ΜΑΝΟΣ ΠΕΡΡΑΚΗΣ

ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΑΤΡΑ

ΜΕΡΟΣ 3ο 

Από το Θέατρο της Νόνικας Γαληνέα 

στο «Σχολείον» της Ειρήνης Παπά 

2020 05 13

Την Νόνικα Γαληνέα και τον Αλέκο Αλεξανδράκη τους γνώρισα στο γραφείο του Μάνου Περράκη στα τέλη της δεκαετίας του 70, νέος τότε και μαθητευόμενος ακόμη αρχιτέκτονας, δουλεύοντας παράλληλα και το διδακτορικό μου. Τους υποδεχθήκαμε τότε στο γραφείο της οδού Ξενοκράτους 13, έναν ενιαίο, ευχάριστο, ελαφρώς υποβαθμισμένο σε σχέση με το ισόγειο χώρο γεμάτο με μακέτες από λευκό χαρτόνι, με λευκό μαρμάρινο δάπεδο, λευκούς τοίχους και ένα κεντρικό τοιχείο βαμμένο με το μπλε του κοβαλτίου. 

Το πρώτο γραφείο του Μάνου Περράκη στην οδό Ξενοκράτους 13 

Η Νόνικα θυμάμαι, μπήκε στο γραφείο με τον αέρα της ντίβας, όμορφη και κομψή, με άψογο μακιγιάζ, φορώντας μια μακρυά μαύρη μπέρτα που σάρωσε πραγματικά το όχι και τόσο καθαρό μαρμάρινο δάπεδο του γραφείου. Δίπλα της, πραγματικός τζέντλεμαν, ο Αλεξανδράκης με σκούρο κοστούμι και γραβάτα, ένα άλλος Αλέκος από την εποχή της «Συνοικίας το Όνειρο». Μας χαιρέτησαν ευγενικά και πέρασαν όλοι στο προσωπικό χώρο του Περράκη. 

Νόνικα Γαληνέα, Αλέκος Αλεξανδράκης, 

από την εκπομπή της Λιάνας Κανέλη "Ψηλά τα χέρια" στο MEGA 

Αιφνιδιάστηκα όταν ο Μάνος με κάλεσε αμέσως να κάτσω δίπλα τους. Με σύστησε με ευγένεια ως τον συνεργάτη του, ενισχύοντας το τρακ μου, μια και την εποχή εκείνη, από την επι κάποια χρόνια εμπειρία μου σε αρχιτεκτονικά γραφεία της Αθήνας, μια τέτοια κίνηση ήταν αδιανόητη. 

Παρακολούθησα, κρατώντας σημειώσεις, όλη την συζήτηση με αντικείμενο την μετατροπή του υπόγειου κυκλικού χώρου κάτω από το Βυζαντινό του Χίλτον, σε προσωπικό τους θεατρικό χώρο, άκουσα με προσοχή τις απαιτήσεις τους και για πρώτη φορά βίωσα αυτή την μαγική σχέση του αρχιτέκτονα με τον πελάτη. Ένοιωσα τον αμοιβαίο σεβασμό και την εκτίμηση, την ευγένεια και την αξιοπρέπεια, που από τότε επεδίωξα να τηρήσω με θρησκευτική ευλάβεια στις επαγγελματικές μου σχέσεις μέχρι τα τελευταία χρόνια, που δυστυχώς όλα αυτά έχουν σχεδόν χαθεί και συχνά οι πελάτες μας αντιμετωπίζουν υποτιμητικά. 

Την επομένη προχωρήσαμε στα προσχέδια. Ο Περράκης με τα σκίτσα του με κατηύθυνε να ετοιμάσω τα τελικά σχέδια παρουσίασης, έφυγε για την Κρήτη εκτάκτως και επέστρεψε λίγο πριν την επόμενη συνάντηση. Το αποκορύφωμα ήταν ότι ο Μάνος μου ζήτησε να τα παρουσιάσω στην Γαληνέα και τον Αλεξανδράκη και ομολογώ ότι όλοι με στήριξαν στην παρθενική μου αυτή εμπειρία. 

Το έργο για καθαρά τεχνικού λόγους δεν προχώρησε και το όραμα της Γαληνέα και του Αλεξανδράκη πραγματοποιήθηκε από το γραφείο του Μάνου λίγα χρόνια αργότερα, όταν πια είχα  ακολουθήσει την προσωπική μου διαδρομή, έχοντας στις αποσκευές μου την ποιότητα αυτής της πρώτης εμπειρίας. Πρόκειται για το γνωστό θέατρο Γαληνέα στα Ιλίσια που παρουσιάζεται στην συνέχεια ανοίγοντας τον τρίτο κύκλο αυτών των παρουσιάσεων. 

Η βεράντα της οικογένειας  Περράκη στην Παλαιά Επίδαυρο 

Την Νόνικα Γαληνέα την συνάντησα λίγα χρόνια αργότερα στο καλοκαιρινό και φιλόξενο σπίτι του Μάνου Περράκη στην Παλιά Επίδαυρο, όπως πάντα γοητευτική και ανανεωμένη. Απολαμβάνοντας τα εδέσματα στην βεράντα του με θέα την θάλασσα, ξαναθυμηθήκαμε τα παλιά και η Νόνικα πάντα προσιτή και άνετη μου χάρισε χαμόγελα μπροστά στον φακό της μηχανής μου.

 

Νόνικα Γαληνέα, 2011 

Εκεί γνώρισα για πρώτη φορά και την Ειρήνη Παπά, στην ίδια βεράντα, ένα ζεστό μεσημέρι, κατακαλόκαιρο, με τους αδιάκοπους ήχους των τζιτζικιών να σε ζαλίζουν. Αναπάντεχα παρουσιάστηκε εμπρός μου ανεβαίνοντας από την θάλασσα, αμέσως μετά το μπάνιο της με ένα βρεγμένο γαλάζιο-γκρι φόρεμα, κολλημένο στο υπέροχο κορμί της, με ένα παράστημα περήφανο και ελληνικό, τινάζοντας τα κατάμαυρα μαλλιά της, πριν τα σκουπίσει περίτεχνα με μια ολόλευκη πετσέτα. 

Μια σπάνια εικόνα που κρατώ χρόνια στην μνήμη μου, μαζί με εκείνο το φιλικό χαμόγελο και το σφίξιμο του χεριού που άνοιξε την γνωριμία μας. 

Ειρήνη Παπά,2009 

Η Ειρήνη με κέρδισε, με αναστάτωσε τότε και ποτέ δεν ξεχνούσε τα επόμενα χρόνια, όταν με συναντούσε κατά την ενασχόλησή μας με τον Μάνο με το "Σχολείον", να με αντιμετωπίζει εγκάρδια. 

Η καλή αρχιτεκτονική δεν προκύπτει τυχαία. Είναι αποτέλεσμα της ποιότητας των ανθρώπινων σχέσεων και αισθημάτων που την καθορίζουν. Είναι τελικά όπως επισημαίνει ο Δημήτρης Φατούρος, "μια μορφή Ευτυχίας!" 

Ακολουθεί το τρίτο μέρος της αφήγησης του Μάνου Περράκη: 

ΘΕΑΤΡΟ ΓΑΛΗΝΕΑ ΣΤΑ ΙΛΙΣΙΑ 

1986 

Μάνος Περράκης, θέατρο Γαληνέα στα Ιλίσια, Γενική άποψη του εσωτερικού του θεάτρου 

Το 1986 πραγματοποιείται το θέατρο Ιλίσια της Νόνικας Γαληνέα και του Αλέκου Αλεξανδράκη στο χώρο του κινηματογράφου Ιλίσια. Εδώ, ανασηκώσαμε την πλατεία από κάτω μέχρι τον εξώστη, σε ένα νέο ενιαίο κεκλιμένο επίπεδο, με μία πολύ καλή κλίση. 

Μάνος Περράκης, θέατρο Γαληνέα στα Ιλίσια, Κατά μήκος τομή 

Για λόγους ακουστικής τοποθετήσαμε ακουστικά πανέλα πάνω από τη σκηνή, σύμφωνα με τις προτάσεις του ακουστικού Τζεκάκη. Όπως φαίνεται στην τομή και στις κατόψεις που ακολουθούν στο κάτω επίπεδο διαμορφώθηκε η Πειραματική Σκηνή και οι βοηθητικοί χώροι ακριβώς κάτω από την στάθμη της εισόδου. [...]

Για την συνέχεια κάντε ΚΛΙΚ εδώ, αναζητείστε σκρολάροντας  την οριζόντια  ΓΑΛΑΖΙΑ ΖΩΝΗ  και συνεχίστε αφού προσπεράστε τα προηγούμενα και  το παρόν κείμενο.

 

ΜΑΝΟΣ ΠΕΡΡΑΚΗΣ 

ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΑΤΡΑ

ΜΕΡΟΣ 2ο 

Από την Νέα Σκηνή 

του Εθνικού Θεάτρου 

στο Θέατρο Τέχνης 

στην οδό Φρυνίχου

2020 05 06

Όταν το 1991 δόθηκε στον Μάνο Περράκη το χρυσό βραβείο στην Διεθνή Έκθεση Θεατρικού Ντιζάϊν και Αρχιτεκτονικής που οργανώνεται κάθε 4 χρόνια στην Πράγα, όπου συμμετείχαν Γερμανοί, Άγγλοι, Αμερικάνοι και πολλοί άλλοι αρχιτέκτονες, βραβεύτηκε όπως είπαν για την περιπέτεια ενός αρχιτέκτονα στο Θέατρο. 

Για αυτή την περιπέτεια μας μίλησε ο Μάνος στις δύο επόμενες τηλε-συνάξεις της Παρέας Οικονόμου, για τα πάνω από 30 θέατρα που έχει πραγματοποιήσει με την παράλληλη προβολή από πλευράς μου ενός αναλυτικού Power Point που είχαμε από κοινού προετοιμάσει. Μια προφορική μαρτυρία που πραγματοποιήθηκε στις 06 Μαϊου 2020, εν μέσω κορονοϊού, παρουσία των συνδαιτυμόνων που αυτή φορά ήταν οι Γιώργος Μαδεμοχωρίτης, Μάκης Κωστίκας, Ράνια Κλουτσινιώτη Λίλος Γρηγοριάδης, Βασίλης Γιαννάκης, Δημήτρης Διαμαντόπουλος και Γιώργος Τριανταφύλλου. 

Τα θέατρα παρουσιάστηκαν κατά χρονολογικά σειρά, ξεκινώντας με την πρωτοποριακή Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου το 1970 και καλύπτοντας μια διαδρομή μέχρι σήμερα, 50 χρόνων. Πέρα από το ενδιαφέρον αυτής της εξελικτικής πορείας που κορυφώνεται με τα θέατρα στην Ρώμη και στην Βαλέντσια της Ισπανίας, αξίζει νομίζω κάποια στιγμή να επιχειρηθεί και μια διαφορετική ταξινόμηση που θα ακολουθεί και θα αναλύει την τυπολογία των θεάτρων που μελέτησε ο Μάνος Περράκης: 

Θέατρα ανοιχτά, θέατρα κλειστά, θέατρα νέα ή επεμβάσεις σε υφιστάμενα κτίρια, θέατρα με σταθερές ή εναλλακτικές διατάξεις αλλά και πλωτά θέατρα ακόμη και περιστρεφόμενα, θέατρα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, θέατρα που το κλασσικό κοίλο παραλλάσσεται σε σχέση με το φυσικό έδαφος και το σχήμα, θέατρα στον αστικό ιστό αλλά και στο φυσικό τοπίο. Θέατρα με βασικό δομικό το ξύλο ή το μπετόν και την πέτρα ή το μάρμαρο. 

Ο Περράκης σε όλη αυτή την διαδρομή, συνεργάστηκε με σημαντικούς ανθρώπους του θεάτρου και συνέβαλε με τις ευρηματικές του προτάσεις και λύσεις σε πρωτοποριακές σκηνοθετικές επιλογές και πειραματισμούς. Εντελώς αθόρυβα πέρασαν από το γραφείο του σημαντικές προσωπικότητες διεθνούς κύρους που συνέβαλαν στις επιλογές του. 

Στο Θέατρο της Γης στην Θεσσαλονίκη ο Περράκης ξεναγεί φίλους και συνεργάτες, 1998. Μεταξύ άλλων διακρίνονται: 

Πρώτη σειρά από αριστερά: Μανώλης Τζεκάκης , Μίμης Φατούρος, Κώστας Τσόκλης, Ειρήνη Παππά, Ευάγγελος Βενιζέλος, Ζυλ Ντασσέν, Ανδρέας Βουτσινάς, Ελένη Χατζηαργύρη, Μιχάλης Κακογιάννης, 

Δεύτερη σειρά από δεξιά: Κώστας Τσιάνος, Σόνια Θεοδωρίδου, Γιώργος Κουρουπός, Μίνως Βολανάκης, Διονύσης Φωτόπουλος, Μάνος Περράκης, Σπύρος Μερκούρης 

Τρίτη σειρά από αριστερά: Ξένια Καλδάρα, Γιώργος Ζιάκας Μιράντα Ζαφειροπούλου, Λευτέρης Βογιατζής, Αντώνης Κυριακούλης, Μυρτώ Περράκη, Νόνικα Γαληνέα, Πίτερ Μίλλερ 

Και στα μετόπισθεν: Λάμπρος Λιάβας, Ράια Μουζενίδου, Λευτέρης Παπαδόπουλος, Ίρις Περράκη, Γιάννης Μαρκόπουλος και άλλοι 

Άνθρωποι του θεάτρου σκηνοθέτες, ηθοποιοί, σκηνογράφοι, φωτιστές ακουστικοί, μουσικοί αλλά και εικαστικοί και γενικότερα άνθρωποι της τέχνης. Όλοι αυτοί μαζί με επιλεγμένους τεχνίτες συνέβαλλαν με τις απόψεις τους στην υλοποίηση υψηλού επιπέδου αρχιτεκτονικών μελετών αλλά και στην κατασκευή θεατρικών χώρων.

 

Ο Περράκης λάτρης της λεπτομέρειας και δεινός σχεδιαστής παραδίδει με τους συνεργάτες τους, μοναδικά σχέδια και σκίτσα που ήδη φυλάσσονται στα Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη. Σχέδια που σέβονται τους ανθρώπους που τα υλοποιούν, μαστόρια και κατασκευαστές και του το ανταποδίδουν. Και μαζί τους, δίπλα τους επιβλέπει και παρακολουθεί δίνοντας κατευθύνσεις μέχρι την τελική ολοκλήρωση. Αξίζει πραγματικά να μεγεθύνετε κάποια σχέδια που παρουσιάζονται στην συνέχεια και να ανακαλύψετε σε αυτά ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες. 

Πέρα από την επεξεργασία των κτιρίων ο Περράκης ειδικά στα υπαίθρια ανοιχτά θέατρα νοιάζεται για την καλύτερη δυνατή ένταξη στο τοπίο, την εξασφάλιση θέας και βέβαια για την φύτευση και τις διαμορφώσεις του εξωτερικού χώρου που χειρίζεται με ευαισθησία. 

Κλείνω με το θέμα του κοίλου των θεάτρων που τον απασχολεί και τα διερευνά σε διαφορετικές εκφάνσεις ξεκινώντας με τα αρχαία και τα ρωμαϊκά θέατρα, την Επίδαυρο και το Ηρώδειο τα αποτυπώνει και τα μελετά διεξοδικά και προχωρεί στις δικές του σύγχρονες εκφάνσεις που έχουν ξεχωριστό ενδιαφέρον. 

Τέλος ο ίδιος σημειώνει ξεκινώντας ότι : Έχω κάνει γύρω στα 30 θέατρα συγχρόνως με όλα τα άλλα έργα που κάνουμε σαν αρχιτέκτονες. Άλλοτε πολύ ενδιαφέροντα πράγματα και άλλοτε ολιγότερο ενδιαφέροντα. Άλλοτε πράγματα που έχουν να κάνουν με την επιβίωσή μας και άλλοτε πράγματα με ποιότητες πολιτιστικού περιεχομένου. Όπως ήταν το Βυζαντινό Μουσείο και το άλλο μουσείο στη Θεσσαλονίκη και το Μουσείο Τσόκλη στην Τήνο. 

Στην αφήγηση που ακολουθεί ο Μάνος Περράκης σχολιάζει συνοπτικά τις εικόνες που προβάλλονται ακολουθώντας την γνωστή φράση «μια εικόνα χίλιες λέξεις». 

ΝΕΑ ΣΚΗΝΗ ΕΘΝΙΚΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ 

1970-1972

 

Μάνος Περράκης: 

Η υπόθεση του θεάτρου για μένα ξεκινάει με το Εθνικό Θέατρο όταν ο Τάκης Μουζενίδης, ένας πολύ προικισμένος άνθρωπος του θεάτρου, μου ζήτησε να δούμε μαζί την αίθουσα των δοκιμών αναζητώντας πώς θα μπορούσε να διευθετηθεί ο χώρος και οι θέσεις των καθισμάτων έτσι ώστε να μπορεί ο κόσμος να παρακολουθήσει κάποια φορά καμιά πρόβα. Αυτή ήταν η αρχή. 

Για την συνέχεια κάντε ΚΛΙΚ εδώ, αναζητείστε την κίτρινη ζώνη και συνεχίστε αφού προσπεράστε το παρόν κείμενο.

 

ΜΑΝΟΣ ΠΕΡΡΑΚΗΣ 

από το γραφείο του Δεσποτόπουλου 

στην περιπέτεια των θεάτρων 

Μάνος Περράκης 

Μια ξεχωριστή αφήγηση 

στις τηλε-συνάξεις 

της Παρέας Οικονόμου[1]

σε τέσσερις συνέχειες

Ξεκινά σήμερα, και θα συνεχιστεί στις ημέρες των διακοπών μας, η παρουσίαση σε τέσσερις συνέχειες, της σειράς αφηγήσεων του αρχιτέκτονα Μάνου Περράκη στο πλαίσιο των τηλέ-συνάξεων της Παρέας του Οικονόμου, που πραγματοποιήθηκαν τις Τετάρτες την περίοδο του lockdown. 

Πρόκειται για ανέκδοτες αφηγήσεις που σχολιάζονται και από τους υπόλοιπους συνδαιτημόνες της Παρέας και ξεκινούν με την επιστροφή του Μάνου Περράκη στην Ελλάδα από τις σπουδές του στην Βιέννη το 1965, την ενασχόλησή του αρχικά στο γραφείο Δημήτρη Φατούρου-Βασίλη Γιαννάκη και στην συνέχεια στο γραφείο του καθηγητή Ιωάννη Δεσποτόπουλου. 

Στις δύο επόμενες τηλε-συνάξεις ο Περράκης παρουσίασε, σε συνδυασμό με την παράλληλη προβολή σχετικού Power Point, το σύνολο των πάνω από 30 θεάτρων που ό ίδιος έχει μελετήσει και πραγματοποιήσει από το 1970 μέχρι σήμερα και για τα οποία το 1991 κέρδισε το χρυσό βραβείο στην Διεθνή Έκθεση Θεατρικού Ντιζάϊν και Αρχιτεκτονικής, που διοργανώνεται κάθε 4 χρόνια στην Πράγα, εκπροσωπώντας την Ελλάδα μαζί με τον Διονύση Φωτόπουλο. 

Διονύσης Φωτόπουλος

Ο Μάνος Περράκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο το 1937 και σπούδασε αρχιτεκτονική στην Ακαδημία Εφαρμοσμένων Τεχνών στην Βιέννη. Ίδρυσε το γραφείο του στην Αθήνα το 1967. Είναι ένας άνθρωπος της Τέχνης με σημαντικές συνεργασίες με εικαστικούς και ανθρώπους του θεάτρου, που συμμετέχουν έμμεσα ή άμεσα στο σημαντικό αρχιτεκτονικό του έργο. 

Με τον Μάνο μας συνδέει μια πολύ στενή φιλία από την δεκαετία του ΄70 που σαν νέος αρχιτέκτονας δούλεψα στο γραφείο του και από τότε βιώνουμε κοινές αγωνίες για την αρχιτεκτονική, μέσα από ξεχωριστές συνεργασίες. Με συγκινεί η σεμνότητα και το ήθος που χαρακτηρίζει τις αρχιτεκτονικές του προσεγγίζεις και εύχομαι γρήγορα να μας παρουσιάσει το συνολικό του έργο στα θέατρα, στην έκθεση που προετοιμάζεται για το 2023 σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη. 

Ακολουθεί το πρώτο μέρος της σημαντικής αυτής αφήγησης, που αναρτάται ταυτόχρονα στην ειδική σελίδα στην δεξιά στήλη (PAGES) αυτού του blog με τίτλο ΜΑΝΟΣ ΠΕΡΡΑΚΗΣ: ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΘΕΑΤΡΑ, μαζί με τις επόμενες που θα ακολουθήσουν και θα δημοσιευτούν μέσα στον Αύγουστο. 

Η παρουσίαση αυτή ακολουθεί τις επιτυχημένες συζητήσεις στις τηλε-συνάξεις που είχαν προηγηθεί με θέμα την αποκατάσταση των σεισμοπλήκτων στην Σαντορίνη του 1956 με κεντρικό αφηγητή τον Βασίλη Γρηγοριάδη και παρουσιάστηκαν σε αυτό το blog: 

Στις 06 Απριλίου 2020 εδώ 

Στις 13 Απριλίου 2020 εδώ 

Στις 22 Απριλίου 2020 εδώ 

ΜΕΡΟΣ 1ο 

Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΟΝ ΙΩΑΝΝΗ ΔΕΣΠΟΤΟΠΟΥΛΟ 

Ι.Γ. Δεσποτόπουλος 

Αρχιτέκτων 

Prof. Jan Despo 

Η πλακέτα έξω από το γραφείο του, Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO Πηγή: www.lifo.gr

Η πρώτη αφήγηση του Μάνου Περράκη πραγματοποιήθηκε στην τηλε-σύναξη της Τετάρτης 22 04 2020, με την παρουσία των αρχιτεκτόνων όπως διακρίνονται στην εικόνα από άνω αριστερά: Γιώργου Μαδεμοχωρίτη, Μάκη Κωστίκα, Ράνιας Κλουτσινιώτη, Βασίλη Γιαννάκη, Μάνου Περράκη, Δημήτρη Διαμαντόπουλου, Λίλου-Βασίλη Γρηγοριάδη και Γιώργου Τριανταφύλλου. 

Το κείμενο που ακολουθεί προέκυψε από την ακριβή απομαγνητοφώνηση αυτής της αφήγησης-συζήτησης, με ελάχιστες μικρο-επεμβάσεις έτσι ώστε να διατηρηθεί η αμεσότητα του προφορικού λόγου:

Μάνος Περράκης: Επέστρεψα στην Ελλάδα από τις σπουδές μου στην Βιέννη το 1965. Ήξερα τον Δεσποτόπουλο από τη Σουηδία και του ζήτησα να πάω να δουλέψω στο γραφείο του. Μου είπε λοιπόν ότι: «δεν μπορώ αυτήν την περίοδο, αλλά σε λίγο καιρό». Ήταν τότε το 5ο συνέδριο (του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων) και είχα πάει εκεί την ημέρα που μιλούσε ο Δοξιάδης. Φεύγοντας, συναντάει ο Δεσποτόπουλος, που είμαστε μαζί, τον Φατούρο και τον ρώτησε εάν θέλει κανέναν άνθρωπο για το γραφείο τους και ο Φατούρος απάντησε θετικά. Για λίγο όμως, του είπε ο Δεσποτόπουλος. 

Για την συνέχεια κάντε ΚΛΙΚ εδώ.

---

[1] Βλέπε εδώ 

annexM 

 ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΡΙΒΑΣ: 

“ΔΟΜΕΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ” 

Σαν σε θερινό σινεμά 

στον Κήπο του Μεγάρου Μουσικής 

H Άννα Καφέτση διευθύντρια του annexM, κέντρου για τις εικαστικές τέχνες στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, συνεχίζει να οργανώνει με τον δικό της τρόπο, σημαντικές εκθέσεις τόσο σε απόκρυφους εσωτερικούς χώρους όσο και στον Κήπο. Βαθύς γνώστης των εξελίξεων στην Τέχνη τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, επιλέγει εξαιρετικούς καλλιτέχνες και δίνει ταυτόχρονα και την δυνατότητα να αναδειχθούν και νέοι επιμελητές με σημαντικά βιογραφικά. 

Άννα Μαρία Κάντα 

Αυτή την φορά επέλεξε την Άννα Μαρία Κάντα, κάτοχο διδακτορικού τίτλου στην Ιστορία της Τέχνης (UCL, University of London), ως επιμελήτρια για να οργανώσει την ατομική έκθεση του Γιώργου Δρίβα με τίτλο «Δομές Συναισθημάτων» που εγκαινιάστηκε στον Κήπο του Μεγάρου 23 Ιουλίου 2020 και θα λειτουργεί μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου καθημερινά, μετά την δύση του ηλίου και μέχρι τα μεσάνυχτα. Τον Γιώργο Δρίβα είχε ξαναπαρουσιάσει η Άννα Καφέτση το 2009, στην πρώτη του ατομική έκθεση στο Ωδείο Αθηνών (ΕΜΣΤ) με τίτλο “(un-)documented”. 

Γιώργος Δρίβας,  Photo by Efi Gousi

Τρεις νέες παραγωγές του Γιώργου Δρίβα, κατανέμονται σε διακεκριμένες θέσεις στον κήπο του Μεγάρου με κοινή θεματική την εμπειρία του χρόνου και το πώς την βιώνουμε. Τρεις βιντεοεγκαταστάσεις που φέρνουν τον θεατή αντιμέτωπο με ένα ιδιότυπο ρεπερτόριο χαρακτήρων στο πλαίσιο διαφορετικών αφηγηματικών δομών. 

Επισκεφτήκαμε την έκθεση από την οδό Κόκκαλη κάτω από το φως του φεγγαριού, λίγες ημέρες μετά τα εγκαίνια, έχοντας την τύχη να μας ξεναγήσει η επιμελήτρια Άννα Μαρία Κάντα. Παράλληλα είμαστε αποφασισμένοι να διαθέσουμε χρόνο για να παρακολουθήσουμε τις βιντεοεγκαταστάσεις από την αρχή μέχρι το τέλος, σαν σε θερινό σινεμά, ξεπερνώντας το γνωστό σύνδρομο που μας διακατέχει να τις προσπερνάμε, συνήθως στις μεγάλες εκθέσεις όπου επικρατούν τα συμβατικά έργα τέχνης. 

Από τις τρεις βιντεοεγκαταστάσεις της έκθεσης Empirical Data 2.0 [2019], Aeonium [2020] και Kaizo [2020] που είναι κατανεμημένες σε τρεις διακεκριμένες θέσεις του Κήπου περισσότερο με καθήλωσαν οι δύο πρώτες. 

Το έργο Empirical Data 2.0 [2019], είναι η δεύτερη εκδοχή ενός έργου που είχε δημιουργηθεί το 2009. Μια δικάναλη εγκατάσταση που παρουσιάζει ταυτόχρονα δύο εκδοχές και αφορά έναν ξένο ο οποίος παρακολουθείται από κάποιον αόρατο που δεν γνωρίζουμε και παρακολουθούμε την πορεία από την ανωνυμία στην καταξίωση. Οι κινήσεις του καταγράφονται, η ζωή του γίνεται ένα άθροισμα εμπειρικών δεδομένων. Στην αριστερή πλευρά της οθόνης παρατηρούμε τον γεωργιανής καταγωγής ηθοποιό Δαβίδ Μαλτέζε, σαν ένα χαρακτήρα του βωβού κινηματογράφου, να κινείται σε παράξενους χώρους με ένα ιδιότυπο αρχιτεκτονικό ενδιαφέρον και στην δεξιά πλευρά ο Μαλτέζε μετά από δέκα χρόνια σχολιάζει σε ένα μακρύ μονόλογο σαν παρατηρητής του εαυτού του, σε μια παλινδρόμηση ανάμεσα στο παρόν και στο μέλλον. 

Αξίζει πραγματικά να απολαύσετε επί 30 λεπτά σε αυτή την διπλή προβολή την εξαιρετική φωτογραφία και κυρίως το συναρπαστικό και στοχαστικό, παράλληλα κείμενο του μονολόγου που σε συνδυασμό με την εναλλαγή των εικόνων σε ένα γοητευτικό μοντάζ, συγκροτείται μια υψηλού επιπέδου εικαστική αφήγηση. 

Μία αφήγηση που αναδύει στον θεατή σκέψεις, αγωνίες και ερωτηματικά προκαλώντας τον να διεισδύσει στα ενδότερα αυτού του ιδιότυπου υψηλού επιπέδου έργου τέχνης, αλλά και της ψυχής του. 

Το αυτό ισχύει και για το επόμενο έργο. 

Το Aeonium [2020] είναι μια πεντακάναλη εγκατάσταση με πέντε χαρακτήρες που είναι εγκλωβισμένοι σε ένα θερμοκήπιο, συνομιλούν ανά δύο και ποτέ σαν σύνολο και αντιμετωπίζουν λεκτικά και συναισθηματικά ένα φοβερό γεγονός, μια καταστροφή που δεν αποκαλύπτεται, ενώ παράλληλα δεν διαφαίνεται κάποια διέξοδος. 

Παρά την επιδιωκόμενη χωρική και χρονική απροσδιοριστία, η αρχιτεκτονική του θερμοκηπίου, η υψηλού επιπέδου χωροθέτηση των σχετικά σπάνιων φυτών στο χώρο και οι ανθρώπινες φιγούρες παραπέμπουν σε άλλες εποχές, που φαίνεται να προσομοιάζουν στην ατμόσφαιρα του Downton Abbey, της εποχής των ένδοξων πύργων των αριστοκρατικών οικογενειών του Ηνωμένου Βασιλείου. 

Οι πέντε χαρακτήρες μέσα σε αυτή την ερμητικά κλειστή, ζηλευτή ατμόσφαιρα, προσπαθούν συνομιλώντας να καταλάβουν τί τους συμβαίνει και να εξηγήσουν το ανεξήγητο, σε ένα κόσμο ερμητικά κλειστό στις εξωτερικές συνθήκες, διάφανο και εύθραυστο στην αλλαγή. 

(διάρκεια 20 λεπτά) 

Τέλος το τρίτο έργο με τίτλο Kaizo [2020], μια πολυκάναλη βιντεοεγκατάσταση που εκτείνεται στο γρασίδι, αναφέρεται στους αφηγηματικούς αλγοριθμικους κόσμους του βιντεοπαιχνιδιού και ο όρος σημαίνει το χακαρισμένο παιχνίδι. 

Το βιντεοπαιχνίδι μιμείται την μορφή και την δομή των φυτικών οργανισμών όπως υποδηλώνουν οι εικόνες του έργου, ένα αυτορυθμιζόμενο σύστημα που αυτοεπιδιορθώνεται και μετασχηματίζεται κάθε φορά που αντιλαμβάνεται μια εξωτερική απειλή. Το έργο είναι μια αλληγορία για ένα κόσμο που είναι εγκλωβισμένος σε ένα κλειστό σύστημα χωρίς σημεία εισόδου εξόδου. 

Σπεύσατε για μια ξεχωριστή «μετά θεαμάτων» περιπλάνηση  στον δροσερό Κήπο του Μεγάρου. Μπορείτε να παρκάρετε στον ανοιχτό χώρο στην οδό Κόκκαλη, λίγο πριν την είσοδο στο γκαράζ του Μεγάρου που αυτή την περίοδο είναι κλειστό. 

Ο Γιώργος Δρίβας πέρα από την υψηλού επιπέδου εικαστική, αρχιτεκτονική και σκηνοθετική ματιά του, έχει συγκροτήσει μια καλοκουρντισμένη μεγάλη ομάδα άξιων συνεργατών, που αξίζει να διαβάσετε στο τέλος των προβολών. Ηθοποιοί, τεχνικοί και άλλες ειδικότητες συνέβαλαν με τον καλύτερο τρόπο στην υλοποίηση αυτών των άρτιων παραγωγών, επιβεβαιώνοντας ότι ζούμε σε μια εποχή που δίπλα στους μοναχικούς καλλιτέχνες κυριαρχούν και εκείνοι που πασχίζουν στο πλαίσιο πολύτιμων συνεργασιών και καταφέρνουν να επιβιώνουν ακόμη και στην Ελλάδα αυτά τα δύσκολα χρόνια. 

Αναμφισβήτητα ο Δρίβας είναι έναν καταξιωμένος καλλιτέχνης, έχει εκπροσωπήσει την Ελλάδα στην Μπιενάλε της Βενετίας το 2017 και έχει αποσπάσει πολλές διακρίσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό διαθέτοντας ένα πλούσιο βιογραφικό. 

Η ανάρτηση αυτή  στηρίχθηκε σε προφορικές αφηγήσεις και στο κείμενο της αφισέτας-καταλόγου της επιμελήτριας Άννας Μαρίας Κάντα, που διατιθεται στην έκθεση.

Άννα-Μαρία Κάντα

Σύντομο βιογραφικό σημείωμα 

Η Άννα-Μαρία Κάντα πραγματοποίησε προπτυχιακές σπουδές στη Νομική (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών) και μεταπτυχιακές σπουδές στη Σύγχρονη Θεωρία της Τέχνης (Goldsmiths, University of London) και στη Μουσειολογία (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών). Είναι κάτοχος διδακτορικού τίτλου στην Ιστορία της Τέχνης (UCL, University of London). Η διδακτορική της έρευνα πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του ιδρύματος Ωνάση. Το 2019 ήταν μεταδιδακτορική υπότροφος του Ζentralinstitut für Κunstgeschichte του Μονάχου. Για τα ακαδημαϊκά έτη 2020-2023 θα είναι υπότροφος Leverhulme Early Career Fellow στο Τμήμα Ιστορίας της Τέχνης του Πανεπιστημίου του York. 

Έχει εργαστεί ως ερευνήτρια, μεταξύ άλλων, για το Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, την Tate του Λονδίνου και την επιμελητική πλατφόρμα Archaeology of the Final Decade. Έχει επιμεληθεί την ομαδική έκθεση Βανγκάρντ για το Πεδίο Δράσης Κόδρα (Εβραϊκό Μουσείο Θεσσαλονίκης, 10 Σεπτεμβρίου-30 Νοεμβρίου 2013) και την έκθεση Γιώργος Δρίβας, Δομές Συναισθημάτων για το annexM – Κέντρο Εικαστικών Τεχνών Μεγάρου Μουσικής Αθηνών (Κήπος Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, 23 Ιουλίου-20 Σεπτεμβρίου 2020).

 Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση