ΕΞΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ 

ΓΡΑΦΕΙΑ ΝΕΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ 

Με αισθήματα ενοχής για τις ευθύνες τις γενιάς μου απέναντι στα αδιέξοδα που έχουμε δημιουργήσει στον τόπο και ειδικώτερα στους νέους αρχιτέκτονες, αισθάνομαι την ανάγκη, εδώ και καιρό, να αφουγκραστώ το πως διαχειρίζονται την κρίση. Είναι γεγονός ότι μέσα σε μια ατμόσφαιρα απογοήτευσης διαισθάνομαι ότι κάτι γίνεται. Διαισθάνομαι και σταδιακά διαπιστώνω ότι κάποιες ατομικές και συλλογικές δραστηριότητες, με όραμα, πίστη και κέφι, μιά-μιά αποκαλύπτονται και μας δηλώνουν ότι κάτι πραγματικά καινούργιο γεννιέται στη χώρα. 

Οι νέοι αρχιτέκτονες, έχουν  απεμπλακεί σε μεγάλο βαθμό από το σύνδρομο της αδράνειας. Όσοι παραμένουν στην Ελλάδα τολμούν και εξ ανάγκης συνενώνονται, συγκροτούν δημιουργικούς πυρήνες και εργάζονται σκληρά με πρωτοφανείς για τα ελληνικά δεδομένα στόχους, συνδυάζοντας το ατομικό με το ομαδικό. 

Με αυτή την συγκρατημένη αισιοδοξία, θα προσπαθήσω να αναδείξω τις άγνωστες κυρίως στο ευρύτερο κοινό δραστηριότητες των νέων και όχι τόσο γνωστών δημιουργών, προβάλλοντάς τες σε αυτό το blog κατά διαστήματα. Νομίζω ότι ήρθε η ώρα να γνωρίσουμε και το πώς λειτουργούν τα αρχιτεκτονικά τους γραφεία και είμαι σίγουρος ότι πολλοί θα εκπλαγούν.

4K ARCHITECTS

Δέσποινα Βουτέρη, Θάλεια Νινιού, Γεωργία Πουλοπούλου

ένα νέο αρχιτεκτονικό γραφείο

στα ίχνη του Κωνσταντίνου Δεκαβάλλα

και μια νέα ομαδική πρωτοβουλία 

Από καιρό είχα πληροφορηθεί ότι ο Κωνσταντίνος Δεκαβάλλας είχε παραχωρήσει από τον Φεβρουάριο του 2013, το γραφείο του στην εγγονή του Δέσποινα Βουτέρη και τις συνεργάτιδές της και ότι ο ίδιος «φιλοξενείται» εκεί, ενεργός και δραστήριος σε ένα μικρό χώρο. 

Γεωργία Πουλοπούλου, Δέσποινα Βουτέρη, Κωνσταντίνος Δεκαβάλλας, Θάλεια Νινιού, 

Μια παράξενη και πρωτότυπη επιλογή που μου κέντρισε το ενδιαφέρον για το πώς μπορεί να λειτουργήσει σήμερα ένα τέτοιο σχήμα, με δύο μη συνεχόμενες γενιές αρχιτεκτόνων, τεσσάρων στην αρχή και σήμερα τριών νέων συναδέλφων, δίπλα σε ένα καταξιωμένο δάσκαλο και συνθέτη. Έτσι βρέθηκα στο γραφείο τους για μια συζήτηση με όλη την ομάδα. Μια συζήτηση με χαμόγελα και με ένα θετικό απόσταγμα.

Ο χώρος εργασίας της ομάδας 

Ο χώρος συνεργασιών

Το μικρής κλίμακας διαμέρισμα-γραφείο του Δεκαβάλλα στην οδό Κανάρη 14 στο Κολωνάκι, που είχα επισκεφτεί το 1982 για μια μεγάλη συζήτηση μαζί του, έχει σήμερα αναδιαταχθεί διατηρώντας ένα κύριο χώρο εργασίας και ένα χώρο συνεργασιών, όπου πραγματοποιήθηκε και η συζήτησή μας. 

«Μετά από 50 χρόνια αρχιτεκτονικής δραστηριότητας του Κ.Ν.Δεκαβάλλα, ανακαινίσαμε το γραφείο του για να στεγάσουμε την αρχιτεκτονική μας ομάδα 4Κ», δηλώνουν τα μέλη της. 

«Με τον ίδιο ως σύμβουλο, ερευνούμε, σχεδιάζουμε, μελετάμε και αναλαμβάνουμε την επίβλεψη έργων από τη μεγάλη κλίμακα στη μικρή».

Ο Δεκαβάλλας καλοδιάθετος, συμπληρώνει αποκαλύπτοντας το πλαίσιο της συνεργασίας τους: 

Κωνσταντίνος Δεκαβάλλας

«Χωρίς “τα κορίτσια” αυτά εγώ θα είχα φύγει από αυτόν τον κόσμο. Εγώ είμαι εδώ πέρα, χάριν στην υπομονή και την μεγαλοψυχία των κοριτσιών και όταν με θέλουν είμαι δικός τους και πάντοτε μου κάνει χαρά όταν θέλουν να συζητήσουν μαζί μου. Δεν σημαίνει ότι αυτά που τους λέω είναι σωστά. Μπορεί να είναι τελείως στραβά. Αλλά τους τα λέω όπως τα σκέπτομαι. Δες τε το εσείς αν συμφωνείτε ή όχι τους λέω και αυτές αποφαζίζουν. Αυτό το ακολούθησα μια ζωή.

Από την εποχή της Σαντορίνης, όπου σε όλους ζητήσα να φτιάξουν ότι νομίζουν και εγώ θα τα υπογράψω. Δεν ήθελα να αισθάνονται ότι έχουν κάποιο πάνω από το κεφάλι τους και να τους επηρεάσω με τις απόψεις μου που τις έλεγα αφού υπέγραφα τα σχέδια. Δεν με εξέθεσε κανείς τους!» 

Δέσποινα Βουτέρη,  Γεωργία Πουλοπούλου, Θάλεια Νινιού

Και “τα κορίτσια” συνεχίζουν:

«Εμείς πήραμε ένα πτυχίο από την Αρχιτεκτονική Σχολή της Πάτρας. Βραβεύτηκε η διπλωματική μας και μετά όλα δυσκόλεψαν. Στην συνέχεια προσπαθήσαμε με κάθε τρόπο να συγκροτηθούμε σε ομάδα και σήμερα σίγουρα είμαστε σε μια συνθήκη ασφάλειας, σε αυτό το γραφείο. Μα πριν ξεκινήσουμε αυτό το εγχείρημα η κάθε μια μας δοκίμασε πράγματα. Δουλέψαμε στην Γαλλία και σε διάφορα άλλα αρχιτεκτονικά γραφεία στην Αθήνα και τώρα η αίσθησή μας είναι ότι τελικά καλά κάνουμε και στηρίζουμε αυτό το γραφείο δουλεύοντας ομαδικά.»  

Δέσποινα Βουτέρη

Γεωργία Πουλοπούλου

Θάλεια Νινιού

«Τρία χρόνια μετά από την σύσταση αυτού του γραφείου είμαστε αισιόδοξες. Βέβαια μέσα σε αυτές τις περίεργες συνθήκες που ζούμε συνέχεια αναρωτιόμαστε αν πάμε καλά ως προς την δουλειά και δεν επαναπαυόμαστε απλά γιατί δουλεύουμε μαζί. Σε κάθε περίπτωση έστω και αν δεν είχαμε αυτό το γραφείο, πάλι κάτι ομαδικό θα κάναμε και δεν είμαστε άνθρωποι που ο καθένας θέλει να σολάρει"

4Κ Architecture, Κατοικία στην Κύθνο

«Κάνουμε δημιουργικά πράγματα, είμαστε συνέχεια σε μια διαδικασία σύνθεσης και βέβαια από εκεί και πέρα είναι πρακτικές οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε. Κάποια δουλειά πάντως υπάρχει, κάποια πράγματα κινούνται. Οι δυσκολίες βέβαια είναι το οικονομικό, οι πελάτες, οι μάστορες … Τα έξοδα του γραφείου καταφέρνουμε και τα βγάζουμε. Βέβαια συνεχίζουμε να κάνουμε και εξωτερικές συνεργασίες με άλλα γραφεία. Και ζούμε με αυτά. Βρίσκουμε συνεχώς τρόπους, όπως να συγκατοικούμε και να μειώνουμε τα έξοδα»

Κατοικία στην Αντίπαρο

«Η συνεργασία της ομάδας γίνεται ανά δύο και ένας έχει την ευθύνη. Βέβαια τα κοιτάμε όλοι μαζί με τον Δεκαβάλλα που ακόμη και μέχρι την τελευταία στιγμή διατυπώνει σχόλια και απόψεις. Σκιτσάρει ανελλιπώς και μέχρι το 2014 εξακολουθούσε να παρακολουθεί τα γιαπιά. Πρόκειται τελικά για μια επιλογή που χαρακτηρίζεται από μία ενός είδους προστασία, μια και βρισκόμαστε σε ένα γραφείο ιδιόκτητο ενός σημαντικού αρχιτέκτονα, που δεν επιβαρυνόμαστε με ενοίκιο.»

Κατοικία στην Σύρο

«Είμαστε έξω, κυκλοφορούμε, προσπαθούμε να έχουμε επαφές, να έχουμε σχέσεις συνεργασίας. Μα το γραφείο το στηρίζουμε και πιστεύουμε ότι έχει χρόνο μπροστά του. Είμαστε σε μια διαρκή επαγρύπνηση.

Σήμερα σε μια εποχή δεν υπάρχει αρχιτεκτονικό αντικείμενο, υπάρχουν και πάλι τα καταστήματα όπου υπάρχει μια στροφή και στα πιο καθημερινά, όπως φούρνοι  ή παντοπωλεία.  Όλοι αναζητούν κάτι διαφορετικό, οπότε αναζητούν ένα αρχιτέκτονα να τους το σχεδιάσει. Και ξαφνικά βλέπεις ότι όλοι οι φούρνοι είναι καταπληκτικοί.

Oι αμοιβές βέβαια είναι πολύ χαμηλές. Και αν δεν υπήρχε αυτό το γραφείο και έπρεπε να πληρωθεί ένα ενοίκιο δεν ξέρει κανείς αν θα μπορούσε να κρατηθεί. Θα δουλεύαμε στο σπίτια κάποιας από εμάς.

Ασχολούμαστε επίσης και με τους διαγωνισμούς και αυτή την εποχή κάνουμε έναν. Όλα πραγματοποιούνται εδώ στο γραφείο, τα σχέδια οι μακέτες και τα φωτορεαλιστικά.»

Κατοικία στην Αντίπαρο

Και μία είδηση με τίτλο ARCH POINTS:

«Αυτή την εποχή έχουμε κάτι στα σκαριά: Την άνοιξη οργανώνουμε ένα αρχιτεκτονικό τριήμερο, όπου καλούμε τα αρχιτεκτονικά γραφεία που είναι στο κέντρο της Αθήνας να ανοίξουμε τις πόρτες μας και να παρουσιάσουμε την δουλειά μας και τους χώρους που δουλεύουμε, και ποιος είναι ο ρόλος μας σήμερα.»

ο λογότυπος της νέας πρωτοβουλίας  για ένα αρχιτεκτονικό τριήμερο

«Έχουμε μια θεματική που προσδιορίζει όλο αυτό, με στόχο να δημιουργήσουμε ένα δίκτυο με αρχιτεκτονικών γραφείων που λίγο πολύ κινούμαστε στην ίδια κλίμακα και στην ίδια ηλικία, την ίδια γενιά και αντιμετωπίζουμε λίγο πολύ τα ίδια θέματα. Τα περισσότερα γραφεία συγκροτούνται από ομάδες περισσοτέρων ατόμων, μια και είναι ίσως η εποχή και ίσως όπως μάθαμε και από την σχολή, να προσπαθούμε να συνεργαζόμαστε και να αλληλοβοηθιόμαστε. Οπότε δεν πρόκειται για μονάδες αλλά ομάδες.» 

«Όλοι έχουμε επιλέξει τελικά να δουλέψουμε στην Αθήνα, ο καθένας για τους λόγους του και παρ΄ότι είναι πολύ δύσκολο, ακόμη και αυτοί που δούλεψαν έξω χρόνια για ένα διάστημα και επέστρεψαν τελικά. Είμαστε τώρα κάπου 15 γραφεία περίπου που έχουμε μαζευτεί για να κάνουμε την πρώτη προσπάθεια για να πραγματοποιηθεί αυτό το τριήμερο. Παράλληλα θα κάνουμε κάποιους περιπάτους, όπου θα ξεναγούν νέοι αρχιτέκτονες που τώρα κάνουν τα διδακτορικά τους και τα μεταπτυχιακά τους και επίσης προβλέπουμε μια ανοικτή συζήτηση για την οποία αναζητούμε τον χώρο. Θα προετοιμάσουμε αφίσες και κάποιο έντυπο υλικό και όλα τα γραφεία θα δουλέψουν πάνω σε μια θεματική.» 

Για περισσότερα κάντε ΚΛΙΚ εδώ

Τα γραφεία, που συμμετέχουν, εντάσσονται σε δύο διαδρομές στην πόλη και είναι:

ΔΙΑΔΡΟΜΗ 1 

1.Μάνης Θανάσης 
(μέλος της ομάδας εργασίας και επιμελητής στο DΟMES INDEX) 

Space To Culture 1529, cosmos, 

Θανάσης Μάνης, Γιώργος Πανταζής, Ηλίας Πίτσιος 

Συμμετοχή στην 8η Μπιενάλε Νέων Αρχιτεκτονων

2. Αλέξανδρος Γερούσης/ Vessel Athens, 

Μικρή κατοικία στο Βροντάδο Σύρου Αλέξανδρος Γερούσης Κατίτα Χρυσανθοπούλου 

Συμμετοχή στην 8η Μπιενάλε Νέων Αρχιτεκτονων

3. Χάρης Μπίσκος 

Μέλος της ομάδας (ίχνη εμπορίου) μαζί με την Μάρθα Γιαννακοπούλου και την Κλέλια Θερμού που είχαν την πρωτοβουλία, σχεδίασαν και επιμελήθηκαν την ενεργοποίηση της Στοάς Εμπόρων και των καταστημάτων της στην Αθήνα

 

4.Μπέτυ Τσαούση 

 Μέλος της ιδρυτικής ομάδας του Ρομάντσου και ένοικος του γραφείου 207 

5. In.CITU architects 

Βασίλης Βασιλειάδης, Ιουλία Ηλιάδη, Κωστής Κτιστάκης, Βαγγέλης Μαλκάκης
Σταύρος Μουζακίτης – Αρχιτέκτονες Μηχ.  ΕΜΠ 

6. Space Under

7. 4K Architects, 

παντοπωλείο στην Σύρο

8. AUDO Architects 

Φοίβος Σκρουμπέλος, Εμμανουέλα Κουτεντάκη, Χριστίνα Βασιλοπούλου, Στέλλα Παντελιά, Αγάπη Πρωίμου ομάδα νέων αρχιτεκτόνων δίπλα στον Κωστή Σκρουμπέλο 

ΔΙΑΔΡΟΜΗ 2

9. Studio Arco

10. Μαρία Μαυρίκου, Δημήτρης Περδικομάτης, Ζωγραφιά & Σταυρούλα Καρέκου

11. Hiboux,

 Σοφία Ντώνα και  Δημήτρης Θεοδωρόπουλος

Το σκηνικό στο still life set design του Δημήτρη Παπαϊωάννου

12. VΜ Architects

Βασίλης Χλωροκώστας. Μαργαρίτα Κουλικούρδη από το ΑΠΘ 

13. Μάρα Μπήτρου, 

Αρχιτέκτονας Μηχανικός Πανεπιστημίου Πατρών [Άριστα,2009]. Μεταπτυχιακή φοιτήτρια στην Αρχιτεκτονική Σχολή ΕΜΠ [υπότροφος ΙΚΥ]. Επιτελεί επικουρικό διδακτικό έργο στην Αρχιτεκτονική Σχολή ΕΜΠ.

14. Diofantou6 

Ομάδα με τους Αντονέλλα Θεοδωρακάτου, Γιώργο Αλεξάνδρου, Γιώργο Τσίρο και Παύλο Μπακαγιάννη, νέοι αρχιτέκτονες από την Πάτρα, με ήδη μια διάκριση τρίτου Βραβείου στον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για το 1ο Δημοτικό Σχολείο Αγ. Παύλου με κλειστό γυμναστήριο στην Θεσσαλονίκη 

Κλείνω αυτή την παρουσίαση με την  θετική διαπίστωση για το γραφείο 4Κ, που αφορά την αποτελεσματική και γόνιμη σχέση σχέση των δύο γενεών και  την ουσιαστική και διακριτική επιρροή του Κωνσταντίνου Δεκαβάλλα. Και αυτή η συνέχεια  είναι κάτι σπάνιο και μοναδικό, για τα ελληνικά δεδομένα τουλάχιστον.

Ο Κωνσταντίνος Δεκαβάλλας στον μικρό του χώρο

Ο Δεκαβάλλας στο μικρό προσωπικό του χώρο, παραμένει στα 91 του χρόνια ενεργός, παρακολουθεί τις εξελίξεις της μεθεπόμενης γενιάς και εκτός των άλλων ετοιμάζει τα απομνημονευματά του, μετά την τελευταία του εντυπωσιακή εκδοτική παρουσία στην Μέλισσα με τα εξαιρετικά του σκίτσα για τους δημόσιους χώρους και με τίτλο: ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ - Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΩΝ ΠΕΖΩΝ.

Και "τα κορίτσια"  συνεχίζουν με επιμονή την πορεία αυτής της ιστορικής διαδοχής, με το ανήσυχο δημιουργικό και ομαδικό τους πνεύμα, συμμετέχοντας ταυτόχρονα  και σε ευρύτερες πρωτοβουλίες που μέλει να επιβεβαιωθούν την επόμενη άνοιξη. 

Κάντε ΚΛΙΚ στις εικόνες για μεγένθυση