ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ Νο 28

 MIKE NELSON: “EXTINCTION BECKONS”

ΣΤΗΝ HAYWARD GALLERY

Ετερόκλητα άχρηστα υλικά στους θαλάμους του μυαλού 

γεννούν ακαταμάχητα αινίγματα

Η πρώτη εμπειρία με το έργο του Michael Nelson, επιλεγμένος δύο φορές για το βραβείο Turner, εκπρόσωπος της Βρετανίας στη Μπιενάλε της Βενετίας το 2011, ήταν την άνοιξη του 2019 όταν με στόχο να επισκεφτούμε την έκθεση “Van Gogh and Britain” στην Tate Britain, αναγκαστικά περάσαμε από τις νεοκλασικές αίθουσες Duveen Galleries, όπου ο Nelson τις είχε μεταμορφώσει σε χώρους που παραπέμπουν σε αποθήκες παροπλισμένων μηχανημάτων και εργαλείων μιας άλλης εποχής, πλαισιωμένοι με πρόσθετα ξύλινα διαχωριστικά και πόρτες από παλιές βιομηχανικές εγκαταστάσεις, δημιουργώντας έτσι μια εντυπωσιακή αντίφαση με τον νεοκλασσικό διάκοσμο των αιθουσών του μουσείου.

Μία εγκατάσταση με τίτλο «The Asset Strippers», που σημαίνει την απογύμνωση περιουσιακών στοιχείων, ένας όρος που χρησιμοποιείται για την αναφορά στην πρακτική της πώλησης των περιουσιακών στοιχείων ή του εξοπλισμού μιας εταιρείας, ενός εργοστασίου, προκειμένου να βελτιωθεί η απόδοση των επενδυτών σε μετοχές.

Ο Mike Nelson έστησε όλη αυτή την εγκατάσταση επιλέγοντας αντικείμενα από έναν παρελθόντα κόσμο, τη μεταπολεμική Βρετανία, και τις μνήμες του από την παιδική του ηλικία. Μια συλλογή αντικειμένων από δημοπρασίες εκκαθαριστών εταιρειών και ναυπηγείων, που δείχνουν όπως λέει την παρακμή της βρετανικής βιομηχανίας.

“EXTINCTION BECKONS”

Δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι ο Nelson, είχε την δυνατότητα, την τρέλα και τους χώρους να συλλέγει συστηματικά τεράστιες ποσότητες από κάθε είδους παλιά υλικά, και μηχανήματα, ακόμη και ξύλινα διαχωριστικά και πετάσματα από τα εγκαταλελειμμένα εργοστάσια και να συνεχίζει να πραγματοποιεί νέες καθηλωτικές εικαστικές εγκαταστάσεις, που παρουσιάζει αυτό τον καιρό στις αίθουσες της γκαλερί Hayward του Λονδίνου (Διάρκεια μέχρι 7 Μαΐου 2023).

Μια έκθεση με τίτλο “Extinction Beckons” κατανεμημένη σε διαφορετικές ενότητες σε πολλά επίπεδα, δημιουργώντας παράξενες και αναπάντεχες εμπειρίες.

Στην πρώτη ενότητα με τίτλο “I, IMPOSTOR, 2011 Various materials” (ΕΓΩ, Ο ΑΓΥΡΤΗΣ), μας καθηλώνει μέσα σε ένα χώρο αποθήκευσης με εκατοντάδες ετερόκλητα υλικά σε τοίχους και σε ράφια με έναν παράδοξο κόκκινο φωτισμό που παραπέμπει σε φωτογραφικό θάλαμο.

Δεκάδες παλιές πόρτες κάθε είδους, πύλες για τη φαντασία, που παράλληλα αποτελούν ένα προοίμιο για το τί πρόκειται να ακολουθήσει. Πόρτες ακουμπισμένες στους περιμετρικούς τοίχους με παράξενα ίχνη, ακόμη και με το εβραϊκό αστέρι του Δαυίδ, θυμίζουν τις δικές μας παλιές μάντρες παλιών οικοδομικών υλικών από κατεδαφίσεις που κατέκλυζαν την ιερά οδό, αλλά και παράξενα παλιά υλικά και αντικείμενα, που παραπέμπουν στα υπόγεια των παλιών σπιτιών, με όλα τα είδη που κατά καιρούς αποσύρονται σε αχρηστία, προκαλώντας ένα αίσθημα νοσταλγίας και μελαγχολίας ταυτόχρονα.

The Deliverance and the Patience, 2001 

Various Materials

Στην επόμενη τεράστια αίθουσα, μια παράξενη εγκατάσταση μας περιμένει με τίτλο « Η Απελευθέρωση και η Υπομονή». Πρόκειται για μια μεγάλη κλειστή, ελαφρά υπερυψωμένη κατασκευή από τα γνωστά ξύλινα πανό με σκελετό από καδρόνια και οροφή γεμάτη με παλιά υλικά, που διαθέτει μια και μοναδική πόρτα εισόδου, με ελεγχόμενη αριθμητικά προσέλευση.

Μπαίνοντας βρισκόμαστε σε μικρούς χώρους με δύο ή τρεις παλιές διαφορετικές και ετερόκλητες πόρτες, που επιλέγοντας την μία περνάμε σε ένα άλλο διαφορετικό αντίστοιχο μικρό χώρο, που και πάλι επιλέγουμε μια από τις 2-3 πόρτες που διαθέτει.

Κάθε πόρτα μας εισάγει σε χώρους εγκατάλειψης και φθοράς, σε μοναχικά καταφύγια, εργαστήρια με μηχανές ραπτικής , ταξιδιωτικά γραφεία, υπόγεια και πατάρια, μπαρ ναυτικών, χώρους προσευχής, με κρεμαστές λάμπες και ανεμιστήρες οροφής.

Ανοιγοκλείνοντας τις πόρτες ξαναβρισκόμαστε σε χώρους που ήδη είχαμε περάσει, μπαίνοντας όμως από άλλη πόρτα, ξανασυναντώντας τα ίδια πρόσωπα που είχαμε ξαναδεί και βλέποντας τους χώρους από άλλη οπτική γωνία.

Σταδιακά συνεπαρμένοι από τις αναπάντεχες εκπλήξεις συνειδητοποιούμε, παράλληλα με την απόλαυση, ότι βρισκόμαστε εγκλωβισμένοι σε έναν παράξενο λαβύρινθο. Άρχισε να κυριαρχεί μια ανησυχία, ενισχύοντας ένα αίσθημα κλειστοφοβίας, ενός αδιέξοδου εγκλεισμού, που ξεπεράστηκε μόνο όταν συναντήσαμε την υπεύθυνη της εγκατάστασης, που με ευγένεια μας οδήγησε στην έξοδο.

Βγήκαμε απελευθερωμένοι με ένα αίσθημα ανακούφισης, αλλά και μια έντονη επιθυμία να ξαναμπούμε από την αρχική είσοδο και να ξαναζήσουμε την μοναδική αυτή εμπειρία.

The Bluff Canyon, 

(The woodshed), 2004

Χρειάστηκε να ανέβουμε 50 σκαλιά για να προσεγγίσω ασθμαίνων την επόμενη εγκατάσταση με τίτλο «Το τριπλό φαράγγι, μπλόφα», σε μια αίθουσα πλημμυρισμένη με άμμο με ένα εγκαταλελειμμένο καταφύγιο ημιβυθισμένο στην έρημο, σαν να ένας πανοραμικός πίνακας.

Στο πλάι της εγκατάστασης, περνάμε μέσα από ένα στενό πέρασμα σε ένα καμπύλο τούνελ, κάτω από την άμμο, που από μια κλειστή πόρτα, μας οδηγεί σε έναν ακατάστατο σκοτεινό φωτογραφικό θάλαμο με κόκκινο φωτισμό, με τα εκτυπωτικά μηχανήματα και κρεμασμένες φωτογραφίες.

The dark room, 2011

Στην συνέχεια, μας περνάει στο εσωτερικό του εγκαταλελειμμένου καταφυγίου με στίβες λάστιχα αυτοκινήτου και βαρέλια χωμένα στην εισρέουσα άμμο της ερήμου.

Στην επόμενη αίθουσα ο Nelson επανέρχεται με τα γλυπτά έργα από την εξαιρετική εγκατάστασή του στην Tate Britain το 2019 που προανέφερα, με τίτλο “The Asset Strippers” αντικείμενα από το νεκρό βιομηχανικό παρελθόν της Μεγάλης Βρετανίας.

Κατεβαίνοντας και πάλι πενήντα σκαλοπάτια, από το επόμενο κλιμακοστάσιο, εισπράττουμε σταδιακά από ψηλά μια μεγάλης κλίμακας εγκατάσταση με μία τεράστια ξύλινη επιφάνεια-οθόνη, πίσω από ένα κλουβί από μεταλλικά πλέγματα που εμπεριέχει μια εστία παραγωγής σκυροδέματος με πορτοκαλί μπετονιέρα και αναρτημένα αναρίθμητα γλυπτά κεφάλια σε φυσικό μέγεθος από μπετόν. Μία εντυπωσιακή εγκατάσταση που προκαλεί μια αμηχανία, και συνεχίζεται σε ένα μέσω ράμπας ψηλότερο επίπεδο όπου φιλοξενούνται και άλλα ετερόκλητα υλικά.

The protection room

Ο Νelson κλείνει την έκθεσή του ανακατασκευάζοντας το προσωπικό του στούντιο που καταλαμβάνει το μπροστινό δωμάτιο της κατοικίας του, γεμάτο με όλα του τα υπάρχοντα εκεί, τα βιβλία του, εργαλεία, εξαρτήματα, μικροσυσκευές, μικροέπιπλα, ανεμιστήρες, τυχάρπαστα αντικείμενα και όλα όσα χρησιμοποιεί ο ίδιος, προετοιμάζοντας τα έργα του και σχεδιάζοντας τις εγκαταστάσεις του.

Μία ακατάστατη εικόνα δημιουργίας με όλα αυτά τα πράγματα που συσσωρεύει επιμελώς και ακατάπαυστα στο στούντιό του και στις ατελείωτες αποθήκες του, αλλά και στους θαλάμους του μυαλού που γεννά αυτά τα ακαταμάχητα αινίγματά του. Αινίγματα που συγκροτούν μυθοπλασίες που δεν είναι απλώς επινοημένες από αληθινά θραύσματα, αλλά συνδυάζονται με την ίδια την πραγματικότητα. Οι κόσμοι του Νέλσον συμμετέχουν σε μια πραγματικότητα που επινοούν επίσης.

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση