ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΟΜΕΣ 

ΣΤΟ DOMa 

Μια ανοιξιάτικη αύρα 

στον χώρο των εκδόσεων 

για την αρχιτεκτονική 

Όταν τα Χριστούγεννα του 2019 σε μια φιλική συγκέντρωση ο Γιώργος Πανέτσος μας ανακοίνωσε εμπιστευτικά τα σχέδια που η ομάδα των ΔΟΜΩΝ επεξεργαζόταν για το μέλλον του περιοδικού, ομολογώ ότι από την μια ενθουσιάστηκα για την τολμηρή αυτή πρόθεση και από την άλλη ανησύχησα,  που αυτή ξεκινούσε σε μια περίοδο κυριαρχίας του διαδικτύου και ανυπομονούσα να δω το αποτέλεσμα. 

Σήμερα ομολογώ, αποκλεισμένος λόγω πανδημίας και βομβαρδιζόμενος μέσα στην ασφυκτική ατμόσφαιρα της ψηφιακής επικοινωνίας, με κάθε είδους πληροφορίες, σκέψεις, εικόνες, βίντεο, τηλεδιασκέψεις, η με κάποια καθυστέρηση, άφιξη με το ταχυδρομείο του φακέλου των Δομών άλλαξε εντελώς την κατάσταση. 

Αποτραβήχτηκα από τον υπολογιστή μου, κάθισα μπροστά σε ένα καθαρό σχεδιαστήριο,  ανέσυρα από τον μαύρο φάκελο την νέα έκδοση με το γαλαζοπράσινο εξώφυλλο και αυθόρμητα άγγιξα τον ανάγλυφο τίτλο DOMa, στην πάνω αριστερή γωνία του. 

Ανοίγοντάς το, απόλαυσα την μυρωδιά του φρεσκοτυπωμένου εντύπου και την έκπληξη της μαύρης πανόδετης ράχης του κυρίως σώματος με τα περιεχόμενα στην πρώτη σελίδα των τεσσάρων έργων που ακολουθούν.

Αμέσως μετά πέρασα στο Editorial όπου σημειώνεται ότι ο τίτλος του νέου φορέα που υποστηρίζει αυτή την περιοδική έκδοση βασίζεται στην αρχαία ελληνική λέξη «δώμα» που παραπέμπει σε ένα τόπο που βρίσκεται στην κορυφή, με ευρεία και ανεμπόδιστη θέα. Ένας εύστοχος συσχετισμός για την οπτική ενός νέου εγχειρήματος! Στην συνέχεια προσδιορίζεται με σαφήνεια ο ρόλος του εντύπου τύπου, σε σχέση με την ψηφιακή ενημέρωση τονίζοντας ότι το DOMa διεκδικεί τo δικαίωμα να αντιλαμβάνεται την αρχιτεκτονική κατά τρόπο διαρκέστερο και παράλληλα επιδιώκει να συνεισφέρει στην διάρκεια και την τακτική αναφορά! 

Το ενδιαφέρον του κειμένου αυτού κορυφώνεται στην εμμονή της προβολής στις σελίδες του νέου αυτού εντύπου, της δημιουργικής διεργασίας που έχει προηγηθεί της τελικής μελέτης και συνήθως παραβλέπεται αποκρύπτοντας τους συχνά υπέροχους πειραματισμούς των μελετητών. 

Πριν περάσω σε μια σύντομη αναφορά στην θεματολογία του τεύχους θα ήθελα να τονίσω την από πρώτη ματιά θετική αίσθηση που εισέπραξα από την ποιότητα του χαρτιού, το εξαιρετικό και άνετο lay out, την διακριτική ένταξη της ελληνικής μετάφρασης μια και το περιοδικό απευθυνόμενο σε ένα διεθνές κοινό, που από ότι φαίνεται σύντομα θα το κατακτήσει, έχει σαν κύρια γλώσσα τα αγγλικά. Διακριτική είναι και η ένταξη των καλοστημένων διαφημίσεων. 

Είναι γεγονός ότι κυριαρχούν μικρές ευρηματικές εκπλήξεις που αποκαλύπτονται σταδιακά, αιφνιδιάζοντας θετικά τον αναγνώστη και αποκαλύπτουν ευαίσθητες εικαστικές αναζητήσεις. 
Μην χάσετε αυτή την ευκαιρία ξεφυλλίζοντας απλά αυτή την ανοιξιάτικη έκδοση που έχει ένα ειδικό ενδιαφέρον. Απολαύστε την χαλαρά με έναν διαφορετικό τρόπο από αυτόν που συχνά λειτουργούμε σερφάροντας ανυπόμονοι στο διαδίκτυο. Με ηρεμία! Αργά… Όπως απολαμβάνουμε ένα παλιό καλό κρασί. 

Άλλωστε μεσολαβούν τρείς μήνες μέχρι το επόμενο τεύχος μια και προβλέπονται τέσσερα τεύχη τον χρόνο. 

Κατά ένα περίεργο τρόπο επέλεξα αυθόρμητα να φωτογραφίσω τις εικόνες στις σελίδες αυτής της έκδοσης εν μέσω ανοιξιάτικων λουλουδιών και στην συνέχεια αποφάσισα να κάνω αυτή την παρουσίαση, συγχαίροντας ευθύς εξ αρχής  τους πρωταγωνιστές: τον Γιώργο Α. Πανέτσο, τον Θανάση Μάνη και τον Νίκο Σούλη. 

Κάθε θέμα που συνοπτικά παρουσιάζεται στην συνέχεια εντάσσεται στο τεύχος σαν μία αυτοτελής έκδοση 30 σελίδων με αυτόνομη αρίθμηση. 

1.1 

HUNTERS POINT LIBRARY 

Steven Holl 

Ένα πρόσφατο έργο του Steven Hοll που ολοκληρώθηκε το 2019. Πρόκειται για ένα απλό πρίσμα με δέκα ανοίγματα, ένα έργο γλυπτικής μητροπολιτικής κλίμακας, ένα τοπόσημο μνημειώδες και οικείο. 

Ένα κτίριο 2.043 m², που βρίσκεται κατά μήκος του του East River στο Long Island και περιβάλλεται από κτίρια μεγάλου ύψους στην νέα Υόρκη, μια πόλη με φανταστική δύναμη, εκλέπτυνση και ομορφιά. (Ada Louise Huxtable) 

Αντί να απομονώνει το βιβλίο από το ψηφιακό, η βιβλιοθήκη του Queens ενσωματώνει και τα δύο τοποθετώντας ψηφιακούς χώρους εργασίας δίπλα στα ράφια βιβλιοθηκών παρέχοντας υλικά βιβλία και εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα απεριόριστη θέα του Manhattan.  

Σκίτσα και σχέδια με ακουαρέλες από την δημιουργική διαδικασία αξίζουν της προσοχής μας ακόμη με μεγεθυντικό φακό, για να διαβάσουμε τις σημειώσεις όπως παλαιότερα βλέπαμε τα γραμματόσημα. 

1.2 THE OE HOUSE 

Fake Industries Architectural Agonism+ Aixopluc 

Έξη διαφορετικές εκδοχές και δεκαπέντε παραλλαγές σε 30 σελίδες, εικονογραφούν μια αέναη σχεδόν διαδικασία για μια επέμβαση στην καταλανική ύπαιθρο, στα περίχωρα της μικρής πόλης Alforja. 

Οι πελάτες, η οικογένεια ΟΕ, ήθελαν αρχικά ένα διπλό σπίτι, ώστε να μπορούν να μετακινούνται από το ένα μισό στο άλλο, ανάλογα με την ψυχική τους κατάσταση και το σπίτι να μπορεί να χτιστεί σε δώδεκα μήνες. 

Ακολούθησαν μεταγενέστερες διαφοροποιήσεις επιθυμιών και αλλαγής του στόχου. Παράλληλα η επιλογή του λανθασμένου εργολάβου επιβράδυνε αυτήν τη διαδικασία στα τεσσεράμισι χρόνια. Εν τω μεταξύ, η τράπεζα μείωσε το 30% του αρχικού συμφωνηθέντος δανείου. Για να σώσουμε το σπίτι, σημειώνουν οι αρχιτέκτονες, διερευνήσαμε μια ριζικά αισιόδοξη διαχείριση των αντίξοων συνθηκών και της αβεβαιότητας, όπου κάθε αποτυχία ήταν μια ευκαιρία να χτίσουμε ένα φθηνότερο και καλύτερα φτιαγμένο σπίτι, με μια αναπνοή κολάζ και αέρα bricolage. 

1.3 

22 DWELLINGS HOUSING BLOCK IN BARCELONA 

ΜΑΙΟ

Ένα κτίριο 22 κατοικιών και 2.795 m2, στο Eixample, την ιστορική γειτονιά της Βαρκελώνης, χωρίς καμμιά χωρική ιεραρχία, χωρίς κανέναν προγραμματικό προκαθορισμό. Κάθε διαμέρισμα μπορεί να επεκταθεί ή να μειωθεί προσθέτοντας ή αφαιρώντας δωμάτια. Οι αρχιτέκτονες έχουν σχεδιάσει ένα σύστημα παρόμοιων δωματίων, τοποθετημένων κατά μήκος ενός μετατοπισμένου καννάβου και συνδεδεμένων μεταξύ τους, το οποίο μπορεί να υποδιαιρεθεί κατά βούληση, δημιουργώντας μεταβλητές διατάξεις διαμερισμάτων που αναπτύσσονται ή συμπτύσσονται για να ανταποκριθούν στις μεταβαλλόμενες ανάγκες. 

Το MAIO είναι ένα αρχιτεκτονικό γραφείο που λειτουργεί σε ευέλικτα συστήματα όπου έννοιες τους παραλλαγές, εφήμερες ή ad hoc, επιτρέπουν την υλοποίηση θεωρητικών θέσεων. 

Το MAIO διευθύνεται από τη Maria Charneco, τον Alfredo Lérida, τον Guillermo López και την Anna Puigjaner, αρχιτέκτονες με έδρα τη Βαρκελώνη, που συνδυάζουν επαγγελματικές δραστηριότητες με ακαδημαϊκές, ερευνητικές και εκδοτικές. Έχουν συμμετάσχει σε Μπιενάλε και Τριέναλε, στο Σικάγο, τη Λισαβόνα, και  στην Μπιενάλε τους Βενετίας του 2014, που επιμελήθηκε ο Koolhaas. 

1.4 

HOUSE NO.10 – HOUSE WITH COURTYARD 

MOS Architects 

Αυτή η κατοικία τριών υπνοδωματίων είναι μια άτυπη συγκέντρωση πέντε πτερύγων σε σχήμα σπιτιού με μια κλειστή αυλή στο κέντρο του. Κάθε πτέρυγα περιέχει μια πτυχή του προγράμματος: κουζίνα, σαλόνι και τρία υπνοδωμάτια. 

Μη προγραμματισμένη δραστηριότητα τοποθετείται γύρω από την αυλή. Τα τρία προεξέχοντα υπνοδωμάτια έχουν σχεδιαστεί για να παρέχουν οπτική προστασία της ιδιωτικής ζωής από άλλα μέρη του σπιτιού και σύνδεση με το τοπίο πέρα από αυτό. Υπάρχουν πολλές πόρτες. Οι κάτοικοι μπορούν εύκολα να μετακινούνται μεταξύ μέσα και έξω. Η κεντρική αυλή νοείται τόσο ως αντικείμενο όσο και ως χώρος. Με επένδυση από γυαλισμένο μέταλλο, κάνει το κέντρο του σπιτιού να ακτινοβολεί. 

[…] Στις περιπτώσεις όπου οι μορφές είναι αρχετυπικές, αν όχι κοινότυπες και πληκτικές, η διαδικασία σχεδιασμού δεν μπορεί παρά να επιμέινει στην ενίσχυση του ομοιόμορφου και του τυχαίου αναδεικνύοντας έτσι τόσο τις εννοιολογικές στρατηγικές όσο και τις αναπάντεχες, αντιληπτές δια των αισθήσεων διατάξεις […]

Κλείνοντας θα ήθελα να κάνω κάποιες επισημάνσεις σχετικά με τα κείμενα και την πληρότητα των φωτογραφιών. Εκτιμώ ότι τα κείμενα είναι ελλειπτικά τόσο ως προς την περιγραφή των έργων όσο και για κάποιες αναφορές στο εκάστοτε αρχιτεκτονικό γραφείο. Μου έλειψαν επίσης εικόνες από το υλοποιημένο έργο εκτός από την βιβλιοθήκη του Steven Holl. 

Ευχές για την καλύτερη δυνατή πορεία των περιοδικών εκδόσεων και των δραστηριοτήτων που δρομολογεί το DOMa.

Κάντε KLIK στις εικόνες για μεγέθυνση