ΔΟΜΕΣ: 

ΒΡΑΒΕΙΑ 2017 ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ

+

ΕΚΔΟΣΗ: ROOM 18

ΤΟ ΝΕΟ ΑΣΤΙΚΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ

(100 ΔΩΜΑΤΙΑ)

Νέα διπλή επίθεση των ΔΟΜΩΝ

Αυτή την φορά δεν κατάφερα να παρακολουθήσω την εκδήλωση για την απονομή των αρχιτεκτονικών βραβείων ΔΟΜΕΣ 2017, που πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Μπενάκη, το Σάββατο 4 Μαρτίου. Είχα όμως την χαρά να παραλάβω όλο το υλικό για τις βραβευμένες μελέτες και φωτογραφίες από την εκδήλωση, μετά από την έγκαιρη πρωτοβουλία του Νίκου Σούλη τον οποίο και ευχαριστώ. 

Χάρηκα κατ αρχήν που και πάλι γέμισε το αμφιθέατρο, αν και ήταν Σάββατο βράδυ, μα πιο πολύ με ικανοποίησαν τα δύο πρώτα βραβεία και κάποιοι έπαινοι που εκπέμπουν ένα νέο πνεύμα, μια νέα κατεύθυνση που περίμενα να εδραιωθεί και στην Ελλάδα από το 2010. Έγραφα τότε στον επίλογο του βιβλίου μου «αρχέτυπα, ΑΠΟ ΤΙΣ ΚΑΛΥβΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΑΝΤΡΙΑ ΣΤΗΝ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ»: 

Ας κτίσουμε με τα φυσικά υλικά και τους αρχιτεκτονικούς χειρισμούς των αρχετύπων που πίσω από την απλότητά τους κρύβουν μια μοναδική επιδεξιότητα και σοφία.
Άλλωστε, μια πραγματικά έντονα αναπτυσσόμενη δυναμική, έχει εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια σε ολόκληρο τον κόσμο σε αντίθεση με τα τεράστιας κλίμακας συγκροτήματα κατοικιών.
Μία τάση, ίσως μια αντίσταση, που εκφράζεται με τον ευαίσθητο σχεδιασμό και την διαρκώς αυξανόμενη παραγωγή σύγχρονων μικρών ποιητικών καταλυμάτων, που φαίνεται ότι έρχονται να καλύψουν ανάγκες νέων ανθρώπων.
Των ανθρώπων που δεν μπορούν και δεν θέλουν ίσως να ονειρευτούν τη ζωή τους σε απρόσωπα και συχνά επιθετικά, συγκροτήματα ή πολυτελείς επαύλεις και επιθυμούν να ζήσουν σε χώρους με ανθρώπινη κλίμακα, κοντά στη φύση, με οικολογικά υλικά και όλα τα επιτεύγματα τη σύγχρονης τεχνολογίας και της πράσινης ενέργειας.
Σε κάθε περίπτωση η τάση αυτή σήμερα φαίνεται να είναι εξαιρετικά επίκαιρη.

Ενώ λοιπόν στο εξωτερικό οι ταπεινές αυτές αρχιτεκτονικές προσεγγίσεις έχουν κορυφωθεί, στην Ελλάδα φτάσαμε σήμερα, επτά χρόνια αργότερα, η τάση αυτή να εδραιώνεται και να βραβεύεται από τις ΔΟΜΕΣ με βραβεία καλύτερου έργου και καλύτερης μελέτης! Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι και το πρόσφατο τεύχος Νο 138 της Διεθνούς Επιθεώρηση Αρχιτεκτονικής ΔΟΜΕΣ, αναφέρεται σε ανάλογα Καταφύγια. 

Ξεκινώ την συνοπτική παρουσίαση με το 

Βραβείο για το Καλύτερο πρώτο έργο 

νέου αρχιτέκτονα των ετών 2012-2016: 

που δόθηκε στην Εύα Σοπέογλου με θέμα: Θερινή κατοικία, Άγιος Νικόλαος, Σιθωνία, Χαλκιδική – Ελλάδα για το οποίο θα επιδιώξω να κάνω κάποιους συσχετισμούς με αρχετυπικά καταλύματα του βιβλίου μου. 

