ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ Νο 33

FRANCIS BACON: “HUMAN PRESENCE”

ΣΤΗ NATIONAL PORTRAIT GALLERY

Μια ελεγεία στην προσωπογραφία

Δεν ξέρω γιατί τελικά με συγκινούν υπέρμετρα οι δύο μεγάλοι εικαστικοί o Lucian Freud και ο Francis Bacon, αν και ανήκω στην γενιά που έχει γαλουχηθεί με έντονες εμπειρίες από την δεκαετία του ΄70, ιδιαίτερα από την σύγχρονη ελληνική τέχνη. Και το πρώτο σοκ το ένοιωσα το 2012, όταν είδα στο Λονδίνο την τελευταία αναδρομική έκθεση του εβραϊκής καταγωγής χαρισματικού καλλιτέχνη Lucian Freud στην National Portrait Gallery, λίγο μετά τον θάνατό του, όπου τα μοναδικά δραματικά του πορτραίτα, που με κάρφωναν με το βλέμμα τους, μου προκάλεσαν έντονη συγκίνηση, αναγκάζοντάς με, μετά από κάθε αίθουσα να χρειάζομαι αρκετό χρόνο για να αποσυμπιεστώ πριν περάσω στην επόμενη.

Lucian Freud, Girl with a white dog 1950-51, Oil paint on canvas

Δέκα χρόνια μετά, το 2022 στην Royal Academy είδα την μεγάλη επίσης αναδρομική έκθεση του Francis Bacon με τίτλο Man and Beast (Άνθρωπος και Τέρας). Μία συγκλονιστική έκθεση, με έργα από την 50χρονη διαδρομή του, επικεντρωμένη στην γοητεία του καλλιτέχνη για τα ζώα και το ανθρώπινο σώμα, που οι παραμορφωτικές τους απεικονίσεις μετά βίας είναι αναγνωρίσιμες είτε ως άνθρωποι είτε ως θηρία.

Το 2018, μεσολάβησε μια ακόμη έκθεση με τίτλο All Too Human, που είδα στην Tate Britain, με επιλεγμένα έργα των δύο αυτών εικαστικών.

Αυτή την φορά στην National Portrait Gallery, μία νέα συναρπαστική έκθεση με τίτλο "Francis Bacon: Human Presence", που θα διαρκέσει έως τις 19 Ιανουαρίου 2025, επικεντρώνεται στην παρουσίαση πορτρέτων και διαλογισμών του Βρετανο-Ιρλανδού ζωγράφου για την προσωπογραφία, με πάνω από 55 έργα του, από τη δεκαετία του 1940 και μετά, με επιρροές από πορτρέτα παλαιότερων καλλιτεχνών όπως ο Ρέμπραντ, ο Βελάσκεθ και ο Βαν Γκογκ.

Ένας ανοιχτά ομοφυλόφιλος άνδρας γεννημένος στο Δουβλίνο (1909-92), που μεγάλωσε με την ενθάρρυνση της γιαγιάς του, σε μια εποχή που η ομοφυλοφιλία ήταν ποινικό αδίκημα, εκδιώχθηκε από το συντηρητικό οικογενειακό του σπίτι από τον πατέρα του στα 16 του. Ο πατέρας του, σκληροτράχηλος στρατιωτικός, μέχρι τότε τον τιμωρούσε βάζοντας τους εργάτες στον σταύλο τους να τον μαστιγώνουν. Μετά από αυτό, ταξίδεψε στο Βερολίνο και το Παρίσι πριν εγκατασταθεί στο Λονδίνο την δεκαετία του ΄40, όπου συναντήθηκε με τον Lucian Freud και βρέθηκαν μαζί για ένα μεγάλο διάστημα.

Στην νέα αυτή έκθεση και μέσα σε θεματικές ενότητες: Το Αναδυόμενο Πορτραίτο (The Portrait Emerges), Πέρα από την Εμφάνιση (Beyond Appearance), Ζωγραφική από τους Δασκάλους (Painting from the Masters), Αυτοπροσωπογραφίες και Φίλοι και Εραστές (Friends and Lovers). Ο Bacon εμβαθύνει σε διαφορετικές πτυχές της προσωπογραφίας, από την αφηρημένη επεξεργασία της εμφάνισης έως την επανερμηνεία των κλασικών αριστουργημάτων.

Σχεδίαζε τα πορτραίτα του κυρίως από φωτογραφίες γιατί όπως ο ίδιος δηλώνει ότι δεν μπορεί να παραποιήσει την προσωπογραφία των προσώπων που βρίσκονται στο ατελιέ του μπροστά του, κάτι που τον δυσκόλευε συναισθηματικά.

Παραθέτω στην συνέχεια επιλεγμένα έργα που κατέγραψα που κατανέμονται σε διαφορετικές ενότητες από αυτές της έκθεσης. Έργα, που αφορούν στις αυτοπροσωπογραφίες του, τις επιρροές του από κλασικά έργα, και τα πορτραίτα στενών φίλων και εραστών, συμπεριλαμβανομένων των Lucian Freud, Henrietta Moraes και George Dye και άλλων. Έργα που αποτυπώνουν μια οδύνη και προκαλούν μια απαράμιλλη ευαισθησία που συγκινεί.

Αυτοπροσωπογραφίες 

(κατά χρονολογική σειρά)

self-portrait, 1973

Self-portrait, 1973

Two studies for Self-portrait, 1977

Study for self-portrait, 1983

Study for self-portrait, 1983

Self-portrait, 1987,

Ζωγραφική από τους Δασκάλους,

• Eπιρροές με το έργο Pope Innocent X του του Diego Velazquez.

Head VI,1949, με επιρροές με το έργο Pope Innocent X του του Diego Velazquez (1650)

Study for a Pope I, 1961, με επιρροές με το έργο Pope Innocent X του του Diego Velazquez

Study for Portrait,1963

• Eπιρροές από τον Βαν Γκογκ.

Study for portrait of Van Gogh IV, 1957

Homage to Van Gogh, 1960

Φίλoι και εραστές

• George Dyer

Portrait of George Dyer Riding a Bicycle, 1966

Portrait of a Man walking down Steps, 1972, στην μνήμη του George Dyer

Triptych May- June 1973, στην μνήμη του George Dyer

• John Edwards

Portrait of John Edwards, 1988

Study of Portrait of John Edwards, 1989

• Peter Lacy (1916-62)

Seated Figure, 1961

Head III, 1961

Portrait, 1962

• Lucian Freud

Portrait of Lucian Freud, 1951

Study for Portrait of Lucian Freud, 1964,

 DETAIL 

Three Studies for Portrait of Lucian Freud, 1964

Double Portrait of Lucian Freud and Frank Auerbach, 1964

Κλείνω με το ακόλουθο μη ολοκληρωμένο του έργο, την αυτιπροσωπογραφια του,  που βρέθηκε στο ατελιέ του, μετά τον θάνατό του.

Self-portrait 1991-92

Mε εικόνες από την έκθεση.

Και επιλεγμένες φωτογραφίες του καλλιτέχνη από επωνύμους φωτογράφους.

Francis Bacon από τον Αμερικάνο φωτογράφο Irving Bacon

Francis Bacon στο ατελιέ του από τον Βρετανό φωτογράφο Cecil Beaton.

Francis Bacon από τον Άγγλο φωτογράφο Bill Brandt, 1963

 Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση και καλύτερη ανάλυση