ΤΟ ΝΕΟ ΚΑΖΙΝΟ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ 

ΚΑΙ Ο ΝΕΟΣ ΠΥΡΓΟΣ ΣΤΗΝ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ 

από τις Καρυάτιδες στον Μανδραγόρα 

ή

από την Σκύλα στην Χάρυβδη 

(αριστερά) Αρχιτεκτονικό Γραφείο Steelman Partners, 

Το Νέο Καζίνο στο Ελληνικό 

(δεξιά) Αρχιτεκτονικό Γραφείο Rescubika, αρχιτέκτων Patterlini Benoit, “The mandragora”, Ο ψηλότερος πύργος του κόσμου, στην Νέα Υόρκη 

Δεν θα μπορούσα να μην σχολιάσω την ουρανοκατέβατη αρχιτεκτονική πρόταση για το νέο Καζίνο στο Ελληνικό, που μοστράρει εδώ και καιρό στον τύπο και στα ηλεκτρονικά μέσα, προκαλώντας ποικίλες αντιδράσεις και σχόλια στα μέσα κυρίως της κοινωνικής δικτύωσης. Ομολογώ ότι αιφνιδιάστηκα όχι μόνο για το πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα ύφος και το μέγεθος αυτού του κτιρίου, αλλά και για τον παράδοξο συσχετισμό του. Οι αρχιτέκτονες του αρχιτεκτονικού γραφείου Steelman Partners με έδρα το Λας Βέγκας, ισχυρίζονται ότι εμπνευστήκαν για τον σχεδιασμό του, από το αρχιτεκτονικό παρελθόν της Ελλάδας και ειδικότερα από τις Καρυάτιδες. 

Εικόνες από το βίντεο προβολής του έργου με τίτλο «Το σχέδιο της Mohegan για το INSPIRE Athens, το καζίνο στο Ελληνικό» που μπορείτε να δείτε εδώ 

Έχουν βέβαια κάθε δικαίωμα να υπερασπίζονται αυτή την άποψη, αλλά θεωρώ ότι πρόκειται για μια αρχιτεκτονική που οι φαντασιώσεις αυτές των δημιουργών της δεν είναι αναγνωρίσιμες και δεν ανταποκρίνονται στο κοινό αίσθημα. Απλά φορτίζουν το κτίριο για λόγους γοήτρου και δίνουν την δυνατότητα στους υποστηρικτές να μιλούν για «Νέους Παρθενώνες» και άλλες βαρύγδουπες συσχετίσεις, με στόχο να παρασύρουν το κοινό αίσθημα για τη νέα μεγάλη επένδυση στο Ελληνικό, που αποτελεί μια πρωτόγνωρη επέμβαση στο αττικό τοπίο. Μπορεί μια τέτοια πρόταση να γίνεται για πρώτη φορά στον Ελληνικό χώρο, αλλά αντίστοιχα κτίρια μεγάλης κλίμακας και μιας αρχιτεκτονικής υπέρμετρου εντυπωσιασμού κυριαρχούν τα τελευταία χρόνια, κυρίως στις χώρες της ανατολής αλλά κι στην Αμέρική. 

Ο νέος Πύργος στην Νέα Υόρκη

Αποκορύφωμα αποτελεί η πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη για τον ψηλότερο πύργο στον κόσμο, σχεδιασμένο στο νησί Roosevelt στη Νέα Υόρκη, από το Αρχιτεκτονικό Γραφείο Rescubika, με αρχιτέκτονα τον Patterlini Benoit. Πρόκειται για τον επονομαζόμενο πύργο «Μandragore» που εμπνέεται από την παράξενη ανθρωποειδή μορφή της ρίζας του ομώνυμου φυτού. 

Το φυτό Μανδραγόρας 

 Rescubika, αρχιτέκτων Patterlini Benoit, “The mandragora”, Νέα Υόρκη 

Πηγή: https://www.designboom.com/architecture/escubika-worlds-tallest-carbon-sink-tower-new-york-09-15-2020/ 

Άλλη μία παράδοξη έμπνευση, για ένα κτίριο ύψους 737 μέτρων, με 160 ορόφους και με συνολικό εμβαδόν 24.500 m2, που θα φέρει 1600 δέντρα, 24.500 m2 κατακόρυφους κήπους και 7.000 m2 φωτοβολταϊκών. Με όλα αυτά ο πύργος απορροφά μεγαλύτερη ποσότητα διοξειδίου του άνθρακα από ότι απελευθερώνει και επομένως είναι λιγότερο ρυπογόνος για το οικοσύστημα. Σημαντικά τα επιτεύγματα αυτά της τεχνολογίας για αυτό το τεράστιας κλίμακας παράδοξο κτίριο κατοικιών, μας βάζει όμως σε σκέψεις και ανησυχίες.

Το καζίνο στο Ελληνικό 

Steelman Partners, Το Νέο Καζίνο στο Ελληνικό,  πηγή:από το βίντεο προβολής του έργου με τίτλο «Το σχέδιο της Mohegan για το INSPIRE Athens, το καζίνο στο Ελληνικό»

Ανάλογα πλεονεκτήματα συνοδεύουν και την νέα «εμβληματική» επένδυση στο Ελληνικό. Ένα κτίριο 45 ορόφων, 200 μέτρων ύψους, με casino resort 15.000 τ.μ., ξενοδοχείο 5 αστέρων, 120.000 τ.μ., συνεδριακό και εκθεσιακό κέντρο 24.000 τ.μ. και αθλητική-συναυλιακή "αρένα" 10.000 θεατών, με στόχο την εκκίνηση μιας νέας εποχής τουριστικής ανάπτυξης και οικονομικής ευημερίας.

Βλέποντας τις φωτογραφίες των δύο αυτών κτιρίων τη μια δίπλα στην άλλη, έγραψα αυθόρμητα τον υπότιτλο «από την Σκύλα στην Χάρυβδη», τα δύο αυτά τέρατα από όπου πέρασε ο Οδυσσέας και κατάφερε να επιβιώσει και να επιστρέψει στην Ιθάκη. Είναι βέβαιο ότι και οι νέες αυτές προκλητικές αρχιτεκτονικές επεμβάσεις που διαχέονται σε όλο τον πλανήτη δεν θα τον καταστρέψουν. Η ζωή θα συνεχιστεί, η τεχνολογία και τα «εμβληματικά» επενδυτικά σχέδια θα κυριαρχήσουν, ο άνθρωπος όμως και η ποιότητα ζωής του σταδιακά θα περάσουν σε μια άλλη φάση. Οι νέες υπερμεγέθεις κλίμακες και οι εξεζητημένες φόρμες, εκτιμώ ότι θα αποδειχθούν εξοντωτικές και θα ισοπεδώσουν ακόμη περισσότερο την προσωπικότητα των ατόμων που θα βρεθούν μπροστά ή μέσα σε αυτά τα μεγαθήρια. Πέρα από την ήδη υπάρχουσα αποξένωση, οι χρήστες θα προσαρμοστούν σε μια νέα απρόσωπη πραγματικότητα με υπέρμετρες αστικές πυκνότητες μαζικής κατοίκησης, εργασίας και αναψυχής. Μία πραγματικότητα που απομακρύνεται από την έννοια του οικείου και ίσως αποδειχθεί, εφιαλτική ειδικά σε συνθήκες πανδημίας όπως αυτές που βιώνουμε. 

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι απορρίπτονται συλλήβδην τα ψηλά κτίρια στον Ελληνικό χώρο. Είναι καλοδεχούμενα όταν εντάσσονται σωστά στον αστικό ίστό ή στο φυσικό τοπίο και χαρακτηρίζονται από μια αρχιτεκτονική οικεία στον τόπο. 

Σε αυτό τον τόπο που ζούμε, κυριάρχησε και κυριαρχεί η ανθρώπινη κλίμακα και το μέτρο. Επικρατεί ακόμη μια ανθρωποκεντρική αρχιτεκτονική, αποτέλεσμα μιας εδραιωμένης κριτικής σκέψης, που υπηρετεί ανθρώπινες ανάγκες και υπαγορεύεται από το ελληνικό τοπίο και το φως. Μπορεί να μην διακρίθηκε ευρύτερα διεθνώς, αλλά τα έργα πολλών Ελλήνων αρχιτεκτόνων, από την δεκαετία του ΄50 μέχρι και σήμερα, έχουν ξεχωρίσει και αναγνωριστεί. 

Δημήτρης Φατούρος, πολυκατοικία στην Πατησιών 109 στο ύψος της στάσης Αγγελοπούλου (1957) φωτ. Δημήτρης Χαρισιάδης 

AREA, Στυλιανή Δαούτη, Γιώργος Μητρούλιας. Μιχάλης Ραφτόπουλος, Πολυκατοικία στην οδό Χάνσεν 49 στα Πατήσια,(2017) φωτ. Βασίλης Μακρής 

Θεωρώ δε πολύ σημαντικό, ότι ακόμη και η τόσο υποτιμημένη ελληνική πολυκατοικία της αντιπαροχής, που διατηρεί επί δεκαετίες την ανθρώπινη κλίμακα, έχει πρόσφατα κινήσει το διεθνές ενδιαφέρον και εξελίσσεται δυναμικά. Πολλοί ξένοι συρρέουν στην Ελλάδα για να την ανακαλύψουν και παράλληλα υπάρχουν σημαντικές μελέτες και σχετικές εκδόσεις. Ευτυχώς μέχρι σήμερα, παρά τις όποιες αδεξιότητες, εξακολουθούμε εδώ να κρατάμε αποστάσεις από αυτήν την ιδιάζουσα και προκλητική αρχιτεκτονική της παγκοσμιοποίησης. 

Αναρωτιέμαι σε μια εποχή, που φαίνεται να ξεκινά η από-παγκοσμιοποίηση, πώς θα υποδεχθούμε τέτοια υπερφίαλα κτίρια  με αναφορές περισσότερο  από το Λας Βέγκας και όχι βέβαια από τις καρυάτιδες.

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση.

Από την αρχιτεκτόνισα Κωνσταντίνα - Αλίκη Καλαμίτση έλαβα το ακόλουθο ενδιαφέρον σχόλιο για τις ιδιότητες του φυτού μανδραγόρα! :

Δεν θα αναφερθώ στην ατυχή δήλωση έμπνευσης της Mohegan από τις Καρυάτιδες, η οποία είναι και προσβλητική για όποιον δηλώνει "αρχιτέκτων".

Αυτό που με ξενίζει περισσότερο είναι, ότι το κτίριο, το εμπνευσμένο από τον μανδραγόρα, θα στεγάσει κατοικίες!! Σίγουρα οι εμπνευστές δεν έχουν εντρυφίσειστην ελληνική (ίσως όχι μόνον) παράδοση και τις δοξασίες γύρω από τον μανδραγόρα.Φυτό που προκαλεί παραισθήσεις σε όποιον το γευτεί και προκαλεί μέχρι και θάνατο ανάλογα με την ποσότητα, που κάποιος ίσως καταναλώσει. (Δεν πρόκειται για απλές δοξασίες, πρόσφατα διεκομίσθη ζευγάρι επειγόντως από τα Κύθηρα στο νοσοκομείο Χανίων, γιατι έβαλαν κατά λάθος μανδραγόρα σε πίτα μαζί με άλλα χόρτα).  Αν μάλιστα έχεις εικόνα του φυτού, καταλαβαίνεις πόσο εύκολο είναι να ξεγελαστείς και να νομίσεις ότι είναι κοινό βρώσιμο χόρτο!

Κατά τα άλλα, ....αν θελήσεις να ξερριζώσεις το φυτό, πρέπει να βάλεις μαύρο σκύλο να το τραβήξει...  και όταν το φυτό ξερριζώνεται, βγάζει φωνή...

Προσωπικά γνωρίζοντας τα χαρακτηριστικά του Μανδραγόρα (παραισθησιογόνο, δηλητηριώδες), δεν θα αποφάσιζα ποτέ να κατοικήσω σε ένα τέτοιο κτίριο! Γνωρίζουμε δε πόσο προληπτικοί και πουριτανοί είναι οι Αμερικανοί, κυρίως όταν πρόκειται για τους ίδιους και την οικογένεια τους! Άραγε το έχουν σκεφτεί ή απλά έδωσαν ένα πρωτότυπο και άκουστικά ελκυστικό όνομα στο κτίριο τους;