ΝΕΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗ

Πάνος Τζώνος | K-Studio

1.

Πάνος Τζώνος

Είδα να  συμβαίνει

μια πανεπιστημιακή ιστορία

Εκδόσεις ΖΗΤΗ

Μία προσωπική κατάθεση, με αφορμή όσα είδε να συμβαίνουν και βίωσε ο Πάνος Τζώνος, στα πενήντα τέσσερα χρόνια της πανεπιστημιακής του διαδρομής, στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ. Μια πολύτιμη υποκειμενική και τεκμηριωμένη μαρτυρία, που ξεκινά από τους πρώτους μεταπολιτευτικούς μήνες, όταν διορίζεται έκτακτος καθηγητής στην Έδρα Κτιριολογίας, και προετοιμάζει μια διαφορετική δομή και λειτουργία της Έδρας, ανατρέποντας στην ουσία το από το 1932 σύστημα των Εδρών. Ένα σύστημα που έδινε την δυνατότητα απόλυτης κυριαρχίας των καθηγητών, άλλοτε αναβαθμίζοντας την επιστημονική σκέψη και άλλοτε στο όνομα μιας παντοδυναμίας, να συμπεριφέρονται ως «φεουδάρχες», εκμεταλλευόμενοι συνεργάτες και φοιτητές.

Saul Steinberg.

Μετά από μια συσσωρευμένη εμπειρία μεταπτυχιακών σπουδών και διδασκαλίας σε Karlsruhe και Λονδίνο, και στον απόηχο των νέων δεδομένων της επί της ουσίας πολιτικοποίησης της αρχιτεκτονικής μετά τον Μάη του ΄68, τα γεγονότα του Πολυτεχνείου αλλά και το προοδευτικό κλίμα του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ, ο Πάνος Τζώνος ως έκτακτος καθηγητής προχωρεί σε τολμηρές επιλογές.

Πριν από το Νόμο Πλαίσιο, επινόησε και πρότεινε την Επιτροπή Καθηγητών του Τμήματος Αρχιτεκτόνων «Ε.Κ.Τ.Α.», ένα πείραμα που είχε επιτυχία γιατί έδωσε την δυνατότητα στους καθηγητές να συζητούν στις συνεδριάσεις τα προγράμματα που είχαν προετοιμάσει με τα επιτελεία τους.

Saul Steinberg.

Παράλληλα το 1976 ιδρύθηκε ο Πανεπιστημιακός όμιλος, στον οποίο συμμετείχαν αρχικά 83 καθηγητές ως άτυπο όργανο για τα επίμαχα ζητήματα και τον υπό επεξεργασία Νόμο Πλαίσιο, που δημοσιευόντουσαν στο τύπο.

Το 1981, μετά από ατελέσφορες αντεγκλήσεις του διδακτικού προσωπικού ήρθε το τέλος της Έδρας Κτιριολογίας. Το κλίμα ήταν αφόρητο… Ο κομματικοποιημένος συνδικαλισμός καθορίζει κυριαρχεί και μέσα σε αυτό το κλίμα εντάσσεται ο γνωστός «Νόμος Πλαίσιο» 1268/82.

Ο Τζώνος προχωρεί σε αναλυτική παρουσίαση και αξιολόγηση του νόμου 1268/82 και παρουσίαση των ειδικών προβλημάτων της εφαρμογής του και του εκ βάθρων μετασχηματισμού της Σχολής του τμήματος Αρχιτεκτόνων. Επισημαίνει πώς προβάλλονταν τότε κατά τις συνεδριάσεις διεκδικήσεις από τα μέλη του Ε.Δ.Π. (Ερευνητικό και Διδακτικό Προσωπικό) υποστηριζόμενες από ομοϊδεάτες φοιτητές και σε συνεννόηση μαζί τους, οι οποίες υπερέβαιναν τις προβλέψεις του Νόμου.

Saul Steinberg.

Παραθέτει αδιέξοδα, παραιτήσεις που δεν έγιναν δεκτές, αφηγήσεις «συναρπαστικών» παράτολμων και παράδοξων ιστοριών μιας πανεπιστημιακής ρουτίνας καθώς και προσπαθειών μέσα από τις οποίες αναδεικνύεται μια υπέρμετρη επιμονή για το «αυτονόητο». Αποκαλύπτει τελικά μια ζοφερή «Πανεπιστημιακή Ιστορία», που όπως μου γράφει στην αφιέρωση του βιβλίου «για όσα (ευτυχώς) δεν πρόλαβες να δεις» μια και αποφοίτησα από το ΑΠΘ το 1976. Μια ιστορία που παραμένει ανομολόγητη και αποσιωπούμενη επί χρόνια με μια σειρά χρήσιμων και πολύτιμων τεκμηριωμένων συμπερασμάτων. Ίντριγκες με αναλυτικές περιγραφές μέχρι το 2007, που αποχωρεί από την ενεργό υπηρεσία και μετά από σειρά παράλληλων επαγγελματικών αρχιτεκτονικών δραστηριοτήτων, συνεχίζει διδάσκοντας στο γνωστό μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Μουσειολογία-Διαχείριση Πολιτισμού» ως ομότιμος καθηγητής.

Saul Steinberg.

Αναμφίβολα θα υπάρχουν διαφορετικές εκτιμήσεις σε σχέση με όσα γράφονται και αποκαλύπτονται σε αυτό το κείμενο και νομίζω ότι θα έχει ενδιαφέρον να προβληθούν και να τεκμηριωθούν. Η κατανόηση όσων διαδραματίστηκαν στην αρχιτεκτονική παιδεία την περίοδο αυτή, αποτελεί βασική προϋπόθεση για να συγκροτηθεί η εικόνα του έλληνα αρχιτέκτονα και της αρχιτεκτονικής πρακτικής που αποτυπώνεται στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.

Ο Πάνος Τζώνος με πολύ μεγάλο θεωρητικό και συγγραφικό έργο, αποκαλύπτει κριτικά μια πραγματικότητα, που ίσως για πρώτη φορά, την διατυπώνει με έναν τόσο άμεσο και συναρπαστικό λόγο, μέσα σε μια κομψή έκδοση με 86 σελίδες, που ολοκληρώνεται με έναν «Πρόλογο αυτοβιογραφικό αντι επιλόγου» και ένα πολύτιμο Χρονολόγιο για τους νεώτερους αναγνώστες..., με τα κύρια γεγονότα από την πολιτική ζωή, τα πανεπιστημιακά γεγονότα για το συγκεκριμένο διάστημα. Η έκδοση εικονογραφείται με σκίτσα του κορυφαίου καρτουνίστα Saul Steinberg, αγαπημένου του συγγραφέα από τα φοιτητικά του χρόνια. 

2.

Κ-STUDIO

Experience

Μια μονογραφία με αφορμή μια δεκαετή διαδρομή

Τους γνωρίσαμε το 2012, όταν στην 7η Biennale Νέων Αρχιτεκτόνων στο Μουσείο Μπενάκη, διακρίθηκαν με το εστιατόριο “barbouni”, στο Costa Navarino και την κατοικία “PLANE HOUSE”, στην Σκιάθο. Ακολούθησαν σειρά έργων, δημοσιεύσεων και διακρίσεων, μέχρι πρόσφατα που το έργο τους "dexamenes seaside hotel" επιλέχθηκε στις υποψηφιότητες για τα βραβεία Mies Van Der Rohe. Και αίφνης κατέφθασε με courier, υπερμεγέθης καλαίσθητος τόμος με πανόδετο εξώφυλλο από τις αρχιτεκτονικές εκδόσεις Άρης Μαρινάκης. Μια μονογραφία με αφορμή τα δέκα χρόνια του γραφείου Κ-Studio με στόχο να προβάλει τα επιτεύγματα μιας διαδρομής. Μια ακόμη πρωτοβουλία του Βασίλη Μπαρτζώκα, ιδρυτή του Archisearch.gr και της Design Ampassador, η τρίτη κατά σειρά μονογραφία, σε μεγάλο μέγεθος και άνετο lay out, με έργα που πραγματοποιήθηκαν με την συμβολή και την συνεργασία πάνω από 40 αρχιτεκτόνων, με κεντρικά πρόσωπα τους αδελφούς Δημήτρη και Κωνσταντίνο Καραμπατάκη.

Απόφοιτοι της Bartlett School of Architecture και μετά από εμπειρία στο γραφείο του Will Alsop στο Λονδίνο, ίδρυσαν το Κ-Studio σε ηλικία 26 και 24 ετών. Ιδιωτικές κατοικίες, συγκροτήματα κατοικιών, εστιατόρια και κυρίως χώροι φιλοξενίας αντιμετωπίζονται, όπως σημειώνει στο εισαγωγικό του κείμενο ο Serdar Kutucu, με τόλμη και ευρηματικότητα και διαχειρίζονται μέσα από επιδέξιους μετασχηματισμούς αναπλάσεις υφιστάμενων κτιρίων, αποσπώντας παράλληλα σημαντικές διακρίσεις.

Φυσικά υλικά, πέτρα και ξύλο, ψάθες σχοινιά και χάλυβας αντιμετωπίζονται με χειροποίητες επεξεργασίες, διατηρώντας ακόμα την υφιστάμενη φθορά μέσα στον χρόνο και εντάσσονται σε ενδιαφέρουσες χαράξεις με ήρεμους κανάβους  τόσο σε εσωτερικούς όσο και σε εξωτερικούς χώρους και με σεβασμό στο τοπίο,.

Μία έκδοση που για κάθε έργο, εκτός από τις επιλεγμένες φωτογραφίες και τα λιτά και περιεκτικά κείμενα, τα στοιχεία του έργου και τα ονόματα των εκάστοτε συνεργατών, εμπεριέχει και καλοσχεδιασμένα αναλυτικά  ολοσέλιδα αξονομετρικά σχέδια, που έχουν εκλείψει τα τελευταία χρόνια από τις δημοσιεύσεις και αποδίδουν με σαφήνεια την δομή των έργων.

Απουσιάζουν ευτυχώς τα ψηφιακά φωτορεαλιστικά, που συχνά παραπλανούν τον αναγνώστη και αλλοιώνουν το έργο. Χρήσιμο και  το διαφημιστικό υλικό που στηρίζει οικονομικά την έκδοση στο δεύτερο μέρος του τόμου, και  έχει περισσότερο ενδιαφέρον γιατί σχετίζεται με εταιρείες που έχουν συνεργαστεί με το K-Studio και μαζί με τα προϊόντα τους  προβάλουν έμμεσα και το έργο του.