ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΙ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΤA ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΤΟΥ ΑΠΘ

Η ευρηματικότητα των διδασκόντων

και το υψηλό επίπεδο των φοιτητικών μελετών

Αντικείμενο της σημερινής ανάρτησης, αποτελεί η ευρηματικότητα των διδασκόντων και το υψηλό επίπεδο των μελετών των φοιτητών αρχιτεκτονικής, που αναδεικνύεται μέσα από την πρωτοβουλία δύο διακεκριμένων καθηγητριών στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, της Ρένας Σακελλαρίδου και της Βανέσσας Τσακαλιδου.

Ρένα Σακελλαρίδου, Βανέσσα Τσακαλιδου.

Εδώ και πέντε χρόνια, επέλεξαν να εκπαιδεύουν τους φοιτητές τους στο πώς να διαχειριστούν σημαντικούς διεθνείς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, συμμετέχοντας με τα πραγματικά δεδομένα. Στόχος να εξοικειωθούν με την διεθνή πρακτική, αποκτώντας μια αυτοπεποίθηση και παράλληλα να μπορούν να σταθούν ισότιμα με τους συναδέλφους τους στο εξωτερικό. Και ήδη υπάρχουν απτά αποτελέσματα, μια και οι φοιτητές μας με αυτή την εμπειρία τα καταφέρνουν καλύτερα στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus, και στις μεταπτυχιακές τους σπουδές. Γίνονται επίσης αποδεκτοί κάνοντας πρακτική σε σημαντικά αρχιτεκτονικά γραφεία του εξωτερικού, όπου τελικά αρκετοί από αυτούς παραμένουν και συνεχίζουν, ή δραστηριοποιούνται με επιτυχία στο ελεύθερο επάγγελμα στο εξωτερικό, ακόμη και ως διδάσκοντες σε πανεπιστημιακές σχολές.

Θεοδωροπούλου Βασιλική, Μούμου Ευδοξία, Τσιμοπούλου Λεμονιά– Δέσποινα. Εκπαιδευτική συμμετοχή στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό με θέμα τα headquarters μίας μεγάλης εκδοτικής εταιρίας στο Βερολίνο

Θα ήθελα παράλληλα να επισημάνω ότι, αν και όπως λέγεται έχουμε βγεί από την κρίση και βρισκόμαστε σε μία πορεία ανάπτυξης, η επιλογή να παρακάμπτονται στην Ελλάδα με αντιδεοντολογικές, αδιαφανείς και παράτυπες διαδικασίες οι ανοιχτοί αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί, εξακολουθεί να οδηγεί έμμεσα και την εκπαίδευση των αρχιτεκτόνων να προετοιμάζει τους φοιτητές για να φύγουν τελικά από την Ελλάδα. Να ξενιτευτούν δηλαδή. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το τεράστιο κόστος των σπουδών τους στην Ελλάδα επί τόσα χρόνια, που βαρύνει την πολιτεία και τους γονείς των φοιτητών, αντί να αποδοθεί στον τόπο μας, το καρπώνονται τώρα οι ξένοι στην Ευρώπη και την Αμερική.

Δημήτρης Καλούμενος, Μάριος Γέροντας, Κώστας Ίτσιος. Εκπαιδευτική συμμετοχή στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό με θέμα τα headquarters μίας μεγάλης εκδοτικής εταιρίας στο Βερολίνο

Όσοι νέοι αρχιτέκτονες καταφέρνουν να φύγουν και να εγκαταλείψουν αυτή την άγονη επαγγελματικά χώρα, καταξιώνονται και κάποιοι διαπρέπουν στο εξωτερικό. Ενώ όσοι μένουν, συχνά με μεταπτυχιακά και διδακτορικά, παρακολουθούν, στην πλειονότητά τους χαμηλόμισθοι, με απογοήτευση την πολιτεία να τους αγνοεί και να μην τους ανοίγει δρόμους να δραστηριοποιηθούν. Αντί να προκηρύσσει αλλεπάλληλους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, αξιοποιώντας τους νέους ταλαντούχους αρχιτέκτονες, οι ανοιχτοί αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί παρακάμπτονται με αντιδεοντολογικές, αδιαφανείς και παράτυπες διαδικασίες.

Φοίβος Χαλικιόπουλος, Στάθης Παπαδόπουλος. Εκπαιδευτική συμμετοχή στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό με θέμα τα headquarters μίας μεγάλης εκδοτικής εταιρίας στο Βερολίνο

Τα ελληνικά αρχιτεκτονικά γραφεία αγνοούνται και με το τέχνασμα των χορηγιών γίνονται απευθείας αναθέσεις ή καλούνται σε κλειστούς διαγωνισμούς γραφεία του εξωτερικού. Και αναφέρομαι βεβαίως, στις γνωστές διαδικασίες που έχει πρόσφατα δρομολογήσει το Υπουργείο Πολιτισμού, για το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και για το Μουσείο Εναλίων Αρχαιοτήτων. Εκτενής διαμαρτυρία έχει διατυπώσει ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ) σε επιστολή του προς τους σχετικούς Υπουργούς (βλέπε εδώ) καθώς και η τ. Υπουργός Πολιτισμού Ελισσάβετ Παπαζώη σε επιστολή της (βλ. εδώ).

Παραθέτω στη συνέχεια το σχετικό κείμενο της Ρένας Σακελλαρίδου, που περιγράφει το ιστορικό και το πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας και ακολουθεί παρουσίαση επιλεγμένων προτάσεων των φοιτητών σε αυτή την ουσιαστική προσομοίωση του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, για τα headquarters μίας μεγάλης εκδοτικής εταιρίας στο Βερολίνο.

Οι διεθνείς αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί 

ως αντικείμενο του πτυχιακού εργαστηρίου 

στη Σχολή της Θεσσαλονίκης

της Ρένας Σακελλαρίδου

Ήταν, το 2014, την εποχή που αποφασίσαμε – ως Τμήμα Αρχιτεκτόνων ΑΠΘ – την αλλαγή του προγράμματος της Σχολής μας, ενοποιώντας εργαστήρια και αλλάζοντας τη δομή τους, όταν προέκυψε η ανάγκη για συνθετότερα προγράμματα για τα εργαστήρια σχεδιασμού. Ήταν ταυτόχρονα η εποχή που αρχίσαμε να παίρνουμε μέρος ως γραφείο σε διεθνείς διαγωνισμούς. Καθώς, όλο και περισσότεροι φοιτητές μας έφευγαν για Erasmus, για μεταπτυχιακά ή για πρακτική σε γραφεία του εξωτερικού, σκέφτηκα ότι θα ήταν σημαντικό να εξοικειωθούν οι φοιτητές μας με τη μεγαλύτερη κλίμακα, να έρθουν σε επαφή με τις απαιτήσεις ενός αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, να αισθανθούν την αυτοπεποίθηση να αντιμετωπίσουν θέματα σε διεθνές περιβάλλον. Οι διεθνείς διαγωνισμοί είχαν την επιπλέον γοητεία του να πρέπει να εξοικειωθείς γρήγορα με μια διαφορετική κουλτούρα ή έναν τόπο που δεν έχεις τη δυνατότητα να επισκεφθείς. Σκέφτηκα ότι αν δίναμε στους φοιτητές μας ένα θέμα που είχαμε πλήρες το υλικό της προκήρυξης και μια εσωτερική γνώση των ιδιαιτεροτήτων του, καθώς είχαμε ήδη συμμετάσχει στον διαγωνισμό, θα μπορούσαμε να προλάβουμε τυχόν δυσκολίες. Ήταν ένα ρίσκο, όμως αποφασίσαμε ως διδακτική ομάδα ότι άξιζε τον κόπο.

Κάλφα Θάλεια, Καρανικόλα Χρυσούλα, Λιάτση Βασιλεία. Εκπαιδευτική συμμετοχή στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό με θέμα τα headquarters μίας μεγάλης εκδοτικής εταιρίας στο Βερολίνο

Ξεκινήσαμε με δύο εργαστήρια, ένα χειμερινό, στο 9ο εξάμηνο, με έναν διαγωνισμό για κτίριο γραφείων και ένα εαρινό, στο 8ο για ένα μουσείο. Και έτσι βρεθήκαμε να ‘ταξιδεύουμε’ με τους φοιτητές μας από το Stavanger (κτίριο γραφείων) και την Kristiansand της Νορβηγίας έως το Bamiyan στο Αφγανιστάν και τον Πειραιά (μουσεία), ή το Βερολίνο για τα headquarters μίας μεγάλης εκδοτικής εταιρίας. Ο τελευταίος διαγωνισμός, αυτός στο Βερολίνο, είχε μεγάλη επιτυχία. Στα πέντε χρόνια που τον έχουμε δουλέψει διακρίνουμε τη συνεχή εξέλιξη των ιδεών των φοιτητών, αλλά και το πώς εξελίσσονται οι ιδέες για το γραφείο του μέλλοντος, ιδιαίτερα κατά τη συνθήκη της πανδημίας.

Το μάθημα έχει τη δομή εργαστηρίου: μαζευόμαστε όλοι γύρω από ένα μεγάλο τραπέζι, δουλεύουμε πολύ με μακέτες εργασίας, οι διορθώσεις παρακολουθούνται από όλους τους φοιτητές. Παράλληλα με την έμφαση στη συγκρότηση του concept και της συνθετικής λογικής, εστιάζουμε στις απαιτήσεις του αγωνοθέτη, στην κατανόηση παραδειγμάτων και των πολλαπλών παραμέτρων ενός διεθνούς διαγωνισμού. Πολύ σημαντική είναι η διαδικασία της ενδιάμεσης και τελικής παρουσίασης (mid and final crit), όπου έχουμε έναν προσκεκλημένο κριτή, πολλές φορές παλιό φοιτητή μας που έχει πλέον μακρά εργασιακή εμπειρία στο εξωτερικό ή κάποιον αναγνωρισμένο συνάδελφο.

Καθώς όλοι οι διαγωνισμοί είναι πραγματοποιημένοι, μας δίνεται η δυνατότητα να δούμε σε βάθος τις βραβευμένες προτάσεις, ενώ στο τέλος του εργαστηρίου συμμετέχουμε όλοι σε μία συζήτηση όπου αξιολογούμε τις δικές μας προτάσεις σε σχέση με τις απαιτήσεις του διαγωνισμού. Αυτή η τελική συζήτηση, όπου αποτιμούμε πλέον τον δρόμο που έχουμε διανύσει, είναι από τις πιο ουσιαστικές στιγμές του μαθήματος.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΩΝ

ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Στον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό 

για τα headquarters μίας μεγάλης εκδοτικής εταιρίας στο Βερολίνο

ΔIΔAΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ

Ρένα Σακελλαρίδου, March, Ph.D. καθ. ΑΠΘ

Βανέσσα Τσακαλίδου, MArch in Architectural Design UCL, Δρ. ΑΠΘ, επ. καθ. ΑΠΘ

Ερμής Αδαμαντίδης, MSc in Adaptive Architecture and Computation, UCL

Στο τέλος της παρουσίασης παρατίθεται το κείμενο που καθορίζει το πλαίσιο του διαγωνισμού

Κωνσταντίνος Τσίντσης, Ελεωνόρα Τριβέλλα

Κωνσταντίνος Τσίντσης, Ελεωνόρα Τριβέλλα, πρόπλασμα με την ένταξη του κτιρίου στην ευρύτερη περιοχή

Επέλεξα ενδεικτικά την πρόταση του Κωνσταντίνου Τσίντση και της Ελεωνόρας Τριβέλλα, για να αποκτήσουμε μια εικόνα της συνολικής παρουσίασης της μελέτης με τις επιμέρους ενότητες. Έχει ενδιαφέρον εκτός από το ποιοτικό  τελικό αποτέλεσμα, η πολλάπλότητα των προσεγγίσεων που αναδεικνύει την πολύπλευρη διερύνηση του θέματος, κατα την διάρκεια της συνθετικής διαδικασίας.

Κωνσταντίνος Τσίντσης, Ελεωνόρα Τριβέλλα, πειραματισμοί και διερευνήσεις εναλλακτικών λύσεων

Κωνσταντίνος Τσίντσης, Ελεωνόρα Τριβέλλα, κάτω τμήμα του προπλάσματος του κτιρίου

Κωνσταντίνος Τσίντσης, Ελεωνόρα Τριβέλλα, κάτω τμήμα του προπλάσματος του κτιρίου

Κωνσταντίνος Τσίντσης, Ελεωνόρα Τριβέλλα, εσωτερικό από το κάτω τμήμα του προπλάσματος του κτιρίου

Κωνσταντίνος Τσίντσης, Ελεωνόρα Τριβέλλα, Τμήμα του προπλάσματος του κτιρίου με το κάτω ευρύτερο τμήμα ακάλυπτο

Κωνσταντίνος Τσίντσης, Ελεωνόρα Τριβέλλα, Τμήμα του προπλάσματος του κτιρίου με το κάτω ευρύτερο τμήμα ακάλυπτο

Κωνσταντίνος Τσίντσης, Ελεωνόρα Τριβέλλα, Τμήμα του προπλάσματος του κτιρίου με το κάτω ευρύτερο τμήμα ακάλυπτο

Κωνσταντίνος Τσίντσης, Ελεωνόρα Τριβέλλα, Τμήμα του προπλάσματος του κτιρίου με το κάτω ευρύτερο τμήμα προς κάλυψη

Κωνσταντίνος Τσίντσης, Ελεωνόρα Τριβέλλα, Τμήμα του προπλάσματος του κτιρίου με το κάτω ευρύτερο τμήμα καλυμένο

Κωνσταντίνος Τσίντσης, Ελεωνόρα Τριβέλλα, Οι πινακίδες παρουσίασης και τα προπλάσματα

Κωνσταντίνος Τσίντσης, Ελεωνόρα Τριβέλλα, ψηφιακή απεικόνιση του κτιρίου

Κωνσταντίνος Τσίντσης, Ελεωνόρα Τριβέλλα, Ανατολική όψη του κτιρίου

Κωνσταντίνος Τσίντσης, Ελεωνόρα Τριβέλλα, Κατακόρυφη τομή του κτιρίου

Κωνσταντίνος Τσίντσης, Ελεωνόρα Τριβέλλα, Δύο από τις τέσερεις πινακίδες παρουσίασης

Κωνσταντίνος Τσίντσης, Ελεωνόρα Τριβέλλα, ψηφιακή απεικόνιση της μακέτας του κτιρίου

Στην συνέχεια παραθέτω συνοπτικά φωτογραφικό υλικό από τις υπόλοιπες μελέτες, όπως μου παραχωρήθηκε από την Ρένα Σακελλαρίδου και την Βανέσσα Τσακαλίδου, σε τυχαία σειρά.

Σταυρούλα Γενιά, Ιφιγένεια Καρακώστα, Ευαγγελία Τσούτσα

Απόστολος Αγγελούσης

Μυρτώ Πάτρα, Τσίνογλου Ίρις

Νάζου Πετρούλα - Ουργαντζίδου Γεωργία

Δημήτρης Καλούμενος, Μάριος Γέροντας, Κώστας Ίτσιος

Φοίβος Χαλικιόπουλος, Στάθης Παπαδόπουλος

Ισμίνη Σκουμπούρη, Αθανάσιος Κεντρωτής

Zeit Qusai, Απόστολος Παπάζογλου

Ευροσύνη Κεσίδου, Άγγελος Κώστα

Θεοδωροπούλου Βασιλική, Μούμου Ευδοξία, Τσιμοπούλου Λεμονιά – Δέσποινα

Δούκα Δήμητρα, Λεονταρίδου Κωνσταντίνα

Κάλφα Θάλεια, Καρανικόλα Χρυσούλα, Λιάτση Βασιλεία

Ρένα Σακελλαρίδου Βανέσσα Τσακαλίδου

Πτυχιακό Εργαστήριο 09ΕM16 

ΔΙΕΘΝΗΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ: ΚΤΙΡΙΟ ΓΡΑΦΕΙΩΝ

Βασιζόμενοι στο πρόγραμμα και τα δεδομένα ενός υλοποιημένου διεθνούς διαγωνισμού, σχεδιάζουμε ‘ένα κτίριο γραφείων του μέλλοντος’ έκτασης 30.000 τ.μ. για μία μεγάλη εκδοτική εταιρία στο Βερολίνο, σε ένα οικόπεδο ακριβώς στο όριο ανάμεσα στο πρώην ανατολικό και το δυτικό Βερολίνο.

Μέσα από τον σχεδιασμό ενός κτιρίου μεγάλης κλίμακας διερευνούμε σχέσεις της αρχιτεκτονικής αφήγησης με τον χώρο, την μορφή, το πρόγραμμα και τον τόπο. Δίνουμε έμφαση σε ζητήματα προγραμματικής και χωρικής οργάνωσης, ή έννοιες όπως ταυτότητα και εικονικότητα και εστιάζουμε στην δημιουργία του concept και την διαδικασία συγκρότησης της αρχιτεκτονικής συνθετικής δομής, σε διάλογο με τα δεδομένα ενός διεθνούς αγωνοθέτη.

Διερευνούμε επίσης μια σειρά από ερωτήματα, όπως:

Τι σημαίνει το κτίριο γραφείων ως τυπολογία και τι το γραφείο του μέλλοντος, ειδικά μετά την εμπειρία της πανδημίας.

Τι σημαίνει ένα ισχυρό concept.

Ποιες οι ιδιαιτερότητες ενός διεθνούς διαγωνισμού.

Πως θα αποδώσουμε την ιδέα μας με τρόπο περιεκτικό.

Το πρόγραμμα του διαγωνισμού θέτει τους εξής βασικούς στόχους:

Το γραφείο του μέλλοντος.

Ποιο είναι το γραφείο του μέλλοντος? Ποιες οι αλλαγές στο κτίριο γραφείων? Τα κλειστά ιδιωτικά γραφεία θα είναι όλο και λιγότερο σημαντικά και οι χώροι συνεργασίας και τα meeting rooms θα βρίσκονται πλέον στο κέντρο της επικοινωνίας και της δημιουργικότητας?

Τι αλλαγές φέρνει η πανδημία?

Iconic building.

Το κτίριο θα πρέπει να έχει ισχυρή παρουσία στην πόλη, να εκφράζει μία μεγάλη εκδοτική εταιρεία και να σηματοδοτεί την παρουσία της στο μέλλον. Τι ζητήματα ένταξης τίθενται? Διαφοροποίηση ή ομοιογένεια, με ποια στοιχεία του αστικού ιστού συνομιλούμε ή επιλέγουμε την αντίστιξη με αυτά?

Μία ευέλικτη εσωτερική διάταξη.

Η πρόταση πρέπει να προσφέρει μία ιδιαίτερα ευέλικτη εσωτερική διάταξη που να μπορεί να ανταποκριθεί σε διαρκείς οργανωτικές αλλαγές. Αρχιτεκτονικοί χειρισμοί που δίνουν την δυνατότητα να μπορείς να αντιληφθείς το σύνολο ή την παρουσία του άλλου, η δυνατότητα για ομαδική εργασία και ατομικά γραφεία, ο φυσικός φωτισμός, οι ενδιάμεσοι χώροι και τα εσωτερικά κενά, η επαφή ανάμεσα στο μέσα και το έξω και η παρουσία του πράσινου γίνονται σημαντικά.

Διάλογος με τον δημόσιο χώρο και το κοινό.

Ο διάλογος αυτός είναι ένα πολύ ισχυρό στοιχείο της πρότασης: meeting rooms και χώροι ανοικτοί στο κοινό, εστιατόριο ή rooftop bar, φυτεμένα δώματα και χώροι δημόσιοι καταστήματα, υπηρεσίες ή πολιτιστικοί χώροι δημιουργούν ένα παράλληλο πρόγραμμα ανοικτό στο κοινό. Πως συνδέεται το δημόσιο πρόγραμμα με αυτό που απευθύνεται στους εργαζομένους? Τι ζητήματα τίθενται για την κυκλοφορία και τις προσπελάσεις? Τι σημαίνει lobby ως χώρος υποδοχής?

Κάντε ΚΛΙΚ  στις εικόνες για μεγέθυνση