ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΧΩΡΟΥ

ΣΤΗΝ ΚΑΒΑΛΑ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΒΟΛΟ

Διακρίσεις σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς

Άνω: Aνάπλαση πλατείας Eλευθερίας στην Καβάλα

Κάτω: Ανάπλαση του πολυλειτουργικού Πάρκου

του Πεδίου του Άρεως στο Βόλο

Δύο ευρείας κλίμακας αναπλάσεις σε δημόσιο χώρο που διακρίθηκαν σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, που ευτυχώς είναι αρκετοί τον τελευταίο καιρό, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι θα υλοποιηθούν, ή απλά αποτελούν ασκήσεις επί χάρτου της τοπικής αυτοδιοίκησης και του δημοσίου. Στην σημερινή περίπτωση το ενδιαφέρον είναι ότι διακρίθηκαν από την μια, η έμπειρη ομάδα αρχιτεκτόνων που παράλληλα είναι και πανεπιστημιακοί, καθηγητές με φοιτητές, συμμετέχοντας σταθερά σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, με μεγάλη εμπειρία και πολλές διακρίσεις και από την άλλη δύο νέοι αρχιτέκτονες με ελάχιστη πείρα, πάρα μόνο σε ένα μικρό αρχιτεκτονικό φοιτητικό διαγωνισμό, που διακρίθηκε ο ένας εξ αυτών, άρα πολλά υποσχόμενος. Και αυτό θα ήθελα να αναδείξω, ειδικά για όσους υποστηρίζουν ότι οι έλληνες αρχιτέκτονες δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε κάποιες περιπτώσεις. Θεωρώ ότι οι νέοι αρχιτέκτονες χρειάζονται ενθάρρυνση και υποστήριξη για να βελτιώσουν τις όποιες τεχνικές αδυναμίες στο βαθμό που μεγάλη σημασία έχουν οι καλές και ευρηματικές ιδέες και όχι οι ενίοτε συμβατικές λύσεις με άρτια τεχνική.

1.

ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΠΛΑΤΕΙΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΑΒΑΛΑ

Αρχιτεκτονικός διαγωνισμός προσχεδίων, ενός σταδίου

Καβάλα, η πλατεία Ελευθερίας σήμερα

Καβάλα, η πλατεία Ελευθερίας σήμερα

Καβάλα, πλατεία Ελευθερίας. Η πρόταση του πρώτου Α΄ Βραβείου του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού

Αντικείμενο του αρχιτεκτονικού αυτού διαγωνισμού προσχεδίων, που προκήρυξε ο Δήμος Καβάλας, αποτέλεσε η διατύπωση προτάσεων για την ανάπλαση της πλατείας Ελευθερίας και των γύρω συσχετιζόμενων χώρων, που συνιστούν τμήμα του ευρύτερου ιστορικού και επιχειρηματικού κέντρου της πόλης. Πιο συγκεκριμένα, περιλαμβάνει: την ανάπλαση του κυρίως χώρου της πλατείας Ελευθερίας, τις απαιτούμενες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, την ανάπλαση του δικτύου πεζοδρόμων και τη σύνδεση της πλατείας με το θαλάσσιο μέτωπο της πόλης.

Κριτική επιτροπή ήταν οι αρχιτέκτονες μηχανικοί Θεώνη Ξάνθη, Αμερικάνου Ελένη, Αντωνίου Δημήτριος, Λαμπρόπουλος Ανδρέας, Χατζηλιάδου Πολυξένη, Δαλαμπούρας Θωμάς, και Γιόγιας Νικόλαος.

Το πρώτο βραβείο απονεμήθηκε στην συμμετοχή Νο 12 με Κωδική Ονομασία AB00100730, και συγκεκριμένα στην ομάδα που συμμετείχαν οι αρχιτέκτονες Μαρία Γρηγοριάδου, Δημήτρης Πολυχρονόπουλος, Άλκηστις Ρόδη με σύμβουλο τον Γιώργο Πανέτσο και συνεργάτες τους Τ. Μπαλατσούκα, Δ. Παπαδημάκη, Αρχιτέκτονες ΔΠΘ, Χ. Δασκαλούδης, Κ. Παπαδόπουλος, Ι. Παυλοπουλου, Δ. Σαββόπουλος, φοιτ. αρχιτεκτονικής ΔΠΘ.

Παραθέτω στην συνέχεια συνοπτικές αναφορές από το κείμενο της Τεχνικής έκθεσης του πρώτου βραβείου:

«Σταυροδρόμια» είναι ο τίτλος της πρότασης, μια και η κεντρική ιδέα είναι το σταυροδρόμι, δηλαδή η αρχετυπική τομή δύο κάθετων αξόνων και ο πόλος-κόμβος που δημιουργείται εκεί.

Οι δυο άξονες σχεδιασμού είναι: Ο άξονας/διαδρομή πόλης-θάλασσας (εγκάρσια στην ακτογραμμή) που ενοποιεί την πλατεία με το θαλάσσιο μέτωπο και ο άξονας/διαδρομή ιστορικού-εμπορικού τμήματος της πόλης, (παράλληλα στην ακτογραμμή) με στόχο τη σύνδεση της πλατείας με την πλατεία Καπνεργάτη και τις Καμάρες. Η αντίστιξη των δύο παράγει την μικροκλίμακα της σύνθεσης.

Ο κόμβος, το σταυροδρόμι, αποτελεί τον πυρήνα της πλατείας Ελευθερίας, έναν ευρύ χώρο για οργανωμένες ή αυθόρμητες συναθροίσεις με τον απαραίτητο καθιστικό χώρο για το κοινό.

Παράλληλα η αλέα, ένα αναπεπταμένο και επικλινές επίμηκες επίπεδο, ένας γραμμικός κήπος με δενδροστοιχίες, ορίζει την κατεύθυνση και αρθρώνει τη θέα της θάλασσας. Αντιστικτικά τοποθετημένα, τα καθιστικά στρέφονται προς τη θάλασσα και το βουνό, ενώ τα παρτέρια και οι χαράξεις στο δάπεδο ορίζουν την πορεία των πεζών.

Η πλατεία του νερού, επιφάνεια με σημειακούς πίδακες ορίζει την κατάληξη της αλέας και την αγκύρωσή της στον ιστό της πόλης, και μέσω της εφαρμογής ενός συστήματος χαράξεων στο έδαφος, δημιουργούνται επιμέρους κοινωνικοί χώροι.

Ο μικρός αστικός κήπος και τα καθιστικά που υποστηρίζονται από το υπάρχον περίπτερο ενώ μια σειρά από αντιστικτικά και παιγνιώδη στοιχεία, οι πίδακες στην πλατεία νερού και το ‘αυλάκι’ υπενθυμίζουν το καλυμμένο ρέμα στην οδό Δοϊράνης αλλά τις διαρκείς ροές προς τη θάλασσα.

Ο σχεδιασμός διατηρεί και αναδεικνύει διαχρονικά στοιχεία της ταυτότητας της πλατείας και της πόλης. Η αρχιτεκτονική λύση επαναπροσδιορίζει την Πλατεία Ελευθερίας ως ‘σταυροδρόμι ετεροτήτων’, ‘σταυροδρόμι ιστορικών αλλά και φυσικών ιχνών’, στα οποία αποδίδεται χώρος συμβολικός και πραγματικός, ‘σταυροδρόμι του επίσημου και του καθημερινού’, ‘σταυροδρόμι σύγχρονων, αστικών συνηχήσεων’.

Εφαρμόζει την αστική ανθεκτικότητα ως απάντηση στην κλιματική κρίση και την αστική ευφυΐα ως επιτακτική ανάγκη της σύγχρονης ζωής στην έξυπνη πόλη. Τέλος, τα προτεινόμενα υδάτινα στοιχεία και οι κατάλληλα σχεδιασμένες φυτεύσεις, συμβάλλουν αποφασιστικά στη βελτίωση του μικροκλίματος και στην θερμική άνεση.

Η Επιτροπή αποφάσισε επίσης και απένειμε και τις ακόλουθες διακρίσεις που προέκυψαν από τη διαδικασία αξιολόγησης.

Ειδικότερα, οι πρόσθετες προτάσεις που διακρίθηκαν είναι οι ακόλουθες:

Β’ ΒΡΑΒΕΙΟ

Η Συμμετοχή Νο 11 με Κωδική Ονομασία H1957K1967

ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΠΑΠΑΔΑΝΙΗΛ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ, ΚΟΕΝ ΑΑΡΩΝ

Γ’ ΒΡΑΒΕΙΟ

Η Συμμετοχή Νο 2 με Κωδική Ονομασία AC10210222

ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΣΚΑΜΑΓΚΟΥΛΗ ΑΜΑΛΙΑ – ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ, ΧΑΡΑΤΣΑΡΗ ΧΑΡΑ

Α’ ΕΞΑΓΟΡΑ

Η Συμμετοχή Νο 1 με Κωδική Ονομασία 44488222LT

ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Β’ ΕΞΑΓΟΡΑ

Η Συμμετοχή Νο 8 με Κωδική Ονομασία AA11235813

ΓΚΙΚΑΠΕΠΠΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

Γ’ ΕΞΑΓΟΡΑ

Η Συμμετοχή Νο 3 με Κωδική Ονομασία 21071101NP

ΟΜΑΔΑ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΚΙΡΤΑΖΟΓΛΟΥ ΣΟΦΙΑ, ΦΡΑΓΓΙΔΟΥ ΙΩΑΝΝΑ-ΠΗΝΕΛΟΠΗ, ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΑΔΟΥ ΜΑΡΙΑ 33,4%

ΕΥΦΗΜΟΣ ΜΝΕΙΑ

Η Συμμετοχή Νο 15 με Κωδική Ονομασία 81421722GS

ΓΙΑΝΝΟΥΤΣΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ / Εξωτερικοί συνεργάτες: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΑΝΑΡΕΛΗ, ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΟΝΤΑΔΑΚΗΣ.

2.

ΑΝΑΠΛΑΣΗ ΤΟΥ ΠΟΛΥΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ

ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΤΟΥ ΑΡΕΩΣ ΣΤΟ ΒΟΛΟ

Σύνθετος Ανοικτός Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός Προσχεδίων

Δημήτρης Στεφανάκης, Αθανάσιος Μουσμουλίδης, 2ο βραβείο στον Αρχιτεκτονικό Διαγωνισμό, ΠΑΝΟΡΑΜΙΚΟ ΦΩΤΟΡΕΑΛΙΣΤΙΚΟ

Τον Δημήτρη Στεφανάκη τον γνωρίσαμε τον Μάιο του 2021, (εδώ) όταν με μία ευφάνταστη πρόταση, πήρε το 2ο Βραβείο στον φοιτητικό αρχιτεκτονικό διαγωνισμό με τίτλο «ΚΟΜΒΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ Αναδιαμόρφωση δημόσιου χώρου» στον Βόλο. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Βόλου, μία εξαιρετική ιδέα, που είχε σαν θέμα την αναδιαμόρφωση των νησίδων στους οδικούς κυκλικούς κόμβους Τελωνείου και Δημαρχείου στο κέντρο του Βόλου, που πρόσφατα είχαν αναπλαστεί με συμβατικές επιλογές και με πρωτοβουλία του Δήμου Βόλου.

Αυτή την φορά ο Δημήτρης Στεφανάκης μαζί με τον Αθανάσιο Μουσμουλίδη συμμετείχαν στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό ανάπλασης του Πολυλειτουργικού Πάρκου του Πεδίου του Άρεως και πάλι στον Βόλο, στον οποίο δεν απονεμήθηκε πρώτο βραβείο και πήραν το δεύτερο βραβείο.

Master Plan 

Με μία μελέτη με πολύ θετικά σχόλια για την ποιότητά της πολλά υποσχόμενη, αλλά και κάποιες αδυναμίες λόγω προφανώς της σχετικής απειρίας των νέων αρχιτεκτόνων. 

Στόχος είναι το πάρκο αυτό στα όρια του αστικού ιστού της πόλης, να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τη μητροπολιτική περιοχή του Βόλου, δημιουργώντας έναν νέο πόλο έλξης κατοίκων και επισκεπτών, σε συνδυασμό με το νέο Μουσείο της Αργούς και το παραλιακό της μέτωπο. Αθλητικές, πολιτιστικές και κοινωνικές δραστηριότητες, χώροι εστίασης και αναψυχής, προβλέπεται να καλύψουν τις καθημερινές ανάγκες των πολιτών και επισκεπτών.

Η περιοχή μελέτης βρίσκεται στην νοτιοδυτική είσοδο της πόλης, στο όριο της φυσικής ακτογραμμής του Κόλπου, ανάμεσα στις απολήξεις του τεχνητού περιβάλλοντος του αστικού ιστού και του φυσικού τοπίου του Υγροτόπου του Ξηριά. Ζώνες περιπάτου και αναψυχής τοποθετούνται κοντά στο νερό.

Η προσέγγιση του επιπέδου του νερού και η εισαγωγή του υδάτινου στοιχείου προς το Νέο Μουσείο της Αργούς, εξασφαλίζεται με ενδιαφέροντες αρχιτεκτονικούς χειρισμούς. Κατά μήκος των διαδρομών και μονοπατιών στο πάρκο, που παρουσιάζουν μια ενδιαφέρουσα δυναμική στις χαράξεις, προτείνονται εξέδρες και γέφυρες δίπλα και υπεράνω των υδάτινων διαμορφώσεων που δίνουν στην πρόταση ένα ξεχωριστό ενδιαφέρον, όπως προβάλλεται και στα σχετικά σχέδια και εικόνες που ακολουθούν.

Τα υλικά αυτά και οι σχεδιαστικές κινήσεις επιτρέπουν την ομαλή μεταβίβαση από το τεχνητό στο φυσικό, ενώ ταυτόχρονα ενεργοποιούν στοιχεία της μνήμης, όπως η σχέση με το νερό και η ιστορία της Αργούς, συνεχίζοντας την αφήγηση του Νέου Μουσείου.

Από πρώτη ματιά βρήκα ενδιαφέροντα και με έμπνευση τα σκίτσα με ακουαρέλες της πρότασης, και μάλιστα όπως επισημαίνει ο Γιάννης Κίζης μέλος της Κριτικής Επίτροπής στα πρακτικά: Η εικαστική προσέγγιση με ακουαρέλες θυμίζει πολύ τα προσχέδια των καταλανών αρχιτεκτόνων RCA και μας αφήνει να φανταστούμε ότι πίσω από αυτά κρύβεται κάποιος ευαίσθητος συνθέτης.

PERSPECTIVA PELION

ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

Αξονομετρικό Αμφιθεάτρου

Οι νέες χρήσεις που προτείνονται από τη μελέτη είναι ένα κυλικείο - αναψυκτήριο, ένα εξωτερικό αμφιθέατρο καθώς και χώρος υπαίθριας αγοράς με δυνατότητα φιλοξενίας εκθέσεων και εκδηλώσεων όπως μικρά φεστιβάλ εστίασης ή σεμινάρια.

Αξονομετρικό χώρου κανό

Ταυτόχρονα, προτείνεται η διαμόρφωση διαφορετικών χώρων άθλησης, χώροι πρασίνου κατάλληλοι για υπαίθριες δραστηριότητες όπως πικ-νικ, υπαίθριο κινηματογράφο και χώρους γυμναστικής, νέο αναψυκτήριο του Πάρκου σε υφιστάμενο κτίριο.

Το βόρειο τμήμα της μελέτης αποδίδεται αμιγώς ως αθλητικός χώρος, με τέσσερα γήπεδα αθλητισμού, δύο γήπεδα καλαθοσφαίρισης με κερκίδες, πίστα skateboard, τοίχος αναρρίχησης και τραπέζια επιτραπέζιας αντισφαίρισης.

Η μελέτη προτείνει την αποκατάσταση ορισμένων κατασκευών στον χώρο του πάρκου.

Ως προς την φύτευση προτείνεται η διατήρηση της χαμηλής υφιστάμενης βλάστησης και την αποφυγή κάλυψης μεγάλων επιφανειών με γρασίδι ή αντίστοιχες φυτεύσεις που απαιτούν υψηλό κόστος συντήρησης και παράλληλα ο διαχωρισμός του πάρκου σε θεματικές ζώνες – «γειτονιές», οι οποίες φιλοξενούν διαφορετικές χρήσεις και χαρακτηρίζονται από αντίστοιχες φυτεύσεις.

ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Κοτιώνης Ζήσης, Κίζης Ιωάννης, Γεωργιάδης Νικόλαος, αρχιτέκτονες μηχανικοί , Λάμπρος Κωνσταντίνος, Γεωπόνος, Kαλφοπούλου Αγγελική , Αρχιτέκτων Μηχανικός.

Το 3ο Βραβείο απανέμεται εξ ημισίας  στις συμμετοχές: 

10711707ΤP των Παναγιώτα Καραμανέα Θανάσης Πολυζωίδης Λευτέρης Κατσουλάκος, και ΡΑ14000000  των Κωνσταντίνου Πετράκου και  Μιχάλη\ Πιρρόκα.

 Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση