Sunday, January 27, 2019



ΤΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ 
ΚΑΙ ΤΟ ΠΩΛΗΤΗΡΙΟ 
ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ 
ΑΝΑΒΑΘΜΙΖΟΝΤΑΙ 



Τρία ακριβώς χρόνια πριν, στις 26 Ιανουαρίου 2016, σε ανάρτηση σε αυτό το μπλογκ, με υπότιτλο η «Ασπασία Λούβη απογειώνει τα πωλητήρια των Μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων» προβλήθηκε μία εξαιρετική πρωτοβουλία. 


Οργανώθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα με υπουργό πολιτισμού τον Νίκο Ξυδάκη και με πρωτοβουλία της Ασπασίας Λούβη, πρόεδρο τότε του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων καλλιτεχνικός διαγωνισμός, με σκοπό να αναδειχθούν designers, αρχιτέκτονες, δημιουργοί, καλλιτέχνες εφηρμοσμένων τεχνών και δημιουργικά γραφεία, επαγγελματίες και φοιτητές που σχεδίασαν το δημιουργικό για την μαζική παραγωγή πολιτιστικών προϊόντων εμπνευσμένων από θεματικές ενότητες εκθεμάτων των Μουσείων ή των ίδιων των Αρχαιολογικών Χώρων και Μνημείων της Ελλάδος. 

Δημήτρης Τζαβάρας

Παρουσιάστηκαν τότε στο Ρομάντσο όλες οι προτάσεις και βέβαια και αυτές που διακρίθηκαν. Με τα δεδομένα εκείνης της εποχής προβλεπόταν ότι τα αντικείμενα αυτά θα ήταν διαθέσιμα στα δημόσια Μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους από τον Μάϊο του 2016. 

Βασιλικη Χριστίνα

Έκτοτε πολλά άλλαξαν. Άλλαξαν υπουργοί και υφυπουργοί, καρατομήθηκε η κυρία Λούβη διατυπώνοντας τεκμηριωμένες βολές, αποκαλύφθηκαν παθογένειες και έντονες αντιδράσεις, υποβλήθηκαν μηνύσεις, άλλαξαν οι πρόεδροι του Τ.Α.Π. και νέα πρόσωπα μπήκαν «στο κάδρο». Τελικά φαίνεται ότι μετά από τρία χρόνια οι δυσκολίες ξεπεράστηκαν. Νέο θεσμικό πλαίσιο που δρομολογήθηκε από τον Υφυπουργό Πολιτισμού Κώστα Στρατή για την αναβάθμιση του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων άνοιξε νέους δρόμους, τόσο για το ασφαλές ηλεκτρονικό εισητήριο, όσο και για τα πωλητήρια. Μία επίσκεψη στο πωλητήριο του Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών αποδεικνύει ότι υπάρχει σημαντική αναβάθμιση και υλοποίηση των στόχων. 

Άποψη από το εσωτερικό του Πωλητηρίου του Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών 

Προηγήθηκε μια τεράστια δουλειά από την Ασπασία Λούβη για την ενίσχυση των υποδομών και αλλαγής των διαδικασιών για να εξασφαλιστούν, μέσω διαγωνισμών, ικανός αριθμός αντικειμένων για να μπορούν να καλυφθούν οι ανάγκες των πωλητηρίων. 



Απόψεις του Πωλητηρίου του Αρχαιολογικού Μουσείου Αθηνών 

Το πωλητήριο διαθέτει σήμερα ένα μεγάλο αριθμό πιστών αντιγράφων από αρχαιολογικά ευρήματα υψηλής ποιότητας σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές. Τα αντίγραφα αυτά γίνονται μόνο από το ΤΑΠ που έχει την εξουσιοδότηση βάσει του νόμου. 

Από την σειρά αυτή παρουσιάζονται στην συνέχεια ενδεικτικά, δείγματα από την πλούσια συλλογή του πωλητηρίου, που πέρα από το ενδιαφέρον των τουριστών αποτελούν αντικείμενα και για το ελληνικό κοινό είτε σαν ξεχωριστά δώρα είτε και σαν έργα τέχνης για τους καθημερινούς μας χώρους κατοίκησης και εργασίας. 

Κεφαλή της Αφροδίτης της Μήλου από το άγαλμα που βρέθηκε στο νησί της Μήλου. Δεύτερο ήμισυ του 2ου αι. π.Χ. 
165 € 

Η «σανδαλιζόμενη Νίκη». Ανάγλυφη, μαρμάρινη πλάκα από το θωράκιο του ναού της Αθηνάς Νίκης στην Ακρόπολη. Γύρω στα 410 π.Χ. 
360€ 
Μουσείο Χανίων. Παιχνίδι από πηλό από το Καβαλομούρι Κισσάμου. 
Τέλος 8ου αι. π.Χ. 
90 € 

Ανάγλυφο από μαρμάρινη βάση αγάλματος Κούρου, με παράσταση «εφήβων κερητιζόντων». Από το Θεμιστόκλειο τείχος στον κεραμεικό. Γύρω στα 490 π.Χ. 
115 € 

Μαρμάρινο ανάγλυφο αθλητή δαφνοστεφανωμένου. Βρέθηκε κοντά στον ναό της Αθηνάς στο Σούνιο. Περίπου 460 π.Χ.
135 € 

Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου. Άγαλμα Αφροδίτης ή Νύμφης καθισμένης σε βράχο. Από την πόλη της Ρόδου. Τέλος 2ου-αρχές 1ου αι. π.Χ. 
400 € 

Μαρμάρινη κεφαλη νέας από την Αθηναϊκή Αρχαία Αγορά. 
Δεύτερο ήμισυ του 1ου αι. π.Χ. 
75 € 

Μαρμάρινο γλυπτό Tritonis (γυναίκα με ουρά δελφινιού) που χρησιμοποιείτο σαν υπόβαση του θρόνου του Μεγάλης Θεάς στα Λυκόσουρα Αρκαδίας, 2ος αι. π.χ. 
350 € 



Περιστέρι αφιερωμένο στην Αφροδίτη. Από το Δαφνί Αττικής Ελληνιστικής περιόδου. Το πρωτότυπο είναι κατασκευασμένο από μάρμαρο. 
30 €  

Αντίγραφο από μουσικό όργανο από το Μινωικό νεκροταφείο στους Φούρνους , Αρχάνες, Κρήτη. Περίπου 1800 π.χ. 
60 € 

Τα νέα αντικείμενα που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού του 2016, αφορούν κυρίως είδη πορσελάνης, μαντήλια, τσάντες, καπελάκια και μπλουζάκια T-shirt. Αποτελούν την δεύτερη ενότητα που εκτίθεται στο πωλητήριο, όχι όμως με τον καλύτερο τρόπο. 

Τα είδη πορσελάνης π.χ είναι «εγκλωβισμένα» σε ένα πυκνό πλέγμα που οι σκιές του συγχέονται με τα εκθέματα και έχουν τοποθετηθεί πολύ χαμηλά, μέχρι την στάθμη του δαπέδου. 


Το έντονο πυκνό πλέγμα ραφιών υποδέχεται τα αντικείμενα πορσελάνης που είναι τοποθετημένα μέχρι το πάτωμα, δημιουργώντας σύγχυση με τις πολλαπλές σκιές. 



Σχεδιασμός Δημήτρης Τζαβάρας
Σχεδιασμός Δημήτρης Κουρκουτης 

Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι από το πωλητήριο του Αρχαιολογικού Μουσείου, παρ΄ όλη την συνολική θετική εικόνα, απουσιάζει η προσεγμένη αρχιτεκτονική επιμέλεια. Η συνολική εικόνα των χώρων του πωλητηρίου, η παρουσίαση των εκθεμάτων και οι φωτισμοί για τα αρχαιολογικά αντικείμενα είναι αποδεκτή και άλλοτε υποδειγματική, αλλά τα νέα προϊόντα προβάλλονται μάλλον αδέξια. Κούπες, τσάντες και μπλουζάκια παρουσιάζονται με τρόπους που δεν αναδεικνύουν τα νέα προϊόντα. Υπάρχει ενίοτε μια αίσθηση προχειρότητας, που τα υποβαθμίζει. Αξιέπαινη βέβαια η προσπάθεια των αρχαιολόγων και των πωλητών, αλλά χρειάζονται  ειδικευμένες χειρονομίες. 




Σχεδιασμός Δημήτρης Κουρκουτής

Εικόνες από την έκθεση με τα μαντήλια και τις τσάντες

Εκτίμησα βέβαια και κάποιες λεπτομέρειες για μένα πολύ σημαντικές που αποκαλύπτουν την σοβαρότητα της όλης προσπάθειας. Κάθε αντικείμενο του διαγωνισμού συνοδεύεται και με την δική του καρτέλα όπου πέρα από το βασικό σχέδιο concept που απεικονίζεται, αναφέρεται και το όνομα του σχεδιαστή. 



Ενδιαφέρουσα είναι η διάταξη για την πώληση των βιβλίων που παρατίθενται σε ένα μεγάλο τραπέζι που επιτρέπει στον επισκέπτη να τα ανακαλύψει και να καθίσει να τα ξεφυλλίσει σε ένα ήρεμο περιβάλλον. 

Εντύπωση προκαλούν οι εξαιρετικά χαμηλές τιμές όλων των εκθεμάτων. Είναι θετικό που είναι προσιτές και πραγματικά αξίζει τον κόπο να επιλέξει κανείς αντικείμενα για κάθε χρήση. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως δημιουργείται μια αίσθηση απαξίωσης ή υποβάθμισης των αντικειμένων. 

Η ένταξη του πωλητηρίου στο υπόγειο του Μουσείου δημιουργεί μια δυσκολία ως προς την πρόσβαση των επισκεπτών με τις σκάλες, μια και δεν υπάρχει ανελκυστήρας. Το πρόβλημα κάπως μετριάζεται μια και βρίσκεται δίπλα στο cafe. 


Μικρό τμήμα πωλητηρίου με βιτρίνες, όπου τα προϊόντα παρουσιάζονται καλύτερα, αποτελεί ένα είδος κράχτη στο Ισόγειο του Μουσείου που προετοιμάζει τον επισκέπτη να κατέβει στο πωλητήριο στο υπόγειο. 


Τα είδη πορσελάνης προβάλλονται καλύτερα στο μικρό εκθετήριο, όπως και τα μαντήλια

Θα μπορούσε βέβαια ένας ή δύο από τους πολλούς απασχολούμενους στο υπόγειο να εξυπηρετεί κάποιους πελάτες με κινητικές δυσκολίες στο ισόγειο, ζητώντας με εσωτερικό τηλέφωνο να φέρνουν τις επιλογές τους, αλλά και να κατευθύνουν το κοινό προς το κεντρικό πωλητήριο.  Η μικρή πινακίδα εν μέσω του πλήθους των επισκεπτών δεν αρκεί.

Το σκηνικό ομοίωμα εργαστηρίων στον προθάλαμο του πωλητηρίου αποτελεί μια υπερρεαλιστική προσομοίωση, διδακτική μεν όχι όμως και επιτυχής. Όσο επιδιώκεται μια «ακριβής» αναπαράσταση με κάθε είδους αντικείμενα, τελικά απουσιάζει η ουσία που θα προέκυπτε μέσα από μια αφαιρετική και παράλληλα εικαστική διαδικασία. Σε κάθε περίπτωση βέβαια η υπόμνηση του έργου των αντιγράφων των μινωικών τοιχογραφιών και μεταλλικών αντικειμένων των πατέρα και γιο Εmile Gillieron, και της ιστορίας των εργαστηρίων αντιγράφων του ΤΑΠ από το 1893, είναι πολύτιμη. 


















Μικρές εκθέσεις με εκθέματα που δεν πωλούνται εμπλουτίζουν τον εκθεσιακό χώρο του πωλητηρίου. Μια συμπληρωματική πρωτοβουλία της αρχαιολόγου Μιμίκας Γιαννοπούλου, υπεύθυνης του τομέα Πολιτιστικών Προϊόντων-Πωλητηρίων και εκλαϊκευμένων εκδόσεων του ΤΑΠ. 

 Καλλιτέχνες εμπνευσμένοι από τον κόσμο των αρχαιολογικών ευρημάτων εκθέτουν έργα τους, όπως του καταξιωμένου γλύπτη και προϊστάμενου του εργαστηρίου Στέλιου Γαβαλά, καθώς και του αγγειογράφου Θωμά Κοτσιγιάννη τα αγγεία του οποίου εκτίθενται, είναι πιστοποιημένα αλλά δεν πωλούνται. 


Από την έκθεση με τα αγγεία του αγγειογράφου Θωμά Κοτσιγιάννη 

Φαίνεται ότι στο πλαίσιο αυτό γρήγορα θα προχωρήσουν οι αναβαθμίσεις και άλλων αρχαιολογικών χώρων και Μουσείων. Ήδη το προβληματικό πωλητήριο της Ακρόπολης έχει κλείσει προς πλήρη ανακαίνιση. 

Η εγκεκριμένη από το ΚΑΣ την Τρίτη 20 Ιανουαρίου 2015 απόφαση για προκήρυξη διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την πλήρη ανακατάταξη των απαράδεκτων εγκαταστάσεων εξυπηρέτησης κοινού στην Ακρόπολη προφανώς και δυστυχώς έχει εγκαταλειφθεί. (βλέπε σχετική ανάρτηση εδώ ). 


Sunday, January 20, 2019


RS SPRACH / DIMAND: 
AGEMAR BUILDING 

πλοίο κατέπλευσε
εν ηρεμία στην Καλλιθέα 


Photo Nikos Daniilidis

















Τις τελευταίες ημέρες ήρθε στα χέρια μου ο εντυπωσιακός τόμος για το νέο κτίριο της Agemar στην Καλλιθέα που σχεδίασε και παρακολούθησε η αρχιτέκτων Ρένα Σακελλαρίδου του γραφείου RS SPRACH. Εδώ στεγάζονται πλέον τα κεντρικά γραφεία (headquarters) του ομίλου Angelicoussis Shipping Group Limited


Μία προσεγμένη έκδοση της εταιρείας Dimand που είχε την ευθύνη της διαχείρισης του έργου, την οποία επιμελήθηκε η Ιωάννα Κωστίκα, με φωτογραφικό υλικό από την περίοδο της κατασκευής μέχρι την ολοκλήρωση του έργου, τραβηγμένο από τον φωτογράφο Νίκο Δανιηλίδη. 


Photo Nikos Daniilidis 

Το βιβλίο αυτό δεν κυκλοφορεί. Τυπώθηκε σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων. Αποτελεί την πρώτη δημόσια έντυπη ολοκληρωμένη παρουσίαση του τολμηρού αυτού κτιρίου που έχει προκαλέσει εδώ και καιρό σειρά θετικών κυρίως συζητήσεων και είναι υποψήφιο για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Σύγχρονης Αρχιτεκτονικής Mies van der Rohe, 2019. Έχει επίσης διακριθεί με το πρώτο βραβείο για τον αρχιτεκτονικό φωτισμό που επιμελήθηκε η Ελευθερία Ντεκώ στα Darc awards το Δεκέμβριο του 2018. 


Photo Nikos Daniilidis 

Προσωπικά, εδώ και καιρό έχω την αίσθηση ότι πρόκειται για ένα κτίριο που παραπέμπει σε ένα πλοίο που καταπλέει και αντανακλάται πάνω σε μια υδάτινη διαμόρφωση, που το περιβάλει. Ένα γλυπτό στο αστικό τοπίο, με μειούμενες ή αυξανόμενες καθ΄ ύψος καμπύλες ζώνες από λευκό μάρμαρο, που συγκροτούν ένα πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα σχεδιαστικό και κατασκευαστικό επίτευγμα. Μία ξεχωριστή ένταξη καμπυλόσχημου κτιρίου στον ιπποδάμειο αστικό ιστό, που απελευθερώνει τον δημόσιο χώρο διευρύνοντας ευχάριστα το κενό ανάμεσα στα κτίρια. 

Photo Nikos Daniilidis 

Όλα ξεκίνησαν το 2010 με  ένα κλειστό αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, που προκήρυξε η ιδιοκτήτρια εταιρεία σε δύο φάσεις, στον οποίο συμμετείχαν έξη γνωστά αρχιτεκτονικά γραφεία: 


AETER ARCHITECTS 

AVP ARCHITECTS 

KOKKINOU-KOURKOULAS ARCHITECTS & ASSOCIATES 


3SK ARCHITECTS 

TOMBAZIS ARCHITECTS 

ALEXANDROS SAMARAS & ASSOCIATES (Δεύτερη φάση) 

RENA SAKELLARIDOU – RS SPRACH (Δεύτερη φάση) 

Είναι προφανές ότι η μελέτη του γραφείου RENA SAKELLARIDOU – RS SPRACH που διακρίθηκε, ξεχωρίζει με διαφορά ως προς την μορφολογία του, σε σχέση με τις υπόλοιπες συμμετοχές και βέβαια είναι θεαματική και η εξέλιξη της λύσης που προέκυψε στην πορεία της μελέτης. Μια εξπρεσιονιστική χειρονομία που έβαζε ένα στοίχημα ως προς την δυνατότητα επίλυσης και κατασκευής κυρίως των καμπύλων αρχιτεκτονικών στοιχείων, καθώς και ως προς την ένταξη στον αστικό ιστό. Και το στοίχημα αυτό φαίνεται ότι κερδήθηκε. 


Είχα την τύχη να επισκεφθώ το εργοτάξιο κατά την διάρκεια της κατασκευής, να ξεναγηθώ από την Ρένα Σακελλαρίδου και να ανακαλύψω τις αμέτρητες αρχιτεκτονικές χειρονομίες και επιλογές που διαπερνούν όλο το κτίριο και απαιτούν εξαιρετικά ευρηματικές και πρωτότυπες κατασκευαστικές λεπτομέρειες με στόχο την τελική εικόνα μιας απέριττης ρέουσας και ήρεμης μορφολογικής προσέγγισης. Με τα δεδομένα αυτά προέκυψε ένα κτίριο ενταγμένο με τον καλύτερο τρόπο στο αττικό τοπίο. 

Photo Nikos Daniilidis 

Εκτιμώ ότι είναι διαφορετική η αίσθηση του κτιρίου βλέποντάς το από τον δρομο και τελείως διαφορετική από τις φωτογραφίες από ψηλά (Bird’s view). Το για πρώτη φορά στην Αθήνα, καμπύλο περίγραμμα του κτιρίου είναι τελικά φιλικό στο αστικό περιβάλλον. Δεν είναι επιθετικό αλλά εκπέμπει μια θηλυκότητα στον περαστικό,  δημιουργώντας μια θετική αίσθηση χωρίς να προκαλεί. 

Ρένα Σακελλαρίδου 

Η Σακελλαρίδου «χτίστηκε» στην κυριολεξία μέσα στο έργο που το παρακολούθησε αδιάκοπα, από την πρώτη ημέρα μέχρι την τελική ολοκλήρωση και τελικά αποτύπωσε σε αυτό την προσωπική της σφραγίδα. 

Ρένα Σακελλαρίδου 

Κατά το διάστημα της κατασκευής σταδιακά μας ενημέρωνε με υψηλού επιπέδου ασπρόμαυρες εικόνες από το ημερολόγιό της στο εργοτάξιο τραβηγμένες με την ματιά του αρχιτέκτονα. Μοναδικές λήψεις, με την αμεσότητα του «γίγνεσθαι», που νομίζω ότι δύσκολα ένας επαγγελματίας φωτογράφος καταφέρνει να καταγράψει. 

Photo Rena Sakellaridou 

Photo Rena Sakellaridou 


Photo Rena Sakellaridou 
Photo Rena Sakellaridou 

Photo Rena Sakellaridou 

Γιατί ο αρχιτέκτονας που πλάθει το έργο και βρίσκεται συνέχεια εκεί μπορεί να αποτυπώνει αυτές τις σπάνιες στιγμές που το έργο του, το φυσικό φως και η οπτική γωνία συνθέτουν και συμπίπτουν με αυτό που έχει οραματιστεί. Ελπίζω το φωτογραφικό αυτό υλικό από τα ημερολόγια εργοταξίου σύντομα να εκτεθεί και να εκδοθεί και σχετικός κατάλογος. 

Photo Rena Sakellaridou 

Μέσα σε μια περίοδο κρίσης το κτίριο αυτό αποτελεί μια φωτεινή εξαίρεση όπου μια εταιρεία χρηματοδοτεί ένα έργο με συγκρατημένο προϋπολογισμό, προκηρύσσει κλειστό αρχιτεκτονικό διαγωνισμό και επιλέγει την πιο τολμηρή λύση και μια «μοναχική» αρχιτεκτόνισσα με ένα μικρό γραφείο, που εμπιστεύεται για να υλοποιήσει μέχρι τέλους το όραμά της. 

Η πρώτη αυτή έκδοση περιλαμβάνει ένα μεγάλο αριθμό φωτογραφιών του Νίκου Δανιηλίδη από τις οποίες έχω επιλέξει τις ακόλουθες: 


Photo Nikos Daniilidis 

Photo Nikos Daniilidis 

Photo Nikos Daniilidis 

Photo Nikos Daniilidis 

Photo Nikos Daniilidis 


Εικόνες από τα εσωτερικά 



Photo Nikos Daniilidis 

Photo Nikos Daniilidis 

Photo Nikos Daniilidis 

Photo Nikos Daniilidis 

Photo Nikos Daniilidis 

Photo Nikos Daniilidis 



Εικόνες από την κατασκευή 

Photo Nikos Daniilidis 

Photo Nikos Daniilidis 


Photo Nikos Daniilidis
Photo Nikos Daniilidis


Photo Nikos Daniilidis

Αξίζει τον κόπο έστω και μια βόλτα στην περίμετρο του κτιρίου για να ανακαλύψει κανείς μια σειρά από "ελκυστικές" λεπτομέριες.