ΕΞΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ

ΓΡΑΦΕΙΑ ΝΕΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ

   

Τους ανακάλυψα στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό των Δομών στο Σκορπονέρι και το 2010 σχολίασα ως «άτολμη» την πρότασή τους στον διαγωνισμό ΑΘΗΝΑΧ4 που επίσης διακρίθηκαν. Έκτοτε παρακολουθώ διακριτικά την πορεία τους, τον ξεχωριστό τρόπο δουλειάς τους, τις διαλέξεις και τις διακρίσεις τους και έχω εκτιμήσει το χαμηλό τους προφίλ και την σεμνότητά τους. Και οι τρείς δίδαξαν και διδάσκουν στις σχολές αρχιτεκτονικής στον Πάτρα και τον Βόλο. Με αφορμή την τελευταία τους βράβευση στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό της EUROPAN 13 επεδίωξα να τους συναντήσω.  Βρέθηκα στο γραφείο τους την Παρασκευή 15 Απριλίου 2016 και έφυγα με την αίσθηση ότι βίωσα κάτι ξεχωριστό. 
Παραθέτω στην συνέχεια ένα μέρος αυτής τη συζήτησης που αξίζει νομίζω να διαβαστεί μέχρι το τέλος του Α αυτού μέρους, γιατί σύντομα θα ακολουθήσει και το Β. 

AREA: ARCHITECTURE RESEARCH ATHENS 

ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΗΤΡΟΥΛΙΑΣ, ΣΤΥΛΙΑΝΗ ΔΑΟΥΤΗ, 

ΜΙΧΑΛΗΣ ΡΑΦΤΟΠΟΥΛΟΣ 

μια ξεχωριστή  συζήτηση, 
ένα μάθημα αρχιτεκτονικής

Μιχάλης Ραφτόπουλος 

Στυλιανή Δαούτη, Γιώργος Μητρούλιας, 

Η ΠΑΡΕΑ 

Ο Γιώργος γνώρισε την Στέλλα στην Νέα Υόρκη, όταν ήρθε να κάνει το μεταπτυχιακό της στο Columbia, ενώ αυτός είχε τελειώσει. 

Στυλιανή Δαούτη, Γιώργος Μητρούλιας,

Όταν ο Γιώργος έφευγε, αυτή έμπαινε, σαν μια καινούργια Ελληνίδα. 

Η Στέλλα ήρθε εκεί από το Παρίσι, ενώ ο Γιώργος προερχόταν από την Αθήνα. 

Γιώργος Μητρούλιας, Μιχάλης Ραφτόπουλος 

Και ο Μιχάλης γνώρισε τον Γιώργο πρώτα μέσα από ένα κοινωνικό κύκλο εντελώς τυχαία στην Νέα Υόρκη, όπου εκεί μεγάλωσε με την οικογένειά του και για πρώτη φορά ήρθε στην Ελλάδα το 2006 για να ζήσει μόνιμα. 

Έτσι επιστρέφοντας ο καθένας για διαφορετικούς λόγους έτυχε να βρεθούν στην Αθήνα συγχρόνως και οι τρείς και ξεκίνησαν να κάνουν κάποιους διαγωνισμούς όλοι μαζί στα σπίτια τους. 

Έκαναν όμως και άλλα πράγματα ταυτόχρονα, δουλεύοντας σε γραφεία. 

Η Στέλλα ήταν στην μελέτη του Ελληνικού για το Μητροπολιτικό Πάρκο, ο Μιχάλης δούλεψε στους ISV για ένα χρόνο μόλις ήρθε και ο Γιώργος στον Κωνσταντίνο Λαμπρινόπουλο με τον Φαρμάκη, στο γραφείο τους στην πλατεία θεάτρου. 

Πρώτος διαγωνισμός τους ήταν των Δομών στο Σκροπονέρι στην Εύβοια, που πήραν μια εξαγορά. Έτσι η ομάδα έδεσε. Ο δεύτερος ήταν οι Κατοικίες στην Καρδία Θεσσαλονίκης πάλι από την Διεθνή Επιθεώρηση Αρχιτεκτονικής ΔΟΜΕΣ, όπου κέρδισαν το πρώτο βραβείο δουλεύοντας πάντα με τα laptop τους από σπίτι σε σπίτι. 

Κατοικίες στην Καρδία, Θεσσαλονίκη 

Α΄ Βραβείο στον Διαγωνισμό της Διεθνούς Επιθεώρησης Αρχιτεκτονικής ΔΟΜΕΣ 

Με δεδομένο ότι τους ζητήθηκε να συνεχίσουν με την προμελέτη του πρώτου βραβείου και ήταν μεγάλο το έργο, σταμάτησαν όλες τις εξωτερικές συνεργασίες. Έτσι συνέχισαν με τον διαγωνισμό και σιγά σιγά ήρθαν και κάποιες δουλειές, όποτε το 2008 αποφασίζουν να έχουν ένα κοινό χώρο και ανοίγουν στον Ευαγγελισμό το πρώτο γραφείο. Ο τίτλος AREA μπαίνει αργότερα, μετά από μια ζύμωση μεταξύ τους που κράτησε τρία χρόνια. 

ΠΕΡΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ Ι

Γιώργος Μητρούλιας: Με δεδομένο ότι στην Ελλάδα τα πρώτα βραβεία των διαγωνισμών δεν υλοποιούνται, επιλέγουμε πλέον τους διαγωνισμούς στον διεθνή χώρο, με βάση τα ενδιαφέροντα τα δικά μας, όπως ο τελευταίος διαγωνισμός της Europan 13,  που πήραμε το τρίτο βραβείο και που έχει να κάνει με μια κοινότητα ανθρώπων. 

ΑΜΦΙΒΙΑ 

EUROPAN 13 / ΑΖΕΝΙΑ ΝΤΟ ΜΑΡ, ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 

Αρχιτέκτονες: AREA, Architecture Research Athens 

Στυλιανή Δαούτη, Γιώργος Μητρούλιας, Μιχαήλ Ιωάννης Ραυτόπουλος 

Συνεργάτης: Ιάσονας Χουσσεΐν (φοιτητής αρχιτεκτονικής) 

Αυτό μας ενδιαφέρει γενικώς, σχετικά με την συμμετοχή και πως μέσα στην κοινότητα δουλεύεις την πόλη τα κτίρια και ότι άλλο είναι στο περιβάλλον. Οπότε κάπως έτσι δουλεύουμε τώρα. Παλαιότερα μπορεί να κάναμε διαγωνισμούς κάπως τυχαία, επειδή βρέθηκε μπροστά μας ένα μεγάλο project, αλλά σιγά σιγά προσανατολιζόμαστε, γιατί βασική επιδίωξη είναι να εξελίξεις το δικό σου προφίλ περισσότερο και όχι να κτυπήσεις ένα project. 

ΑθήναΧ4 Διαγωνισμός για Νέους Αρχιτέκτονες 

Ένα από Πέντε Ισότιμα Έπαθλα 

Αρχιτέκτονες: AREA 

Από τα βραβεία, όπως το ΑΘΗΝΑΧ4 δεν υλοποιείται τελικά τίποτα και τα έχουν ξεχάσει όλοι. Όμως αυτό που δεν έχουν ξεχάσει είναι ότι εμείς μέσα από αυτά φτιάξαμε ένα προφίλ και κάπως το εξελίξαμε μια και ήταν συμμετοχικό το project τότε. Ίσως δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία αν θα πάρεις το πρώτο βραβείο, όσο τελικά η συμμετοχή, χωρίς να αγνοούμε βέβαια τον οικονομικό παράγοντα. Το τρίτο βραβείο στην τελευταία Europan δεν είχε χρήματα. 

Συνάντησε τον Πλησίον Σου, Κοινωνική Κατοικία στη Νυρεμβέργη, Εύφημος Μνεία στον Ευρωπαϊκό Διαγωνισμό Europan 12, (©AREA) 

Είχαμε συμμετάσχει και στην προηγούμενη Europan 12, στην Νυρεμβέργη στην Γερμανία όπου είχαμε πάρει εύφημο μνεία. Εκεί για κάποιο λόγο δεν ήθελαν να ξεκινήσουν να φτιάχνουν το πρώτο βραβείο. Οι Γερμανοί ήθελαν να δουλέψουν με τους κατοίκους της περιοχής και να παρουσιάσουν όλες τις μελέτες τις βραβευμένες και να τις αξιολογήσει ο κόσμος, αλλά και οι ίδιοι να σκεφτούνε, η εταιρεία του Δήμου δηλαδή, που κάνει αυτές τις αναπτύξεις της κοινωνικής κατοικίας, να αξιολογήσουν το τι τελικά πρέπει να γίνει. Οπότε υπήρχε πολύ ενδιαφέρον από αυτή την άποψη. Είχαν καλέσει εμάς, μια ομάδα από την Ισπανία και δύο Γερμανικές. Τελικά προχώρησαν οι Γερμανοί, αλλά είχε ενδιαφέρον η εμπειρία αυτή, γιατί στην Γερμανία έχουν μεγάλη παράδοση σε τέτοια projects. Ο Δήμος κάνει πολιτική κοινωνικής κατοικίας, ελέγχει τις τιμές των ενοικίων, δημιουργεί περιοχές όπου επιδιώκει ανάμιξη εισοδημάτων, έχουν δηλαδή εργαλεία που τα χρησιμοποιούν… 

Στυλιανή Δαούτη: Και έτσι είδαμε και πως οργανώνεται μια δημόσια παρουσίαση με την συμμετοχή των κατοίκων, όπου μετά την παρουσίασή μας είχαν την δυνατότητα να πουν τις απόψεις τους μέσα από καρτέλες και εργαλεία τέτοιου είδους… Το ζήσαμε στην πράξη και είναι κάτι που μας ενδιαφέρει. 

Γιώργος Μητρούλιας: Γιατί βασικά βλέπουμε ότι ο κόσμος ενδιαφέρεται για την αρχιτεκτονική και έτσι δίνεις στον άλλον την δυνατότητα να μιλήσει για την αρχιτεκτονική και να συζητήσεις και εσύ μαζί του ως ειδικός. Από το να είσαι μόνος σε ένα γραφείο και να σχεδιάζεις στο κενό, είναι πολύ πιο ευχάριστο να βγαίνεις και να μιλάς. Και εσείς αυτό κάνετε βασικά με ένα τρόπο με το μπλόγκ σας. 

ΠΕΡΙ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ 

Στο ερώτημά για το ποιος από του τρεις κάνει την ιδιάζουσα και πολύ ενδιαφέρουσα επεξεργασία των υπαίθριων χώρων όπως συνήθως γίνεται στις ομάδες, απάντησε ο... 

Aigaleon639, Συμμετοχικό εργαστήριο σχεδιασμού στο Οικοδομικό Τετράγωνο 639 του Δήμου Αιγάλεω, 2014 (©AREA) 

Μιχάλης Ραφτόπουλος: Και οι τρεις τα σχεδιάζουμε όλα. Έχουμε δουλέψει πάρα πολύ, και έχει βγει σιγά σιγά αυτό με τα χρόνια. Δεν ήταν πάντα εύκολα και έχει προηγηθεί πάρα πολύ συζήτηση για να καταλήξουμε σε μια προσέγγιση, σε ένα σχέδιο, στο ποιο χαρτόνι, τι χρώμα και μετά από δέκα χρόνια συνεργασίας αναγκαστικά υπάρχει κοινή άποψη. 

Γιώργος Μητρούλιας: Τώρα μας αρέσουν πολύ τα ίδια πράγματα, ξέρουμε από την αρχή τι θα αρέσει σε όλους μας. 

Σαλαμίς, Εξοχική κατοικία στη Σαλαμίνα, Μακέτες εργασίας (©AREA) 

Ας πούμε στην Σαλαμίνα έχουν γίνει πάρα πολλές παραλλαγές του σπιτιού, αλλά τελικά βρέθηκε η λύση που αποφασίσαμε πολύ ομόφωνα και το ξέραμε όλοι, ότι αυτό πρέπει να προχωρήσει, και αυτό είναι κάτι που νομίζω σε μια ομάδα που το κατακτάς, αποκτώντας μια κοινή αντίληψη για τα πράγματα, χωρίς όμως να καταπιέζεις την δημιουργικότητα. 

Γιώργος Τριανταφύλλου: Αυτό είναι πραγματικά πάρα πολύ δύσκολο και φαίνεται ότι το έχετε καταφέρει και σε όλες σας τις δουλειές υπάρχει ένα νήμα που τις συνδέει. Αυτό το βρίσκω πάρα πολύ σημαντικό και δεν συμβαίνει εύκολα, τρεις άνθρωποι με διαφορετικές καταβολές να βρουν ένα τρόπο και να καταλήγουν σε κάτι που έχει μια ταυτότητα. Αυτό είναι σχετικά σπάνιο στην Ελλάδα και πρέπει να το διαφυλάξετε ως κόρη οφθαλμού. Γιατί κάποια στιγμή εκτιμώ ότι θα φέρει αποτελέσματα, όταν θα έρθει αυτή η στιγμή που τα πράγματα κάπως θα βελτιωθούν… Γιατί θα έρθει, δεν μπορεί να μην έρθει 

Στυλιανή Δαούτη: Αυτό το συνειδητοποιούμε γενικά και είμαστε αισιόδοξοι 

Γιώργος Μητρούλιας: Είμαστε αισιόδοξοι έτσι και αλλιώς. Επειδή εμείς δεν είχαμε ποτέ μεγάλες δουλειές, για μας τα πράγματα δεν έχουν χειροτερέψει και σίγουρα δεν έχει πέσει η ποιότητα της αρχιτεκτονικής λόγω της κρίσης. Βλέπω το αντίθετο, ότι κάπως τα προηγούμενα χρόνια βγαίνανε πάρα πολλά έργα τα οποία ήτανε σχολεία ή δημόσια κτίρια τα οποία γινόντουσαν με ένα τρόπο, που εσείς ξέρετε… 

ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ 

Στυλιανή Δαούτη: σχετικά με τις σημερινές οικονομικές δυσκολίες, φυσικά έχουμε άγχος. Κάναμε ολόκληρη μετακόμιση το καλοκαίρι, φύγαμε από τον Ευαγγελισμό και ήρθαμε εδώ σε μικρότερο χώρο. Έγινε μια προσπάθεια συμμαζέματος και η αλήθεια είναι ότι έχουμε και συμπληρωματικές πηγές, ας πούμε ο Γιώργος διδάσκει στον Βόλο… 

Γιώργος Μητρούλιας: Αυτό βοηθάει βέβαια και πηγαίνει εκεί ένα κομμάτι στο γραφείο αλλά τελικά το κόστος του γραφείου δεν είναι πολύ μεγάλο, το κόστος του να ζήσεις είναι μεγάλο. 

Στυλιανή Δαούτη: Άλλωστε είμαστε τρεις και τα καταφέρνουμε χωρίς εξωτερικούς συνεργάτες. Βέβαια κάνουμε και μικροδουλειές, για φίλους και όχι μόνο, από τακτοποιήσεις μέχρι ανακαινίσεις μπάνιων, μέχρι έπιπλα… 

Hansen, Κτίριο μικτής χρήσης στην Αθήνα, υπό κατασκευή (©AREA) 

Γιώργος Μητρούλιας: Έχουμε και κάποιες δουλειές λίγο πιο μεγάλες που εξασφαλίζουν ένα σταθερό εισόδημα για κάποια χρόνια, όπως αυτή η πολυκατοικία στα Πατήσια που κάνουμε την κατασκευή και τώρα τελειώνει. 

ΠΕΡΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ ΙΙ ΚΑΙ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΩΝ 

Στυλιανή Δαούτη: από όλους τους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς που έχουμε κάνει θεωρούμε τον πιο σημαντικό τον πιο αντιπροσωπευτικό αυτόν που στο μπλογκ σας είχατε χαρακτηρίσει τότε «άτολμο», δηλαδή το ΑΘΗΝΑ Χ 4, γιατί ήταν ένα σημείο κλειδί και για τις δουλειές που κάναμε μέχρι τότε και γιατί έδωσε ένα στίγμα για το τι μας ενδιέφερε από εκεί και πέρα. 

ΑθήναΧ4 Διαγωνισμός για Νέους Αρχιτέκτονες 

Ένα από Πέντε Ισότιμα Έπαθλα 

Αρχιτέκτονες: AREA 

Δηλαδή όλο αυτό το κανάλι του συμμετοχικού σχεδιασμού ξεκίνησε από το ΑΘΗΝΑ Χ 4 και είναι κάτι που επανέρχεται συνέχεια. Το κομμάτι της ταυτότητας της ομάδας έδεσε πολύ στο ΑΘΗΝΑ Χ 4 και έχει παραμείνει σαν σημείο αναφοράς. 

Γιώργος Μητρούλιας: Για μας αυτός ο διαγωνισμός ήταν σημαντικός γιατί μας πήγε μπροστά. Βέβαια κάποιος μπορεί να διαφωνεί ή να μην καταλαβαίνει. Και ο Φιλιππίδης μας είχε πει «μα τι είναι αυτό που κάνατε;» Και αυτό το έχουμε συζητήσει. Και η άποψη αυτή είναι σεβαστή, γιατί μπορεί να πει κάποιος ότι θέλω ένα αποτέλεσμα και όχι μια εργαλειοθήκη. Αλλά εμάς μας πήγε μπροστά.  

Γιώργος Τριανταφύλλου: Μπορεί βέβαια για σας να λειτούργησε σαν ένα έναυσμα που σας συνέδεσε και σας έδωσε μια κατεύθυνση, εμείς όμως ως επισκέπτες μιας έκθεσης που είναι τα έργα αναρτημένα και συμπυκνωμένα, δεν είναι εύκολο να μπεις και να διεισδύσεις στον μηχανισμό σκέψης. Συνήθως αυτό που επικρατεί είναι τι πιάνεις με την μία, και πόσο σε τραβάει κάτι. 

ΑθήναΧ4 Διαγωνισμός για Νέους Αρχιτέκτονες 

Ένα από Πέντε Ισότιμα Έπαθλα 

Αρχιτέκτονες: AREA 

Εδώ υπήρχε μια αδυναμία στην όλη παρουσίαση, υπήρχε δηλαδή μια απεικόνιση ενός προβληματισμού, με πολύ ενδιαφέρουσες τομές και μικροεπεξεργασίες, σε μια μεγάλης κλίμακας περιοχής και έπρεπε να ζουμάρεις, να πας πάρα πολύ κοντά για να καταλάβεις το τί ακριβώς γίνεται. Οπότε θα έλεγα ότι ο χαρακτηρισμός μου «άτολμο» είχε να κάνει περισσότερο με την άτολμη παρουσίαση, που δεν είχε μια εικόνα που να σε προσελκύσει και λιγότερο με την ουσία και το περιεχόμενο. 

Η ΕΜΜΟΝΗ ΣΤΗΝ ΣΕΜΝΟΤΗΤΑ 

Γιώργος Μητρούλιας: Η αλήθεια είναι ότι αυτό ήταν επιλογή μας σχετικά με την παρουσίαση. Δεν θέλαμε να κάνουμε να προβάλουμε εικόνες επίτηδες, γιατί είχαμε κουραστεί και εμείς με όλες αυτές τις εικόνες που βλέπουμε για την πόλη και τίποτα δεν υλοποιείται. Πιστεύουμε το να δώσει σε κάποιον κάτι που αφορά περισσότερο την δομή και αποτελεί ένα εργαλείο. Και έτσι βλέπει κανείς ότι σήμερα ο δήμος ακολουθεί τα ίδια πράγματα και τα έχει ενσωματώσει σαν εργαλεία, ως προς τον τρόπο που επικοινωνεί, η τις επεμβάσεις που κάνει στο ιστορικό τρίγωνο. 

Γιώργος Τριανταφύλλου: Θα τολμούσα να πω πάντως ότι έχετε μια υπέρμετρη σεμνότητα στην παρουσίασή σας, σε όλες σας τις δουλειές. Δηλαδή σε μια εποχή που κυριαρχεί μια έμφαση στις παρουσιάσεις και στις απεικονίσεις των μελετών, σε όλα τα επίπεδα, αυτό που προσπαθείς με μια εικόνα να είσαι συναρπαστικός και να «αρπάξεις» τον άλλον και αυτό δεν είναι πάντα κακό, εσείς έχετε μια εμμονή στο να έχετε μια σεμνότητα. 

Συνάντησε τον Πλησίον Σου, Κοινωνική Κατοικία στη Νυρεμβέργη, Εύφημος Μνεία στον Ευρωπαϊκό Διαγωνισμό Europan 12, (©AREA) 

Αυτό ισχύει και την τελευταία σας δουλειά που βραβεύτηκε στην Europan 13, όπου για την σύντομη δημοσίευση που έκανα στο μπλογκ μου έψαχνα για μια εικόνα που να δίνει το μήνυμα, που συμπυκνώνει την ουσία και την κεντρική ιδέα του έργου. Εσείς δεν ξέρω γιατί το αποφεύγετε αυτό συνειδητά. Νομίζω ότι έχει ενδιαφέρον να σας προβληματίσει από όλο αυτό το project, ποια εικόνα θα μπορούσε να είναι το εξώφυλλο αυτής της «ιστορίας». Αυτό διαπερνά σχεδόν όλο σας το έργο και θα τολμήσω να πω, με όλο τον σεβασμό προς την δουλειά σας, ότι ενώ οι συμμετοχές σας στους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς είναι πολύ υψηλού επιπέδου, δεν παίρνετε το πρώτο βραβείο. Και επειδή έχω κάνει κριτής σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, όταν σου έρχονται εβδομήντα μελέτες, είτε σε πινακίδες, είτε σε ψηφιακή μορφή η επιλογή δυστυχώς με κριτήριο ποια μελέτη σου κάνει ΚΛΙΚ από την πρώτη ματιά, επειδή έχει ένα σημείο, το οποίο αμέσως εκπέμπει ένα ξεκάθαρο μήνυμα. Έχω την αίσθηση ότι «επαναπαύεστε» στο ότι έχετε δουλέψει πάρα πολύ, το ότι έχετε ένα προβληματισμό και μια συστηματική διερεύνηση… αλλά αυτό δεν είναι κάτι που εύκολα ο κριτής θα μπει να το ψάξει. Πρέπει δε να σας πω ότι σε κάποιες περιπτώσεις οι κριτές δεν διαθέτουν τον απαιτούμενο χρόνο να ασχοληθούν συστηματικά. 

ΑΜΦΙΒΙΑ 

EUROPAN 13 / ΑΖΕΝΙΑ ΝΤΟ ΜΑΡ, ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ 

Αρχιτέκτονες: AREA, Architecture Research Athens 

Μιχάλης Ραφτόπουλος: Πάντως στην Πορτογαλία για παράδειγμα, οι δικές μας ήταν οι μόνες πινακίδες που ήταν ξεχωριστές από όλες τις υπόλοιπες και μου το είπαν τουλάχιστον δύο άλλες ομάδες αρχιτεκτόνων, γιατί όλοι οι υπόλοιποι είχαν ένα μείγμα με εικόνες, renderings, σχέδια, διαγράμματα, γραφικά κλπ. Κατά την γνώμη μου αυτό δεν έχει να κάνει με σεμνότητα, αλλά λίγο περισσότερο με ορισμένες εμμονές, είτε αν είναι το εργαλείο του καταλόγου, ή του χάρτη με την έννοια της χαρτογράφησης ή η μακέτα ως μέσο προτιμότερο για εμάς και όχι αναγκαστικά η εικόνα. 

Athens Charting, Εγκατάσταση στο ελληνικό περίπτερο στη Μπιενάλλε της Βενετίας (Επιμελητές Πάνος Δραγώνας, Άννα Σκιαδά), 2012 (© Chrysokona Mavrou) 

Στυλιανή Δαούτη: Θα έλεγα ότι αυτό τελικά που μπορεί να συνοψίζει περισσότερο το θέμα μας είναι οι φωτογραφίες από τις μακέτες μας που συχνά τις φωτογραφίζουμε και νομίζω ότι αυτό λειτουργεί θετικά. 

Γιώργος Τριανταφύλλου: Μια πολύ πετυχημένη περίπτωση ήταν και η πολύ πρωτότυπη μακέτα με την οποία συμμετείχατε στην προηγούμενη Μπιενάλε στην Βενετία με το απλό χαρτί σχεδιασμένο με το μπλε μαρκαδοράκι 

Athens Charting, Εγκατάσταση στο ελληνικό περίπτερο στη Μπιενάλλε της Βενετίας (Επιμελητές Πάνος Δραγώνας, Άννα Σκιαδά), 2012 (© Chrysokona Mavrou) 

Μου έκανε επίσης εντύπωση  η μελέτη και η ανάλυση που κάνατε και η όλη η διερεύνηση για το ξενοδοχείο «Εμπορικό» στην οδό Αιόλου ένα εξαιρετικό πενταώροφο νεοκλασσικό κτήριο στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας. 

Emporikon: Εμπορικόν, Ανακαίνιση Ξενοδοχείου στην Αθήνα, Μελέτη, 2014 (©AREA) 

Γιώργος Μητρούλιας: Κάναμε αυτή την μελέτη και ο πελάτης ήταν πολύ ενθουσιασμένος. Τελικά σε αυτά τα projects ο ένας επενδυτής προχωρεί και το δίνει σε έναν άλλο επενδυτή, οπότε πέρασε σε άλλα χέρια και κάπου εκεί χάθηκε και η μελέτη. Παράλληλα και το Υπουργείο Πολιτισμού στην πρώτη συνάντηση που είχαμε είχε μια πάρα πολύ αρνητική στάση, έχοντας μια πολύ στερεοτυπική τοποθέτηση. Υπήρχε μια στάση κάπως ότι «είστε νέοι, είστε παιδιά» και προσπαθούσαν να μας κάνουν μάθημα αρχιτεκτονικής που δείχνει πως ακόμη υπάρχει αυτό το πατρονάρισμα του νέου, που πρέπει να του δείξουμε και δεν μπορούμε να του έχουμε εμπιστοσύνη. 

Emporikon: Εμπορικόν, Ανακαίνιση Ξενοδοχείου στην Αθήνα, Μελέτη, 2014 (©AREA)

Η λογική της μελέτης ήταν ότι έχεις ένα κέλυφος το οποίο έπρεπε να μείνει ανέπαφο, οπότε αυτό που σχεδιάζεις είναι πολύ εφήμερο, και δεν μπορείς να σκεφτείς μπάνια και γυψοσανίδες και ψευδοροφές. Με κάποιο τρόπο το απογυμνώνεις και μετά προσθέτεις μια κουρτίνα και γυάλινα διαχωριστικά. 

Και τελικά αυτό που πραγματοποιήθηκε ήταν γυψοσανίδες που χωρίζουν τις ψευδοροφές στην μέση… 

ΤΟ ΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΟ, ΟΙ ΑΥΤΟΣΧΕΔΙΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ, Η ΥΛΙΚΟΤΗΤΑ 

Marmara, Ανακαίνιση διαμερίσματος στο Αργοστόλι Κεφαλονιάς, 2014 (©Ioanna Roufopoulou) 

Μιχάλης Ραφτόπουλος: Τα «μάρμαρα» ήταν μια σύνθεση ζωντανή που έγινε, επί τόπου, μαζί με τους μαστόρους, σε μια κατοικία στην Κεφαλονιά. Νομίζω ότι και αυτό καθορίζεται από τις ίδιες ιδέες με τις άλλες προτάσεις σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα, που είναι ότι μια σύνθεση είναι σαν μια συλλογή από πράγματα. Στο συγκεκριμένο έργο επειδή ήταν η πιο φτηνή λύση για το δάπεδο επειδή όλα αυτά τα μάρμαρα ήταν ρετάλια, το θέμα ήταν πως μπορείς να κάνεις κάτι πολύ εορταστικό με πολύ λίγα μέσα. Ήταν ένα διαμέρισμα σχεδιασμένο γύρω από ένα μεγάλο κεντρικό χώρο που είναι σαν κεντρική αυλή, που όμως είναι το καθιστικό του σπιτιού, με πολύ μικρούς και ευαίσθητα σχεδιασμένους χώρους περιμετρικά. 

Γιώργος Τριανταφύλλου: Μου έκανε εντύπωση ο τίτλος του θέματος «τα μάρμαρα», που αφορά αυτή την κατοικία, όπου εντάσσεται ένα δάπεδο, μια ιδιότυπη αυτοσχέδια κατασκευή χρησιμοποιώντας παλιά υλικά. Επικίνδυνο μάλιστα γιατί ανήκει στην κατηγορία των επιλογών που έχουν εκχυδαϊστεί, όπως η πέτρα Καρύστου. 

Marmara, Ανακαίνιση διαμερίσματος στο Αργοστόλι Κεφαλονιάς, 2014 (©Ioanna Roufopoulou) 
Σχέδιο Κάτοψης δαπέδου

Δεν πρόκειται όμως εδώ για ατάκτως εριμένα διαφορετικού μεγέθους ρετάλια μαρμάρων εκ του προχείρου όπως συμβαίνει πιά με την πέτρα Καρύστου, αλλά μια σχεδιασμένη άποψη που αποτελεί μια σύνθεση που μου έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση, κυρίως γιατί βάζετε στο παιχνίδι και έχετε αυτό το «μικρόβιο» και την ευαισθησία να πειραματίζεστε με τέτοιου είδους αυτοσχέδιες χειροποίητες κατασκευές, παράλληλα με την ενασχόληση σας με τη μεγάλη κλίμακα. 

Μιχάλης Ραφτόπουλος: Το «χειροποίητο» είναι ένα μεγάλο θέμα για μας, και η όλη εμμονή μας με μακέτες και με το ελεύθερο χέρι και τα σχέδια, όπως στην Μπιενάλε της Βενετίας ήταν περισσότερο η ιδέα του «σχεδιάζω με το χέρι» και όχι ότι παρουσιάζω μια έτοιμη εικόνα, κάτι σαν δράση, και το φτιάχνω μακέτα, είναι λίγο παρόμοιο για μας νομίζω με το «πειραματιζόμαστε με υλικά», όπως στην Σαλαμίνα… Είναι λίγο η ιδέα ότι το υλικό καταφέρνει να είναι ένα «χωρικό», πράγμα και δεν είναι απλά εικόνα. Τα υλικά και οι μακέτες έχουν αυτό κοινό. 

Γιώργος Τριανταφύλλου: Εδώ όμως εσείς σε αυτά τα δύο θέματα τα «μάρμαρα» και στην Σαλαμίνα, αλλά νομίζω και στο «POLYPARTMENT», με τον ξεχωριστό τρόπο που διαχειρίζεστε αυτές τις επεμβάσεις που κάνετε μέσα στον σκελετό του μπετόν, κάνετε ενα είδος παράβασης.

Polypartment, Επανάχρηση πολυκατοικίας στην Αθήνα, υπό κατασκευή (©AREA) 

Δηλαδή παραβαίνετε με τις επιλογές σας στην υλοποίηση σε αυτές τις τρείς δουλειές, χρησιμοποιώντας σαν υλικό τα θραύσματα του μαρμάρου, το φυσικό χώμα με βάση την μέθοδο της ρευστής γής στην περίπτωση της Σαλαμίνας, και όλες αυτές οι μικρο-χειροποίητες επεμβάσεις που κάνετε σε αυτό το δομικό πλέγμα από μπετόν. 

Polypartment, Επανάχρηση πολυκατοικίας στην Αθήνα, υπό κατασκευή (©AREA) 

Και είναι πάντα μαγική η εικόνα του γιαπιού όταν ξεκαλουπώνεται και σε τραβάει να κάνεις άλλα πράγματα από αυτά τα συμβατικά που έχεις σχεδιάσει με τα τούβλα, να στήσεις μια εγκατάσταση, αν μάλιστα έχεις καταφέρει να έχεις και ένα καθαρό ξυλότυπο. 

Η ΟΠΟΡΤΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 

Γιώργος Μητρούλιας: Νομίζω ότι αυτό έχει να κάνει με το ότι πολλές φορές ο τρόπος που δουλεύουμε είναι οπορτουνιστικός, δηλαδή βρίσκουμε την ευκαιρία σε κάθε τι που κάνουμε… Ποια είναι η ευκαιρία εδώ πέρα: τα project που δουλεύουμε μέσα στην κρίση δεν είναι project που να είναι ανοιχτή επιταγή στο να μπορείς να κάνεις ότι θες, οπότε μέσα από τους περιορισμούς πρέπει να βρεις ποια είναι η ευκαιρία που σου δίνεται. 

Συχνά προκύπτουν αποφάσεις που δεν παίρνονται στο γραφείο, αλλά προκύπτουν στην εξέλιξη. Άρα υπάρχει κάτι σε όλο αυτό που είναι «βρώμικο» και όπως βλέπουμε και στις δουλειές κάποιων άλλων αρχιτεκτόνων υπάρχει κάτι που υπονομεύει τα υπόλοιπα, που υπονομεύει μια επισημότητα, υπονομεύει τον Le Corbusier και όλη αυτή την παράδοση του ήρωα αρχιτέκτονα, και εμένα αυτό μου αρέσει και σαν άνθρωπος είμαι έτσι. Και εκεί νομίζω ότι ίσως υπάρχει ένα χαρακτηριστικό που ξαναβρίσκουμε στην δουλειά μας ότι ναι είμαστε νέοι, με όλα τα μέσα της τεχνολογίας, σε επαφή με την διεθνή κατάσταση και τους δασκάλους μας, αλλά παίζουμε και λίγο με αυτό. 

Στυλιανή Δαούτη: Επίσης είναι λίγο και η τριβή με το εργοτάξιο γιατί δεν έχουμε και την άπειρη εμπειρία, οπότε λίγο με το να ανακαλύπτουμε αυτόν τον κόσμο και την επαφή με τους τεχνίτες, με τεχνικές, με μαστόρους και συζητήσεις. Και τα μάρμαρα προέκυψαν σε μια περίοδο που μιλούσαμε για μωσαϊκό που είχα και στο σπίτι μου, για μια τεχνική η οποία χάνεται, και δεν μπορούσαμε να βρούμε ανθρώπους που κάνουν μωσαϊκά, και λίγο μετά αναζητούσαμε ένα καινούργιο τρόπο για να γίνει μωσαϊκό με κομμάτια μαρμάρου. 

Γ.Τ. Νομίζω ότι αυτή είναι μια απάντηση κλειδί: «οι μνήμες» είναι σαφές ότι είναι μνήμες... 

Γιώργος Μητρούλιας: Στο Βόλο πηγαίνουμε σε μια ταβέρνα που έχει ένα φανταστικό δάπεδο πολύ αντίστοιχο με την Κεφαλονιά, με ελεύθερα κομμάτια από λευκό μάρμαρο σε λαχανί μωσαϊκό. Θέλω να πω ότι υπάρχουν πράγματα που βλέπω συνέχεια μπροστά μου τα οποία είναι παλιά, τα οποία φωνάζουν και είναι πιο σύγχρονα από πράγματα που κάνουμε τώρα. Πράγματα που έχουν μια ελαφρότητα, έχουν μια κομψότητα, κάτι που είναι πολύ δύσκολο να το πετύχεις σήμερα. Έχουμε χάσει κάτι… Δεν πρόκειται για μια παραδοσιακοπληξία, αλλά υπάρχουν τεχνικές και τρόποι δόμησης που ενώ είναι παντού, κάπως εμείς πηγαίνουμε πάντοτε σε κάτι τετριμμένο. Οπότε είναι μια τέτοια τεκτονική σχεδόν ανάγνωση που έχουμε εμείς… 

Γ.Τ. Θεωρώ πολύ μεγάλο προτέρημα αυτή την υπόγεια δική σας αναφορά, που έχει να κάνει με τις μνήμες, που περνάνε με αυτό τον διακριτικό τρόπο και δεν φωνάζουν. Επειδή είμαι πάντα τα άποψης, ότι από τα γοητευτικότερα πράγματα στην αρχιτεκτονική είναι να καταφέρεις να μεταπλάσεις τις μνήμες σου, έτσι ώστε να δημιουργείται αυτή η υπόγεια αίσθηση της οικειότητας. Αυτό ίσως είναι που μας κάνει και αγαπάμε και λίγο την Ελλάδα. 

ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟ 

Κουτούντο, Εξοχική κατοικία στη Τζιά, 2011 (©Yorgis Gerolymbos)

Στυλιανή Δαούτη: Η κατοικία στο Βουρκάρι στην Τζιά είναι επέκταση μιας υπάρχουσας μικρής εξοχικής κατοικίας, όπου εκεί πάλι παίξαμε με τους αναλειμματικούς πέτρινους τοίχους.  Η παραδοσιακή τεχνική του «κουτούντο», ενός στενού διαδρόμου που χωρίζει την υπάρχουσα κατοικία από το βράχο, προστατεύοντάς την από την υγρασία, αποτελεί το θεμέλιο της πρότασης: το υπάρχον κουτούντο διαπλατύνεται και η προσθήκη δημιουργείται από την παράλληλη επανάληψη της ξερολιθιάς. 

Αλίκανδρος, Υπόσκαφη εξοχική κατοικία στην Άνδρο, Μελέτη 2015 (©AREA) 

Μιχάλης Ραφτόπουλος: Η δεύτερη κατοικία είναι μια μεγάλη κατοικία σε μια απόκρημνη πλαγιά της Άνδρου, στην περιοχή της Αλίκανδρου, με πανοραμική θέα στο Αιγαίο στην Άνδρο που το κεντρικό μεγάλο τμήμα είναι υπόσκαφο και προβλέπονται και τρείς ξενώνες και ένα στενό μονοπάτι που τα συνδέει όλα. Το μονοπάτι επαναφέρει την περιπατητική εμπειρία στο πρώην αγροτικό τοπίο, δημιουργώντας μια νέα παραθεριστική αφήγηση για να καταλήξει σε ένα μικρό παρατηρητήριο στην κορυφή. 

Αλίκανδρος, Υπόσκαφη εξοχική κατοικία στην Άνδρο, Μελέτη 2015 (©AREA)

Ο πελάτης εδώ είχε από την αρχή την απαίτηση σε αυτό το ιδιόκτητο μεγάλο οικόπεδο, να έχει ένα τεράστιο γυαλί και να βλέπει όλη την πανοραμική θέα. Ωστόσο επιδιώξαμε να έχουμε μια ευαίσθητη σχέση με το τοπίο παρά την απαίτηση της θέας και αυτό ήταν ένας μεγάλος προβληματισμός για εμάς. 

ΑΠΟΦΕΥΓΟΝΤΑΣ ΤΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ 

Σαλαμίς, Εξοχική κατοικία στη Σαλαμίνα (Βραβεία ΔΟΜΕΣ 2015), Υπό κατασκευή (©AREA) 

Γιώργος Μητρούλιας: Από την άλλη στην Σαλαμίνα επειδή δεν μας δόθηκε κάποιο ειδυλλιακό οικόπεδο κάπως αυτό έκανε ενδιαφέρον το project αυτό και το έκανε λίγο μοναδικό, ενώ τα projects αυτά που είναι τόσο εξωστρεφή, πάνω στην πλαγιά να βλέπουν στην θάλασσα σε οδηγούν πολύ εύκολα πάνω σε κάποιο στερεότυπο. Έτσι την Σαλαμίνα την ευχαριστήθηκα πολύ περισσότερο και πιστεύω όταν υλοποιηθεί θα είναι μια πρόταση καινούργια που δεν θα έχουμε ξαναδεί. 

ΕΠΙΡΡΟΕΣ 

Γ.Τ. Πείτε μου λίγο για τις επιρροές σας. Είσαστε λίγο δυσανάγνωστοι σε αυτό 

Μιχάλης Ραφτόπουλος: Σαν γραφείο μεταξύ μας μας αρέσει πάρα πολύ η Lina Bo Bardi η αρχιτεκτόνισσα, στην οποία βρίσκουμε φοβερές ποιότητες στα έργα της, όχι μόνο στην υλοποίηση αλλά και στο πώς σχεδιάζει μια κοινότητα, με έναν πολύ κοινωνικό χαρακτήρα… 

Lina Bo Bardi

Γιώργος Μητρούλιας: Και πολύ ριζοσπαστικά, χωρίς να έχει καμία αναστολή, χωρίς κανένα συντηρητισμό και χωρίς προφανείς λύσεις… 

Μιχάλης Ραφτόπουλος: και με κέφι χωρίς τα κλισέ του μοντερνισμού 

Στυλιανή Δαούτη: και έχει αυτή την ταπεινότητα… 

Steven Holl 

Γιώργος Μητρούλιας: Εγώ δούλευα στον Steven Holl οπότε εντάξει… Εκεί πάντα δουλεύαμε μακέτες, φωτογραφισμένες σε φυσικό φως, και κάπως και εμείς εδώ το ακολουθούμε και κάνουμε συνέχεια μακέτες. Κι τις κάνουμε από διογκωμένη πολυστερίνη το γνωστό DOW που είναι πολύ ελαφρύ και έχει μια ποιότητα και μια ευελιξία. 

Στυλιανή Δαούτη: Και η μακέτα σαν μέσο επικοινωνίας προσπαθούμε να το χρησιμοποιούμε πάρα πολύ …. Σε αυτά τα συμμετοχικά, μας έχει φανεί πολύ χρήσιμο σαν εργαλείο. Στο Αιγάλεω που μαζέψαμε τους κατοίκους κάναμε αυτή την πολύ μεγάλη μακέτα και ήταν πολύ εύκολο να αντιληφθούν περί τίνος πρόκειται. 

Aigaleon639, Συμμετοχικό εργαστήριο σχεδιασμού, 2014 (©AREA) 

Ως προς τις επιρροές μου στο Παρίσι στη σχολή αρχιτεκτονικής Paris – Belleville υπήρχε μια πολύ κοντινή προσέγγιση με το Μετσόβειο Πολυτεχνείο. Δηλαδή μοντερνιστικές επιρροές, Le Corbusier και αργότερα στο Columbia, μας αποκαλύφθηκε ο ψηφιακός κόσμος, που για μένα ήταν μια αντίδραση σε σχέση μα όλη την καταπίεση με τον μοντερνισμό στην Γαλλία. Έτσι το ένοιωσα στο τέλος των σπουδών μου το 2002. Και μετά περάσαμε και από την εποχή της Ιαπωνικής αρχιτεκτονικής, αλλά τελικά δεν είναι πολύ κοντά σε μας εδώ. 

Γιώργος Μητρούλιας: Από την Ελλάδα ξεχωρίζω το Atelier 66!! Εντάξει βέβαια και τον Αντρέα Κούρκουλα που είχα δουλέψει στο γραφείο του και είναι και δάσκαλός μου και εδώ στο Πολυτεχνείο είχα βρει καταφύγιο. Αλλά οι Αντωνακάκηδες μου αρέσουν πάρα πολύ.

 

Σουζάνα & Δημήτρης Αντωνακάκης

Μιχάλης Ραφτόπουλος: Και για μένα οι Αντωνακάκηδες ήταν οι πρώτοι Έλληνες αρχιτέκτονες που γνώριζα και στο Πανεπιστήμιο Berkeley της Καλιφόρνια που αποφοίτησα, προωθούσαν πάρα πολύ το critical regionalism που προφανώς το εκπροσωπούν πάρα πολύ καλά. Τους ήξερα κάπως από παλιά. 

Γιώργος Μητρούλιας: Εγώ πάντως τους εκτίμησα πολύ πρόσφατα. Νομίζω ότι πίσω από όλο αυτό το αισθητικό που έχουνε που είναι πολύ προσωπικό, όταν ήμουν φοιτητής μου φαινόταν κάπως παρωχημένο, αλλά βλέποντάς το τώρα, και βλέποντας τις τομές τους, καταλαβαίνεις την αξία που έχουν. Και δεν το βλέπω σαν ένα πρότυπο το οποίο αναπαράγουμε, αλλά θεωρώ ότι έχει κάποιος κάπου εκεί να μάθει κάτι. Ήταν μια πρόσφατη ανακάλυψη για μένα αυτό και κάπως το εκτίμησα πρόσφατα, ενώ παλαιότερα έβλεπα άλλα πράγματα… 

ΕΔΩ ΥΠΑΡΧΕΙ ΕΝΑ ΠΙΟ ΣΑΦΕΣ ΠΛΑΙΣΙΟ ΝΑ ΠΑΤΗΣΕΙΣ 

Γ.Τ. Έχω την αίσθηση ότι πρέπει να είσαστε ευχαριστημένοι για αυτή την διαδρομή που έχετε κάνει μέχρι τώρα 

Μιχάλης Ραφτόπουλος: Είμαστε.. Είναι πολύ δύσκολη εποχή αλλά συνολικά είμαστε ευχαριστημένοι. 

Γ.Τ. Σε σχέση με τα όνειρα που κάνατε όταν βρεθήκατε στην Αμερική, αυτή η πραγματικότητα που βιώνετε τώρα εδώ, είναι μια πραγματικότητα με την οποία έχετε συμφιλιωθεί ή εξακολουθείτε να έχετε πιθανόν μια αίσθηση του γιατί δεν μείναμε εκεί που θα μπορούσαμε να έχουμε μια άλλη διαδρομή. 

Μιχάλης Ραφτόπουλος 

Μιχάλης Ραφτόπουλος: Για μένα νομίζω ότι δεν υπάρχει εύκολη απάντηση σε αυτό, γιατί και τώρα στην Αμερική τα πράγματα δεν είναι τέλεια. Αντιμετωπίζει κάνεις αντίθετα προβλήματα: Μια τεράστια αγορά, δεν ξέρεις που να πατήσεις, δεν υπάρχει ιδιαίτερα δυνατή παράδοση αρχιτεκτονικής στην Αμερική, ενώ εδώ υπάρχει ένα πιο σαφές πλαίσιο να πατήσεις. Ως ελεύθερος επαγγελματίας τώρα αν πας Αμερική δεν είναι καθόλου σαφές πώς θα κινηθείς και τι θα κάνεις, ενώ εδώ τώρα ήδη έχουμε πολύ καλές ρίζες εδώ και ένα πολύ καλό υπόβαθρο, και μακάρι να ανοιχτούμε και εκεί και εδώ. Το ιδανικό θα ήταν μια ημέρα να φτάσουμε και εκεί… 

Στυλιανή Δαούτη 

Στυλιανή Δαούτη: Γενικά κρατάμε όλες τις επαφές με το εξωτερικό και προσπαθούμε να κρατάμε όλες τις πόρτες ανοιχτές έξω και μέσα από διαγωνισμούς και μέσα από γνωριμίες που είχαμε κατά την διάρκεια των σπουδών μας. Είχαμε τρομερή τύχη στην γενιά μας να κάνουμε τις σπουδές που κάναμε και εγώ δεν νομίζω ότι θα μπορέσω να προσφέρω στα παιδιά μου τα ίδια πράγματα, δηλαδή σπουδές στην Αμερική, σπουδές στο Παρίσι. 

Γ.Τ. Χαίρομαι λοιπόν που σας βρίσκω απόλυτα προσγειωμένους σε αυτή την πραγματικότητα και το ότι συνειδητά είστε εδώ και το παλεύετε. 

Στυλιανή Δαούτη: Το παλεύουμε πάρα πολύ… 

Μιχάλης Ραφτόπουλος, Γιώργος Μητρούλιας 

Στυλιανή Δαούτη 

ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ Α ΜΕΡΟΥΣ

Έχει ενδιαφέρον να περιπλανηθείτε στο site των ΑREA κάνοντας ΚΛΙΚ εδώ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ 

Η Στυλιανή Δαούτη (Αθήνα, 1978), σπούδασε αρχιτεκτονική στη σχολή αρχιτεκονικής Paris – Belleville στη Γαλλία (DPLG, 2002) και εργάστηκε σε αρχιτεκτονικά γραφεία στο Παρίσι πριν λάβει το δίπλωμα Master of Science Degree in Advanced Architectural Design στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης το 2005. Στη Νέα Yόρκη εργάστηκε στο γραφείο του Gordon Kipping, G-Tects LLC. Το 2004 κέρδισε το τρίτο βραβείο στο διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό του Μητροπολιτικού Πάρκου και Πολεοδομικής Ανάπτυξης Ελληνικού στην Αθήνα. Επίσης έχει διδάξει Αρχιτεκτονικό Σχεδιασμό στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Πατρών. 

Ο Γιώργος Μητρούλιας (Αθήνα, 1978), σπούδασε αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (1996-2002) και ακολούθως εργάστηκε στο γραφείο Κοκκίνου-Κούρκουλας στην Αθήνα και Van de Broek en Bakema στο Ρόττερνταμ. Ως υπότροφος του ιδρύματος Fullbright έλαβε το δίπλωμα Master of Science Degree in Advanced Architectural Design στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης το 2004, πριν εργαστεί στο αρχιτεκτονικό γραφείο του Steven Holl. Από το 2014 είναι Λέκτορας στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. 

Ο Μιχάλης Ραυτόπουλος (Αθήνα, 1978), πήρε το Bachelor of Arts στην Ιστορία της Τέχνης (Αριστούχος) από το Πανεπιστήμιο του Michigan, Ann Arbor (1995-1999). Το 2002 ολοκλήρωσε το Master of Architecture στο Πανεπιστήμιο Berkeley της Καλιφόρνια όπου και συνεργάστηκε στενά με τον Greig Crysler σε ερευνητικά προγάμματα και εκδόσεις. Από το 2004 έως το 2006 δούλεψε για το αρχιτεκτονικό γραφείο Jaklitsch Gardner Architects στη Νέα Υόρκη, ενώ στην Αθήνα έχει δουλέψει σαν συνεργάτης του γραφείου ISV Architects & Associates. Από το 2013 Διδάσκει Αρχιτεκτονικό Σχεδιασμό στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Πατρών. 

Θα ακολουθήσει σύντομα το 

B ΜΕΡΟΣ

με μερικά ακόμη συμπληρωματικά στοιχεία για τους AREA 

και ένα  κείμενο  του Δημήτρη Φιλιππίδη με τίτλο:
"Για το Κέντημα"

Για να διαβάσετε το Β Μέρος κάντε ΚΛΙΚ εδώ

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγένθυση