ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΧΑΛΚΙΔΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 

ΑΝΟΙΧΤΟΥ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΠΡΟΣΧΕΔΙΩΝ

+ 

ένα σχόλιο του Γιάννη Κίζη

Ο ανοιχτός αυτός  Διαγωνισμός, που λόγω ένστασης επί της διαδικασίας επιλογής από την κριτική επιτροπή, καθυστέρησε η δημοσίευσή του, είχε σαν θέμα την αποκατάσταση, ανάδειξη, ανάπτυξη και λειτουργική επανένταξη της Δημοτικής Αγοράς Χαλκίδας καθώς και ανάπλαση των επιφανειών της γειτνιάζουσας Πλατείας Αγοράς. 

Πρόκειται για ένα εγκαταλελειμμένο κτιριακό συγκρότημα στο κέντρο της πόλης, που αποτελεί κηρυγμένο μνημείο και για την αποκατάστασή του έχουν εμπλακέι εκτός από την τοπική αυτοδιοίκηση, η Διεύθυνση Προστασίας και Αναστήλωσης Νεωτέρων και Σύγχρονων Μνημείων του υπουργείου Πολιτισμού, καθώς και η Υπηρεσία Νεωτέρων Μνημείων και Τεχνικών Έργων Αττικής (πρώην ΕΝΜΑ). Ανεγέρθηκε σε δύο φάσεις. Η πρώτη το 1883, σε νεοκλασικό ύφος και η δεύτερη το 1930 έπειτα από αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, σε μοντέρνο ρυθμό. Στην πορεία η αγορά δέχθηκε περιπετειώδεις επεμβάσεις και λειτούργησε ανελλιπώς για έναν αιώνα, αποτελώντας κομμάτι της ζωής της πόλη, μέχρι που εγκαταλείφθηκε. 

Η διατήρηση ή όχι και η χρήση του συγκροτήματος, αποτέλεσαν σημείο έντονων αντιπαραθέσεων.

 Τελικά προκηρύχθηκε αρχιτεκτονικός διαγωνισμός προσχεδίων που είχε σαν στόχο την διατήρηση και την αποκατάσταση της μορφολογίας και των αξιόλογων αρχιτεκτονικών στοιχείων  και γενικότερες παρεμβάσεις στην ευρύτερη περιοχή. 
Συνοπτικά δόθηκαν τα ακόλουθα βραβεία και διακρίσεις:

1ο ΒΡΑΒΕΙΟ 

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΖΩΜΑΣ, 

ΜΑΡΑ ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ 

(MICROMEGA) 

ΓΕΩΡΓΙΑ ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΑΚΗ 

2ο ΒΡΑΒΕΙΟ 

ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΟΥΤΣΟΣ 

ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΗΣ ΜΠΑΣΟΥΚΟΣ 

ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΙΚΑΣ 

3ο ΒΡΑΒΕΙΟ 

ΚΩΣΤΑΝΤΗΣ ΚΙΖΗΣ 

ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΠΑΠΠΑΣ 

Δόθηκαν επίσης: 

Α΄έπαινος: “ΕΛΛΗΝΟΤΕΧΝΙΚΗ Α.Ε.” ΧΡ. ΠΑΤΡΩΝΗΣ και συνεργάτες 

Β' Έπαινος: BAΣΙΛΕΙΟΣ ΝΤΟΒΡΟΣ, ΛΗΔΑ ΒΟΥΤΣΙΝΑ, ΔΗΜΟΣ ΜΩΥΣΙΑΔΗΣ 

Γ' Έπαινος: ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΥΛΙΔΟΥ, ΛΕΑΝΔΡΟΣ ΖΩΙΔΗΣ 

Εύφημος Μνεία: ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ, ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΒΕΡΤΕΟΥΡΗ 

Εύφημος Μνεία: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ 

Εύφημος Μνεία: ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ. ΑΝΔΡΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ, Θ. ΜΠΑΜΠΑΝΕΛΟΣ 

Κριτική επιτροπή 

1. Αίσωπος Ιωάννης, Αρχιτέκτων Μηχανικός, Καθηγητής Αρχιτεκτονικού και Αστικού Σχεδιασμού Πανεπιστημίου Πατρών, κριτής "εκ προσωπικοτήτων", 

2. Αντωνίου Δημήτριος, Αρχιτέκτων Μηχανικός, Καθηγητής Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού Πανεπιστημίου Neapolis Πάφου, 

3. Κακουλίδου Ναταλία, Αρχιτέκτων Μηχανικός, υπάλληλος Δήμου Χαλκιδέων, εκπρόσωπος της διοργανώτριας αρχής, 

4. Ντάφλος Κωνσταντίνος, Αρχιτέκτων Μηχανικός, ελεύθερος επαγγελματίας, 

5. Τζώρα Μαρία, Αρχιτέκτων Μηχανικός, ελεύθερη επαγγελματίας. 

Πριν προχωρήσω στην πιο αναλυτική παρουσίαση των βραβείων παραθέτω ένα σχόλιο του αρχιτέκτονα Γιάννη Κίζη που αναφέρεται σε ουσιαστικά στοιχεία και απεικονίσεις για την εξέλιξη του συγκροτήματος. Παράλληλα διατυπώνει την δική του προσωπική άποψη για τα κριτήρια επιλογής του διαγωνισμού και κυρίως για την «διαιώνιση του μίζερου κυκλοφοριακού συνωστισμού, διατήρηση του χάσματος μεταξύ Αγοράς και πλατείας και ασυνέχεια προς την πολιτισμένη περιοχή των πεζοδρομημένων δημόσιων χώρων.» 

Για την υπέρμετρη χρήση του ξύλου

Παράλληλα θα ήθελα να να διατυπώσω τις επιφυλάξεις μου για την υπέρμετρη χρήση του ξύλου στην πρόταση του πρώτου βραβείου, επιλογή αρχιτεκτονικά ενδιαφέρουσα, αλλά ιδιαίτερα προβληματική για ένα δημόσιο κτίριο που ως γνωστόν στην Ελλάδα είναι ανύπαρκτη η λογική της συντήρησης. Ένα δεδομένο που δυστυχώς δεν πρέπει να αγνοούν οι κριτές των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών. 

ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΧΑΛΚΙΔΑΣ 

"Από μιαν απροσεξία κάηκε μια συνοικία", 

Σχόλιο του Γιάννη Κίζη 

Όλα ξεκίνησαν στραβά με τη Δημοτική Αγορά Χαλκίδας… Κι όταν κάτι ξεκινάει στραβά, στραβά θα τελειώσει. 

Tο 1885 η εντός των τειχών πόλη κάνει το πρώτο βήμα αστικού αποτυπώματος ακριβώς έξω από την ανατολική πύλη: κτίζει την νεοκλασική αγορά με μονώροφες πτέρυγες σε σχήμα Π, ένα άνδηρο δίπλα στο πλάτωμα του παραδοσιακού παζαριού των οθωμανικών (και όχι μόνον) χρόνων. 

Το 1928 η ήδη ανεπτυγμένη πόλη, που έχει πλέον απαλλαγεί από τον κλοιό των τειχών της —κακώς, βέβαια, σύμφωνα με τα σημερινά μας κριτήρια— προχωρεί στο δεύτερο βήμα αστικού αποτυπώματος: ολοκληρώνει το οικοδομικό τετράγωνο με πτέρυγες επίσης σε σχήμα Π, που εισδύουν στην αυλή της νεοκλασικής αγοράς, με ισχυρό μοντερνιστικό και λιτό χαρακτήρα. Ήταν το πρώτο βραβείο αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, με σχέδια των Κυδωνιάτη-Βαγιανού. 

Κάτι όμως στην εφαρμογή στραβώνει: Ο επιβλέπων αρχιτέκτων Βυργιώτης επιβάλλει, το 1931, την δική του τροποποίηση, που ακρωτηριάζει τις απολήξεις των νεοκλασικών πτερύγων και προσθέτει στο κέντρο της πρόσοψης διώροφο πυλώνα πομπώδους, φασιστικού, θα λέγαμε σήμερα, ύφους. 

Ακολούθησαν κι άλλες τροποποιήσεις μικρότερης σημασίας, εις βάρος των χαρακτηριστικών της εποχής τους νεοκλασικών πτερύγων. 

Η χαριστική βολή στο καίριας σημασίας αστικό περιβάλλον της αγοράς δόθηκε με την πρόσφατη κατασκευή του υπογείου δημοτικού γκαράζ, που αναιτίως κατέστρεψε την πλατεία της Αγοράς, κατακερματίζοντας την ενιαία επιφάνειά της με παρεμβολή έντονων ανισοσταθμιών και απολήξεων κτιριακών όγκων. Το έγκλημα διαπράχθηκε την ίδια στιγμή που, σε απόσταση αναπνοής, γειτονικοί δρόμοι και πλατώματα προς το θαλάσσιο μέτωπο δέχθηκαν εξαιρετικές επεμβάσεις πεζοδρομήσεων, αρθρώνοντας ένα φιλικό στον πολίτη δίκτυο, απαλλαγμένο από αυτοκίνητα. 

Τα τελευταία χρόνια αναπτύχθηκε μεγάλη συζήτηση για την τύχη της αγοράς, που εν τω μεταξύ είχε υποστεί μεγάλα πλήγματα από τη φθορά του χρόνου και τους βανδαλισμούς των επιγόνων των αστών της μεσοπολεμικής Χαλκίδας. 

Η πολεμική του δημόσιου διαλόγου άγγιξε τα άκρα: από την πλήρη κατεδάφιση μέχρι την ευλαβική αποκατάσταση και της πιο ασήμαντης λεπτομέρειας. Το Υπουργείο Πολιτισμού ήρθε να δώσει μια ...Σολομώντεια λύση: με πλημμελή έρευνα και ελλιπή ανάγνωση του ιστορικού της εξέλιξης του κτιριακού συγκροτήματος, προχωρούσε σε ... επιλεκτική κήρυξη ως διατηρητέων επί μέρους μελών του: τις εσωτερικές (μόνον) όψεις των νεοκλασικών πτερύγων και την πρόσοψη (μόνον) των μεσοπολεμικών πτερύγων. 

Από το αρχείο του Μουσείου Μπενάκη

Μετά από όλες τις στραβοτιμονιές που προηγήθηκαν δεν θάπρεπε κανείς να περιμένει αγαθά αποτελέσματα από τον πρόσφατο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για την αποκατάσταση της Αγοράς και την ανάπλαση της πλατείας της. Η Κριτική Επιτροπή είχε να ισορροπήσει ανάμεσα στην προβληματική κήρυξη του ΥΠΠΟ – η οποία δίνει ελευθερίες ενοχλητικών αλλοιώσεων του ύφους και της μνήμης του έργου, χωρίς όμως και να απαγορεύει την αποκατάσταση μή κηρυγμένων μελών του- και στις επιθυμίες του Δήμου: αποφυγή επεμβάσεων στο δώμα του νεότευκτου γκαράζ και διατήρηση της κυκλοφορίας οχημάτων μεταξύ Αγοράς και Πλατείας. Με δύο λόγια, διαιώνιση του μίζερου κυκλοφοριακού συνωστισμού, διατήρηση του χάσματος μεταξύ Αγοράς και πλατείας και ασυνέχεια προς την πολιτισμένη περιοχή των πεζοδρομημένων δημόσιων χώρων. 

Έτσι χάθηκε η ευκαιρία ανάκτησης της μνήμης της πόλης στον διαχρονικά ιστορικό πυρήνα της εμπορικής ζωής και των αστικών εξελίξεών της. Κανείς, στο μέλλον, δεν θα μπορεί να διακρίνει τις διαφορές μιας νεοκλασικής αγοράς και μιας μοντερνιστικής, με ό,τι αυτές σήμαιναν για την κοινωνική και οικονομική μετεξέλιξη, κανείς δεν θα μπορεί να χαρεί το απλό και απρόσκοπτο επίπεδο μιας αστικής πλατείας, σε ανάμνηση της «αλάνας» του παζαριού, που ζούσε ακόμη και στον προχωρημένο 20ό αιώνα, συνεχίζοντας μακραίωνη παράδοση. 

Από μιαν απροσεξία κάηκε μια συνοικία, τραγουδούσε κάποτε ένας ρεμπέτης. Είναι, όμως, συγγνωστή η απροσεξία εντεταλμένων για την προστασία των μνημείων δημόσιων λειτουργών; 

ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΙΖΗΣ, 17.03.17

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΒΡΑΒΕΙΩΝ 

1ο ΒΡΑΒΕΙΟ 

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΧΑΛΚΙΔΑΣ: ΠΕΔΙΟ ΖΥΜΩΣΕΩΝ 

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΖΩΜΑΣ, 

ΜΑΡΑ ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ 

(MICROMEGA) 

ΓΕΩΡΓΙΑ ΜΠΟΥΝΤΟΥΡΑΚΗ

εικ. 01

ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ 

Μαριάνθη Παπαγγελοπούλου (φοιτήτρια αρχιτεκτονικής) 

Γεωργία Σάλτα (φοιτήτρια αρχιτεκτονικής) 

εικ.02

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 

η δημοτική αγορά στη σύγχρονη ζωή της πόλης 

H δυναμική επανένταξη της Δημοτικής Αγοράς της Χαλκίδας στην κοινωνική, εμπορική και οικονομική ζωή της πόλης συνιστά τον απώτερο στόχο της πρότασης, αναστρέφοντας τη σημερινή συνθήκη αστικού κενού που χαρακτηρίζει το συγκρότημα. (εικ.01) 

Η αγορά αποτελούσε, με την ίδρυσή της από το Δήμαρχο Ηρακλή Γαζέπη περί το 1885, σημείο συνάντησης των κατοίκων του Κάστρου με τους κατοίκους του εκτός των τειχών οικισμού. Ήδη από την εποχή της τουρκικής κτήσης, στο σημείο αυτό της πόλης διαδραματίζονταν αγοραπωλησίες μεταξύ των κατοίκων στο «Ουζούν Τσαρσί», δηλαδή το «Μακρύ Παζάρι» (σημερινή οδός Γαζέπη). Η αγορά της Χαλκίδας αποτέλεσε, στη μετέπειτα λειτουργία της, την καρδιά της κοινωνικής ζωής της πόλης: αυτός ο χαρακτήρας του διαχρονικού τόπου συνάντησης και των κοινωνικών ζυμώσεων αποτελεί αφετηρία για μια παρέμβαση με σύγχρονους όρους αποκατάστασης. 

η αγορά ως αρχιτεκτονικό παλίμψηστο 

Η κατεύθυνση της αρχιτεκτονικής πρότασης προσανατολίζεται στην ανάδειξη του χαρακτήρα της Αγοράς ως μνημείου, αλλά και της οικοδομικής του ιστορίας, ταυτόχρονα με την εισαγωγή ενός σύγχρονου αρχιτεκτονικού λεξιλογίου για τα νέα στοιχεία που εντάσσονται στη δομή του συγκροτήματος. (εικ.02) 

Οι σύγχρονες επεμβάσεις προβλέπονται κυρίως στις πτέρυγες της Α' φάσης (ύστερη νεοκλασική περίοδος) του συγκροτήματος: στις όψεις επί των οδών Κριεζώτου, Αρεθούσης και Βενιζέλου τοποθετείται επιδερμίδα με ξύλινο σκελετό, ο οποίος διαμορφώνει με «αναδίπλωση» τη νέα όψη και στέγη, στο ίχνος της προγενέστερης ογκομετρίας(εικ.03, 03α)¨. 

εικ. 03 

εικ. 03α

Μπροστά από τις εσωτερικές όψεις των νεοκλασικών κελυφών τοποθετούνται ξύλινα στέγαστρα, ενώ στη νοτιοδυτική γωνία της αγοράς, επιλέγεται ο σχεδιασμός νέου κτίσματος (Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών) στη συνέχεια του αυθεντικού αρχικού όγκου και της νέας πρότασης (εικ.04). 

εικ. 04

Τα υλικά πλήρωσης που επιλέγονται είναι το ξύλο και το γυαλί, προκειμένου οι νέες όψεις να ανοίγονται προς το δρόμο και την πόλη, να πληρούν τις ανάγκες των εμπορικών δραστηριοτήτων και να διαχωρίζονται πλήρως από το υπόλοιπο κτίριο. 

Η νεότερη πτέρυγα (Β' φάση) αποτελεί και το «επίσημο» πρόσωπο της Αγοράς προς την πόλη και κρίνεται ως απολύτου προστασίας. Στόχος της πρότασης είναι η ανάδειξη του ύφους του μοντέρνου κινήματος και των επιμέρους Art Nouveau στοιχείων, με τις όψεις να διαμορφώνονται ακολουθώντας υφιστάμενες χαράξεις. Η σκίαση των νέων καταστημάτων επί της οδού Νεοφύτου επιτυγχάνεται με νέα στέγαστρα, στο ύφος αυτών που προϋπήρχαν, με στόχο τη διασφάλιση του ενιαίου ύφους της όψης. (εικ.05) Στον α' όροφο τοποθετείται η διοίκηση και η υποδοχή των επισκεπτών των πολιτιστικών δραστηριοτήτων που θα φιλοξενηθούν στα βατά δώματα. 

εικ. 05

Τα σημεία συναρμογής των δύο φάσεων της Αγοράς αποτελούν κλειδιά για την ανάδειξη της ιστορίας του μνημείου, οπότε και επιλέγεται η διαμόρφωση διακριτού αρμού με πέρασμα και η ολοκλήρωση του προβόλου της μεσοπολεμικής πτέρυγας. (εικ.06) 

εικ. 06

Η κεντρική υπαίθρια πτέρυγα μεταξύ των εσωτερικών πτερύγων Νεοφύτου, εμπλουτίζεται με ένα στέγαστρο, που φιλοξενεί χώρο στάσης και κιόσκι πληροφοριών, σε μια προσπάθεια ενδυνάμωσης του περιπάτου από την πόλη προς την αγορά και σε μια κατεύθυνση συνολικότερης αποκατάστασης της σχέσης του μνημείου με τον αστικό ιστό και ανάκτησης της μνήμης. (εικ.07) 

εικ. 07

Όσον αφορά στις λειτουργίες που θα φιλοξενηθούν στην Αγορά, ζητούμενο για την οικειοποίηση του συνόλου από την πόλη αποτελεί η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών. Προτείνεται η δημιουργία ενός πόλου εναλλασσόμενων δραστηριοτήτων, αφιερωμένο στις ομάδες της πόλης με επίκεντρο της παραδοσιακές τέχνες και τεχνικές, η συνύπαρξη του εμπορικού χαρακτήρα με πολιτιστικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες, η ένταξη χρήσεων με συμπληρωματικά ή διευρυμένα ωράρια και, τέλος, η διοργάνωση δράσεων στους υπαίθριους χώρους της Αγοράς και της Πλατείας. (εικ.08) 

εικ. 08

η πλατεία ως οργανική προέκταση της Αγοράς 

Σε επίπεδο δημόσιου χώρου, η πλατεία Αγοράς αποτελεί σήμερα ένα υπερυψωμένο, λόγω του υπόγειου χώρου στάθμευσης, κενό χώρο, που λειτουργεί περισσότερο ως πέρασμα, παρά ως πυκνωτής δραστηριοτήτων. Οι βασικές αρχές σχεδιασμού της νέας πλατείας περιλαμβάνουν την ένταξη σε ένα ευρύτερο δίκτυο πεζοδρόμων, την εξομάλυνση των ορίων με τα αστικά μέτωπα με πρανή, την ενοποίηση της πλατείας με την Αγορά μέσω της υλικότητας του εδάφους και την διαμόρφωση τριών βασικών ενοτήτων, αυτών της αγοράς, της σκηνής και της αυλής. (εικ.09,10) 

εικ.09

εικ. 10 

2ο ΒΡΑΒΕΙΟ 

ΓΙΑΝΝΗΣ ΓΙΑΝΝΟΥΤΣΟΣ 

ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΗΣ ΜΠΑΣΟΥΚΟΣ 

ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΙΚΑΣ 

Γενική άποψη της Αγοράς και της πλατείας από τα νοτιοδυτικά 

Γενική άποψη της Αγοράς και της πλατείας από τα δυτικά 

Τοπογραφικό σχέδιο της πρότασης 

Ως βασικό χαρακτηριστικό της χωρικής διάρθρωσης της Δημοτικής Αγοράς Χαλκίδας αναγιγνώσκεται ο ενιαίος χαρακτήρας του χώρου που εκφράζεται στο εσωτερικό του συγκροτήματος. Η ενίσχυση αυτής της τάσης αποτελεί τον κεντρικό άξονα της πρότασης. Ο νέος εσωστρεφής πυρήνας καλείται να αποτελέσει κοινωνικό πυκνωτή, φέροντας τόσο εμπορικές χρήσεις, όσο και πολιτιστικές δράσεις. 

Η ιδέα της πρότασης 

Η δομή του στεγάστρου και η σχέση με την υφιστάμενη 

Το κεντρικό στέγαστρο 

Ο εσωτερικός πυρήνας μορφώνεται ως μια ενιαία οντότητα, όπου το έσω, το ανάμεσα και το έξω τείνουν να ενοποιηθούν. Η πρόθεση αυτή αρθρώνεται με μια βασική χειρονομία, τη δημιουργία ενός κεντρικού στεγάστρου, που φιλοξενεί τον λειτουργικό πυρήνα της αγοράς διαμορφώνοντας ένα διευρυμένο ημιυπαίθριο χώρο. Η δομή του στεγάστρου συνομιλεί άμεσα με την υφιστάμενη, καθώς η έδραση της κατασκευής πραγματοποιείται πάνω στην ‘ραχοκοκαλιά’ των δύο εσωτερικών πτερύγων. 

Συνθετική δομή 

Οι εγκάρσιοι εσωτερικοί τοίχοι των καταστημάτων αντικαθίστανται με ελαφριά στοιχεία πλήρωσης, που ανταποκρίνονται στον ευέλικτο χαρακτήρα μιας σύγχρονης αγοράς με διαρκώς μεταβαλλόμενες ανάγκες χώρου. 

Εγκάρσια και διαμήκης τομή 

Βασική επιδίωξη της πρότασης αποτελεί η σύζευξη της Αγοράς με την πόλη. Η πλατεία σχεδιάζεται ως ένα ενιαίο επίπεδο, που ακολουθεί τη φυσική κλίση του εδάφους, αποκαθιστώντας τη ροή της κίνησης. Η λειτουργική σύνδεση της πλατείας με την πόλη και την αγορά, επιτυγχάνεται μέσω της διεύρυνσης του δικτύου πεζοδρόμων και της ενοποίησής τους με την πλατεία.

3ο ΒΡΑΒΕΙΟ 

ΚΩΣΤΑΝΤΗΣ ΚΙΖΗΣ 

ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΠΑΠΠΑΣ 

Η πρότασή αίρει την πολυδιάσπαση του συνόλου Δημοτικής Αγοράς και Πλατείας, καθιστώντας την Αγορά τμήμα του αστικού ιστού, απρόσκοπτα  προσπελάσιμη από παντού. Αυτό γίνεται με τον σχεδιασμό μιας ενιαίας επιφάνειας, η οποία εισδύει στην Αγορά σε δύο στάθμες: στην άνω, της οδού Βενιζέλου και στην κάτω, της οδού Κριεζώτου. 

Η ενοποίηση επιτυγχάνεται με δυο στρατηγικές κινήσεις: τον επανασχεδιασμό του δώματος του γκαράζ και την κατασκευή εμπορικής στοάς στην χαμηλή περιοχή της Πλατείας. Η αγορά αποκαθίσταται, εκσυγχρονίζεται και εν μέρει αναπλάθεται, με γνώμονα την απλότητα των κτιρίων της πρώτης φάσης και το πνεύμα του μοντερνισμού της δεύτερης. 

Η Αρχιτεκτονική Επεξεργασία της Πρότασης 

Σκοπός είναι η αλλαγή του τοπίου, η επάνοδος στην απλότητα παλιότερων εποχών. Πλατεία αναπτυγμένη σε ήπιο εδαφικό ανάγλυφο σε φυσική συνέχεια με τους χώρους της αποκατεστημένης Δημοτικής Αγοράς, σε ενιαίο σύνολο, ώστε να προσφέρει νέες εμπειρίες αστικού τόπου. Το κτίριο της Αγοράς ανακτά τις αρετές που επιδίωκαν οι μελετητές του, μεταξύ των οποίων και η διάκριση των οικοδομικών φάσεων. 

Οι κύριες επεμβάσεις είναι: 

Ανάπλαση των επιφανειών της Πλατείας, με κλίσεις ήπιες, για την άμεση πρόσβαση όλων των πολιτών σε όλες τις στάθμες της Αγοράς 

Εκτεταμένη πεζοδρόμηση, (11) για την σύμμετρη ανάπτυξη εμπορίου και αναψυχής στην Αγορά και την πέριξ περιοχή. 

Ανάπτυξη πρασίνου: στην “κάτω πλατεία” φυλλοβόλα αναρριχητικά απλώνονται σε πέργκολα παράλληλη στην οδό Παπαναστασίου· την άνοιξη ανθίζουν και το καλοκαίρι αποκτούν σκιερό φύλλωμα. Υψηλά φυλλοβόλα δένδρα (πλατάνια) περιβάλλουν το χαμηλό πράσινο του δώματος του γκαράζ και την παιδική χαρά. Ακολουθεί ζώνη πιδάκων νερού, στιγμιαίας λειτουργίας για δροσισμό και παιχνίδι, και στη συνέχεια ελεύθερος χώρος σε βαθμιδωτή μετάβαση στην “άνω πλατεία”, (12) με άλσος αειθαλών στο νότιο όριό της.(13) 
____________________________________________________________

(11) π.χ. και της οδού Κριεζώτου μέχρι την οδό Γαζέπη. Οι πεζοδρομήσεις δεν θα εμποδίζουν την ελεγχόμενη κίνηση οχημάτων κατοίκων, αλλά και τροφοδοσίας σε συγκεκριμένο ωράριο.  

(12) Οι φαρδειές βαθμίδες λειτουργούν σαν κερκίδες. Στα μέτωπά τους επαναχρησιμοποιούνται οι μεσοπολεμικές μαρμάρινες βαθμίδες της Νεοφύτου.  

(13) Το περίγραμμα του γκαράζ ορίζει τις περιοχές ανάπτυξης 

Μετωπική εμπορική στοά στην κάτω στάθμη της Αγοράς, με πρόσβαση από την “κάτω πλατεία”·(14) αξιοποιεί χώρους σημερινών υπογείων και οδηγεί σε κλιμακοστάσια και ανελκυστήρες στις πτέρυγες του πυλώνα, κομβικού τοπόσημου κινήσεων.(15) 

Στοές και αύξηση εμπορικών μετώπων: διάνοιξη περασμάτων πίσω από την πτέρυγα Νεοφύτου.(16)  Η πτέρυγα Αρεθούσης ανακτά το αρχικό σχήμα της, με κεντρικό πέρασμα στο εσωτερικό της Αγοράς. Ανάπτυξη πολλαπλών δράσεων καθ’ ύψος: αξιοποίηση σημερινών υπογείων στο κέντρο της Αγοράς γύρω από αίθριο. 

Δυνητικά, ίσως σε δεύτερη φάση, κατασκευή στεγάστρου πάνω από την κεντρική αυλή και το νότιο δώμα, με φωτοβολταϊκά.(17) πρασίνου σε φυσικό έδαφος. 

____________________________________________________________

(14) Η στοά αίρει κάπως τη μνημειακότητα του κτιρίου· προσεγγίζει τις προθέσεις του αρχικού σχεδίου Βαγιανού - Κυδωνιάτη, πριν την προσθήκη του διωρόφου πυλώνα από τον Βυργιώτη. 

(15) Η πρόσβαση των πεζών στο γκαράζ δεν γίνεται πιά από ένα τυχαίο σημείο της πλατείας, αλλά εντάσσεται λειτουργικά στην κτιριακή ενότητα της αγοράς. 

(16) Αίρεται η αμηχανία επαφής των νεοκλασικών πτερύγων με τη μεσοπολεμική. Σήμερα οι μαρκίζες διακόπτονται και στα δώματα μισοπροβάλλουν οι αετωματικές απολήξεις των πτερύγων. 

(17) Χρήσεις δωμάτων: ασκεπείς στο βορεινό (π.χ. σινεμά), στεγασμένες στο νότιο (π.χ. εκθέσεις). 

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση.