CITYLAB 2017

ΧΡΟΝΟΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΕΧΝΗ

το τέταρτο κατά σειρά συνέδριο-εργαστήριο 

στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών

+

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΤΑΣΟ ΜΠΙΡΗ 

Ο Παναγιώτης Πάγκαλος και ο Σταύρος Αλιφραγκής με την δική τους dream team νέων αρχιτεκτόνων και φοιτητών, συνεχίζουν για τέταρτη χρονιά να οργανώνουν το γνωστό πλέον 4ο Πανελλήνιο Συνέδριο-Εργαστήριο με τίτλο CITYLAB. 

Παναγιώτης Πάγκαλος, Σταύρος Αλιφραγκής

Φέτος είχε σαν θέμα τον «Χρόνος, Αρχιτεκτονική, Τέχνη», και εκτός από τους εικοσιπέντε διακεκριμένους ομιλητές - διδάσκοντες από διαφορετικά γνωστικά πεδία, συμμετείχαν ογδόντα φοιτήτριες και φοιτητές Σχολών Αρχιτεκτονικής και Καλών Τεχνών από όλη την ελληνική επικράτεια. Αξίζουν έπαινοι για αυτή την πρωτοβουλία που συνεχίζεται επί τέσσερα χρόνια με επιτυχία, με όλες τις γνωστές δυσκολίες που έχουν αυτές οι διοργανώσεις.

Αυτή τη χρονιά το συνέδριο μεταφέρθηκε από τις φιλόξενες εγκαταστάσεις του Δημοτικού Περιφερειακού Θεάτρου Πάτρας, στο αμφιθέατρο de Chirico, της ΑΣΚΤ που εξακολουθεί εδώ και χρόνια να παραμένει ασυντήρητο με προβληματικό εξοπλισμό, που δημιούργησε μάλιστα σοβαρά προβλήματα κατά την διάρκεια του συνεδρίου. 

Πέρα από τους γραφικούς μπερντέδες (1.) εκατέρωθεν της σκηνής επιστρατεύτηκαν ακόμη και ξύλινες κάλπες (2.) για να λειτουργήσει πρόχειρα ο εφεδρικός προβολέας και να συμπληρωθεί το όλο σκηνικό.  Δεν συζητώ βέβαια για την όλη εικόνα του αμφιθεάτρου που παραπέμπει σε επαρχιακό κινηματογράφο της δεκαετίας του ΄70.

Πιο βελτιωμένα ήταν τα πράγματα στην αίθουσα της παλαιάς βιβλιοθήκης όπου φιλοξενήθηκαν οι ομάδες των φοιτητών, το μεσημεριανό φαγητό που προσφέρθηκε σε φοιτητές και ομιλητές και η τιμητική εκδήλωση για τον Τάσο Μπίρη. 

Τα εργαστήρια με τους φοιτητές ξεκίνησαν την Πέμπτη 05 Οκτωβρίου και οι ομιλίες την επόμενη ημέρα Παρασκευή μέχρι και το Σάββατο 06 & 07 Οκτωβρίου. Το συνέδριο ολοκληρώθηκε την Κυριακή με την παρουσίαση των ομάδων. 

Παραθέτω στην συνέχεια εικόνες των ομιλητών «κατά σειρά που εμφανίστηκαν» και μαζί με τα ονόματά τους αναφέρεται και ο τίτλος της ομιλίας τους.

Παναγιώτης Τουρνικιώτης: Η κατασκευή του χρόνου, 

Αναστάσιος Κωτσιόπουλος: Η εκτέλεση της αρχιτεκτονικής,

Δημήτρης Φιλιππίδης: Μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας ή η φθορά ως αρχιτεκτονική αρετή,

Δημήτρης Φατούρος: Η ποιητική του χρόνου, 

Χρήστος Μποκόρος: Η δημιουργία ως αίτημα αθανασίας,

Α. Μουρίκη: Ιστορικός, αν-ιστορικός, υπερ-ιστορικός χρόνος ή

η μεταμόρφωση και ο άλλος χρόνος της τέχνης

Σοφία Τσιράκη: Γραμμές ανατρεπτικής συνέχειας,

Αριστείδης Μπαλτάς: Χρόνος και χώρος: ‘’Αισθητήριο του Θεού’’ ή επιστημολογικές διαφοροποιήσεις;

Παναγιώτης Πάγκαλος: Το μέλλον της αρχιτεκτονικής ιστορίας,

Γιώργος Τριανταφύλλου: Διαδρομές ως ρυθμιστές του ποιητικού χρόνου ανάγνωσης αρχιτεκτονικών εικαστικών και αρχαιολογικών επεισοδίων,

Κώστας Μωραΐτης: Τοπία πολιτικής διάρκειας,

Ν. Τσούχλος: Μουσικές του χρόνου

Σ. Αντωνακάκη: Ηχητικοί όγκοι και ορατές διάρκειες,

Δ. Αντωνακάκης: Χωρίς τίτλο,

Γιώργος Ξηροπαΐδης: Χρόνος Ασθένεια Θάνατος Απόπειρα μιας φαινομενολογικής ανάλυσης της ανθρώπινης περατότητας

Δεν παρακολούθησα και δεν κατέγραψα τις ομιλίες των: 

Χ. Βλαβιανού: Η έννοια του χρόνου στα Τέσσερα κουαρτέτα του Τ.Σ. Έλιοτ,

Ι. Μπουκοβίνα: Ουμανιστικές σπουδές και Ογκολογία: Σχέση ζωής χαμένη  …και επαναθεωρημένη. Η αποτύπωση της βιογραφίας του ασθενούς

Οι εισηγήσεις έχουν μαγνητοσκοπηθεί και σε εύλογο χρόνο θα ανέβουν στο διαδίκτυο. Παράλληλα θα εκδοθεί τόμος που θα συμπεριλαμβάνει όλο το υλικό εντελώς αντίστοιχα με τον τόμο του περσινού Citylab 2016 που μόλις κυκλοφόρησε.

Είναι γενική διαπίστωση ότι ικανός αριθμός ομιλιών κινήθηκαν σε ένα υψηλό θεωρητικό και φιλοσοφικό επίπεδο. Συχνά είχα την εντύπωση ότι οι εισηγήσεις απευθύνονταν περισσότερο μεταξύ των ομιλητών, αγνοώντας σε ένα βαθμό τις δυνατότητες των νέων φοιτητών και την παράλληλη λειτουργία του εργαστηρίου. Δυστυχώς δεν μπόρεσα φέτος να παρακολουθήσω τις τελικές παρουσιάσεις των ομάδων οπότε δεν έχω και σαφή άποψη για το κατά πόσον οι ομιλίες συνέβαλαν ουσιαστικά στην διαδικασία σύνθεσης των θεμάτων που επεξεργάστηκαν οι φοιτητές της Αρχιτεκτονικής και της Σχολής Καλών Τεχνών. 

Η οργάνωση και αυτή την φορά ήταν άψογη. Σε καλοσχεδιασμένο portfolio που μοιράστηκε υπήρχε ένθετο τείχος με το πρόγραμμα και τις περιλήψεις των εισηγήσεων. Η γνωστή ομάδα των Σάρα Μάτσα, Τρισεύγενη Αναστασοβίτη, Ιάσωνας Βωβός, Αθανάσιος Κότσαλης, Πέτρος Μακρής, Αλέξανδρος Σκούτας και Ιωάννα Τρικόγια που συγκροτεί την Οργανωτική Επιτροπή, φρόντισε και αυτή την φορά διακριτικά κάθε λεπτομέρεια καταγράφοντας παράλληλα και φωτογραφικά την εκδήλωση.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΤΑΣΟ ΜΠΙΡΗ 

με μια ουσιαστική "απόκρυψη"

Η αίθουσα της παλιάς βιβλιοθήκης

To αφιέρωμα στον Τάσο Μπίρη πραγματοποιήθηκε στον χώρο της παλιάς βιβλιοθήκης της ΑΣΚΤ που είχε διαμορφωθεί κατάλληλα με την προσωπική του φροντίδα, μέχρι και την τελευταία λεπτομέρεια.

Τάσος Μπίρης

Τόσο οι ομιλίες των Ανδρέα Γιακουμακάτου, Παναγιώτη Πάγκαλου, Τάση Παπαϊωάννου σε συνδυασμό με τα προβαλλόμενα σκίτσα και έργα του και κυρίως η κεντρική ομιλία του Τάσου που επικεντρώθηκε στις αρχές του και στην διδασκαλία του, φαίνεται ότι συνέβαλαν στο να προκύψει μια τιμητική εκδήλωση με μια ουσιαστική αμεσότητα. Αναλύθηκε το έργο του γραφείου, οι προθέσεις, οι επιρροές, η διδασκαλία και η προσωπικότητα του τιμώμενου Τάσου Μπίρη.

Ανδρέας Γιακουμακάτος, Παναγιώτης Πάγκαλος, Τάσης Παπαϊωάννου,

Τάσος Μπίρης,

Σκίτσο Τάσου Μπίρη από τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για το Μουσείο της Ακρόπολης

Κατά την άποψή μου όμως, οι ομιλητές απέκρυψαν την «σκοτεινή» πλευρά του Τάσου Μπίρη, που έκτιμώ ότι  είναι αυτή που τον χαρακτηρίζει. Την πλευρά ενός μαχόμενου αρχιτέκτονα που με κάθε τρόπο, υπερασπίζεται τις απόψεις του και τις ιδέες του, με επιμονή και με ένα προσωπικό κόστος τεράστιο. Το κόστος και τις συνέπειες μιας διαρκούς αντιπαλότητας που εισπράττει και βέβαια προκαλεί αενάως, ως δάσκαλος, ως συνεργάτης ή ως δημιουργός. 

Ομολογώ ότι περίμενα να ακούσω κάποιες τουλάχιστον νύξεις για αυτή την ουσιαστική πτυχή του Τάσου Μπίρη που παρακολουθώ όσο γίνεται αποστασιοποιημένος επί χρόνια και την βρίσκω ενδιαφέρουσα. Είναι χαρακτηριστικές οι κατά καιρούς φωτογραφικές μου καταγραφές, που αποτυπώνουν έναν άνθρωπο, μια φυσιογνωμία που με πάθος διατυπώνει τις σκέψεις του και τις αγωνίες του. Οι εκφράσεις του και η γλώσσα σώματος στις ήδη δημοσιευμένες εικόνες (εδώ) είναι χαρακτηριστικές. 

Τάσος Μπίρης 

Σχετικό ενδιαφέρον είχε και η συζήτηση που ακολούθησε στην οποία ο Μίμης Φατούρος στο ιδιο πνεύμα τόνισε ότι:

 «Ο Μπίρης από καιρό και τώρα συνεχώς, έχει μια δυναμική ωριμότητα, έχει την αγωνία της αρχιτεκτονικής. Δεν παίζει, ενώ συγχρόνως ξέρει ότι πρέπει να υπάρχει ένα θεωρητικό πλαίσιο για να τραβήξει μια γραμμή. Χαίρομαι που είναι επίμονος, που επιμένει σε ένα σύστημα σκέψης, που επιμένει στην αρχιτεκτονική, βλέπει δυσκολίες και νευριάζει! Και ταυτόχρονα κράτησε την ταυτότητά του.»

Γιώργος Ξηροπαϊδης

Αντίστοιχα και ο Γιώργος Ξηροπαϊδης επεσήμανε ότι ο Μπίρης είναι ένας μαχόμενος Πλατωνιστής που είναι πιστός στα αρχέτυπα. 

Στη συζήτηση που συμμετείχαν επίσης η Μάρω Αδάμη, ο Βασίλης Γιαννάκης, ο Ανδρέας Γιακουμακάτος, ο Παναγιώτης Πάγκαλος, ο Γιώργος Ξηροπαϊδης, ο Κώστας Μωραϊτης και άλλοι, αναδείχθηκαν ενδιαφέρουσες πτυχές και απόψεις σχετικά με την δυναμική του σκίτσου, την σχέση του Κυπριανού Μπίρη και του Άρη Κωνσταντινίδη όπως την βίωνε ο Τάσος Μπίρης στο σπίτι τους, το μοντέρνο και το μεταμοντέρνο και κυρίως για το "new speak", την σημερινή σύγχρονη γλώσσα-ορολογία όπου ό όρος "αρχιτεκτονική σύνθεση" έχει αντικατασταθεί με τον "αρχιτεκτονικό σχεδιασμό" και όχι μόνο.  Ο Τάσος Μπίρης επικεντρώθηκε στην επιδίωξή του για την  διαμόρφωση και διατύπωση μιας στοιχειωδώς δόκιμης αρχιτεκτονικής γλώσσας γραπτής και προφορικής. 

Στη συνέχεια οι φωτογραφίες που παραθέτω, αποκαλύπτουν ένα πραγματικά θετικό κλίμα, με χαμόγελα, εναγκαλισμούς και εκφράσεις κοινού και ομιλητών που παρακολουθούν με ενδιαφέρον την τιμητική αυτή εκδήλωση.

Μάνος Μπίρης, Μάρω Αδάμη, Τάσης Παπαϊωάννου

Λίτσα Τρέσσου και  Μίμης Φατούρος

Αντέλα και Κυριάκος Κυριακίδης 

Τάσης Παπαϊωάννου, Τάσος Μπίρης

Αυτή την φορά ο Τάσος ήταν ήρεμος, χαμογελαστός και ευχαριστημένος για το ότι τόσοι «εχθροί και φίλοι» τον τίμησαν και αυτή η θετική του αύρα πέρασε στο κοινό. 

Τάσος Μπίρης

και στο παρασκήνιο...

Στο ίδιο κλίμα συνεχίστηκε και την επόμενη ημέρα του συνέδριου. Οι βαθιές θεωρητικές προσεγγίσεις ικανού αριθμού εισηγήσεων, ισορροπούσαν με το κλίμα εφορίας που επικρατούσε στα διαλείμματα και κατά την ώρα του φαγητού. 

Χρήστος Μποκόρος, Μιχάλης Μανουσάκης

Γιώργος Ξηροπαϊδης, Χρήστος Μποκόρος, Μιχάλης Μανουσάκης

Μιχάλης Μανουσάκης 

Χρήστος Μποκόρος, Γιώργος Ξηροπαϊδης

Λούσυ Τζαφου – Τριανταφύλλου

Τάσος κωτσιόπουλος, Ανδρέας Γιακουμακάτος

Λάζαρος Καλυβίτης

Σοφία Τσιράκη, Τάσος Κωτσιόπουλος

Στην επιστημονική επιτροπή του φετεινού συνεδρίου συμμετείχαν οι Γιώργος Ξηροπαΐδης, Παναγιώτης Πάγκαλος, Κώστας Παπαχριστόπουλος, Σταύρος Αλιφραγκής, Νεφέλη Κυρκίτσου και Ανδρέας Λάζαρης.

Μέρος του φωτογραφικού υλικού που  δεν υπογράφεται, παραχωρήθηκε ευγενικά από την οργανωτική επιτροπή  του Συνεδρίου.

Δείτε στην συνέχεια και το σχετικό βίντεο που ετοίμασε:

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγέθυνση