ΜΑΡΙΑ ΛΟΪΖΙΔΟΥ:

4 ΕΙΚΑΣΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ 

ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΥΣ ΤΟΠΟΥΣ

Πεντακόσιες δεκαέξι χιλιάδες κόμβοι συνδέουν λευκά νήματα από μετάξι, βαμβάκι και λινό στο νέο έργο της Κύπριας καλλιτέχνιδος Μαρίας Λοϊζίδου με τίτλο A Monumental Lightness (2021). Πρόκειται για μια μνημειακή εικαστική επέμβαση μιας επαναλαμβανόμενης πράξης, που απόλαυσα βρισκόμενος στο Λονδίνο σε δεκαήμερη Καραντίνα, μέσα από την διδικτυακή παρουσίαση της μεγάλης έκθεσης που οργάνωσε ο πολιτιστικός οργανισμός ΝΕΟΝ, στο γνωστό Καπνεργοστάσιο.

Monumental Lightness, 2021, cotton, silk, linen, threads, metal, 12x19x10 m.

Ομολογώ ότι εντυπωσιάστηκα με το τελικό αποτέλεσμα, αυτής της γενναιόδωρης πρωτοβουλίας έστω και από απόσταση, με δεδομένο ότι πριν από αρκετά χρόνια γύρω στο 2002, βρέθηκα και φωτογράφισα αυτόν τον χώρο σε πλήρη εγκατάλειψη, μετά από πρόταση που δεν ευωδόθηκε, να ασχοληθώ με την ανάπλασή του. Έτσι μετά από τόσα χρόνια, χάρηκα που για άλλη μια φορά ο οργανισμός ΝΕΟΝ, συνέβαλε στην αξιοποίηση ενός σημαντικού κτιρίου, τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά, εντάσσοντας στην στέψη του το συμβολικό έργο του Νίκου Ναυρίδη να υποδέχεται την πόλη και τους επισκέπτες με την φράση του Μπέκετ, "Ever tried, Ever failed. No Matter." και παράλληλα να οργανώσει στο εσωτερικό μια σημαντική έκθεση με τίτλο Portals, 2021 που θα επισκεφτώ επιστρέφοντας στην Αθήνα.

Σήμερα όμως θα βιαστώ να αναφερθώ, έστω και από μακριά, σε ένα ευαίσθητο, όπως πάντα, έργο της Μαρίας Λοϊζίδου, μόνο και μόνο γιατί όπως διαπίστωσα η παρουσίασή του εντάσσεται σε μια εξαιρετική συγκυρία για την συγκεκριμένη καλλιτέχνιδα. Η Λοϊζίδου αυτό το καλοκαίρι εκθέτει ταυτόχρονα σε τέσσερες διαφορετικούς χώρους στην Αθήνα, την Κύπρο και  την Γαλλία. Την παρακολουθώ χρόνια και παρουσιάζω κατά καιρούς, εδώ σε αυτό το blog την δουλειά της, λατρεύοντας την έννοια και την πράξη της ύφανσης και του πλεξίματος, που την απασχολεί συστηματικά. Από τα παιδικά μου χρόνια, εκτός από τους ψαράδες που με γοήτευαν στην παραλία πλέκοντας επιδέξια τα δίχτυα, παρακολουθούσα συχνά, δίπλα στην μητέρα μου πώς έπλεκε καταπληκτικά με αστείρευτη υπομονή και επιμονή με τις βελόνες, υπέροχα πουλόβερ ή κασκόλ και με το βελονάκι φίνες δαντέλες, μεταμορφώνοντας το απλό νήμα σε χρηστικό υψηλής ποιότητας χειροποίητο έργο. Αυτή η ιδιαιτερότητα της Λοϊζίδου, με προκαλεί να την παρακολουθώ και να παρουσιάζω την δουλειά της, που βέβαια κινείται και σε άλλες τεχνικές και αναζητήσεις, εξ ίσου ενδιαφέρουσες.

1. 

Monumental Lightness, 2021,

Έκθεση Portals | Πύλη

Παλιό Δημόσιο Καπνεργοστάσιο, Βιβλιοθήκη και Τυπογραφείο της Βουλής. Μία συνεργασία της Βουλής των Ελλήνων και του ΝΕΟΝ. 11.06.21 - 31.12.21 https://neon.org.gr/en/

Monumental Lightness, 2021, cotton, silk, linen, threads, metal, 12x19x10 m.

Στην εσωτερική αυλή του κτιρίου της Καπναποθήκης που έχει τον χαρακτήρα ενός δημόσιου χώρου, η μεγάλης κλίμακας λεπτεπίλεπτη μετέωρη εγκατάσταση της Μαρίας Λοϊζίδου με τίτλο A Monumental Lightness, αποτελεί ένα έργο μνημειακό, και παράλληλα μια ωδή στην ελαφρότητα, την λεπτότητα και την ημιδιαφάνεια, όπως σημείωσε στην σχετική παρουσίαση η Ελίνα Κουντούρη, επιμελήτρια της έκθεσης μαζί με την Madeleine Grynsztejn, διευθύντρια του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στο Σικάγο.

«Το έργο αυτό, όπως σημειώνει η Λοϊζίδου, ασχολείται με πρακτικές αντίστασης που δημιουργούνται χάρη στις επαναλαμβανόμενες καθημερινές χειρονομίες. Η δουλειά της αφορά στην ύφανση χειρονομιών μιας συλλογικής προσπάθειας που σχηματίζει μια εντελώς ελαφριά επιφάνεια ιστού»[…]

Το Monumental Lightness μας υπενθυμίζει ότι η επανάληψη των καθημερινών χειρονομιών μπορεί να γίνει ριζική όταν συναρμολογηθεί σε ένα σύνολο που αποτελείται από μια συγκεντρωτική διαδικασία. Η αίσθηση που αποκτάτε όταν περπατάτε στις κάθετες επιφάνειες που μοιάζουν με τον ιστό επιβεβαιώνει μια τέτοια πολιτική δήλωση. Αυτή η ταπετσαρία των κόμβων με την σχεδόν αόρατη είσοδό της εντείνει την προσπάθεια τον αγωνιστικό αγώνα να περάσει μέσα από την πύλη. Η πορεία μας προς την άλλη πλευρά είναι μια απόφαση και μια επιλογή.

2.

 

Accessibility to No Man Land, 2020

Χειροποίητη πλέξη από σύρμα ανοξείδωτου χάλυβα, γυάλινες ράβδους, 700x60cm. Photo: Château d’ Eaux de Bourge, 2020.

Το επόμενο έργο με τίτλο Accessibility to No Man Land, 2020 προορίζεται για την έκθεση Vivace and TroppoQ Glass in the Free State, σε επιμέλεια του Yves Sabourin, που πραγματοποιείται στον παλιό πύργο νερού, στη πόλη της Bourge και στη συνέχεια, το 2021 στο Garage, ένα νέο κέντρο τέχνης που άνοιξε πέρυσι στο Ambroise, στην Γαλλία. Από τις 24 Ιουλίου έως τις 20 Σεπτεμβρίου.

Το κοινό νήμα της έκθεσης είναι η ύλη: η ανθρώπινη ύλη σε κίνηση και η λιωμένη υάλινη ύλη, σχεδιασμένη σε ένα πλαίσιο έρευνας. Η έκθεση σχεδιάστηκε σε συνδυασμό με ένα ερευνητικό έργο από το εργαστήριο CEMHTI (ακραίες συνθήκες και υλικά: υψηλή θερμοκρασία και ακτινοβουλία) του CNRS στην Ορλεάνη. Η ερευνητής Nadia Pellerin, που ήθελε αυτή η καθαρά επιστημονική και τεχνική πρόταση να συνδυαστεί με μια προοπτική «σύγχρονης τέχνης», κάλεσε την ENSA-Bourges (Ecole nationale supérieure des beaux-arts) για να συνεργαστούν. Κάλεσε επίσης τα υαλουργικά εργαστήρια Patrick-Lepage στο Amboise-Chargé (Indre-et-Loire) για έρευνα σχετικά με το γυαλί. Οι νεαροί καλλιτέχνες από τη Bourge ήταν σε θέση να συμμετέχουν σε ένα κομμάτι της πρότασης σε συνεργασία με την υαλουργία Πιέρ Γκαλού.

Στην έκθεση παρουσιάζονται εξήντα έργα τέχνης τα οποία πραγματοποιήθηκαν στη Γαλλία, στα εργαστήρια των Ciav (Διεθνές Κέντρο Γυαλικής Τέχνης) στο Meisenthal, Cirva (Διεθνές Κέντρο Έρευνας για το Γυαλί και τις Πλαστικές Τέχνες) στη Μασσαλία, το TiPii Atelier στην Τουλούζη, το Glass Fabrick εγκατεστημένο κοντά στη Νάντη, χωρίς να ξεχνάμε τις συνεργασίες μεταξύ Ciav και μαθητές του HEAR (Haute Ecole des arts du Rhin) και του ENSA-Limoges, καθώς επίσης και με το μουσείο γυαλιού Sars-Poterie και το ζωολογικό μουσείο του Στρασβούργου.

Οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν: Guillaume Abdi / François Azambourg / Raphaël Barrois / Maria Bang Espersen / Mathilde Caylou / Baptiste Debombourg / Marie Ducaté / Laurent Esquerré / Paul-Armand Gette / Pipaluk Lake / Julie Legrand / Antoine Leperlier / Olivier Leroi / Richard Loesel / Maria Loizidou / Jean-Miche Othoniel / Michel Paysant / Benoît Pype / Françoise Quardon / Nadia Sabourin / Marjolaine Salvador-Morel / Martine Schildge / Skall / Floryan Varennes / Jean-Luc Verna / Cathrine Winsnes.

Εγκαταστάσεις σε δημόσιο χώρο

3.

Mnemosyne and the prompter – I am the monument, 2021

Θεατρικός Οργανισμός Κύπρου Θ.Ο.Κ.

Mnemosyne and the prompter – I am the monument, 2021, inox, bronze, recycled plastic, 19x12x08 m.

Collective work: Maria Loizidou visual artist, Socrates Socratous visual artist, Socrates Stratis architect, in collaboration with AA&U.

Η Μνημοσύνη και ο Υποβολέας – εγώ είμαι το μνημείο, 2021

Μαρία Λοϊζίδου, Σωκράτης Σωκράτους, Σωκράτης Στρατής

19x12x08 μ. Ανοξείδωτος χάλυβας, μπρούντζος, ανακυκλωμένο πλαστικό

Δημόσια εγκατάσταση, ΘΟΚ, Λευκωσία

Το έργο αυτό πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία δύο εικαστικών, της Μαρίας Λοϊζίδου και του Σωκράτη Σωκράτους και την υποστήριξη του αρχιτέκτονα Σωκράτη Στρατή. Το αποτέλεσμα αποτελεί τη συνέργεια πολλών ανθρώπων, τη τεχνογνωσία εργαστηρίων με έμπειρους τεχνικούς και την χρήση νέων οικολογικών υλικών, όπως το ανακυκλωμένο πλαστικό από ναυτιλιακά απορρίμματα που αξιοποιήθηκαν κάνοντας πράξη τη βιωσιμότητα στην τέχνη.

Η γλυπτική εγκατάσταση Η Μνημοσύνη και ο Υποβολέας, εγώ είμαι το μνημείο, συνδέει στοιχεία της θεατρικής δράσης, όπως αυτά του λόγου και της μνήμης αλλά και της σκηνής, μαζί με αυτά του κτιρίου που την φιλοξενούν. Δίνει κατ’ αρχή στον επισκέπτη το συναίσθημα της σχέσης μεταξύ πράγματος και θέσης. Ο θεατής από την είσοδο του στο κτίριο αντιλαμβάνεται την ύπαρξη μιας άλλης σκηνής. Αρχίζει να διακρίνει τα επιμέρους κομμάτια ενός γλυπτού, αρχίζοντας από το χέρι, τη χειραψία, που απλώνεται μπροστά του για να τον καλωσορίσει, να τον δεξιωθεί. Προσκαλείται να πλησιάσει και αντιλαμβάνεται ότι ακολουθούν πολλά άλλα γλυπτά, μέρη ενός σώματος. Οδηγείται να περιπλανηθεί στο χώρο, να επισκεφτεί τους ορόφους ανακαλύπτοντας διαδοχικά κάτι άλλο, το άλλο αντικείμενο, την άλλη πλευρά του αντικειμένου. Οι πιθανότητες ορατότητας είναι άπειρες. Η διαδοχική νοητική επίσκεψη των επιμέρους χώρων και των αντικειμένων που βρίσκονται σε αυτούς, ανακαλεί τη μνήμη. Ο επισκέπτης κινείται στο χώρο και αρθρώνει λόγο εντοπίζοντας τις θέσεις που εναπόθεσε τις λέξεις του. Η τέχνη της μνήμης, το μνημονικό θέατρο και η ίδια η μνημοτεχνική, όπως αναπτύχθηκε από την αρχαιότητα ως σήμερα, αποτελεί τον πυρήνα της πρότασης. Σχολιάζει την πρακτική των ανθρώπων να θυμηθούν τα πράγματα. Βασίζεται δηλαδή στο μνημονικό κανόνα των θέσεων και των πραγμάτων.

Ο Υποβολέας, ως ο άνθρωπος που υπενθυμίζει τις λέξεις στον ηθοποιό χωρίς ο ίδιος να εμφανίζεται, ( ο αφανής ήρωας) επιλέγεται ως πρωταγωνιστής. Συμβολίζει τη Μνημοσύνη. Είναι αυτός που ενώνει κρίκους συντηρώντας την αλυσίδα γεγονότων και σχέσεων. Ένα μηχανισμό που υπενθυμίζει τις λέξεις, προκειμένου ο ηθοποιός να μπορέσει να δανείσει το σώμα του στο κείμενο.

Με τον ίδιο τρόπο, ο επισκέπτης συνδέοντας θέσεις και εικόνες αντιλαμβάνεται τη πρόταση ως ένα είδος μνημονικής συσκευής. Παρά τον μνημειακό της χαρακτήρα, η γλυπτική εγκατάσταση παραπέμπει στην εφημερότητα ενός πλαισίου, μιας κατασκευής εφήμερης που στήθηκε απαντώντας στις ανάγκες μιας παράστασης, που υπακούει στις ανάγκες του χώρου και προσφέρεται γενναιόδωρα στη φιλοξενία του συμβάντος. Υφαίνοντας μεταξύ κάθετων και οριζόντιων αξόνων, δημιουργεί επίπεδα σε διαφορετικά ύψη. Τα επίπεδα αυτά δημιουργούν μίαν αυτοσχέδια σκηνή, στο κέντρο του κτιρίου.

Στη σκηνή εμφανίζονται τα κομμάτια της φιγούρας του υποβολέα, ενσωματωμένα στο καλούπι τους. Το κάθε μπλοκ καλουπιού επιτρέπει ανάλογα με τη θέση του θεατή, από το ισόγειο μέχρι τον τρίτο όροφο, να απελευθερωθεί η εικόνα του. Οι διάτρητες επιφάνειες των παταριών επιτρέπουν να αναφύονται σε ανεξάντλητη αναμεταξύ τους σχέση όλα τα στοιχεία της κατασκευής ανάλογα με τη πορεία του θεατή. Ο τριγωνικός χαρακτήρας του χώρου λειτουργεί ως κέλυφος της αίθριας σκηνής, επιτρέποντας την ορατότητα στον επισκέπτη, από οποιανδήποτε θέση και εάν αυτός ευρίσκεται. Συγχρόνως οι αναπόφευκτοι κατοπτρισμοί των γυάλινων επιφανειών του κτιρίου εντείνουν τον πολλαπλασιασμών των θέσεων και των μορφών του γλυπτού, ως βοηθητικά στοιχεία στην ολοκλήρωση της ανάκλησης της μνήμης του επισκέπτη. Της θύμησης μιας δικής του ιστορίας(;)

Με την προκήρυξη του διαγωνισμού του Θεατρικού οργανισμού Κύπρου, επαναδραστηριοποιήθηκε η νομοθεσία του 1%, για εμπλουτισμό των δημόσιων κτιρίων με έργα τέχνης η οποία βρισκόταν σε αδράνεια για πολλά χρόνια στη Κύπρο. Με την πρωτοβουλία αυτή ο ΘΟΚ επέτρεψε την προκήρυξη 21 νέων Ευρωπαϊκών διαγωνισμών για την πραγματοποίηση έργων τέχνης στο δημόσιο χώρο.

4.

Volant Migrants, 2020

Larnaca International Airport

Φτερωτοί Μετανάστες

Διεθνές Αεροδρόμιο Λάρνακας

Volant Migrants, 2020, handwoven inox mesh, metal’s sheets, 1000x1000 cm.

Φτερωτοί μετανάστες, Αεροδρόμιο Λάρνακας, 2020

Χειροποίητη πλέξη από σύρμα ανοξείδωτου χάλυβα, φύλλα μετάλλου, 1000x1000 εκ.

Το έργο Φτερωτοί μετανάστες βρίσκεται στο αεροδρόμιο της Λάρνακας μετά τον έλεγχο ασφαλείας και εντάσσεται στο ευρύτερο project Sense of place. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία της Hermes Airport που στοχεύει στον εμπλουτισμό των αεροδρομίων Λάρνακας και Πάφου με έργα τέχνης που αναδεικνύουν την ταυτότητα των χώρων.

Αποτελείται από 4 επιφάνειες 600Χ400 εκ. Η κάθε επιφάνεια αντιπροσωπεύει μια εποχή του χρόνου μαζί με τα αποδημητικά πουλιά που επισκέπτονται την Κύπρο αυτή την εποχή.

Οι επιφάνειες είναι κατασκευασμένες από χειροποίητη πλέξη ανοξείδωτου χάλυβα και οι αναπαραστάσεις των πουλιών αποδίδονται με λεπτό φύλλο μετάλλου σε διαφορά χρώματα και εφαρμόζονται με την πρακτική του ραψίματος.

Η επιφάνεια στο σύνολό της καλύπτει ένα χώρο 100 τ.μ.

Για περισσότερα για την έκθεση Portals | Πύλη, κάντε ΚΛΙΚ εδώ

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση