triantafyllou giorgos architect

ΟΜΟΒΡΟΝΤΙΑ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΩΝ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

ΜΕΡΟΣ 1ο

Έξη από τις πολλές ενδιαφέρουσες εικαστικές εκθέσεις που εγκαινιάστηκαν μέσα σε διάστημα μιας εβδομάδας από τις 21-28 Ιουνίου κατάφερα να επισκεφτώ, ξεκινώντας από την ηρεμία και την αίσθηση καθήλωσης και ακινησίας, που διαταράσσεται, στην μονογραφική δοκιμιακής έκθεσης με τίτλο Free from what, της Μαρίας Παπανικολάου (1). Αμέσως μετά βρέθηκα στην πολυκοσμία της πρώτης παρθενικής και σημαντικής έκθεση της νέας διευθύντριας της Εθνικής Πινακοθήκης με τίτλο ΑΣΤΥΓΡΑΦΙΑ / URBANOGRAPHY, που έθεσε κάποια ερωτήματα σε σχέση με τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της (2). Τρίτη στην σειρά, η ξεχωριστή έκθεση με την φρεσκάδα επιλεγμένων νέων καλλιτεχνών μέχρι την ηλικία των 40 ετών, που εκπέμπει μια καλοκαιρινή αύρα και επιμελήθηκαν οι Χριστόφορος Μαρίνος, Θεοφιλος Τραμπούλης και Ελένη Κούκου, στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων (3).

Για την επόμενη φορά στο δεύτερο μέρος, αφήνω τις υπόλοιπες τρεις ακόλουθες εκθέσεις: Την μικρή έκθεση του πρωτοεμφανιζόμενου εικαστικού Γιάννη Σελιμιώτη στο Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» του Δήμου Αθηναίων, με τίτλο «1427 ΜΕΡΕΣ ΛΑΖΟΥΡΑ» (4), την μεγάλη διακαλλιτεχνική διοργάνωση «Back to Athens 10 International Art Meeting | 2023: Geometry of racional», με 40 επιμελητικές εκθέσεις, εγκαταστάσεις στο μέγαρο Γ. Ησαΐα (5). Τέλος βγάζω το καπέλο στην Κατερίνα Γρέγου και στην ομάδα της για την νέα διπλή έκθεση για τον Ιάννη Ξεννάκη στο ΕΜΣΤ, με τον υποδειγματικό χειροποίητο αρχιτεκτονικό σχεδιασμό των FLUX OFFICE (6), που εγκαινιάστηκαν με την σπάνια ηχητική συνεύρεση Γιάννη Κουνέλλη και Ιάννη Ξενάκη με σολίστ τον εξαιρετικό Αλέξανδρο Γιοβάνο.

ΜΕΡΟΣ 1ο

annexM

ΜΑΡΙΑ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ: "FREE FROM WHAT"

ΣΤΟ ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Μαρία Παπανικολάου

Μια καθησυχαστική ηρεμία εισπράττει ο επισκέπτης μπαίνοντας στον παράδοξο και αχανή εναλλακτικό χώρο της Υπηρεσιακής Αυλής του Μεγάρου Μουσικής. Τίποτα δεν κινείται βλέποντας τις σφιχτοδεμένες με χοντρά σκοινιά άγκυρες από σκυρόδεμα, σε σχήμα κόλουρης πυραμίδας που είναι διάσπαρτες στο δάπεδο του χώρου αναρτημένες από την οροφή. Ένα δάπεδο γυαλιστερό που τις αντανακλά, ενισχύοντας μία αίσθηση του βάθους.

Μία πρώτη αίσθηση ασφάλειας, καθήλωσης και ακινησίας διαταράσσεται συνειδητοποιώντας ότι τα σκοινιά αιωρούνται ακίνητα, αλλά τελικά κομμένα, προκαλώντας ένα παράξενο αμφίσημο αίσθημα μεταξύ αβεβαιότητας και ελευθερίας, που απλώνεται και διαχέεται μέσα στον χώρο, συνδεόμενο με την εντός των υδάτων αμφίπλευρη, κινούμενη εικόνα της αιώρησης που υπερυψούται στο κέντρο του χώρου.

Σχέδιο, 2023

In situ γλυπτική εγκατάσταση

Φωτο: Αγγελική Σβορώνου

Ενός περίκλειστου χώρου που σε προκαλεί να τον διατρήσεις, ως μία ένδειξη φυγής ή διεξόδου, που επίσης αναδεικνύεται και στην σκοτεινή πλευρά της αίθουσας, όπου προβάλλονται εν μέσω ρυθμικά επαναλαμβανόμενων ήχων θραύσης σταδιακά θρυματιζόμενες τυφλές επιφάνειες παραθύρων, ως "απόπειρες" διαφυγής προς το φως και την πόλη.

Απόπειρες, 2023

Βιντεοστιγμιότυπο

Για άλλη μια φορά η Άννα Καφέτση, στο πλαίσιο του καλοκαιρινού εικαστικού προγράμματος του annexM, μας εκπλήσσει έχοντας την επιμέλεια άλλης μιας ιδιαίτερης μονογραφικής δοκιμιακής έκθεσης με τίτλο Free from what, της Μαρίας Παπανικολάου στον αχανή αυτό χώρο όπου εγκαταστάθηκε και εργάστηκε η εικαστικός, με σπουδές Νομικής και γλυπτικής στη Βασιλική Ακαδημία Τεχνών της Ολλανδίας. Την Παπανικολάου απασχολεί από τις πρώτες σπουδές της στη Νομική Σχολή: ο περιορισμός της ελευθερίας, η φυλάκιση, ο εγκλεισμός, αλλά και η δυνατότητα απόδρασης και υπέρβασης των ορίων. Που αποτέλεσαν σε ένα βαθμό αφετηρίες για τις «μινιμαλιστικές in situ παρεμβάσεις, γλυπτικές και οπτικοακουστικές εγκαταστάσεις και προβολές, σε μια αδιόρατα διαλογική μεταξύ τους σχέση, που δημιουργούν ένα χαμηλόφωνο στοχαστικό σύμπαν», όπως σημειώνει η επιμελήτρια .

Την ενότητα των έργων συμπληρώνει η δίωρη ομιλία-περφόρμανς με τίτλο Κίνητρο, την οποία η καλλιτέχνις θα παρουσιάσει αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της έκθεσης, που θα διαρκέσει έως τις 29.10.2023. Θα παραμείνει κλειστή από 25.7 έως 4.9.

Αποδράσεις, 2023

Γλυπτική εγκατάσταση (λεπτομέρεια)

Φωτο: Αγγελική Σβορώνου

Απόψεις της έκθεσης, Φωτο: Αγγελική Σβορώνου

"ΑΣΤΥΓΡΑΦΙΑ / URBANOGRAPHY:

Η ΖΩΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΙΣ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ 1950-1970"

ΣΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ

Αμέσως μετά την ήρεμη, απέριττη και σιωπηλή ατμόσφαιρα της έκθεσης της Μαρίας Παπανικολάου, εκτιμώντας ιδιαίτερα την Συραγώ Τσιάρα, επισκέφτηκα την ημέρα των εγκαινίων με τις καλύτερες προθέσεις την πρώτη της ως διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης έκθεση. Μια κατάμεστη με κόσμο έκθεση, που φέρνει σε συνομιλία τις εικαστικές τέχνες: ζωγραφική, γλυπτική, χαρακτική, εγκαταστάσεις, φωτογραφία, σχέδια και αφίσες– με αποσπάσματα από τον δημοφιλή ελληνικό κινηματογράφο, τις ταινίες κριτικού ρεαλισμού και τις έκκεντρες αφηγήσεις.

Μια έκθεση που αναφέρεται: στις δεκαετίες του '50, του '60 και του '70, υποστηρίζοντας ότι αποτέλεσαν ένα σημείο καμπής για την ανάπτυξη της σύγχρονης πόλης, για τη διαμόρφωση του αστικού βιώματος του σύγχρονου Έλληνα [...] σε μια εποχή αστυφιλίας, ανοικοδόμησης, εσωτερικής μετανάστευσης και ξενητεμού, ραγδαίας μεταμόρφωσης τόσο του δομημένου περιβάλλοντος, όσο και του τρόπου ζωής.

Βλάσση Κανιάρη «Arrivederci Willkommen»

Γιγαντοαφίσες στους κινηματογράφους, του Γ. Βακιρτζή

Αν εξαιρέσει κανείς τα πρώτα εισαγωγικά δυνατά και ελευθέρα διατεταγμένα έργα του Βλάσση Κανιάρη, που μας υποδέχθηκαν, και ίσως απαιτούσαν να ενταχθούν σε καθαρό λευκό φόντο, καθώς και τις εντυπωσιακές γιγαντοαφίσες του κινηματογράφου, του Γ. Βακιρτζή, το «πέρασμα» στην κυρίως έκθεση, ανάμεσα στα λευκά πανό, έθεσε άμεσα ένα θέμα προσανατολισμού του θεατή, αναζητώντας την ευκρίνεια των επτά θεματικών ενοτήτων, που σοφά κατανέμεται το υλικό της έκθεσης.

