ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΑΤΟΥΡΟΣ: “ΑΝΤΙΚΑΤΟΠΤΡΙΣΜΟΙ”

ΓΙΩΡΓΟΣ ΡΟΡΡΗΣ: “Η ΕΥΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥ ΑΠΕΡΙΤΤΟΥ”

Δύο κείμενα για την τέχνη 

από τον Δημήτρη Φιλιππίδη

Αυτή την φορά, απουσιάζοντας από την Αθήνα για καιρό και προετοιμαζόμενος για τα ταξίδια των διακοπών, παραδίδω την σκυτάλη στον Δημήτρη Φιλιππίδη, που μου παραχώρησε για άλλη μια φορά δύο κείμενά του. Ένα για την σημαντική έκδοση με τίτλο «Αντικατοπτρισμοί» με κείμενα για την τέχνη του Δημήτρη Φατούρου, από το 1960-2010. Πραγματοποιήθηκε από το ΕΜΣΤ, με την πρωτοβουλία και την φροντίδα του μεταβατικού καλλιτεχνικού διευθυντή Δημήτρη Αντωνακάκη, για την οποία ο Φιλιππίδης συνέβαλε σημαντικά και την επιμελήθηκε, όπως αυτός ξέρει, εξασφαλίζοντας μαζί με την επιστημονική και επιμελητική ομάδα του Μουσείου ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα.

Το δεύτερο κείμενο αναφέρεται στην φετινή σημαντική έκθεση του εικαστικού Γιώργου Ρόρρη στο Μουσείο Γουλανδρή στην Άνδρο, για την οποία ο Φιλιππίδης μόνιμος παραθεριστής εδώ και χρόνια στο νησί, μας μεταφέρει τις εντυπώσεις του μαζί με φωτογραφίες της Ειρήνης Φιλιππίδη.

Μας μιλάει για τα «στάδια πορείας» ενός παθιασμένου δημιουργού που θέλει με πείσμα να πιάσει την ουσία των πραγμάτων και ομολογεί τις επιρροές του από καταξιωμένους από την ιστορία δασκάλους.

1.

Δημήτρη Α. Φατούρου, Αντικατοπτρισμοί.

Κείμενα για την τέχνη, 1960-2010, ΕΜΣΤ 2021.

Ο Φατούρος δεν πρόλαβε να δει τυπωμένο αυτό το τελευταίο, για την ώρα, βιβλίο του. Είχε φύγει από τη ζωή μισό χρόνο πριν, έχοντας όμως παρακολουθήσει από κοντά τις περιπέτειες αυτής της έκδοσης, ανήσυχος να μην εκθέσει και να μην εκτεθεί σε μια τόσο βασανισμένη περιοχή της σύγχρονης εικαστικής ιστορίας του τόπου. Γιατί το βιβλίο, για το οποίο νοιαζόταν τόσο η Ε. Γανίτη, επιμελήτρια του ΕΜΣΤ, παρέμενε ανέκδοτο, αν και έτοιμο, μια ολόκληρη δεκαετία. Μόνο με τη μεσολάβηση και φροντίδα του Δημήτρη Αντωνακάκη, μεταβατικού καλλιτεχνικού διευθυντή του ΕΜΣΤ, μπόρεσε να ελευθερωθεί ο δρόμος αυτής της τόσο σημαντικής συλλογής κειμένων.

Αυτός ο θησαυρός χρονικά καλύπτει μισό αιώνα, από το 1960 ως το 2008. Τα κείμενα χωρίζονται σε δύο άνισες ενότητες, μια εκτενέστερη πρώτη (Οι δημιουργοί και οι εποχές τους) και μια βραχύτερη δεύτερη (Ζητήματα θεωρίας της τέχνης). Προηγούνται τρία εισαγωγικά των Γανίτη, Αντωνακάκη και Φατούρου ενώ ακολουθεί ως επίμετρο ένα κείμενο μεταγραμμένης συζήτησης του Φατούρου με τους Ε. Γανίτη και Χ. Μαρίνο.

Πάντα ειλικρινής ο Φατούρος, ιδίως με τον εαυτό του, σημειώνει ότι δεν στέκουν όλα τα κείμενα στο ίδιο ύψος, καθώς μερικά παραμένουν πληροφοριακά. Αλλά ακόμα κι εκεί, ο αναγνώστης θα διακρίνει τις αρετές του λόγου του. Στις πιο ενδιαφέρουσες περιπτώσεις, αυτός ο λόγος απογειώνεται καθώς ο Φατούρος μοιάζει να χορεύει παράλληλα και πάντα ενθαρρυντικά, πλάι στους δημιουργούς που εμψυχώνει και ερμηνεύει. Μπορεί ο ίδιος να σταμάτησε να ζωγραφίζει επίσημα το 1966, δεν έχασε ποτέ τις ως τότε κατακτήσεις του ματιού του, διοχετεύοντας μια δημιουργική πνοή σπάνιας δυναμικής σε ό,τι σχετικό έγραφε. Μέσα σε αυτό τον τόμο υπάρχουν διάσπαρτα κείμενα θαρραλέα, τολμηρά, στημένα με πολλή φαντασία – πραγματικές δημιουργίες αφ’ εαυτού.

Δ. Φιλιππίδης 

2.

Γιώργος Ρόρρης, Η ευγένεια του απέριττου

Έκθεση, Ίδρυμα Β & Ε Γουλανδρή, Χώρα Άνδρου, Ιούλιος-Οκτώβριος 2021

Από την έκθεση του Γιώργου Ρόρρη στην Άνδρο. Φωτο, Ειρήνη Φιλιππίδη

Το πρώτο πράγμα που υποδέχεται τον επισκέπτη στην έκθεση του Ρόρρη στην Άνδρο είναι μια τεράστια φωτογραφία του εργαστηρίου του. Άδειου, με μερικά μόνο τελάρα ακουμπισμένα στον τοίχο. Η φωτογραφία καλύπτει έναν ολόκληρο τοίχο, δίνοντας την ψευδαίσθηση ότι βρίσκεσαι μέσα στο μυστικό άντρο δημιουργίας των πινάκων που εκτίθενται στο μουσείο Γουλανδρή. Είναι όμως, επίτηδες, άδειο, ακόσμητο. Ένας ουδέτερος, ανυποψίαστος χώρος, άραγε;

Από την έκθεση του Γιώργου Ρόρρη στην Άνδρο. Φωτο, Ειρήνη Φιλιππίδη

Η ίδια κατόπιν η έκθεση, ωραία στημένη, σωστά υπομνηματισμένη, καλύπτει «θεματικές» και «στάδια πορείας» ενός παθιασμένου δημιουργού που θέλει με πείσμα να πιάσει την ουσία των πραγμάτων. Ομολογεί τις επιρροές του από καταξιωμένους από την ιστορία δασκάλους στους οποίους συνεχώς λογοδοτεί, καθώς έρχεται να συνδεθεί με τη μεγάλη παράδοση. Για να το κατορθώσει, απορρίπτει κάθε φλύαρη λεπτομέρεια, κάθε πειρασμό πιστής απόδοσης. Απογυμνώνει τα μοντέλα του, αδιάφορο αν ποζάρουν γυμνά ή ντυμένα. Κυνηγάει εκείνο που κρύβεται πίσω τους, και το ψάχνει εκεί που άλλοι βλέπουν το κενό. Καταβροχθίζοντας τον χώρο. Ίσως ο πιο εύγλωττος πίνακάς του να είναι το αποτύπωμα εκείνου του «ολλανδικής ατμόσφαιρας» στενού διαδρόμου, με μια όρθια φιγούρα στο βάθος. Η απόλυτη ισορροπία του απέριττου.

Δημήτρης Φιλιππίδης

Συμπληρωματικά παραθέτω και τρεις ακόμη εικόνες  με έργα του Ρόρρη από την έκθεση, που επέλεξε ο επίσης επίμονος παραθεριστής στην Άνδρο, Δημήτρης Κυρτάτας.

Διάρκεια έκθεσης μέχρι 03 10 2021.