Sunday, December 30, 2018



ISV ARCHITECTS: 40 ΧΡΟΝΙΑ

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ 
ΣΤΗΝ ΑΙΘΟΥΣΑ ΦΑΡΟΣ ΤΟΥ ΚΠΙΣΝ

Ο Τηλέμαχος Ανδριανόπουλος 
αποκαλύπτει την ουσία 
μιας αρχιτεκτονικής του «φαίνεσθαι»




Τον Μπάμπη Ιωάννου, τον Τάσο Σωτηρόπουλο και τον Αλέξανδρο Van Gilder, τους γνωστούς σήμερα ως ISV Architects, τους γνωρίζω από τις αρχές της δεκαετίας του ΄80 στο πλαίσιο μιας ευγενούς άμιλας, όταν με κεντρικό αντικείμενο τον σχεδιασμό καταστημάτων, τα γραφεία μας βρισκόντουσαν στην πρώτη γραμμή με πραγματικά τολμηρές για την εποχή επιλογές, στο πλαίσιο μιας εφήμερης αρχιτεκτονικής, με πειραματικό χαρακτήρα, λεπτομερή αρχιτεκτονικό σχεδιασμό μέχρι και την τελευταία κατασκευαστική λεπτομέρεια και υψηλή κατασκευαστική ποιότητα. 

ISV, Κοσμηματοπωλείο “Longines” στην Αθήνα, 1983


Σταδιακά οι ISV πέρασαν στον σχεδιασμό κατοικιών και γραφειακών χώρων υψηλού προϋπολογισμού σε ακριβές περιοχές της Αθήνας και καθιερώθηκαν μέσα από την συνεχή και επίμονη διαδικασία αφαίρεσης και γεωμετρικών αναζητήσεων.

Με έντονη την παρουσία του νερού, και έμφαση στις τολμηρές κατασκευαστικές λεπτομέρειες δημιούργησαν μια ιδιάζουσα ταυτότητα μιας «αρχιτεκτονικής της απόλαυσης», όπως την είχε ονομάσει ο Πάνος Δραγώνας σε σχετικό αφιέρωμα στα Αρχιτεκτονικά θέματα Νο 35 το 2001. 


Αυτή η ακραία μορφολογική και κατασκευαστική επεξεργασία στο πλαίσιο μιας υπέρμετρης αφαίρεσης και ενός επίμονου μινιμαλισμού με γεωμετρικές ακρότητες, δημιούργησε έργα με μια αίσθηση «ψυχρότητας» και μιας εκκεντρικής αρχιτεκτονικής, κυρίως όσον αφορά την κατοικία, που ταυτιζόταν με ένα life style μιας συγκεκριμένης κατηγορίας ανθρώπων, σε μια περίοδο ευμάρειας έως και απληστίας. 




Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια ευρύτερη αίσθηση-εντύπωση για τους ISV, που σχετίζεται κυρίως με το «φαίνεσθαι». Ο εντυπωσιασμός και ενίοτε η προκλητικότητα των εικόνων των έργων, που υπερβαίνουν την ελληνική πραγματικότητα, δεν άφησε περιθώρια να προβληθεί η ποιότητα της εσωτερικής δομής των έργων, η κεντρική σύλληψη και οι ενδιαφέρουσες αρχές σύνθεσης.



Παρά την σεμνή στάση των δημιουργών σε όλη την διαδρομή τους, η αρχιτεκτονική τους τελικά έχει φορτιστεί με ένα χαρακτήρα κοσμικότητας και στο πλαίσιο αυτό πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 7 Δεκεμβρίου 2018, στην αίθουσα Φάρος του ΚΠΙΣΝ, αρχιτεκτονική εκδήλωση με αφορμή τα 40 χρόνια δημιουργικής πορείας, με ικανό αριθμό χορηγών και εντυπωσιακή οργάνωση. 

(Φωτό Δημήτρης Παπάς) 

Ο συντονισμός της εκδήλωσης έγινε από τον Σταύρο Μαρτίνο, αρχιτέκτονα και μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού ek. Οι ομιλητές αναφέρθηκαν στις συναντήσεις τους στο παρελθόν με τους ISV, παρουσίασαν και ανέδειξαν εικόνες από τα έργα τους, τα σκίτσα τους τα κείμενά τους, τις αρχές τους και το στυλ τους. Αναλυτικά οι τίτλοι των ομιλιών τους ήταν: 

Σταύρος Μαρτίνος, Δημήτρης Φιλιππίδης, Ηλίας Κωνσταντόπουλος, 
Τάσης Παπαϊωάννου, Αριάδνη Βοζάνη και Νικόλας Τραβασάρος 
(Φωτό Δημήτρης Παπάς) 

Δημήτρης Φιλιππίδης – Αρχιτέκτονας, Ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ, 
Οι ISV μέσα από κείμενα και εμπειρίες 

Ηλίας Κωνσταντόπουλος – Αρχιτέκτονας, Καθηγητής Πανεπιστήμιου Πατρών, Προέδρος Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής 
Εγκώμιον του Στυλ 

Τάσης Παπαϊωάννου – Αρχιτέκτονας, Καθηγητής ΕΜΠ 
Σκέψεις για το έργο του αρχιτεκτονικού γραφέιου των Ιωάννου, Σωτηρόπουλου, Van Gilder 

Αριάδνη Βοζάνη – Αρχιτέκτονας, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΕΜΠ, Διευθύντρια Σύνταξης του περιοδικού ek 
ISV Αισθαντικές γραφές 

Νικόλας Τραβασάρος – Αρχιτέκτονας, Ιδρυτικό μέλος των Divercity Architects 
ISV Α brand new concept 

Και ο Τηλέμαχος Ανδριανόπουλος – Αρχιτέκτονας, Επίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ, Ιδρυτικό μέλος των Tense Architecture Network 
ISV_V 3+2 

Τηλέμαχος Ανδριανόπουλος, (Φωτό Δημήτρης Παπάς) 

Ο Τηλέμαχος Ανδριανόπουλος απέφυγε στην ομιλία του να αναφερθεί στην κατοικία και περιορίστηκε σε μια αναλυτική και ταυτόχρονα εικαστική παρουσίαση της δομής τριών+δύο κτιρίων γραφείων σε Φιλοθέη, Μαρούσι, Μακρυγιάννη, Γλυφάδα, Άλιμο. Δύο εξ αυτών αποτελούν μετατροπές παλαιών κτιρίων, όπου πραγματικά αποκαλύπτεται η μεγάλη ικανότητα του γραφείου να χειριστεί επιδέξια την ανάπλαση και την νέα δομή των κτιρίων. Είναι πραγματικά αξιοζήλευτος ο τρόπος επεξεργασίας των κατόψεων και των τομών που αποδεικνύει ότι η τολμηρή εξωτερική μορφολογία και ο δυναμισμός των όψεων δεν είναι επίπλαστος αλλά προκύπτει μέσα από μια επίπονη επεξεργασία της δομής των κτιρίων και της λειτουργίας. 

Ο Ανδριανόπουλος ανέδειξε αυτή την κρυμμένη μέσα στον χρόνο ποιότητα των έργων των ISV. Eίχα την χαρά να προετοιμάσει και να μου εμπιστευθεί σχετικό βίντεο που παρουσιάζω στην συνέχεια:

Κλείνοντας την εκδήλωση στην ευχαριστήρια ομιλία του με τίτλο “Η αρχιτεκτονική του Ευ Ζην”, ο Μπάμπης Ιωάννου, Αρχιτέκτονας και ιδρυτικό μέλος των ISV, έκανε λόγο για τη σκληρή δουλειά που υπάρχει πίσω από αυτό το συναρπαστικό αποτέλεσμα. Για τις χαρές και τις απογοητεύσεις, για την ανάγκη να είναι πάντα ο άνθρωπος και οι ανάγκες του στο επίκεντρο των έργων τους. 

ο Μπάμπης Ιωάννου, (Φωτό Δημήτρης Παπάς) 

Αναφέρθηκε πολύ συνοπτικά χωρίς να κατονομάσει τους άξιους συνεργάτες που πλαισίωσαν όλα αυτά τα 40 χρόνια το γραφείο τους και ξεχώρισαν εμπλουτίζοντας την δυναμική της ομάδας. 

Η επισήμανση του Τηλέμαχου Ανδριανόπουλου στην ομιλία του ότι και τα πέντε πολύ ενδιαφέροντα έργα που παρουσίασε, υπεύθυνος συνεργάτης αρχιτέκτονας και φωτογράφος ήταν ο αρχιτέκτονας Αργύρης Μουγιάκος, μαρτυρά την ουσιαστική συμμετοχή του, όπως και άλλων συναδέλφων, που σε ένα μεγάλο γραφείο καθορίζουν ουσιαστικά, στο πλαίσιο βέβαια των γενικών κατευθύνσεων, την αρχιτεκτονική των έργων. Θα περίμενα μια πιο αναλυτική αναφορά στους πιο σημαντικούς συνεργάτες που συνέβαλαν διαχρονικά σε αυτή την διαδρομή. 


Στο πλαίσιο της εκδήλωσης εκδόθηκε και ένα βιβλίο με τον ίδιο τίτλο, το οποίο επιμελήθηκαν και προλόγισαν η Αριάδνη Βοζάνη και ο Ηλίας Κωνσταντόπουλος, όπου παρουσιάζονται έργα διαφορετικών τυπολογιών της τελευταίας δεκαετίας. 

Η εκδήλωση που επιμελήθηκε και οργάνωσε το περιοδικό ek σε συνεργασία με το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής, έκλεισε με μεγάλη δεξίωση, με επιμελημένη μουσική, κρασιά και άλλα εδέσματα.


Κλείνει εδώ ο κύκλος των αναρτήσεων για το 2018 με ευχές και ευχαριστίες προς όλους τους αναγνώστες αυτού του Blog: 




Sunday, December 23, 2018





ΘΕΑΤΡΟ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟΥ:

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗ 
ΤΗΣ ΑΥΘΕΝΤΙΚΗΣ ΜΟΡΦΗΣ



Τάκης Ζενέτος, Θέατρο Λυκαβηττού, η αρχική σύλληψη


Θέατρο Λυκαβηττού, σημερινή άποψη από ψηλά

Έντονες συζητήσεις, με έξι εκόμη αρχιτέκτονες που συνυπογράφουν αυτό το κείμενο, πραγματοποιήθηκαν στις τελευταίες «συνάξεις των αρχιτεκτόνων» που γίνονται εδώ και αρκετά χρόνια, κάθε Τετάρτη στου «Οικονόμου» στα Πετράλωνα. Αφορμή ήταν η  άποψη που διατύπωσε ο Δημήτρης Διαμαντόπουλος στο τέλος της πρόσφατης ημερίδας, με θέμα την Αποκατάσταση του Θεάτρου του Λυκαβηττού και διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου. Μία Ημερίδα που έγινε στην ταινιοθήκη της Ελλάδος και οργανώθηκε από την Περιφέρεια Αττικής και την Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε. (ΕΤΑΔ Α.Ε.). και αφορούσε όχι μόνο το Θέατρο  και τον ευρύτερο χώρο αλλά και την αναζωογόνηση όλου του λόφου του Λυκαβηττού. 

Θέατρο Λυκαβηττού, Φωτογραφία από την κατασκευή τον Μάϊο 1965 

Στην Ημερίδα παρουσιάστηκε το ιστορικό της δημιουργίας του θεάτρου καθώς και η συνολική πρόταση για την αποκατάσταση του υπάρχοντος και εγκαταλελειμμένου θεάτρου που συγκροτήθηκε από τους Κώστα Καραδήμα, αρχιτέκτονα και καθηγητή στο ΕΜΠ και την Ελληνική Μελετητική Α.Τ.Ε. 


Θέατρο Λυκαβηττού, λεπτομέρεια υφιαστάμενης κατάστασης

Η σοβαρή αυτή πρόταση για την «επισκευή του σιδηρού φέροντος οργανισμού του θεάτρου», περιλαμβάνει μια σειρά εργασιών αποξήλωσης, καθαρισμού, ελέγχων και ενισχύσεων των μεταλλικών κατασκευών που ως γνωστόν πραγματοποιήθηκαν το 1965 σε ελάχιστο χρόνο με την λογική του λυόμενου και προσωρινού, προκείμενου να φιλοξενηθεί παράσταση της Άννας Συνοδινού. Η αρχική σύλληψη του Τάκη Ζενέτου και τα σχέδια παραποιήθηκαν, απλουστεύθηκαν και αλλοίωσαν σε ένα βαθμό όχι τόσο την κεντρική ιδέα, όσο αυτές τις επί μέρους ευαίσθητες αρετές, χειρονομίες και πινελιές που μετέτρεπαν το θέατρο σε μια πολύ πιο κομψή αέρινη και τολμηρή κατασκευή. 



Η αναζήτηση της μορφής που προτάθηκε αρχικά από τον  Ζενέτο, σήμερα, θα ήταν ένα πολιτιστικό απόκτημα για τον τόπο και ένας φόρος τιμής στον αείμνηστο και σπουδαίο αρχιτέκτονα. 

Αρχική Μελέτη Ζενέτου, τομή 

Αρχική Μελέτη Ζενέτου, τομή 


Η μελέτη που υλοποιήθηκε, τομή 

Πρόσφατη μελέτη αποκατάστασης του υφιστάμενου, τομή 

Στο πλαίσιο αυτών των συζητήσεων ο Δημήτρης Διαμαντόπουλος έγραψε το ακόλουθο κείμενο που συνοψίζει την άποψή του: 


Είναι πολύ καλό το ότι η πολιτεία με τον Δήμο της Αθήνας, την περιφέρεια Αττικής και την ΕΤΑΔ. Α.Ε δραστηριοποιούνται για την «Αναβάθμιση και ενεργοποίηση» του λόφου του Λυκαβηττού και την επαναλειτουργία του ιστορικού - εμβληματικού Θεάτρου, προγραμματίζοντας έργα «αποκατάστασής του και διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου» 

Είναι κρίμα όμως ότι οι προβλεπόμενες για το Θέατρο εργασίες δεν αποσκοπούν στην επανακατασκευή του σύμφωνα με την αριστουργηματική μορφή που είχε στην αρχική αυθεντική μελέτη του αρχιτέκτονα Τ.Ζενέτου που όμως αλλοιώθηκε σημαντικά κυρίως με έξωθεν πέσεις και παρεμβάσεις, προκειμένου αυτό να κατασκευασθεί άμεσα και με τα τεχνικά μέσα της εποχής, σε ελάχιστο χρόνο (περίπου 30 ημέρες - Μάιο του 1965) ώστε να δεχθεί προσωρινά μόνο τις θερινές παραστάσεις . 
Η επανακατασκευή όμως, του μεταλλικού Θεάτρου με την αυθεντική εξαιρετική Μορφή και με σύγχρονα μέσα κατασκευής ανθεκτικά και στο χρόνο, θα προίκιζε την Αθήνα και την Ελλάδα με έργο ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ υπερτοπικής ακτινοβολίας, που έτσι θα άξιζε διπλά τον χαρακτηρισμό του σε Διατηρητέο Μνημείο καθώς με την αυθεντική αυτή μορφή σήμερα και μόνο σαν σχέδιο είναι παγκόσμια γνωστό .. !! 

Δημήτρης Διαμαντόπουλος 
Αρχιτέκτων, αλλά κύρια Φίλος και θαυμαστής του Τ.Ζ. όχι μόνο για την σχεδιαστική του δεινότητα αλλά και την πίστη του στην αειφόρο δόμηση ...και οχι μόνο.. 

Στο πλαίσιο αυτό στις τρεις τελευταίες συνάξεις των αρχιτεκτόνων στου «Οικονόμου» συζητήθηκε η ανάγκη της διερεύνησης και της τεκμηρίωσης της δυνατότητας υλοποίησης αυτής της ιδέας και προτάθηκε, έστω και αν έχουν ήδη δρομολογηθεί οι διαδικασίες για την αποκατάσταση, να δοθεί μια πίστωση χρόνου ένα μήνα ή δύο, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί μια ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη γνώση και από το Υπουργείο Πολιτισμού και από όλους τους εμπλεκόμενους. 


Τάκης Ζενέτος, Θέατρο Λυκαβηττού, κάτοψη 

Τάκης Ζενέτος, Θέατρο Λυκαβηττού, κάτοψη κάτω επιπέδου 


Θέατρο Λυκαβηττού, Μελέτη υλοποίησης κάτοψη κάτω επιπέδου 




Θέατρο Λυκαβηττού, φωτογραφία κατά την υλοποίηση 

Τα θέματα που πρέπει να διερευνηθούν και να τεκμηριωθούν αφορούν: 

1. Το θεσμικό πλαίσιο: κατά πόσον δηλαδή μπορεί να τροποποιηθεί ή να αρθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού ο χαρακτηρισμός του θεάτρου ως διατηρητέο μνημείο σύμφωνα με την υπ. Αριθμ, 5/5.2.98 απόφαση του Κ.Σ.Ν.Μ.(ΦΕΚ Β/519 της 28/05/1998, και αν αυτό είναι δυνατόν αν προκύψει ως πολιτική απόφαση, τεκμηριωμένη στην ισχυρή άποψη της υλοποίησης της αρχικής ιδέας. Ο χαρακτηρισμός τότε φαίνεται ότι έγινε και πάλι βιαστικά και δυστυχώς περιλαμβάνει και τον ευρύτερο χώρο ως ιστορικό τόπο και φυσικά αφορά τα εντελώς απαράδεκτα βοηθητικά κτίσματα που έχουν ενταχθεί. 

2. Στατικός έλεγχος: Διατυπώθηκε ήδη το ερώτημα κατά πόσον από μια μακροσκοπική εκτίμηση η ανακατασκευή της αρχικής μελέτης του Ζενέτου σύμφωνα με τις νέες προδιαγραφές και απαιτήσεις θα μπορούσε να υλοποιηθεί και να κρατήσει το ύφος και την ελαφρότητα της αρχικής μελέτης και της κατασκευής που ακολούθησε. 
Ήδη έχουμε θετικές απαντήσεις από τους πολιτικούς μηχανικούς όπως από τον Δημήτρη Μπαϊρακτάρη και τον  Φαίδωνα Καρυδάκη ο οποίος σημειώνει στο απαντητικό email του: 

«Φυσικά και μπορεί να υλοποιηθεί η αρχική λύση, με τα λοξά υποστυλώματα και με τον ίσως καμπύλο φορέα. Αν με ρωτήσετε θα μπορούσαν ακόμα να βελτιωθούν προς την αρχική μορφή, (αχιβάδα) με μεγαλύτερη καμπυλότητα και απλοποιημένη μορφή στύλων. Την εποχή της αρχικής σχεδίασης, η χειρωνακτική παραγωγή (κοπή, ηλεκτροσυγκολλήσεις, σχεδιασμός κόμβων) είχε θέματα, σήμερα είναι πολύ απλοποιημένα! 

Είμαι σίγουρος ότι αν ο Ζενέτος το σχεδίαζε με τις σημερινές δυνατότητες η υλοποίηση της αρχικής φόρμας θα κατέληγε σε κάτι εντελώς διαφορετικό, (και ίσως απλούστερο) αλλά αυτό είναι άλλο μονοπάτι… Είμαι στη διάθεση σας πάντα για ότι χρειαστείτε 

Φαίδων Καρυδάκης

(Ο Φαίδων Καρυδάκης είναι μέλος του εργαστηρίου μεταλλικών κατασκευών του ΕΜΠ και συμμετείχε στην διδασκαλία των μαθημάτων των Ειδικών Θεμάτων Στατικής και των Μεταλλικών Κατασκευών. Τα τελευταία χρόνια διδάσκει σύμμικτες κατασκευές και σιδηρές γέφυρες και ασχολείται με την έρευνα σε μεταλλικές και σύμμικτες κατασκευές και μεταξύ άλλων με την ανάπτυξη καινοτόμων συστημάτων αντισεισμικού σχεδιασμού σε μεταλλικά κτίρια.)



3. Έλεγχος κόστους αποξήλωσης και νέας κατασκευής: Είναι πολύ πιθανόν, ότι το κόστος αποξήλωσης και κατασκευής νέου θεάτρου να είναι μικρότερο από το κόστος αποκατάστασης. Θα πρέπει μάλιστα να ληφθεί υπ΄ όψη και η εξασφάλιση ικανού ποσού από την πώληση του χάλυβα από την αποξήλωση του θεάτρου ως scrap. 

4. Δυνατότητα έκδοσης οικοδομικής άδειας: κατά πόσον με τα σημερινά δεδομένα και εφ΄ όσον κριθεί απαραίτητο είναι δυνατόν να εκδοθεί οικοδομική άδεια για την επανακατασκευή. 

5. Έλεγχος δυνατότητας λειτουργικής αδειοδότησης (της αρχικής και επιδιωκόμενης πρότασης) που περιλαμβάνει την πυρασφάλεια, την προσβασιμότητα και τις υγειονομικές διατάξεις, σύμφωνα με τα σημερινά ισχύοντα και τις προβλεπόμενες παρεκκλίσεις. 


Τελικό συμπέρασμα: 

Αξίζει εκτιμούμε τον κόπο να γίνει αυτή η έρευνα και να τεκμηριωθούν τα ανωτέρω θέματα και όσα ακόμη απαιτηθούν και να μην προχωρήσουν πάλι οι διαδικασίες βιαστικά, γιατί στο πλαίσιο μιας τέτοιας βιασύνης έγινε και τότε το 1965, που το θέατρο φτιάχτηκε για να ζήσει για ένα χρόνο και έζησε παρά τις προδιαγραφές τα χρόνια που έζησε. Χρειάζεται να γίνει κάτι σωστό τώρα. 

Με την βεβαιότητα ότι η επιστημονική τεκμηρίωση του θέματος θα ανοίξει τον δρόμο για την διεκδίκηση της αυθεντικής μορφής ενός εξαιρετικού έργου, που συνομιλεί με το βραχώδες τοπίο, ενός εμβληματικού αρχιτέκτονα, συνυπογράφουμε το κείμενο αυτό: 


Βασίλης Γρηγοριάδης

Δημήτρης Διαμαντόπουλος 

Γιάννης Κίζης 

Μάκης Κωστίκας, 

Γιώργος Μαδεμοχωρίτης 

Μάνος Περράκης 

Γιώργος Τριανταφύλλου 

Δημήτρης Φατούρος


Το φωτογραφικό υλικό προέρχεται από τις προβολές που πραγματοποιήθηκαν στην Ημερίδα και κυρίως από την παρουσίαση του Κώστα Καραδήμα και του Σπύρου Κακάβα 

Η Ημερίδα, συνοπτική αναφορά 



Η Ημερίδα πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 27.11.2018 στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, με κεντρικό θέμα την αποκατάσταση του Θέατρου Λυκαβηττού για να επαναλειτουργήσει ως μητροπολιτικός Πολιτιστικός Πόλος, ενώ ο απαξιωμένος περιβάλλον χώρος επαναδιαμορφώνεται μέσω Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού. Η περιφέρεια Αττικής (Ενότητα Κεντρικού Τομέα) και η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου Α.Ε.) υλοποιούν παρεμβάσεις που στοχεύουν στην αναζωογόνηση και ενεργοποίηση της περιοχής του Θεάτρο Λυκαβηττού. 

Η λειτουργία του Θεάτρου μετά την ολοκλήρωση των έργων θα τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. 

Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε με ομιλητές: 


Εισαγωγικές Τοποθετήσεις: Κώστας Στρατής, υφυπουργός Πολιτισμού & Αθλητισμού, Ερμίνα Κυπριανίδου, αντιπεριφερειάρχης Κεντρικού Τομέα Αθηνών, Γιάννης Πολύζος, πρόεδρος ΕΤΑΔ.

Γιάννης Πολύζος, Κώστας Στρατής 


Α΄ΕΝΟΤΗΤΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ, ΘΕΑΤΡΟ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Προεδρείο: Νίκος Μπελαβίλας, πρόεδρος «Ανάπλαση Αθήνας», Γιώργος Τερζάκης, διευθύνων σύμβουλος ΕΤΑΔ 



• Παναγιώτης Τουρνικιώτης, καθηγητής ΕΜΠ
«Το φυσικό και το ανθρωπογενές στην Αρχιτεκτονική του Λυκαβηττού» 


• Σπύρος Κακάβας, Αρχιτέκτων, γιος του πολιτικού μηχανικού Γεώργιου Κακάβα, εκ των μελετητών της μεταλλικής κατασκευής.
«Η ιστορία της κατασκευής του Θεάτρου του Λυκαβηττού. Από τον Τάκη Ζενέτο στο Σήμερα»

Κώστας Καραδήμας 

• Κώστας Καραδήμας, αν. καθηγητής ΕΜΠ
«Η αποκατάσταση του Θεάτρου. Αναδρομή και Προοπτικές» 





Κώστας Καραδήμας, σχέδια από την πρόσφατη μελέτη αποκατάστασης 




Αμαλία Ανδρουλιδάκη 

• Αμαλία Ανδρουλιδάκη, Προϊσταμένη Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης,
Μουσείων και Τεχνικών Έργων Υπουργείου Πολιτισμού
«Λυκαβηττός: Η προσέγγιση του ΥΠΠΟΑ»


Β΄ΕΝΟΤΗΤΑ: ΠΟΛΗ, ΤΟΠΙΟ & ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 


Δημήτρης Ησαΐας, Ρένα Κλαμπατσέα 

Προεδρείο: Δημήτρης Ησαΐας, κοσμήτορας Αρχιτεκτονικής Σχολής ΕΜΠ, Ρένα Κλαμπατσέα, γενική γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού & Αστικών Αναπλάσεων ΥΠΠΕΝ 


• Κώστας Μωραΐτης, καθηγητής ΕΜΠ
«Ιστορίας Κατόπτευση» 


• Θάνος Παγώνης, επίκουρος καθηγητής ΕΜΠ
«Στρατηγική σχεδιασμού για τον Λυκαβηττό» 




• Μαρία Καλτσά, σύμβουλος Αστικού Σχεδιασμού στον Δήμο Αθηναίων
«Λυκαβηττός. Το παρόν και το μέλλον του Αστικού Δάσους της Αθήνας»

• Κατερίνα Χελιδώνη, αρχιτέκτων, Χλόη Πατρινέλη, αρχιτέκτων ΕΤΑΔ, Γιάννης Φιλίππου, πολιτικός μηχανικός ΕΤΑΔ
«Λυκαβηττός Πανόραμα. Ο Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός».




Monday, December 17, 2018




ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ | ΑΘΗΝΑ
ΔΥΟ ΕΚΘΕΣΕΙΣ | ΔΥΟ ΠΟΛΕΙΣ
επιλογές από 

“Tα Ωραία του Πέραν” 
+
“Ένα Λεπτό Αθήνα” 


    Κατερίνα Ζαχαροπούλου | Αλέξανδρος Δημόπουλος

‘Ένα αδιόρατο νήμα έχω την αίσθηση ότι συνδέει τις δύο εκθέσεις που επισκέφτηκα πρόσφατα. Ένα νήμα που σχετίζεται με εικαστικές, φωτογραφικές και κινηματογραφικές καταγραφές που παραπέμπουν σε μνήμες και επιλογές επιλεγμένων δημιουργών, για δύο σημαντικές πόλεις, που συγκινούν τον επισκέπτη. Καταγραφές από το Πέραν της Κωνσταντινούποληs και την πόλη της Αθήνας από τις οποίες επέλεξα ενδεικτικά τρεις που παρουσιάζω στην συνέχεια: 

«Τα Ωραία του Πέραν» 
στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» 


Η έκθεση με τίτλο “Tα Ωραία του Πέραν” που επιμελήθηκε η Ίρις Κρητικού, έρχεται από το Σισμανόγλειο Μέγαρο του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στην Κωνσταντινούπολη όπου πρωτοπαρουσιάστηκε τον Μάρτιο του 2018, και εγκαινιάστηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2018 στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος». 


Από τα έργα 15 εικαστικών που συμμετέχουν στην έκθεση, ξεχώρισα δύο συμμετοχές που διαφοροποιούνται από το σύνολο. 

Το έργο της Κατερίνας Ζαχαροπούλου με τίτλο «Η Νανά (Φωτεινή) και η Γωγώ (Ξενοφών) στο Μπέγιογλου 1958-2018» 


Πρόκειται για μια εγκατάσταση που περικλείεται από ημικυκλική αυλαία, που οριοθετεί ένα είδος θεατρικού θεωρείου με δύο πολυθρόνες εποχής. Κεντρικό θέμα η εικόνα δύο μεταμφιεσμένων κοριτσιών 9 και 7 χρονών η Νανά (Φωτεινή) και η Γωγώ (Ξενοφών) τραβηγμένη το 1958 στο Μπέγιογλου. 


Η Νανά και η Γωγώ είναι συγγενείς της Κατερίνας Ζαχαροπούλου, και όπως γράφει η ίδια «όχι μόνο εξ’ αίματος μα πολύ περισσότερο γιατί αυτή η φωτογραφία ήταν και είναι δεσμός της με την Κωνσταντινούπολη, με έναν τόπο και χρόνο αδιαίρετο, αδέσμευτο, με αντιστροφές και τη μαγεία των ανεξήγητων πραγμάτων». «Φυλάω αυτή τη φωτογραφία όλη μου τη ζωή, σημειώνει, περιμένοντας τη στιγμή να δείξω την αξία της» 


Καθήμενοι αναπαυτικά στις πολυθρόνες, πίσω από την αυλαία και αντικρίζοντας την παράδοξη αυτή εικόνα δύο μεταμφιεσμένων παιδιών σε υπερηλίκους με τα ενδύματα του ύπνου, οι ηρωίδες του 1958 ακούγονται μεγάλες γυναίκες πια, να διηγούνται το 2018 και να θυμούνται το Μπέγιογλου. Πολίτισσες μιάς εποχής που άφησε έντονο χρώμα στις ζωές τους. Περιγράφουν τον οδό του Πέραν σαν μακρινή πολιτεία του νου και της παιδικής τους ηλικίας. 


Μία αφήγηση που ταξιδεύει τον θεατή σε μια εποχή που παρήλθε ανεπιστρεπτί και χαρακτηρίζεται από ποιότητες και τρόπους ζωής που εμπεριέχουν ένα πολιτισμό. 

Ξεχώρισα επίσης και μια σεμνή ενότητα τριών φωτογραφιών του Νίκου Βατόπουλου που υπαινίσσονται αφαιρετικά και με ευαισθησία την σταδιακή απώλεια και τον περιορισμό μιας θρησκευτικότητας στην Πόλη με αφετηρία την Αγία Τριάδα. Μνήμες που σχετίζονται με την καταγωγή της μητέρας του από αυτόν τον τόπο. 


Νίκος Βατόπουλος, Ανάσταση στην Αγία Τριάδα, 2012 

Στην έκθεση συμμετέχουν επίσης οι Όλγα Αλεξοπούλου, Τάσος Βενετσανόπουλος, Ειρήνη Βογιατζή, Ανδρέας Γεωργιάδης, Μηνάς Καμπιτάκης, Λήδα Κοντογιαννοπούλου, Ένη Κούκουλα, Αλέξανδρος Μασσαβέτας, Γεύσω Παπαδάκη, Πάρις Πετρίδης, Κωνσταντίνος Πίττας, Βαγγέλης Πουλής, Βιργινία Φιλιππούση. 

Διάρκεια μέχρι 10 Μαρτίου 2019


«ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ» 

ένα από τα διακριθέντα βίντεο στον διαγωνισμό 

« Ένα Λεπτό Αθήνα» 

των Αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής 
στο Μουσείο Μπενάκη 


Παρουσιάζω στην συνέχεια ένα από τα διακριθέντα βίντεο, που επέλεξε και η Ρένα Σακελλαρίδου, από τις συμμετοχές του διαγωνισμού video που διοργάνωσαν τα Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη, με τίτλο ΕΝΑ ΛΕΠΤΟ ΑΘΗΝΑ. 


Τίτλος «Ανάμεσα στα Κτήρια» και δημιουργός ο Αλέξανδρος Δημόπουλος. Ένα βίντεο που προσωπικά θεωρώ ότι είναι ίσως το πιο αντιπροσωπευτικό τόσο για την Αθήνα όσο και για το πνεύμα του διαγωνισμού, χωρίς να υποτιμώ φυσικά τα υπόλοιπα. 

Η Ρένα Σακελλαρίδου παρουσιάζοντας το βίντεο είπε μεταξύ άλλων : 

[...] Το video έχει ενδιαφέρουσα αισθητική και ροή. Για να αφηγηθεί την σύντομη ιστορία του ο παρατηρητής περπατά. Γίνεται έτσι ενεργό υποκείμενο. Δεν θέλει να κρυφτεί, αλλά επιλέγει να μας δηλώσει ξεκάθαρα την παρουσία του, την ματιά του, το βλέμμα του που εστιάζει. Μέσα από την ασπρόμαυρη αισθητική, η πόλη ‘ειδώνεται’ πότε ως απόσπασμα, πότε ως συνολική εικόνα με νόημα, πότε ως πλάκα πεζοδρομίου, πότε ως μεταλλικές ράβδοι της κυλιόμενης σκάλας, καθώς ο παρατηρητής περπατά ανάμεσά της και καταγράφει τις εικόνες της. 



Παίζει, επομένως, με τις συνεχείς μεταθέσεις του νοήματος. Το γενικό μιλιέται μέσω του μερικού, εστιάζει και χρησιμοποιεί την λεπτομέρεια για να μιλήσει για το γενικό. Και οι νοηματικές αυτές μεταθέσεις συνθέτουν μία εικόνα της πόλης σύνθετη, αλλά όχι πολύπλοκη, συνεκτική στην διαφορετικότητά της, γιατί η ματιά της χαρίζει συνοχή. Γιατί με λιτό τρόπο συλλαμβάνει αυτό που είναι η πόλη. Μια σειρά από επάλληλες εγγραφές, νοήματα, συνεκδοχές. Όπου το βιωματικό δένεται με το χωρικό. Όπου η αρχιτεκτονική διάσταση της πόλης, ο χώρος και τα κτίρια γίνονται όχι απλώς φόντο και σκηνικό για έναν παρατηρητή σε απόσταση. 


Αλλά, πλησιάζοντας και απομακρυνόμενος, περιστρέφοντας το βλέμμα προς τις διαφορετικές εκφάνσεις της πόλης, ο παρατηρητής αναδεικνύει την κατ εξοχήν διάσταση της ζωής στην πόλη: Δεν είμαι εγώ και η πόλη δύο ξεχωριστές οντότητες. Το βλέμμα μου συνδιαλέγεται με την πόλη, επιλέγει, εστιάζει, ερμηνεύει και, στην πραγματικότητα, μετατρέπει την πόλη από απλό σκηνικό σε συνομιλητή. Κινούμενος λοιπόν ο παρατηρητής ‘ανάμεσα’ ζωντανεύει και εικονογραφεί τον υπόγειο διάλογο που στήνεται ανάμεσα σε μας και την πόλη. 


Κινούμαστε ανάμεσα. Σε ανθρώπους, σε κτίρια, δρόμους, αντικείμενα. Αυτό το ανάμεσα όμως εμπεριέχει την ματιά που ενεργοποιεί, ζωντανεύει και δίνει, εν τέλει, νόημα. Και νομίζω αυτός ήταν και ο στόχος του διαγωνισμού. Όχι να δώσει εικονογραφικές αναπαραστάσεις της πόλης, αλλά να κατορθώσει να ενσωματώσει την υπόγεια διάσταση της πόλης, την σχέση της με το υποκείμενο που καταγράφει και εστιάζει. Δηλαδή με τον κάτοικο ή τον επισκέπτη, δηλαδή όλους εμάς. Γι’ αυτό το επέλεξα. 

Ρένα Σακελλαρίδου 

05.12.2018 


H έκθεση των συμμετοχών του διαγωνισμού video εγκαινιάστηκε στο Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 138 tην Τετάρτη 5 Δεκεμβρίου 2018. 

Το «Ένα Λεπτό Αθήνα» σηματοδοτεί έναν διάλογο σε εξέλιξη για την αρχιτεκτονική και την Αθήνα του καθενός μας. Η κάμερα του κινητού κατέγραψε ένα μικρό, πολύτιμο αρχείο που αφηγείται, περίπου εκατό φορές, με εκατό διαφορετικά/προσωπικά «καρέ» της πόλης, την ταινία της καθημερινότητας μας. 


Μιας πόλης, άλλοτε αναγνωρίσιμης κι άλλοτε όχι, που η μορφή της πάντα θα μας αφορά και θα μας επηρεάζει. Η βραδιά των εγκαινίων ξεκίνησε με την προβολή του συγκεντρωτικού βίντεο που περιείχε όλες τις συμμετοχές και τον επιμελητή Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλο να ενημερώνει για τα αποτελέσματα του διαγωνισμού. 

Στη συνέχεια τα μέλη της κριτικής επιτροπής παρουσίασαν τις επιλογές τους με τη σειρά: 

Ο σκηνοθέτης Αργύρης Παπαδημητρόπουλος επέλεξε το βίντεο της Βασιλική Σπύρου με ενδεικτικό τίτλο «Σουβενίρ» και της Κλεοπάτρας Χαρίτου με ενδεικτικό τίτλο «Μικρός Πρίγκηπας στο Μαιευτήριο Έλενα & στο Α’ Νεκροταφείο». 

H Ρένα Σακελλαρίδου επέλεξε το βίντεο του Aλέξανδρου Δημόπουλου με τίτλο «Ανάμεσα στα Κτήρια» που ήδη παρουσιάστηκε. 

Ο σκηνοθέτης Σύλλας Τζουμέρκας το βίντεο του Αλέξανδρου Βόσσου με ενδεικτικό τίτλο «Βραδινή Αθήνα» και του Γεώργιου Κακαβούλια με ενδεικτικό τίτλο «Ζουμ από ψηλά στα χαμηλά» 

H αρχιτέκτων Έλενα Ζερβουδάκη, επέλεξε το βίντεο των Μαρίνα Κωνιού & Άννα Κόπακα με τίτλο “A – polis” και της Αλκμήνης Μπούρα με τίτλο «Ζωή στα ερείπια / Life in Ruins» 

Την έκθεση επιμελήθηκε ο Θοδωρής Κουτσογιαννόπουλος και σχεδίασαν η Ναταλία Μπούρα και η Δήμητρα Αργυράκη. 

Η δράση ΕΝΑ ΛΕΠΤΟ ΑΘΗΝΑ των Αρχείων Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη, υποστηρίζεται με την ευγενική δωρεά της Οικογένειας Γεωργίου Τσολοζίδη 
Διάρκεια μέχρι 5 Ιανουαρίου 2019.

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση.