KΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΔΡΕΓΟΣ: “CAPTO VACUI”

annexM | ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ

και η επίμονη μοναχική πορεία της Άννας Καφέτση

Η Υπηρεσιακή Αυλή του Μεγάρου Μουσικής είναι νομίζω ο ιδανικός χώρος, έτσι όπως τελικά έχει διαμορφωθεί με την φροντίδα της Άννας Καφέτση, για την σημαντική αυτή έκθεση του Κωνσταντίνου Δρέγου, με τίτλο Capto Vacui “Αδράχνοντας το κενό”, σε επιμέλεια του Daniel Marzona, που εγκαινιάστηκε την Τετάρτη 30 Μαρτίου 2022. Ένας πρώην θλιβερός ιδιότυπος χώρος, αμέσως μετά την είσοδο του Parking από την οδό Κόκκαλη, που μέχρι το 2008 χρησιμοποιείτο για την αποκομιδή των σκουπιδιών και την στάθμευση αυτοκινήτων και μοτοποδηλάτων.

Η Υπηρεσιακή Αυλή του Μεγάρου, 04 Ιουλίου 2016

Τον επισκεφτήκαμε τότε με την Άννα Καφέτση, όταν βρέθηκε μετέωρη στο Μέγαρο Μουσικής, μετά την άδικη απομάκρυνσή της από το ΕΜΣΤ, αναζητώντας χώρους που θα διαφοροποιούνται από το γνωστό ύφος και την πολυτελή ατμόσφαιρα του Μεγάρου. Χώρους παρασκηνιακούς, άγνωστους που θα μπορούσαν να αποκτήσουν ένα χαρακτήρα με την λογική του απρόσμενου, με στόχο την υλοποίηση ενός νέου εικαστικού κέντρου του γνωστού πλέον annexM.

Η Υπηρεσιακή Αυλή του Μεγάρου, 04 Ιουλίου 2016

Αποτυπώθηκε τότε ο χώρος αυτός μαζί με αρκετούς άλλους που επιλέξαμε μέσα στα λαβυρινθώδη έγκατα, τα άδυτα αυτού του «τέρατος», και έγιναν αρχιτεκτονικές προτάσεις για την προσαρμογή τους σε εκθεσιακούς.

Κάτοψη της Υπηρεσιακής Αυλής,  Απόσπασμα της αρχιτεκτονικής μελέτης

Οι μελέτες ολοκληρώθηκαν, μα δεν υπήρχαν χρήματα για να υλοποιηθούν. Έκτοτε η Καφέτση σιγά σιγά με υπομονή και επιμονή, πραγματοποιεί με πολλές δυσκολίες σημαντικές εκθέσεις σε αυτούς τους χώρους και στους κήπους του Μεγάρου. Σταδιακά, εξασφαλίζοντας κάποια χρήματα, αναβαθμίζει και τον χώρο της υπηρεσιακής αυλής, καταφέρνοντας έτσι να τον ολοκληρώσει, να φωτιστεί σωστά και να υποδεχθεί σήμερα, μια αινιγματική μεγάλη έκθεση στο πλαίσιο των εικαστικών δράσεων του annexM, που συνομιλεί με τον καλύτερο τρόπο με τον χώρο.

Μία έκθεση ενός καλλιτέχνη που αντιλήφθηκε την κλίση του όταν υπηρετούσε στο ελληνικό Ναυτικό, όπου λόγω μιας παρεξήγησης βρέθηκε κλεισμένος σε μια στρατιωτική φυλακή, όπου κατέληξε να περάσει συνολικά οχτώ μήνες, μέχρι να αποδειχθεί η αθωότητά του και να απαλλαγεί. 

Πέρα από πάρα πολύ χρόνο, ένα μολύβι και λίγο χαρτί, σημειώνει ο ίδιος συνομιλώντας με τον επιμελητή του Ντάνιελ Μαρτσόνα, δεν είχα τίποτε άλλο στο κελί μου. Σχεδίαζα λοιπόν μέρα νύχτα και κάποια στιγμή σκέφτηκα πως, όταν έβγαινα από κει, θα ’πρεπε να κάνω κάτι σχετικό. Αυτή ήταν η πρώτη μου επαφή με την τέχνη. Δεν γνώριζα καν ότι υπάρχει Σχολή Καλών Τεχνών. Δεν είχα ιδέα.

Daniel Marzona, Κωνσταντίνος Δρέγος

Έτσι παράλληλα με σπουδές στην μουσική, βρέθηκε στην Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας σπουδάζοντας ζωγραφική και γλυπτική και στην συνέχεια στην αντίστοιχη σχολή της Βιέννης, παρακολουθώντας και σπουδές φιλοσοφίας, ως υπότροφος του Ιδρύματος Μιχελή. Μετά από διακρίσεις και απόπειρες διδακτορικών διατριβών στην φιλοσοφία, βρέθηκε στο Βερολίνο. Είναι ένας καλλιτέχνης όχι ιδιαίτερα γνωστός στην Ελλάδα μια και ζει και εργάζεται πλέον στο Βερολίνο, κάνοντας μια δύσκολη ζωγραφική που ξεφεύγει από τα συγκεκριμένα σχήματα και τάσεις.

Ο Κωνσταντίνος Δρέγος στον χώρο της έκθεσης

Στην διαδρομή προς την είσοδο της έκθεσης μια ηχητική εγκατάσταση με τίτλο “Δεξαμενή Αναπνοών” υποδέχεται τους επισκέπτες. Συνδυάζει τις κοφτές ανάσες των μουσικών πριν την εκτέλεση ενός έργου, με μια μουσική υπόκρουση με ηλεκτρικό τσέλο την οποία έχει συνθέσει ο ίδιος ο καλλιτέχνης.

Στον κεντρικό χώρο της έκθεσης παρουσιάζονται επιλεγμένα έργα των τελευταίων επτά ετών, από δύο μεγαλύτερες σειρές, τις «Labyrinth» [Λαβύρινθος] και «Capto Vacui» [Αδράχνοντας το κενό], που στοιχειοθετούν τη ραχοκοκαλιά αυτής της έκθεσης.

Ανεπαίσθητα, μέσα από τα μεγάλων διαστάσεων ζωγραφικά αυτά έργα, ανασύρονται παράξενες μνήμες με αναφορές σε γεωμετρικά σχήματα, ορθογώνια, τρίγωνα και κύκλοι. Ακόμη και σε σημειώσεις μας, σε μουτζούρες, διαγραφές και σβησίματα, σε αρχιτεκτονικά σπαράγματα, σε γράμματα, αριθμούς και εξισώσεις, ενδείξεις και υποδείξεις χειρόγραφες και δακτυλογραφημένες. Ένας πολυσύνθετος κόσμος, που εξάπτει την φαντασία και αναστατώνει την ψυχή μας, γιατί τελικά αποτυπώνονται ίχνη από τις προσωπικές διαδρομές μας, που κρύβονται στο υποσυνείδητο ως κάτι άχρηστο και ασήμαντο, δεν μπορούν καν να ειπωθούν, και τελικά είναι μέρος της ζωής μας.

Την έκθεση διαπερνά ένα στενό μεταλλικό τραπέζι μήκους 15 μέτρων με μικρά σχέδια σημειώσεις του καλλιτέχνη και ένθετα μικρογλυπτά.

Παράλληλα, τοποθετημένα σε βάθρα σε μικρές ενότητες τα μικρά ευαίσθητα γλυπτά του, φέρνουν στον νου τις αναζητήσεις της διαταραγμένης περιόδου του δικού μας Γιαννούλη Χαλεπά.

Την έκθεση συμπληρώνουν και οι προβολές του καλλιτέχνη. Εκτός από την αέναη και διστακτική κίνηση πάνω στον κύκλο παρουσιάζεται και ένα τετρακάναλο βίντεο-έργο που προβάλλεται σε τέσσερις ξεχωριστές επιφάνειες περιμετρικά, με τίτλο «Η προετοιμασία του καρδιναλίου» που περιστρέφεται γύρω από έναν φανταστικό χαρακτήρα.

Ονομάζεται Κύσιφος και θέλει να βάλει με κάποιον τρόπο τη ζωή του σε τάξη. Συγυρίζοντας, κοιτάζεται σε έναν καθρέφτη και διαπιστώνει ότι το κεφάλι του δεν είναι στη θέση του. Από εκεί ξεκινά μια περιπέτεια με συγκρούσεις με τους φρουρούς του, που τον συμβουλεύουν να ζυγίσουν το κεφάλι του ενώ αυτός εξακολουθεί να μην πιστεύει στην ύπαρξη του κεφαλιού του, οπότε αποφασίζει να αφιερώσει το υπόλοιπο της ζωής του όχι μόνο για να βρει ξανά το κεφάλι του αλλά και για να το μετρήσει επακριβώς.

Έτσι, εδώ και 519 χρόνια ζυγίζει καθημερινά το κεφάλι του και καταγράφει τις μετρήσεις του σε ένα πολύ μεγάλο βιβλίο. Σκοπός του είναι να βρει μια μέτρηση που θα συμφωνεί απόλυτα με μια άλλη. Και μόνο τότε θα σταματούσε το ίδιο λεπτό το όλο εγχείρημα. Φυσικά, συνεχίζει ακόμα.

Αφήνω για το τέλος τον τελευταίο in situ πίνακα που έφτιαξε με κιμωλία ειδικά για το annexM, μέσα στο απόλυτο μαύρο, όπου με δημιουργική ορμή χαράσσει σταθερά, με επιμονή, με θέρμη ατέρμονες τριγωνικές κορυφώσεις.

Τον Νοέμβριο του 2014 είχα γράψει σε αυτό το blog, ότι «θα έπρεπε οι κυβερνώντες αντί να λοξοκοιτούν σε παράξενες επαφές, να είχαν άμεσα στρώσει με κόκκινα τριαντάφυλλα τον δύσκολο δρόμο της κας Καφέτση και να την διευκόλυναν με κάθε τρόπο για την άμεση ολοκλήρωση του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, όπως ακριβώς αυτή το έχει ονειρευτεί και θέλει να το στήσει. Της αξίζει άλλωστε.

Δεν εισακούστηκα φυσικά, και στην ουσία ο δρόμος στρώθηκε με αγκάθια, σε ένα δύσκολο και μάλλον αφιλόξενο κτίριο, όπου επί οκτώ ολόκληρα χρόνια, φέροντας το τραύμα του ΕΜΣΤ, παλεύει, ξεκινώντας και πάλι από την αρχή και τελικά τα καταφέρνει παρά τις αντιξοότητες.

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση