τη γνώση και τη σχεδιαστική εμπειρία. Προσφέρει στους αρχιτέκτονες τη δυνατότητα να εξετάσουν αρχιτεκτονικές λύσεις χωρίς τους περιορισμούς που συχνά επιβάλλουν τα τυπικά έργα, ενώ παράλληλα προάγει την ομαδική εργασία και τη διεπιστημονική συνεργασία. Η αρχιτεκτονική είναι, άλλωστε, ένα συλλογικό εγχείρημα, που απαιτεί τη σύμπραξη διαφορετικών ειδικοτήτων, από την ενεργειακές και στατικές μελέτες έως την κοινωνική ανάλυση και την εκπαιδευτική πολιτική.

Η αρχιτεκτονική ομάδα Adamakis Architects & Associates έχει μια μακρά πορεία στους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, αναγνωρίζοντας την αξία τους όχι μόνο ως πεδία διακρίσεων, αλλά ως αφορμές για έρευνα και εξέλιξη. Από την ίδρυσή του το 1980 από τον Κωνσταντίνο Αδαμάκη και την Ευδοκία Τζαβέλλα, το γραφείο έχει αποσπάσει πολλαπλά βραβεία σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, με έμφαση σε έργα που συνδυάζουν την ιστορικότητα με τη σύγχρονη βιωσιμότητα.

Οι Αδαμάκης Κώστας και Στέφανος στη βράβευση του γραφείου Adamakis Architects & Associates για την μελέτη τους στο διαγωνισμό για το Κέντρο Design στο Παλαιό Κυβερνείο της Βαγδάτης.

Την τελευταία δεκαετία, με επικεφαλής τον Στέφανο Αδαμάκη και με τον Κωνσταντίνο Αδαμάκη ως επιστημονικό σύμβουλο, το γραφείο έχει διακριθεί για την ιδιαίτερη προσέγγισή του τόσο σε επίπεδο ιδιωτικών έργων όσο και σε επίπεδο διαγωνισμών. Ειδικά λόγω της ενασχόλησης και των δύο με τον χώρο της εκπαίδευσης - ο Κωνσταντίνος είναι ομότιμος καθηγητής στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων στο Π.Θ. και ο Στέφανος υποψήφιος διδάκτορας και μεταπτυχιακός φοιτητής του πανεπιστημίου του Cambridge – τον τελευταίο καιρό έχουν δώσει έμφαση στον εκπαιδευτικό σχεδιασμό. Οι εκπαιδευτικοί χώροι δεν είναι απλώς δομές που φιλοξενούν τη μάθηση—είναι ζωντανά κύτταρα της κοινωνίας, χώροι που ενθαρρύνουν τη δημιουργικότητα, την κοινωνική αλληλεπίδραση και τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Αποδεικνύοντας αυτή τη φιλοσοφία, το γραφείο έχει διακριθεί σε διαγωνισμούς που αφορούν τον εκπαιδευτικό σχεδιασμό, όπως:

1ο Βραβείο στον Διεθνή Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό Arxellence 

για ένα σχολικό συγκρότημα (Βρεφονηπιακός Σταθμός και Πολυχώρος του Δήμου) στον Δήμο Διονύσου Αττικής.

Βραβείο στον Διεθνή Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό Tamayouz, 

για τον σχεδιασμό ενός Κέντρου Design στο βομβαρδισμένο πρώην κυβερνείο της Βαγδάτης. Η πρόταση που ισορροπεί ανάμεσα στη ιστορική μνήμη και την εκπαιδευτική αναγέννηση διακρίθηκε στις 5 καλύτερες προτάσεις ανάμεσα σε 323 συμμετοχές από όλον το κόσμο (η μοναδική από την Ευρώπη).

1ο Βραβείο σε Πανελλήνιο Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό για ένα σχολικό συγκρότημα (Βρεφονηπιακός σταθμός και δημοτική βιβλιοθήκη) στις 40 Εκκλησίες του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Η πορεία αυτή κορυφώνεται με τη διάκριση του γραφείου στον Διεθνή Διαγωνισμό Architecture at Zero 2024, όπου η πρότασή του ξεχώρισε ανάμεσα σε 122 συμμετοχές από όλο τον κόσμο, αποσπώντας ένα από τα 3 πρώτα βραβεία. Το έργο "MISFITS_Middle School for Fun Innovation and Technological Sustainability" δεν είναι απλώς ένας χώρος μάθησης, αλλά ένας τόπος που αναδιαμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο τα σχολεία αλληλεπιδρούν με την κοινότητα, το περιβάλλον και τους ίδιους τους μαθητές.

Η αρχιτεκτονική ποιότητα βρίσκεται στον πυρήνα κάθε πρότασης, αλλά η επιτυχία δεν είναι ποτέ αποτέλεσμα ατομικής προσπάθειας. Πίσω από κάθε βραβευμένο έργο βρίσκεται μια διεπιστημονική ομάδα, η οποία εργάζεται συλλογικά, ανταλλάσσει ιδέες και διαμορφώνει λύσεις μέσα από μια διαρκή διαδικασία όσμωσης μεταξύ διαφορετικών γνωστικών πεδίων. Η ομαδικότητα, η έρευνα και η ανταλλαγή γνώσης είναι αναπόσπαστα στοιχεία κάθε επιτυχημένου σχεδιασμού.

Οι διαγωνισμοί δεν είναι αυτοσκοπός· είναι εργαλεία σκέψης και πειραματισμού, πεδία δοκιμής νέων ιδεών που διαμορφώνουν τις πόλεις και τους χώρους του αύριο. Σε έναν κόσμο όπου η βιωσιμότητα και η κοινωνική ισότητα καθίστανται πλέον κεντρικά ζητήματα της αρχιτεκτονικής, η συμμετοχή σε τέτοιες διαδικασίες αποτελεί ευθύνη και ταυτόχρονα προνόμιο.

Η διάκριση στον Architecture at Zero 2024 δεν αποτελεί μόνο μια αναγνώριση, αλλά και μια υπενθύμιση ότι η αρχιτεκτονική μπορεί να είναι καταλύτης θετικών αλλαγών.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ

ARCHITECTURE ΑΤ ZERO 2024

A design competition for Decarbonization, 

Equity and resilience in California.

Middle school Building in East Los Angeles CA.

Πρόκειται για τον Διεθνή Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό ιδεών που προκηρύχτηκε την 22α Απριλίου 20, για την κατασκευή Σχολικού Συγκροτήματος μηδενικής ενεργειακής κατανάλωσης στην περιοχή του Ανατολικού Los Angeles, USA. Συμμετείχαν 122 γραφεία διαφόρων Εθνικοτήτων και δόθηκαν 3 βραβεία (χωρίς διάκριση σε 1ο, 2ο, 3ο ) Τα δύο δόθηκαν σε γραφεία των Η.Π.Α. και το ένα στο γραφείο Adamakis Architects & Associates από τον Βόλο. Στην ομάδα μελέτης συμμετείχαν επίσης καθηγητές, υποψήφιοι Διδάκτορες, μεταπτυχιακοί και προπτυχιακοί φοιτητές του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας τα ονόματα των οποίων παρατίθενται στο τέλος αυτής της δημοσίευσης.

Στην συνέχεια παραθέτω το κείμενο που συντάχθηκε από το γραφείο

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ARCHITECTURE AT ZERO 2024

Ο διαγωνισμός Architecture at Zero 2024 στο Los Angeles της California, USA, είχε σαν θέμα τον σχεδιασμό μίας εκτενούς σχολικής μονάδας με βιοκλιματικά χαρακτηριστικά. Είχαμε την τιμή, η πρότασή μας να αναγνωριστεί και να βραβευτεί ως ένας από τους πρώτους νικητές του διεθνούς διαγωνισμού ανάμεσα σε 122 γραφεία. Το έργο μας, "MISFITS_Middle School for Fun Innovation and Technological Sustainability", σχεδιάστηκε με τη φιλοδοξία να δημιουργήσει ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον που ενσωματώνει αρμονικά τη δημιουργική εκπαίδευση με την βιωσιμότητα, την κοινωνική ένταξη και την αρχιτεκτονική έκφραση.

ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΜΑΣ

Η αρχιτεκτονική δεν είναι μόνο μία όμορφη αστική εικόνα. Αντίθετα έχει τη δύναμη να διαμορφώνει κοινότητες και να δημιουργεί ουσιαστικές εμπειρίες. Σχεδιάζοντας αυτό το σχολικό συγκρότημα για την περιοχή της Ανατολικής Καλιφόρνιας, ο στόχος μας δεν ήταν μόνο να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις του διαγωνισμού για βιωσιμότητα και κοινωνική ισότητα, αλλά να επαναπροσδιορίσουμε το τι μπορεί να είναι ένας εκπαιδευτικός χώρος. Τα σχολεία δεν πρέπει απλώς να διευκολύνουν τη μάθηση—πρέπει να εμπνέουν την καινοτομία, να ενισχύουν τη συμμετοχή της κοινότητας και να λειτουργούν ως ασφαλή καταφύγια σε περιόδους κρίσης για ολόκληρη την τοπική κοινωνία.

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ

Γενικό τοπογραφικό

Η κεντρική ιδέα στηρίζεται στην δημιουργία τεσσάρων ανεξάρτητων διώροφων κτιρίων που συνδέονται μεταξύ τους με ένα σύστημα ανοιχτών αλλά στεγασμένων διαδρόμων με τα απαιτούμενα λόγω πυρασφάλειας κλιμακοστάσια. Τα τρία κτίρια περιλαμβάνουν τους χώρους εκπαίδευσης , δηλαδή τις αίθουσες διδασκαλίας, τα εργαστήρια , τον χώρο εικαστικών και των χώρο των Η/Μ, διατάσσονται στον άξονα Βορράς – Νότος , και επιστεγάζονται με κεκλιμένες στέγες στις οποίες τοποθετούνται τα Φ/Β πάνελ. Το τέταρτο κτίριο διατάσσεται στον άξονα Ανατολής – Δύσης και περιλαμβάνει τα γραφεία των δασκάλων, τους χώρους συνεδριάσεων και συναντήσεων, τους χώρους υγιεινής, τα δύο κεντρικά κλιμακοστάσια και τον ανελκυστήρα ΑμεΑ. Αποτελεί φράγμα προς τον Δυτικό δυσμενή προσανατολισμό και στο δώμα τοποθετούνται όλα τα μηχανήματα του κλιματισμού, αερισμού, κλπ , που εξυπηρετούν το συγκρότημα. Η τοποθέτηση των 4 κτιρίων στο οικόπεδο δημιουργεί ακάλυπτους χώρους – αίθρια , κήπους τα οποία χρησιμοποιούνται για υπαίθριες εκπαιδευτικές δράσεις, αλλά και δράσεις αλληλοϋποστήριξης της κοινότητας. Στο ισόγειο έγινε προσπάθεια αλληλοδιείσδυσης και αλληλοσυσχέτισης του κλειστού χώρου με τον ημιυπαίθριο και το ύπαιθρο, για την εξυπηρέτηση δράσεων όλες τις εποχές του χρόνου.

Κατόψεις ισογείου και ορόφου

Η βιωσιμότητα βρίσκεται στον πυρήνα της σχεδιαστικής μας προσέγγισης. Για να επιτύχουμε μηδενικό ενεργειακό αποτύπωμα, ενσωματώσαμε:

• Παθητικές Στρατηγικές Σχεδιασμού: Η διάταξη του κτιρίου βελτιστοποιεί τον φυσικό αερισμό και τον φυσικό φωτισμό, μειώνοντας την ανάγκη για τεχνητή θέρμανση και ψύξη.
• Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας: Φωτοβολταϊκά πάνελ τοποθετημένα σε στρατηγικά προσανατολισμένες στέγες παράγουν περισσότερη ενέργεια από ό,τι καταναλώνει το κτίριο η οποία αποθηκεύεται σε συστοιχίες μπαταριών για μελλοντική χρήση.
• Επιλογή Υλικών: Προτεραιότητά μας ήταν η χρήση ανακυκλωμένων και χαμηλού αποτυπώματος άνθρακα υλικών, μειώνοντας το περιβαλλοντικό κόστος, χωρίς να θυσιάζεται η αντοχή της κατασκευής. Τα περισσότερα από αυτά ήταν ανακυκλωμένο ξύλο, μέταλλο και αλουμίνιο από τοπικές βιομηχανίες ανακύκλωσης υλικών.
• Διαχείριση Νερού: Ένα σύστημα συλλογής όμβριων υδάτων και η χρήση τοπικών, ανθεκτικών στην ξηρασία φυτεύσεων μειώνουν την κατανάλωση νερού και ενισχύουν τη μακροχρόνια ανθεκτικότητα του χώρου.

ΜΙΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ

Ένα σχολείο δεν είναι όμως μόνο ένας χώρος μάθησης—είναι κέντρο κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Ο σχεδιασμός μας εξασφαλίζει ότι το σχολείο θα εξυπηρετεί πολλαπλές λειτουργίες, όπως:

• Βραδινά Εκπαιδευτικά Προγράμματα: Μαθήματα για ενήλικες που αναζητούν μια δεύτερη ευκαιρία στη μόρφωση.
• Πολιτιστικοί & Ψυχαγωγικοί Χώροι: Εργαστήρια τέχνης, μουσικής και χορού, καθώς και χώροι για κοινωνικές εκδηλώσεις της κοινότητας.
• Καταφύγιο Έκτακτης Ανάγκης: Με εφεδρική ενέργεια και βασικές προμήθειες, το σχολείο μπορεί να λειτουργήσει ως ασφαλές καταφύγιο σε περιόδους φυσικών καταστροφών.
• Εκπαιδευτικοί Κήποι: Οι μαθητές και οι οικογένειές τους συμμετέχουν ενεργά στην καλλιέργεια τροφίμων, αποκομίζοντας τόσο εκπαιδευτικά όσο και διατροφικά οφέλη.
• Μαθήματα της αγγλικής γλώσσας σε άτομα με διαφορετική μητρική γλώσσα για ευκολότερη ένταξη τους στον κοινωνικό ιστό (η περιοχή έχει ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά ισπανόφωνων πολιτών).

ΔΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ: ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ ΤΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ

Για την υλοποίηση αυτών των φιλόδοξων στόχων, απαιτήθηκε η συνεργασία μιας διεπιστημονικής ομάδας. Αρχιτέκτονες, μηχανικοί, ειδικοί στη βιωσιμότητα και την εξοικονόμηση ενέργειας καθώς και εκπαιδευτικοί και φοιτητές συνέβαλαν από κοινού ώστε κάθε πτυχή του σχεδιασμού να εξυπηρετεί πολλαπλούς σκοπούς.

• Οι ενεργειακοί σύμβουλοι βελτιστοποίησαν τα συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας.
• Οι πολιτικοί μηχανικοί διασφάλισαν την αντισεισμική θωράκιση του κτιρίου, την πυροπροστασία και τη δημιουργία κατάλληλων οδεύσεων διαφυγής σε περίπτωση ατυχήματος.
• Οι κοινωνικοί επιστήμονες βοήθησαν στην ένταξη κοινωνικών προγραμμάτων που ενισχύουν τη συμμετοχή της κοινότητας.

Αυτή η συνεργατική προσέγγιση επέτρεψε τη δημιουργία ενός σχολείου λειτουργικού, προσαρμοσμένου στις ανάγκες των χρηστών και βαθιά συνδεδεμένου με την κοινωνία.

ΑΝΘΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΙΣΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΣΧΕΔΙΑΣΗ

Η Ανατολική Καλιφόρνια αντιμετωπίζει περιβαλλοντικές και κοινωνικές προκλήσεις, όπως έντονες θερμοκρασίες, ατμοσφαιρική ρύπανση και οικονομικές ανισότητες. Το σχολείο μας απαντά άμεσα σε αυτές τις προκλήσεις με:

• Ενισχυμένη Θερμομόνωση & Σκίαση: Για την αντιμετώπιση των υψηλών θερμοκρασιών και τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης.
• Ασφαλείς & Προσβάσιμους Χώρους: Ο σχεδιασμός ακολουθεί τις απαραίτητες αρχές σχεδιασμού ώστε οι χώροι του κτιρίου να είναι προσβάσιμοι από όλα τα άτομα Με αυτόν τον τρόπο, οι μαθητές και οι υπόλοιποι χρήστες μπορούν να κινούνται και να απολαμβάνουν τον χώρο με άνεση και χωρίς εμπόδια. Ταυτόχρονα τα άτομα αυτά μπορούν να έχουν ίσες ευκαιρίες μάθησης ανεξαρτήτως κοινωνικού και οικονομικού υπόβαθρου.
• Βελτίωση της Ποιότητας του Αέρα: Φυσικός αερισμός και συστήματα φιλτραρίσματος διασφαλίζουν υγιεινό περιβάλλον μάθησης.
• Ευκαιρίες έκφρασης: Διάφοροι τοίχοι του συγκροτήματος παραμένουν κενοί ώστε να γεμίσουν με graffiti των παιδιών. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται το αίσθημα της προσωπικής έκφρασης, της κοινότητας και του ανήκειν.
• MISFITS: Ακόμη και το αρκτικόλεξο του ονόματος που μπορεί να μεταφραστεί στα ελληνικά ως «απροσάρμοστοι», χρησιμοποιείται εδώ με έναν ανατρεπτικό τρόπο. Αντί να δηλώνει αποκλεισμό, υποδηλώνει την αποδοχή και ενσωμάτωση όλων των παιδιών, ανεξαρτήτως καταγωγής, γλώσσας ή κοινωνικής κατάστασης, σε ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον που ενισχύει τις δυνατότητές τους. Η αρχιτεκτονική, λοιπόν, γίνεται εργαλείο για τη δημιουργία ενός χώρου όπου όλοι οι μαθητές μπορούν να αναπτυχθούν, να μάθουν και να εξελιχθούν χωρίς περιορισμούς.

ΕΝΑ ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

Το "MISFITS" αποτελεί απόδειξη του τι μπορεί να επιτύχει η σωστή διεπιστημονική συνεργασία, ο βιώσιμος σχεδιασμός και η αρχιτεκτονική όταν συμπληρώνονται με κοινωνική ευθύνη. Πιστεύουμε ότι οι εκπαιδευτικοί χώροι πρέπει να είναι καινοτόμοι, ευέλικτοι και βαθιά συνδεδεμένοι με τις κοινότητες που εξυπηρετούν.

Ως αρχιτέκτονες, δεν σχεδιάζουμε απλώς κτίρια—διαμορφώνουμε το μέλλον. Είμαστε περήφανοι που η δουλειά μας συμβάλλει σε ένα βιώσιμο, συμπεριληπτικό και ανθεκτικό δομημένο περιβάλλον. Η διάκριση μας στον διαγωνισμό Architecture at Zero ενισχύει την πεποίθησή μας στη δύναμη της έξυπνης, πρωτοποριακής και ολιστικής αρχιτεκτονικής με βαθιά ενσυναίσθηση για τον ανθρώπινο παράγοντα και το περιβάλλον και μας εμπνέει να συνεχίσουμε να εξερευνούμε νέα όρια στον σχεδιασμό.

Η διάκριση ενός ελληνικού γραφείου στον διαγωνισμό δεν είναι απλώς μια αρχιτεκτονική επιτυχία, αλλά μια απόδειξη ότι η ελληνική δημιουργικότητα και τεχνογνωσία μπορούν να πρωταγωνιστήσουν στη διεθνή σκηνή. Σε μια εποχή όπου η βιώσιμη αρχιτεκτονική είναι κρίσιμη για το μέλλον των πόλεων, ελληνικά γραφεία με καινοτόμες προτάσεις μπορούν να αποτελέσουν σημαντικούς παίκτες στον παγκόσμιο διάλογο.

Ευχαριστούμε τους διοργανωτές και την κριτική επιτροπή του διαγωνισμού, καθώς και την αφοσιωμένη ομάδα μας, της οποίας η τεχνογνωσία και το πάθος έκαναν αυτή την ιδέα πραγματικότητα.

Μαζί, μπορούμε να δημιουργήσουμε χώρους που δεν είναι απλώς λειτουργικοί, αλλά πραγματικά μεταμορφωτικοί για τους χρήστες αλλά και την ευρύτερη κοινωνία.

Αναλυτικά η ομάδα αποτελείται από:

· Υπεύθυνος ομάδας: Αδαμάκης Στέφανος, Αρχιτέκτονας Μηχανικός Α.Π.Θ, MSc Π.Θ, MSt Πανεπιστημίου Cambridge, Υποψ. Διδάκτορας Τ.Α.Μ Π.Θ

· Σύμβουλος Αρχιτεκτονικής Μελέτης: Κώστας Αδαμάκης, Αρχιτέκτονας Μηχανικός Ε.Μ.Π., PhD Α.Π.Θ., Ομότιμος Καθηγητής Τ.Α.Μ. Π.Θ

· Σύμβουλος Ενεργειακών: Αριστείδης Τσαγκρασούλης, Καθηγητής τμ. Αρχ. Π.Θ

· Σύμβουλος Στατικής μελέτης: Νικόλαος Χατζηνικολάου, Πολιτικός Μηχανικός

· Σύμβουλος Η/Μ μελέτης: Τραγουδάρας Δημήτριος, Μηχανολόγος Μηχανικός Α.Π.Θ.

Ομάδα Αρχιτεκτονικής Μελέτης:

Παύλου Ελπινίκη, Αρχιτέκτονας Μηχανικός Π.Θ., Υποψ. Διδάκτορας Τ.Α.Μ Π.Θ. / Βρούζα Ευθυμία, Αρχιτέκτονας Μηχανικός Π.Θ / Κούρτης Αλέξανδρος, Αρχιτέκτονας Μηχανικός Π.Θ / Γρηγοριάδης Συμεών, Αρχιτέκτονας Μηχανικός Α.Π.Θ. / Κωστοπούλου Ιωάννα, Αρχιτέκτονας Μηχανικός Π.Θ. / Χριστοδούλου Νικολέτα, Οικονομολόγος Π.Θ.

Ομάδα φοιτητών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Πιστόλης Αθανάσιος, Κωστίκογλου Έρικα, Χρυσοκέρης Βασίλης, Μελισσάρη Αικατερίνη- Ειρήνη, Κατσιμάνη Φωτεινή, Γκέκα Χριστίνα, Τσουλούφη Μαρία, Νεφέλη, Δημητροπούλου Αστερία – Ελένη, Φοιτητές ΤΑΜ ΠΘ και Καμίλης Μάριος, Φοιτ. ΤΜΜ ΠΘ.

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση και καλύτερη ανάλυση.