Το χωρίς φόντο έργο του Βλάσση Κανιάρη, συγχέεται με τον φλύαρο περιβάλλοντα χώρο

Το «πέρασμα» στην κυρίως έκθεση

Και όσο προχωρούμε ενδότερα, διερευνώντας το πραγματικά συναρπαστικό υλικό, υπήρχε μια διαρκής αμφιβολία σε ποιά από τις επτά ενότητες βρισκόσουν, και ποιά είναι η επόμενη. Διέκρινα έναν σαφή κεντρικό άξονα ανάμεσα στις αφίσες και το εμβληματικό έργο της Παπασπύρου, αλλά πέριξ αυτού αισθάνθηκα μια διασπορά που με δυσκόλεψε. Αυτή η αβεβαιότητα προκαλεί νομίζω μια επιβράδυνση της απόλαυσης των ετερόκλητων έργων. Πρόκειται για μια αδυναμία του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού της έκθεσης, που στο όνομα μιας λιτής και άνευρης διάταξης ελεύθερων λευκών εκθεσιακών πανό, για την ένταξη των διακοσίων δύο έργων, στον προβληματικό αυτό χώρο της Πινακοθήκης, είχε σαν αποτέλεσμα να προκαλέσει μία σύγχυση στον επισκέπτη.

Σε τέτοιες πολυσήμαντες εκθέσεις με τόσο μεγάλο εύρος θεματολογίας και χρονικής περιόδου, είναι κατά την άποψή μου απαραίτητη, αντί μίας ελεύθερης λαβυρινθώδους περιπλάνησης, η σαφής και διαυγής χωροθέτηση των επί μέρους ενοτήτων με γενναίες αρχιτεκτονικές χειρονομίες και πιθανόν και έντονες χρωματικές διαφοροποιήσεις, που σε βάζουν σε μία ατμόσφαιρα, σε ένα κλίμα, ανάλογα με το θέμα, μέσα από διαδοχικές μεταβάσεις, όπως άλλωστε έχουμε διαπιστώσει σε αντίστοιχες εκθέσεις στο εξωτερικό.

Εξαιρετική η πρόθεση, πολύτιμο το υλικό και η κατανομή του, δύσκολη όμως η ανάγνωση, μέσα από την αρχιτεκτονική της έκθεσης, που επιμελήθηκε η καταξιωμένη Μαρία Μανέτα.

Περίμενα τέλος μια πιο εντυπωσιακή παρουσία των ταινιών του ελληνικού κινηματογράφου. Το «πανί» εκείνης της εποχής είχε ένα ικανό μέγεθος, μας ρουφούσε στην κυριολεξία, και προκαλούσε μια έντονη αίσθηση τελείως διαφορετική από την συνοπτική προβολή σειράς ταινιών σε οθόνη των 50” της έκθεσης.

Ανεξάρτητα από τις λεπτές αυτές αδυναμίες, που αποτελούν απλά μια υποκειμενική εκτίμηση, η έκθεση αυτή αποτελεί μια σημαντική πρωτοβουλία της νέας διευθύντριας της Πινακοθήκης, συγκεντρώνει ένα σημαντικό εικαστικό και ιστορικό υλικό. Πραγματικά αξίζει τον κόπο να την επισκεφτείτε, έστω και αν με κάποια μικρή δυσκολία, θα ξεχωρίσετε τις επί μέρους ενδιαφέρουσες επτά ενότητες που φέρουν τους τίτλους: «Σκηνογραφία», «Νοσταλγία», «Γιαπί», «Κοντινό Πλάνο», «Θέαμα», «Όνειρα και Συγκρούσεις», «Υλικότητες».

Διάρκεια έκθεσης 3η Μαρτίου 2024.

“ENCORE: νέα ελληνική ζωγραφική”

ΣΤΗΝ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

Ανέστης Ιωάννου, Ξεχασμένος Φρουρός της Αθήνας, 2023. Crux Galerie

Ο Χριστόφορος Μαρίνος, ο Θεόφιλος Τραμπούλης και η Ελένη Κούκου, έστησαν στα δύο κτίρια της Πινακοθήκης του Δήμου Αθηναίων μία ξεχωριστή έκθεση με την φρεσκάδα επιλεγμένων νέων καλλιτεχνών μέχρι την ηλικία των 40 ετών, που εκπέμπει μια καλοκαιρινή αύρα και μια υψηλού επιπέδου δημιουργικότητα, με σχετικά πρόσφατα έργα, που προκαλούν μια ευχάριστη αίσθηση και αισιοδοξία, που τόσο έχουμε ανάγκη αυτόν τον καιρό. 33 έλληνες ζωγράφοι μας αποκαλύπτουν, ενδιαφέρουσες θεματικές μετατοπίσεις, νέες τάσεις και γλώσσες στην σύγχρονη ελληνική τέχνη, που διεκδικεί επάξια την δική της υψηλή θέση στον διεθνή χώρο. Παραθέτω στην συνέχεια ενδεικτικές φωτογραφίες από έργα που κατέγραψα στην σύντομη επίσκεψή μου.