Εύα Σοπέογλου 

Η Εύα Σοπέογλου σπούδασε αρχιτεκτονική στο ΑΠΘ, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Αμερική, στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια, και τελειώνει το διδακτορικό της στο “The Bartlett School of Architecture” στο Λονδίνο και εργάζεται ως λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Hertfordshire. 

Θεσσαλονίκη, Λίμνη Βόλβη, 05 11 2005 

Βόρεια Εύβοια, Κουρκουλοί 29 04 2005 

Εντυπωσιακό στοιχείο είναι το μικρό εμβαδόν των 21τ.μ. του καταλύματος, η θέα προς τη θάλασσα και το Άγιο Όρος και η διάτρητη μεταλλική επιφάνεια που το περιβάλει με μικρά ανοίγματα και σχέδια που μιμούνται τα φύλλα της ελιάς και παραπέμπουν σε ύφασμα. 

«Ήθελα λοιπόν να δείξω, λέει η Εύα Σοπέογλου, αυτό που αποτελεί και έρευνα της διδακτορικής μου διατριβής: ο εσωτερικός χώρος να δίνει την αίσθηση του εξωτερικού. Να νιώθεις ότι κατοικείς έξω. Έχουμε αποξενωθεί με το εξωτερικό χώρο του κτιρίου. Όλες οι βασικές συνθήκες της ζωής, όπως ο ύπνος ή η δουλειά, συντελούνται σε εσωτερικούς χώρους. Έχουμε ξεχάσει τη χαρά του να βρισκόμαστε στην ύπαιθρο.» 

Προβληματίζει βέβαια πως τα διάτρητα μεταλλικά αυτά ανοιγόμενα πανό, χωρίς εσωτερικά υαλοστάσια, προστατεύουν τον εσωτερικό εξοπλισμό καθ΄ όλη την διάρκεια του χρόνου. 

Στο ίδιο πνεύμα είναι και το 

Βραβείο για την καλύτερη μελέτη των ετών 2012-2016 

που δόθηκε στον Ανδρέα Νικολοβγένη με θέμα:  Μικρή παραθεριστική κατοικία, Λευκάδα, Επτάνησα – Ελλάδα 

Ο Ανδρέας Νικολοβγένης 

Η μικρή αυτή παραθεριστική κατοικία συμπυκνώνει τις λειτουργίες μιας κανονικής κατοικίας κατά τρόπο που ανάγει τη διαμονή και, ειδικά, τον παραθερισμό στα θεμελιώδη συστατικά τους: μια σειρά από βοηθητικούς χώρους, γενικά κλειστούς, και τον χώρο διημέρευσης, ανταποκρινόμενο στο ελληνικό κλίμα, ημί-υπαίθριο. Οι βοηθητικοί χώροι της κατοικίας οργανώνονται σε μια επιμήκη τσιμεντένια ‘ντουλάπα’, και περιμετρικές σίτες, κουρτίνες και τέντες ορίζουν και, επίσης, προστατεύουν τον χώρο διημέρευσης από τον καιρό.| 

Από τους επαίνους της κατηγορίας 

Καλύτερη μελέτη των ετών 2012-2016 

ξεχώρισα δύο: 

Την Ασπροκκλησιά, του Γιάννη Γιαννούτσου στην περιοχή Στράτος της Αιτωλοακαρνανίας – Ελλάδα, ένα απέριττο ξωκλήσι που με την απλότητά του σχετίζεται με τα προηγούμενα έργα, σχεδιασμένο από έναν νέα αξιόλογο αρχιτέκτονα και εικαστικό, που έχει δώσει πολύ καλά δείγματα δουλειάς. 

Ο Γιάννης Γιαννούτσος 

Γιάννης Γιαννούτσος, Ασπροκκλησιά, Στράτος, Αιτωλοακαρνανία 

Και το έργο των sparch, Σακελλαρίδου/Παπανικολάου Aρχιτέκτονες, με τίτλο ‘Eco Cocoon’, Green Academy. Πρόκειται για την μελέτη για την επανάχρηση πρώην εργοστασίου Χάρτου, στην Μπολώνια, Emilia–Romagna – Ιταλία, που συμμετείχε σε διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό (finalist mention) 

Sparch Αρχιτέκτονες Από αριστερά Ρένα Σακελλαρίδου, Μόρφω Παπανικολάου, Δεξιά Γιώργος Πανέτσος 

‘Eco Cocoon’. Green Academy, Επανάχρηση πρώην εργοστασίου Χάρτου Μπολώνια, Emilia–Romagna – Ιταλία 

Από τους υπόλοιπους επαίνους, θα προσπεράσω γρήγορα δύο έργα στην κατηγορία:

Καλύτερο πραγματοποιημένο έργο των ετών 2012-2016 

με έντονη μορφοπλαστκή προσέγγιση, υπερσχεδιασμένα κατά την άποψή μου για την κλίμακα τους και με εισαγόμενες μορφολογικές επιλογές. 

LL Associates 

Τριώροφο κτήριο, Νέα Πεντέλη, Αθήνα – Ελλάδα | LL Associates

Νίκος Σμυρλής

Νίκος Σμυρλής, Το σπίτι της Παγώνας’. Κατοικία, Βάρη, Αθήνα – Ελλάδα |

Καθώς και την καλοφτιαγμένη αλλά στα σχετικά συνήθη πλαίσια, Κατοικία στην Κέα, Κυκλάδες – Ελλάδα των Φαίδρα Ματζιαράκη και Victor Gonzalez Marti (Cometa Architects)

Φαίδρα Ματζιαράκη 

Φαίδρα Ματζιαράκη και Victor Gonzalez Marti ), Κατοικία στην Κέα 

Άξιο βράβευσης και επαίνου στην ίδια κατηγορία είναι και το πολύ-δημοσιευμένο έργο του 314 Architecture Studio (του αρχιτέκτονα Παύλου Χατζηαγγελίδη) το γνωστό κατάστημα οπτικών C_29 / "Optimist", στην Χαλκίδα που έχω αναλυτικά δημοσιεύσει τον Ιανουάριο του 2016 (βλέπε εδώ) 

Παύλος Χατζηαγγελίδης 

Στο ίδιο πλάισιο και επίσης πολυδημοσιευμένο είναι και το Τεϊοποτείο ‘Το τσάι’, στην Αθήνα – Ελλάδα του γραφείου "Γιώργος Μπάτζιος Αρχιτέκτονες"

Γιώργος Μπάτζιος 

Γιώργος Μπάτζιος, Τεϊοποτείο ‘Το τσάι’, στην Αθήνα 

Άφησα τελευταία ακόμη δύο επαίνους πραγματοποιημένου έργου. Πρόκειται για δυο έργα που ανοίγονται δυναμικά στην πόλη της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης. Χωρίς να αποτελούν κάτι το εξαιρετικά διαφορετικό και πρωτότυπο το καθένα στο είδος του είναι σαφώς καλύτερο και ξεχωρίζει ανάμεσα στις συνήθεις επεμβάσεις στα κέντρα διασκέδασης και σε εορταστικούς διάκοσμους. 

Νέλλη Μάρδα, Ανδρέας Ιωαννίδης 

Ανδρέας Ιωαννιδης, Νέλλη Μάρδα, Nυκτερινό κέντρο ‘Έναστρον’, Ταύρος, Πειραιάς 

Χριστίνα Μαυροπαίδη, ‘Χριστουγεννομηχανή’, Θεσσαλονίκη – Ελλάδα 

Κριτές των φετινών Βραβείων “ΔΟΜΕΣ 2017” ήταν οι: 

Max Dudler, αρχιτέκτων, διευθυντής του Γραφείου 'Max Dudler, architekt', Βερολίνο,

Sou Fujimoto, αρχιτέκτων, διευθυντής του Γραφείου 'Sou Fujimoto Architects', Τόκιο, και

Jorge Silvetti, αρχιτέκτων, καθηγητής, Graduate School of Design, Πανεπιστήμιο Harvard, και διευθυντής του Γραφείου 'Machado Silvetti', Bοστόνη, Μασαχουσέτη. 

Δεν θα επαναλάβω τις αντιρρήσεις μου για την όλη διαδικασία της κρίσης και την επιλογή των κριτών. Και αυτή την φορά οι κριτές αξιολόγησαν τα έργα χωρίς να συσκεφθούν σε πραγματικό χρόνο ή τόπο, εντελώς ανεπηρέαστοι ο ένας από τον άλλο. Η κριτική επιτροπή, από τα 154 έργα που κατατέθηκαν, επέλεξε 19 έργα ως επικρατέστερα για τα “Βραβεία ΔΟΜΕΣ 2017”, ανάμεσα στα οποία υπάρχουν τελικά 11 πραγματοποιημένα έργα, τρία έργα νέων αρχιτεκτόνων και πέντε μελέτες. 

ΕΚΔΟΣΗ: ROOM 18 

ΤΟ ΝΕΟ ΑΣΤΙΚΟ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΟ 

(100 ΔΩΜΑΤΙΑ) 

Νομίζω ότι η εν μέσω κρίσης εκδοτική δραστηριότητα των Δομών τα τελευταία χρόνια, ξεπερνά κάθε προηγούμενο στον χώρο των αρχιτεκτονικών εκδόσεων. Πέρα από το περιοδικό και τις ετήσιες επετηρίδες μια σειρά συμπληρωματικών εκδόσεων πραγματοποιούνται με αφορμή εκδηλώσεις που οργανώνονται από το περιοδικό. Πρόκειται για γενναιόδωρες εκδόσεις σε μεγάλο μέγεθος που εκδίδονται πολύ σύντομα από την ολοκλήρωση των εκδηλώσεων σε αντίθεση με το γνωστό μεγάλο χρονικό κενό που μεσολαβεί συνήθως σε αντίστοιχες περιπτώσεις. Από ότι αντιλαμβάνομαι σε αυτό συμβάλει και η αποτελεσματική διεκδίκηση και εξασφάλιση διαφήμισης για την κάλυψη του κόστους από τους συντελεστές των ΔΟΜΩΝ. 

Για την έκδοση αυτή θα ήθελα να τονίσω ότι εκτός από την έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη που δημιούργησε σειρά συζητήσεων (βλέπε εδώ), αίφνης μας προέκυψε και ένας μοναδικός πλούσιος και τελικά πολύτιμος κατάλογος με 100 εναλλακτικές ελκυστικές προτάσεις για δωμάτια ξενοδοχείων, που ανεξάρτητα αν διακρίθηκαν, θα μπορούσαν να υλοποιηθούν και να αντικαταστήσουν τις εκατοντάδες μέτριων έως άθλιων δωματίων πολλών ξενοδοχείων στην Ελλάδα. Θα ήταν χρήσιμο να επιδιωχθεί και η διανομή της έκδοσης αυτής στους ξενοδόχους και τα σχετικά επιμελητήρια. Να δουν να σκεφτούν και να διαλέξουν σε μια εποχή ανόδου του Τουρισμού. 

 

 

Η οργάνωση της έκδοσης είναι εξαιρετική. Το υλικό κατανέμεται σε τέσσερεις ενότητες με τίτλους «Αλληλουχίες», «Διασπορές», «Κοιλάνσεις» και «Μεταμορφώσεις», όπου παρουσιάζονται οι μελέτες αναλυτικά με χαρακτηριστικούς και ενίοτε ποιητικούς τίτλους όπως: 

Θόλος, Ξενιστής, Intelligent flexibility, Oasis, Η σπηλιά του Πλάτωνα, Vita in vacuo, Yes, we camp, Κουτί των ονείρων, Πρωτόκολλα ενός ταξιδιώτη, Μονόπρακτο, Χωρική σκηνή, Ο ναός του κρεβατιού, Greek heterotopia, Χωρίς όρια, Open nest, ΕΠΙ-ΠΛΩ, Hedonistic platform και άλλα. 

Στον ίδιο τόμο εκτός από την αναλυτική παρουσίαση των βραβείων θα βρείτε φωτογραφικό υλικό για την έκθεση, κείμενα των Γιώργου Πανέτσου, Γιώργου Τζιρζιλάκη, Γιάννη Αίσωπου, Μέμου Φιλιππίδη καθώς και της Έφης Σαραντάκου, και χρήσιμη παρουσίαση των εταιρειών που συνέβαλαν με τις χορηγίες τους στην πραγματοποίηση των βραβείων στην έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη. 

Θα ακολουθήσει η νέα σημαντική ημερίδα των Δομών:  ΔΟΜΕΣ INDEX 05: ‘ΑΦΕΤΗΡΙΕΣ IV’ τελευταία της σειράς των ομότιτλων εκδηλώσεων που οργανώθηκαν τα τελευταία χρόνια, που θα πραγματοποιηθεί στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς, το Σάββατο, 27 Μαΐου 2017.

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση